1.3. İSMET İNÖNÜ DÖNEMİNDE TÜRKİYE VE KÜTAHYA
4.3.4. Ahmet Tahtakılıç
Ahmet Tahtakılıç, 1909 tarihinde Uşak’ta doğdu. Babasının ismi İbrahim Kazım, annesinin ismi Halime’dir. 1930 yılında İstanbul Hukuk Fakültesi’nden mezun
644 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 8, Birleşim 20, s.144-145. 645
T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 30, s. 52. 646
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 16, Birleşim 51, s. 580-581. 647
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 16, Birleşim 53, s. 791-794. 648 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 24, Birleşim 54, s. 1063-1091.
oldu. Emirdağ, Milas, Pazar, Beşiri ve Ayaş Kaymakamlığı görevlerinde bulundu.649
1941 yılında, Ticaret Bakanlığı Müfettişi oldu ve milletvekili seçilene kadar bu görevini sürdürdü. VIII. Dönem milletvekili seçimlerinde Demokrat Parti Kütahya milletvekili adayı oldu.650 Yapılan seçim sonuçları şu şekildedir;
Kütahya Merkez: 17587, Uşak: 12819, Tavşanlı: 11828, Simav: 4910, Gediz: 7996, Emet: 9110.
Bu sonuçlar neticesinde toplamda 64250 oy aldı. 24.07.1946 tarihinde mazbatasını aldı ve VIII. Dönem Kütahya milletvekili seçildi. Bu dönem içinde Demokrat Parti’den istifa ederek Millet Partisi’ne geçti.651
Ahmet Tahtakılıç evli ve 4 çocuk babasıdır. 13.12.2000 tarihinde vefat etti.652
4.3.4.2. Milletvekili Seçilmesi ve Çalışmaları 4.3.4.2.1. Meclisteki Faaliyetleri
Ahmet Tahtakılıç'ın önergeleri şu şekildedir.
12.02.1947 tarihinde "Hakkı Gedik ve üç arkadaşının Uşak belediye seçimleriyle Gediz Belediye seçimi" hakkında sorulan soruya imza atanlardan birisi oldu. Bu soru aynı gün İçişleri Bakanı Şükrü Sökmensüer tarafından cevaplandırıldı. Ahmet Tahtakılıç da söz alarak bu soru hakkındaki düşüncelerini ve İçişleri Bakanı Şükrü Sökmensüer'e cevaplarını söyledi. Vazifesini yapmayan görevliler hakkında gerekli incelemenin yapılması gerektiğini, 26 Mayıs 1946’da yapılan belediye seçiminin Danıştay tarafından bozulması sebepleri üzerine yeterince aydınlatıcı açıklama yapamamasını eleştirdi.653
24.12.1948 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne, "Şekere yapılan zam dolayısıyla Bakanlar Kurulu hakkında meclis soruşturması yapılmasına dair" meclis soruşturma önergesi verdi ve bu konuda söz alarak düşüncelerini aktardı. Aynı gün önergesi kabul edilmedi ancak şekere yapılan zam görüşüldü.654
649
TBMM Arşivi, 1449 Numaralı Sicil, Tercüme-i Hal Kâğıdı. 650 TBMM Albümü 1920-2010, s. 488.
651 TBMM Arşivi, 1449 Numaralı Sicil, Tercüme-i Hal Kâğıdı. 652 TBMM Albümü 1920-2010, s. 488.
653
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 4, Birleşim 43, s. 123-136. 654 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 14, Birleşim 23, s. 267-279.
11.02.1949 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Bolu milletvekilliğine seçilen Hıfzırrahman Raşit Öymen'in seçim tutanağı" görüşülürken Ahmet Tahtakılıç söz almalarda bulundu. Daha sonra bu hususta önerge verdi. Önergesinde tahkikatın derinleştirilmesini teklif etti ancak önergesi reddedildi. Hıfzırrahman Raşit Öymen'in seçim tutanağı kabul edildi.655
18.04.1949 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sözlü soru önergesi verdi. "Kütahya milletvekili Ahmet Tahtakılıç'ın seçim kanunu hakkında Başbakanlık'a olan sorusu" şeklindeki sözlü önergesi Başbakanlık'a gönderildi. Bu soru önergesinde seçim kanununda ne gibi düzeltmeler yapılacağı ve bunların Meclis’e ne zaman geleceği hususunda sorular bulunmaktaydı.656
25.04.1949 tarihinde Başbakan Yardımcısı Nihat Erim bu önergeyi kanunlarda değişikliğin devam ettiğini ve 1950 seçimlerinden önce Meclis’e getireceklerinden bahsederek cevaplandırdı. Ahmet Tahtakılıç’ta seçim güvenliğinin bütün memleket meselelerinin düğümü olduğunu aktardı.657
27.04.1949 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sözlü soru önergesi verdi. "Kütahya Milletvekili Ahmet Tahtakılıç'ın Cumhurbaşkanlığı’na yapılan heyet halinde ziyaretlere dair" şeklinde olan sözlü soru önergesi Başbakanlık'a gönderildi.658 09.05.1949 tarihinde Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nihat Erim, bu soru önergesinde bahsedilen, Cumhurbaşkanı’na ziyarete giden mahalli teşekküllere mensup bazı kişilerle Hükümet’in bir alakası olup olmadığı şeklindeki sorulara cevap verdi. Hükümetin bu ziyaretlerle alakalı bir tertibinin olmadığını, tam aksine bir takım kişilerin, siyasi teşekküllerin bu ziyaretleri engellemeye çalıştıklarından bahisle serzenişte bulundu. Ahmet Tahtakılıç’da Türkiye’deki problemin, bütün işlerin şefte başlayıp şefte bitmesi olduğunu söyleyerek karşı eleştiriler yaptı.659
07.11.1949 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde sözlü soru önergesi verdi. "Kütahya milletvekili Ahmet Tahtakılıç'ın Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün 06.08.1949 tarihinde gazetelerde yayınlanan beyanatı" şeklinde olan sözlü soru
655 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 16, Birleşim 44, s. 99-106. 656 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 18, Birleşim 72, s. 442. 657 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 18, Birleşim 75, s. 611-615. 658
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 18, Birleşim 76, s. 660. 659 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 19, Birleşim 83, s. 265-270.
önergesi Başbakanlık'a gönderildi.660
23.11.1949 tarihinde bu sözlü soru önergesi Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nihat Erim tarafından cevaplandırıldı. Nihat Erim, Cumhurbaşkanı’nın yetkilerinin anayasada belirtildiğinden bahsetti. Ahmet Tahtakılıç da kendi düşüncelerini dile getirdi. Bu sırada Meclis’te çok yoğun protestolar yapıldı. Cumhurbaşkanı’nın söylevi okumaması gerektiğinden bahsetti. Bu söylevi okuma işi Başbakan’ın olduğundan bahsetti.661
11.11.1949 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne, "Ahmet Tahtakılıç ve iki arkadaşı Cumhurbaşkanı'nın 01.11.1949 tarihinde Büyük Millet Meclisi'nde irat buyurdukları söylev" hakkında Başbakan'dan gensoru açma isteği görüşüldü. Ahmet Tahtakılıç da kendi düşüncelerini söyledi.662
Ahmet Tahtakılıç’ın, 14.11.1949 tarihinde bu önergesi tekrar gündeme alındı ancak görüşmesiz olarak oylamaya sunuldu. Yapılan oylama neticesinde bu gensoru açma isteği kabul edilmedi.663
Ahmet Tahtakılıç'ın başka önergesi bulunmamaktadır. Ahmet Tahtakılıç'ın aldığı disiplin cezaları şu şekildedir;
29.12.1948 tarihinde, "Kütahya milletvekili Ahmet Tahtakılıç hakkında, 1949 sayılı geçici Bütçe Kanunu’nun görüşülmesi sırasında sarf ettiği sözlerden dolayı disiplin cezası verilmesi" hususu görüşüldü. Ahmet Tahtakılıç’ın “Ey Türk memurları size hitap ediyorum; sizin sırtınızdan kendi politikalarına merhamet dilenmek içindir.” sözleri üzerine Meclis Başkanı tarafından bunun Hükümet’e, Başbakan’a, Cumhurbaşkanı’na hakaret olduğundan bahisle ceza verilmesini istedi. Ahmet Tahtakılıç da gönlündeki doğruları ifade ettiğini aktardı. Aynı gün Ahmet Tahtakılıç'a üç birleşim Meclis'te bulunmama cezası verildi.664
23.11.1949 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde söz alan Ahmet Tahtakılıç, yaptığı konuşmasında Cumhuriyet Halk Partisi ve Cumhurbaşkanı'nın Anayasa ruhuna uymayan ifadeleri üzerine Meclis'in kapanmasını teklif ettiği için uyarma cezası aldı. Ahmet Tahtakılıç yoğun protestolara rağmen kürsüden inmeyeceğini belirtti. Anayasaya aykırı davranmadığını tam aksine anayasayı
660 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 21, Birleşim 2, s. 14. 661 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 21, Birleşim 8, s. 127-136. 662 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 21, Birleşim 3, s. 30-34. 663
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 21, Birleşim 4, s. 64-66. 664 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 14, Birleşim 25, s. 368-369.
savunduğunu söyledi. Kendisine verilen uyarı cezasına şiddetle karşı çıkarak, Meclis Başkanı’na görevini terk etmesini gerektiğini söyledi.665
Ahmet Tahtakılıç'ın başka disiplin cezası bulunmamaktadır. Ahmet Tahtakılıç'ın demeci şu şekildedir;
12.01.1949 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "29.12.1948 tarihli birleşimde ve hazır bulunmadığı oturumlarda hakkında söylenen ifadelere" dair demeç verdi. 1949 yılı bütçe kanunu görüşmeleri sırasında söylediği sözlerden dolayı aldığı ceza sebebiyle Meclis’te bulunamadığını ve kendisi hakkında yapılan eleştirilere karşılık verdi. Kendisinin komünistlik ile suçlanmasını karşı çıktı. Yapılan iftiralara karşı hala dik bir şekilde karşı durduğunu aktardı.666
Ahmet Tahtakılıç'ın başka bir demeci bulunmamaktadır. Ahmet Tahtakılıç'ın söz almaları şu şekildedir;
26.08.1946 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Balıkesir milletvekillerinin seçim tutanakları hakkında Tutanakları İnceleme Komisyonu raporu" üzerine söz aldı. Demokrat Parti’nin Meclis’te var olmasının, Türkiye’de demokrasinin gerçekleşmesi için çok önemli olduğundan bahsetti. 1946 yılı seçiminde yaşanan usulsüzlükleri ise eleştirdi. Bu komisyon raporu ile aynı gün bütün Balıkesir Milletvekillerinin seçim tutanakları kabul edildi.667
26.08.1946 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "İzmir milletvekillerinin seçim tutanakları hakkında Tutanakları İnceleme Komisyonu raporu" münasebetiyle söz aldı ve bu rapor hakkındaki düşüncelerini aktardı. İzmir’de seçimde yaşanan usulsüzlüklerin, var olan şikâyetlerin araştırılması gerektiğini aktardı. Şikâyetler araştırılmadan raporun kabul edilmesi için Meclis’e getirilmesini eleştirdi. Aynı gün bütün İzmir milletvekillerinin seçim tutanakları onandı.668
26.08.1946 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Trabzon milletvekillerinin seçim tutanakları hakkında Tutanakları İnceleme Komisyonu raporu" hakkında söz aldı ve bu konudaki fikirlerini dile getirdi. Tutanaklardaki şikâyetlerin, seçim sonucunu etkilemeyeceğinden bahisle araştırılmamasını eleştirdi. Tam aksine
665 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 21, Birleşim 8, s.134-136. 666 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 15, Birleşim 30, s. 51-62. 667
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 1, Birleşim 8, s. 151-154. 668 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 1, Birleşim 8, s. 173-175.
şikâyetlerin seçim sonucuna etki edebilecek durumda olduğunu aktardı. Aynı gün Trabzon milletvekillerinin seçim tutanakları kabul edildi.669
13.09.1946 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Matbuat Kanunu’nun bazı maddelerinin değiştirilmesine dair kanun" münasebetiyle söz aldı.670 Aynı konuda 16.09.1946671
tarihinde ve 17.09.1946’da söz aldı ve düşüncelerini söyledi. Fikir hürriyetinden bahisle, bir takım kişilerin yaptığı görev itibariyle takma isimle yazılar yazmak durumunda olabileceğini, bunun engellenmemesi gerektiğini aktardı.672
Bu kanun 4955 numarasıyla, 20.09.1946 tarihinde kabul edildi ve 24.09.1946 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.673
06.12.1946 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "İstanbul Milletvekilliğine seçilen Abdurrahman Münip Berkan'ın seçim tutanağı" hakkında söz aldı ve bu tutanak hakkındaki düşüncelerini dile getirdi. Abdurrahman Münip Berkan’ın vergi kaçakçılığından bahisle milletvekilliğinin reddedilmesine karşı çıktı. Vatandaş ve devlet arasında bazen vergi, beyanname konusunda problemler olmasının doğal olduğundan bahsetti. Aynı gün Abdurrahman Münip Berkan'ın seçim tutanağı reddedildi.674
09.12.1946 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Muğla milletvekillerinin seçim tutanakları" hakkında söz aldı ve düşüncelerini söyledi. Seçimde vuku olan bir takım hadiselerin raporlara yansıdığından bahsederek, seçim gibi önemli bir olayda karanlık bir nokta, tartışmanın kalmaması için bu raporlardaki itiraz ve şikâyetlerin aydınlatılması gerektiğini aktardı. Aynı gün tahkikatın derinleştirilmesi için rapor komisyona geri gönderildi.675
07.05.1947 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Şehir ve kasabalarda mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri teşkiline dair olan 4541 sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesi ve bu kanuna bazı maddeler eklenmesi hakkında kanun" sebebiyle söz aldı ve bu konudaki düşüncelerini dile getirdi. Seçimde kullanılacak oyun gizli bir şekilde kullanılmasını teklif etmenin eleştirilmesine karşı
669 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 1, Birleşim 8, s. 106-118. 670
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 1, Birleşim 14, s. 315-316. 671 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 1, Birleşim 15, s. 338-361. 672 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 1, Birleşim 16, s. 376-377. 673 T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 29, s. 15.
674
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 3, Birleşim 13, s. 59-74. 675 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 3, Birleşim 14, s.87-90.
çıktı. Nitekim belediye seçimleri kanununda da bunun böyle olduğunu aktardı.676
Bu kanun 5046 numarasıyla, 07.05.1947 tarihinde kabul edildi ve 11.05.1947 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.677
06.06.1947 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Yeniden 15 İlçe kurulması hakkında kanun" münasebetiyle söz aldı ve bu kanun hakkındaki düşüncelerini dile getirdi. Yeni ilçe kurulmasını, mülki teşkilatın güçlendirilmesini tasvip etti. Ancak köy birleştirme mevzusu gibi bir takım olayların, memleket gerçeklerine ve tarihine uygun olması gerektiğini aktardı. Yapılacak işlemlerin planlı ve programlı olması gerektiğinden bahsetti.678
Bu kanun 5071 numarasıyla, 11.06.1947 tarihinde kabul edildi ve 18.06.1947 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.679
13.10.1947 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Hasan Saka'nın kurduğu hükümetin programı" sebebiyle söz aldı ve fikirlerini söyledi. Tasarrufun sadece devlet kadroları hususunda bahsedilmesini eleştirerek, tasarrufun her alanda yapılması gerektiğini aktardı. Mahalli idareler probleminden bahisle, bu idarelerin öğretmen maaşını ödeyemeyecek durumda olduğunu aktardı. Hükümet programında mahalli idare sorunlarının çözümüne ilişkin bir çözüm önerisinin olmamasını eleştirdi. Aynı gün hükümet programı 49 oya karşı 362 oy ile kabul edildi.680
24.11.1947 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, “Eski Ticaret Bakanı Atıf İnan hakkında Meclis soruşturması yapılmasına dair Afyon Karahisar Milletvekili Ahmed Veziroğlu’nun önergesi” hakkında söz aldı. Eski bir bakanın Meclis tarafından soruşturulmasının engizisyon mahkemesi olmadığını, tam aksine hakkındaki iddiaları araştırmak ile gerçeklerin ortaya çıkmasının elzem olduğunu aktardı. Bu önerge aynı gün 106 oya karşı 162 oy ile reddedildi.681
17.12.1947 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "1947 yılı Bütçe Kanunu’na bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hakkında kanun" sebebiyle söz aldı ve düşüncelerini aktardı. Halkevlerine bütçeden yardım yapılmasını
676 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 5, Birleşim 57, s.105-126. 677
T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 29, s. 637. 678
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 6, Birleşim 69, s.71-79. 679 T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 29, s. 704.
680 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 6, Birleşim 85, s. 713-734. 681 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 7, Birleşim 10, s. 169-186.
eleştirdi. Ülkede daha önemli meseleler olduğundan bahisle, işin siyasi kısmına değinmeden Halkevlerine yapılacak yardımı gereksiz buldu.682
Bu kanun 5133 numarasıyla, 17.12.1947 tarihinde kabul edildi ve 19.12.1947 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.683
22.12.1947 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "1757 Sayılı Kanun’a ek (milletvekillerinin ödenekleri hakkında) kanun" münasebetiyle söz aldı ve bu konuda olan fikirlerini söyledi. Bütçede o kadar açık varken milletvekillerine ilave edilecek olan bu bütçeye karşı çıktı. Bunun yerine daha önemli meselelere bu kaynak ayrılarak devletin bir yarasının kapanabileceğinden bahsetti.684
Bu kanun 5142 numarasıyla, 22.12.1947 tarihinde kabul edildi ve 27.12.1947 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.685
24.12.1947 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "1948 yılı bütçesinin Meclis’te konuşma gün ve saatlerinin tayini hakkında başkanlığın teklifi" hakkında söz aldı ve bu husustaki düşüncelerini dile getirdi. Bütçe teklifinin Meclis’te müzakere edilebilmesi için 7 gün şartı olduğundan bahisle 3 günlük kısa bir süre ile müzakerenin başlatılmak istenmesine karşı çıktı. Aynı gün Meclis'te, toplanma saati yeniden düzenlendi.686
26.12.1947 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "1948 yılı Bütçe Kanunu’nun tümü" hakkında söz aldı ve bu bütçe hakkındaki düşüncelerini aktardı. Bütçelerin yıldan yıla sürekli açık vermesini eleştirdi. Gelir kaynaklarının arttırılması gerektiğini, milletin ödeme gücünün arttırılması gerektiğini aksi takdirde planlanan kalkınmanın gerçekleşmeyeceğini söyledi.687
Bu kanun 5161 numarasıyla, 31.12.1947 tarihinde kabul edildi ve 02.01.1948 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.688
27.12.1947 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Cumhurbaşkanlığı'nın 1948 yılı bütçesi" münasebetiyle söz aldı ve fikirlerini söyledi. Demokrat Parti’nin yaptığı tenkitlerin sonunun nereye varacağı konusunda, bu
682 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 8, Birleşim 18, s.47-48. 683
T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 30, s. 8.
684 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 8, Birleşim 20, s.157-158. 685 T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 30, s. 61.
686 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 8, Birleşim 21, s. 211-219. 687
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 8, Birleşim 23, s. 360-364. 688 T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 30, s. 210.
tenkitlerin devletin geçmişinde mesuliyetleri olanlara rahatsızlık verdiğini aktardı. Bu bütçe aynı gün kabul edildi.689
28.12.1947 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "İçişleri Bakanlığı'nın 1948 yılı bütçesi" sebebiyle söz aldı. Ankara Belediye İdaresi’nin, Ankara Vilayet İdaresi’nden ayrılmasının demokrasiye uygun bir hareket olduğunu aktardı. Bütçe aynı gün kabul edildi.690
28.12.1947 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Milli Savunma Bakanlığı'nın 1948 yılı bütçesi" münasebetiyle söz aldı. Bütçeye yaptıkları tenkitlerin, şahısların emeklerini inkâr etmek olmadığını, Hükümet politikasını eleştirmek olduğunu söyledi. Bu bütçe aynı gün kabul edildi.691
30.01.1948 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Özel İdarelerden aylık alan ilkokul öğretmenlerinin kadrolarının Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilatı’na alınması hakkında kanun" üzerine söz aldı fikirlerini dile getirdi. İlkokulun zorunlu olduğunu ama bunun uygulanmasının yetersiz olmasını eleştirdi. Kanunun bir an önce çıkması gerektiğini çünkü öğretmen maaşlarının emniyet altına alınmasının zaruri olduğunu söyledi.692
Bu kanun 5166 numarasıyla, 30.01.1948 tarihinde kabul edildi ve 02.02.1948 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.693
04.02.1948 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Belediye Kanunu’nun 94. maddesinin (A) fıkrasının kaldırılması hakkında kanun" münasebetiyle söz aldı ve bu kanun üzerindeki düşüncelerini söyledi. İstanbul Belediyesi İdaresi’nin, İstanbul Vilayet İdaresi’nden 2 yıldır hala ayrılmamış olmasını eleştirdi. Sebep olarak ortaya konulan ikisinin iç içe geçmiş olma durumunu da demokrasiye aykırı davranıldığından bahisle ayrıca eleştirdi.694
Bu kanun 5168 numarasıyla, 04.02.1948 tarihinde kabul edildi ve 09.02.1948 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.695
13.02.1948 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Afyonkarahisar Milletvekili General Sadık Aldoğan'ın, milletvekili
689 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 8, Birleşim 24, s. 378-382. 690
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 8, Birleşim 25, s. 533-536. 691 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 8, Birleşim 25, s. 486-488. 692 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 9, Birleşim 36, s. 115-116. 693 T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 30, s. 443.
694
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 10, Birleşim 38, s. 23-24. 695 T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 30, s. 448.
dokunulmazlığının kaldırılması hakkında karma komisyon raporu" üzerine konuşma yapan Ekrem Oran’a laf attı.696
16.02.1948 tarihinde Sadık Aldoğan'ın dokunulmazlığının dönem sonuna bırakılması kabul edildi.697
24.03.1950 tarihinde bu rapor tekrar Meclis gündemine alındı. Milletvekilliği dokunulmazlığının kaldırılması, böyle bir yolun açılmasının büyük zararlara yol açacağını aktardı. Raporun kabul edilmemesi gerektiğini söyledi. Bu rapor aynı gün kabul edildi.698
16.02.1948 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Atatürk'ün kız kardeşi Makbule Atadan'a vatani hizmet tertibinden aylık bağlanmasına dair kanun" sebebiyle söz aldı ve bu husustaki düşüncelerini söyledi. Vatan hizmetinden dolayı yetim kalan kişilere aylık 2 lira ile 50 lira arasında para yardımı yapılırken, Makbule Atadan’a 1000 lira para tahsisi yapılma teklifine karşı çıktı. Bu durumun Atatürk’ün ruhunda da iyi karşılanmayacağını aktardı. Tasarının reddini istedi.699
Bu kanun 5186 numarasıyla, 18.02.1948 tarihinde kabul edildi ve 24.02.1948 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.700
18.02.1948 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Hasankeyf tütününün 1944 sayılı mahsulünden ihraç vergisi alınmamasına dair kanun" teklifi üzerine söz aldı ve bu teklif üstündeki fikirlerini söyledi. Hasankeyf tütününün Mısır piyasasında teşvik edilmemesi yüzünden pazarın kaybedildiğinden bahisle, Hasankeyf tütününe gerekli teşvik edici tedbirler alınmasını Hükümet’ten ayrıca istedi.701
Bu kanun 5187 numarasıyla, 18.02.1948 tarihinde kabul edildi ve 24.02.1948 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.702
20.02.1948 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Temsil Heyeti azalarıyla Birinci Büyük Millet Meclisi azalarına vatani hizmet karşılığı ödenek verilmesine dair kanun" teklifi üzerine söz aldı. Birinci Büyük Millet Meclisi Azalarına ve Temsil Heyeti Azalarına maaş bağlanmasını destekledi. Verilecek maaşın
696 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 10, Birleşim 42, s. 132-136. 697 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 10, Birleşim 43, s. 148. 698 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 25, Birleşim 72, s. 1015-1036. 699 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 10, Birleşim 43, s. 156-157. 700 T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 30, s. 544.
701
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 10, Birleşim 44, s. 232. 702 T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 30, s. 545.
şeref maaşı olduğundan bahisle kanunu destekledi. Aynı gün tasarı yeniden düzenlenmek üzere Bütçe Komisyonu’na geri gönderildi.703
14.04.1948 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Kuruluş ve Memurları Kanunu’na bazı hükümler eklenmesine dair olan 4862 Sayılı Kanun’a bağlı 1 ve 2; ve 4258 Sayılı Kanun’a Bağlı 3 sayılı cetvellerde değişiklik yapılması hakkında kanun" teklifi üzerine söz aldı ve görüşmelerde düşüncelerini aktardı. Kimsesiz çocuklar meselesinde Hükümet’in mevcut kadrolara yeni bir takım müdürler ilavesi şeklindeki yaklaşımını eleştirdi. Bu yaklaşımın kimsesiz çocuklar sorununun çözümüne katkı sağlamayacağını söyledi.704
Bu kanun 5194 numarasıyla, 19.04.1948 tarihinde kabul edildi ve 27.04.1948 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.705
28.04.1948 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde gündeme gelen, "Afyon Karahisar Milletvekili Şahin Laçin ile iki arkadaşının buğday ihracı dolayısıyla eski Ticaret Bakanı Atıf İnan hakkında meclis soruşturması yapılmasına dair önergesi" üzerine söz aldı ve düşüncelerini aktardı. Artan ekmek fiyatları ve fiyat tespitinde yaşanan sıkıntıları takip edilen yanlış politikalara bağladı. Bunun sorumlularını tespit etmenin görevleri olduğundan bahsetti. Aynı gün soruşturma yapılması kabul edildi.706
24.05.1948 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "Maarif Teşkilatı’na dair kanunun 13. maddesinin değiştirilmesi hakkında kanun" tasarısı sebebiyle söz aldı. Kanunda geçen 2 milyon rakamının nasıl bulunduğunu bütçe komisyonu sözcüsü Muammer Eriş’e sordu. Muammer Eriş’te cevap olarak, başöğretmenlere 30 liradan 50 liraya kadar ödenek verilmesi ile başöğretmenlerin kıdemlerine göre aldıkları maaştan başka 40 liradan 60 liraya kadar para verilmesi hususunun toplamda 1 milyon 900 bin olduğu şeklinde açıklamada bulundu. Aynı gün bu tasarı Milli Eğitim Komisyonu’na havale edildi.707
24.05.1948 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, "3803, 4274 ve 4459 sayılı kanunların köy okulu, öğretmen ve sağlık memuru evleri inşa ettirilmesiyle ilgili maddelerinin ve 5012 sayılı kanunun kaldırılması hakkındaki
703 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 10, Birleşim 45, s. 283-306. 704 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 11, Birleşim 47, s. 28-29. 705 T.B.M.M. Kanunlar Dergisi, Cilt 30, s. 554.
706
T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 11, Birleşim 52, s. 173-198. 707 T.B.M.M.Z.C., Devre 8, Cilt 11, Birleşim 62, s. 481-482.
kanun" sebebiyle söz aldı ve bu teklif üzerine düşüncelerini söyledi. Köylerde yapılan inşa faaliyetlerinde bir takım suiistimallerden bahisle köylünün imece usulü yerine merkezden planlı programlı bir şekilde inşa faaliyetlerini yapması gerektiğini aktardı.708
Bu kanun 5210 numarasıyla, 24.05.1948 tarihinde kabul edildi ve 31.05.1948 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.709
26.05.1948 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülen, “Kimsesiz, terk edilmiş ve anormal çocukların korunması hakkında kanun tasarısı” sebebiyle söz aldı. Usülden kanuna karşı çıkarak, bakanın ivedilikle bu kanunun çıkarılması gerekliliğe karşın, kanunun yeterince ayrıntılı ele alınmadığından bahsetti. Böyle önemli bir konunun, acele hareketle karar verilmemesi gerektiğini aktardı.710