Besim Atalay

3.2.3.1. Milletvekili Seçilmesi ve Çalışmaları 3.2.3.1.1. Meclisteki Faaliyetleri

29.11.1943 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Bazı vilâyetlerde vukua gelen yer sarsıntısı" münasebetiyle söz aldı. Memleketin deprem memleketi olduğundan bahisle tarihteki Roma ve Bizans eserlerini bile depremlerin yok ettiğini aktardı. Yeni yapılan binaların demir ve çimento noksanıyla yapıldığını bu sebeple en ufak bir sarsıntıda yıkılacağını, bunun önlemek içinde yapı sisteminin oluşturulması gerektiğini söyledi.463

24.04.1944 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Türk harfleriyle bastırılacak altın paranın şekli hakkındaki mazbata" sebebiyle söz aldı. Altın paranın üzerine yazılacak olan yazının sade Türkçe olması gerekliliğini aktardı. “Hâkimiyet bila kaydüşart milletindir” ibaresinin köylü ve ortaokul mezunları tarafından anlaşılamayacağından bahisle “Egemenlik ulusundur” cümlesinin yazılmasını savundu. Bu mazbata görüşmeleri devam ederken Encümen, teklifi Meclis'te müzakere etmeye imkân olmadığı sebebiyle mazbatayı geri istedi ve bu önerisi aynı gün kabul edildi.464

10.01.1945 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, Anayasa teklifi sırasında "Bazı ay adlarının Türkçeleştirilmesine ait kanun teklifi" üzerine söz aldı ve bu konu hakkındaki düşüncelerini söyledi. Kanunun kabul edilmesini

461 _{Kütahya Gazetesi, 25 Ocak 1946.} 462 _{Kütahya Gazetesi, 14 Haziran 1946.} 463

T.B.M.M.Z.C., Devre 7, Cilt 6, Birleşim 7, s. 26. 464 _{T.B.M.M.Z.C., Devre 7, Cilt 9, Birleşim 48, s. 216-218.}

savunduktan sonra, Türk dilini Osmanlı’nın ihmal ettiğinden bahisle dil devriminin ne denli önemli olduğunu aktardı.465

Bu kanun 4696 numarasıyla, 10.01.1945 tarihinde kabul edildi ve 15.01.1945 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.466

18.05.1945 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu" sebebiyle söz aldı.467

Aynı konuda 01.06.1945 tarihinde de söz aldı ve düşüncelerini dile getirdi. Toprak kanununun her inkılap hareketi gibi bazı şeylere dokunacağını ama bunun geçmesinin elzem olduğundan bahsetti.468

Bu kanun 4753 numarasıyla, 11.06.1945 tarihinde kabul edildi ve 15.06.1945 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.469

20.12.1945 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "1946 yılı İçişleri Bakanlığı bütçesi" münasebetiyle söz aldı. Yörüklerin Osmanlı zamanından beri bir takım zorluklar çektiklerini, acılar yaşadıklarını aktardı. Yörüklerin, göçebelerin bu milletin en temiz, en iyi sınıfı olduğundan bahsetti. Göçebelerin zorla iskân ettirilmesi sırasındaki usulsüzlüklerden bahisle aynı acıların yaşanmaması için iskân politikasından vazgeçilmesi gerektiğini aktardı. Aynı gün bu bütçe kabul edildi.470

27.12.1945 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "1946 Yılı Çalışma Bakanlığı bütçesi" sebebiyle söz aldı. Anadolu’daki büyükşehirlere çalışmaya gelen işçilerin çok zor altında çalıştıkları, barınma problemlerinin olduğundan bahsetti. Bu sorunun giderilmesi için lükse kaçmamak kaydıyla bu işçilerin kalabileceği, banyosu, ocağı bulunan geniş ve temiz yerler yapılması gerektiğini söyledi. Aynı gün bütçe kabul edildi.471

28.12.1945 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "1946 yılı Devlet Demiryolları ve Limanları bütçesi" sebebiyle söz aldı. Demiryollarında çalışan bir tren şefinin maaşlarla alakalı olarak kendisine ilettiği dertleri meclis kürsüsüne

465 _{T.B.M.M.Z.C., Devre 7, Cilt 15, Birleşim 22, s. 44.} 466

T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 27, s. 98.

467 _{T.B.M.M.Z.C., Devre 7, Cilt 17, Birleşim 57, s. 186.} 468 _{T.B.M.M.Z.C., Devre 7, Cilt 18, Birleşim 67, s. 45-46.} 469 _{T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 27, s. 696.}

470

T.B.M.M.Z.C., Devre 7, Cilt 20, Birleşim 15, s. 252-255. 471 _{T.B.M.M.Z.C., Devre 7, Cilt 20, Birleşim 20, s. 550-557.}

taşıdı. Ayrıca demiryollarında müdürün 4 tane muavini olması hususunu eleştirdi. Bu bütçe aynı gün kabul edildi.472

03.06.1946 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Milli Eğitim Bakanlığı kuruluş kadrolarıyla merkez kuruluşu ve görevleri hakkındaki 2287 Sayılı Kanun’da değişiklik yapılmasına dair olan kanun" sırasında kullanılan Arapça söz üzerine lafa karıştı.473

Bu kanun 4926 numarasıyla, 10.06.1946 tarihinde kabul edildi ve 15.06.1946 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.474

Besim Atalay, VII. Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 8 konuda söz aldı. Bu söz almaları dikkate alındığında, VI. Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde aldığı sözlere nazaran daha az söz almada bulundu.

3.2.3.1.2. Kütahya’daki Faaliyetleri

Besim Atalay, 14.03.1946 tarihinde seçmenleriyle temasta bulunmak üzere Kütahya'ya geldi.475

Ertesi gün Tavşanlı ilçesine gitti. 17.03.1946 günü tekrar Kütahya merkeze geldi ve burada, Kütahya Halkevi'ne giderek seçmenleriyle bir toplantı düzenledi. Bu toplantıda iç ve dış politika konularından bahsetti. Toprak kanununun çiftçilik hayatına sağlayacağı sosyal ve ekonomik iyilikleri ve köylüyü toprak sahibi yapmanın ağalık ve beylik devrine son vermesi bakımından önemi belirtti. Yönetimin sağlık, tarım işleri ve eğitim seferberliğine değindi. Çiftçiyi okutup yetiştirme konusunda harcanan emeği ve bu emeğin diğer yapılan seferberlikleri tamamlayan, birbirini destekleyen sonuçları üzerinde durdu. Şeker ve dokuma sanatlarının, savaş yıllarında sağladığı imkânı anlattı. Şeker sanayisiyle gelişen pancarcılığın memlekete her yıl kazandırdığı serveti övdü. Daha sonra devrimin dil davasından bahsetti. Dil devriminin hangi sebeplerden ileri geldiğinden söz etti. Dilin doğu dillerinin etkisinden kurtarırken, batı dillerine karşı da savunulması gerekliliğini şu deyişle açıkladı;

"İlim dilini Türkçe yapacak, yazma dilini elden geldiği kadar sadeleştireceğiz." Daha sonra dış politika konularına değinen Besim Atalay, dünyanın içinde bulunduğu karışık ve güvensiz halinden bahsederek, Türkiye'nin savaşın başından beri

472 _{T.B.M.M.Z.C., Devre 7, Cilt 20, Birleşim 21, s. 571-585.} 473 _{T.B.M.M.Z.C., Devre 7, Cilt 24, Birleşim 58, s. 14.} 474

T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 28, s. 754. 475 _{Kütahya Gazetesi, 15 Mart 1946.}

tuttuğu azimli ve kararlı hareket tarzını, Misak- Milli sınırlarının değişmezliği, bu hususta Türk halkı ve devletinin duyarlılığını anlattı.

Besim Atalay, daha sonra Emet, Gediz, Simav ve Uşak ilçelerinde de vatandaşlarla görüştü.476

Besim Atalay, VI. Dönem milletvekilliğinde olduğu gibi, VII. Dönem milletvekilliği sırasında da Kütahya'da fazla bir faaliyette bulunmadı.

3.2.4. Emin Toktar