KOBI’LERIN BEKLEDIGI YENI BILISIM PROJELERI (Sürekli Yenileme ve Yatirim Gerektiren Beklentiler)

Yapilan çalismada isletmelerin %78 ‘lik bir kismi bilisim teknolojileri konusunda yapilacak harcamalarla ilgili yillik belirli bir harcama planina sahip degillerdir. Fakat %22’lik kismi yillik bu konuda bir harcama planina sahipken, %8’lik bir kisim ise, bu konuda ne yaptiklarini bilmediklerini ifade etmislerdir.

KOBI’ler de Donanim (Hardware) Hizmetleri

Arastirmayi yaptigimiz illerde bilgi islem teknolojilerindeki yeniliklere göre donanim birimlerinde yenilemeler veya tümünü degistirmek isteyen isletmelerin dagilimi %41’dir. %21’lik bir kisim isletme ise bilgi islem donanimlari konusunda yatirima ihtiyaci olup olmadigini bilmemektedir. Isletmelerin %38 ‘lik bir kismi ise donanim yatirimina ihtiyaç duymadiklarini ifade etmislerdir. Bu durumu firmalarin büyük bir çogunlugunun ellerindeki donanimlarin eski oldugu ve yeni donanim ihtiyaçlarinin var oldugu seklinde yorumlanabilir. Ayrica bu sonuçlar isletmelerin bilgisayarlasma yillari ile karsilastirilir ise, bugün isletmelerin ellerindeki donanimlarin (en fazla bilgisayarlasmanin +1995-1998 ile 1999-2002 arasinda %70’i) eski oldugu ortaya çikacaktir.

KOBI’ler de Iletisim Agi (Network) Hizmetleri

KOBI’lerin iletisim agi altyapisinin bugünkü verilere göre iyi bir durumda olmadigi görülmektedir. KOBI’lerin %40’lik bir bölümünde iletisim agi altyapisi kurulmusken, %60 gibi büyük bir bölümünde iletisim agi altyapisi yoktur. Isletmelerde internet kullanimini negatif anlamda etkileyen bu durum, KOBI’lerin e-is ve e-ticaret uygulamalarinin da hayata geçisini geciktirecektir. KOBI’ler bu konuda da çözüm üreten bilisim firmalarinca aydinlatilmali, cesaretlendirilmeli, önemi üzerinde durulmali ve yatirima tesvik edici sunumlar yapilmalidir.

KOBI’ler de Yazilim (Software) Hizmetleri

Yazilim konusu bugün isletmelerin bilgi islem teknolojileri içerisinde degisimi düsünülmesi gereken ilk konulardan birisi olmalidir. Bu konuda yapilan çalismanin sonucuna göre, mevcut yazilimlar paket program niteligi tasidigi için daha çok muhasebe, finans, personel (özellikle bordro hesaplamasi), kismen

Büyük Ölçekli Kobilerde Genel Organizasyon

... ...

Bilgi Islem Uç Kullanici ve Ag Isletmeni Bilgi Islem Birimi Elelmani Bilgi Islem Birimi Yöneticisi

Bilgi Islem Birimi Genel Müdür

Ve/Veya Yönetim Kurulu Baskani

üretim (tam bir entegrasyon olmasa da yaklasik %24.1 isletme kullandigini ifade etmektedir), faturalama ve stok kontrol birim lerinde yogunlasmistir. Yönetim birimlerinin de ilgili yazilimlari yogun olarak kullandigini ifade etmis olsalar da, bu kullanimin daha çok yazismalarin takibi ve sunum sistemleri amaçli oldugu gözlenmistir. Yapilan çalismadan da anlasilmaktadir ki, bugün isletmelerin büyük bir bölümünde, organizasyonlarinda yer alan tüm birimlerin etkilesimli ve interaktif bir yapida ayni yazilim üzerinde çalistigini söylemek mümkün degildir. Kurumsal kaynak planlamasi (ERP), yönetim birimleri, ar-ge ve özellikle üretim birimlerinin içerisinde oldugu bir yazilimin hayata geçirilmis oldugu isletme sayisi yok denecek kadar azdir. Isletmelerin özellikle ERP konusuna yönlendirilmeleri ve bu konuda gerekirse danismanlik hizmetlerinin sunulmasi en uygun yöntem olacaktir. Tarafim izca yapilan gözlem ve degerlendirmelerde isletmelerin hedeflerine ve finans durumlarina uygun ürünlerin sunulmasi ve aktif olarak isletilmesi, kismen de olsa bu ürünleri satip hizmetlerini sunan bilisim (yazilim veya proje konularinda çalisan) ve danismanlik firmalarina düsmektedir.

KOBI’ler de Bilisim Teknolojileri Destek Hizmetleri

Yapilan çalismanin kapsaminda yer alan illerde isletmelere, bilisim konusunda gerekli ürünleri pazarlayan ve destegini veren firmalar genellikle o illerdeki yerel firmalardan olusmaktadir. Isletmeler bu firmalarin saglamis oldugu destek hizmetlerinden %48 oraninda memnun olduklarini ifade etmektedirler. Profesyonel hizmet anlayisinin olmadigini, gerekli malzeme desteginin zamaninda saglanamadigini, hizmetleri pahali fiy atlara aldiklarini, elemanlarin zaman zaman bilgi düzeylerinin düsük oldugunu ifade etmislerdir. KOBI’lerin bilisim hizmetleri konusunda kapsamli destek hizmeti anlayisina ihtiyaçlari vardir. Yapmis oldugumuz görüsmelerde yetkililer sürekli olarak bu firmalarin teknik destekten öte, bilisim teknolojileri konusunda çözüm üreten merkezler olmasi gerektigi fikirni beyan etmislerdir.

KOBI’ler de Bilisim Teknolojileri Egitimi

Yapilan çalismada bilisim egitimi ile ilgili sorunlan soruya alinan yanitlar, arastirmanin en ilginç sonuçlarini ortaya koymaktadir. Isletmelerde çalisanlarin bilisim teknolojileri konusunda ihtiyaç duyduklari konulari kendi kendilerine ögrenenlerin yüzdesi %37.9’dur. Bu sonuçtan hareketle, isletmelerin bilisim konularinda veya organizasyonun diger birimlerinde çalisip bilgisayar destekli isler yapan elemanlarinin, büyük bir bölümü deneme yanilma yöntemiyle, yada kendi kendilerine ögrenme yöntemiyle egitimlerini tamamlamis yada sürdürmektedirler.

Isletmelerin gelecegi için oldukça riskli olan bu durum karsisinda, bilisim hizmetleri sunan/pazarlayan firmalarin KOBI’lere yönelik bilisim teknolojileri konusunda, detayli bir egitim programi düzenlemelidirler. Tarafimizca yapilan görüsmelerde bu ihtiyacin internet teknolojileri, e-dönüsüm, ERP gibi basliklarda toplanmasinda ve egitimin il merkezli yapilmasinda yarar vardir. Yapilan çalismada kullanicilarin gerek egitim eksiklikleri, gerekse internetten nasil yararlanilacagi konusunda bilgi sahibi olmadiklari için (internetin aktif kullanimi %50’dir) internetin aktif kullanim orani oldukça düsüktür. Bu durum ancak KOBI’ler de kapsamli bir internet teknolojileri egitimi ile giderilebilir. Böylece isletmelerde bilgisayar kullanan kisi sayisinin dagilimi da (isletmelerde bilgisayar kullanan 1-2 ile 3-4 kisi araligi araligi %60’dir) arttirmak mümkün olacaktir.

KOBI’lere Yönelik Internet Teknolojileri ve Internet Siteleri

KOBI’lere yönelik internet uygulamalarinin (KOBI Web sitelerinin) mükerrer bilgileri içermesi ve daginik bir yapida olmasi nedeniyle kullanicilarda bir karmasa yarattigi gözlenmistir. Bu nedenle kullanicilarin bu sietelerden nasil yararlanacagi konusunda bilgi sahibi olmadiklari kendilerince ifade edilmistir. Ayrica kullanicilarin teknolojik yeniliklerde güven duygusu bilisim firmalarinin yanlis pazarlama yöntemleri ile (bir çok yanlis bilisim uygulamalarinin pazarlanmasi nedeniyle-aldanma nedeniyle) sarsilmistir. Bu durumda KOBI’ler teknolojik olarak bilgi alabilecekleri, fikir sorabilecekleri herhangi bir merkezin bulunmadigini ifade etmektedirler. Teknolojik aldatilma korkusu ve teknik bilgiye ihtiyaç duyma, küçük çapli danismanlik hizmetlerinin gelistirilerek KOBI’lerin hizmetine sunulmasi ile ortadan kalkabilir.

KOBI’lerin E-is ve E-Ticaret Beklentileri

E-is ve E-ticaret, yeni pazarlara erismek ve mevcut isi gelistirmek için mutlaka yapilmasi gereken "is yapma" standartlaridir. E-Dönüsüm çalismalari basligi altinda toplanmasi gereken tüm “e (elektronik)” uygulamalar sadece meslek birliklerinin önerileri ile sinirli kalmamalidir. Bu çalismalarin bir devlet politikasi

oldugu unutulmamalidir. Bugün Türkiye’de E-Devlet çalisma programlari, e-is ve e-ticaretin önümüzdeki birkaç yil içerisinde çok yaygin ve baskin kullanilacagini göstermektedir. Bu noktadan hareketle, isletmeler elektronik ortamda sirketlerini temsil edecek altyapiyi olusturmali (WEB sayfasi açmali) ve servislerini WEB üzerinden kullanima açma isini çok ciddi olarak düsünmelidir. Yukarida yapilan çalismada da göülmektedir ki bugün isletmelerin %19 luk bölümünün haricindeki geriye kalan %81 lik bölümü, gerekli altyapi çalismalari yaparak e-is ve e-ticaret uygulamalarina hazir hale gelmelidir. Türkiye pazarinda bu konuda çalismalar yapan danismanlik ve bilisim firmalarinin KOBI’ler için ölçek ve öncelik sirlarina göre (Egitim ve bilinçlendirme çalismalari dahil) planlama yapmalarinda yarar vardir. Özellikle, e-is’in (e-business), saglamis oldugu "isbirlikleri" ve "yeni pazarlar" ile birlikte yeni stratejiler ve is modelleri konusunun isletmelere iyi anlatilmasi gereklidir. Yapilan çalismalardan alinan sonuçlar göstermektedir ki, firmalarin internet ortaminda bulunmalarinin (web sayfasi, açik iletisim kanallari, e-posta kullanimi gibi) kendilerine nasil katki saglayacagi konusunda tam bir bilgi sahibi olmadiklaridir. Yapilan çalismalari bir çogu tanitim amaçli olup tam bir e-,is veya e-ticaret altyapisi olusturacak nitelikte degildir. Ilk etapta, bunun, olmazsa olmaz bir olgu oldugu gerçegini ortaya koymak gereklidir. Dolaysiyla yapilacak yatirimlarda (harcanacak para, kurulacak servisler vb) dogal olarak ciddi bir fizibilite çalismasi gereklidir. Internet kullaniminin yayginlasmasi, iletisim altyapisinin güçlenmesi ve güvenlik konusundaki endiselerin yavas yavas ortadan kalkmasini saglayan güvenlik teknolojilerinin gelismesi, e-is ve e-ticaretin tüm dünyada hizla yayginlasmasini saglamaktadir. E-ticaretin gelismesi sonucunda, elektronik ticareti kapsayan ve egitim, saglik gibi konulari da içeren elektronik is (e-business) uygulamalari da gelisecektir. KOBI’lerin bu gelisme süreci içerisinde e-is ve e-ticaret dünyasinda yer alabilmeleri için öncelikle bu konuyu iyi anlamalari ve uygulamada ortaya çikacak sorunlari görerek veya tahmin ederek adim atmalari gereklidir. Bilgisayar, iletisim ve internet teknolojileri açisindan KOBI niteligindeki firmalar alt yapilarini olusturmali ve bu altyapi üzerinde yer alacak ürünler iyi tespit edilmelidir. Çünkü elektronik ticaretin bugünkü ve gelecekteki pazar hacmi düsünülürse, bu altyapi ciddi ve çalisabilir bir yapida olusturulup bir an önce hayata geçirilmelidir.

Yukarida yapilan çalismanin özellikle internet ile ilgili sonuçlari incelendiginde ; WEB sayfasi olan isletmelerin azligi, olmayanlarinda büyük bir çogunlugunun (yaklasik %45) da önümüzdeki iki yil içerisinde bu çalismayi yaptiracaklari görülmektedir. Ayrica bugüne kadar yapilan Web çalismalarinin da nitelik olarak incelendiginde bir çogu tanitim amaçli oldugu görülecektir. Arastirmanin yapildigi illerde firmalarin interneti kullanim amaci ve kullanim saatlerinin oldukça düsük oldugu ortaya çikmistir. Tüm bu sonuçlar KOBI’lerin e-is ve e-ticaret altyapisi konusunda ciddi yatirimlara ihtiyaci oldugunu ortaya koymaktadir.

SONUÇ

Bilisim teknolojileri konusunda isletmelerin yapmis oldugu yatirimlarin verimli ve etkili olabilmesi için bilgi teknolojileri hakkinda yeterli ve gerekli bilgiye sahip olmalari gereklidir.Yapilan bu çalismada Türkiye'deki KOBI'lerde bilgisayarlasma alt yapisi ortaya çikarilarak, isletmelerin ihtiyaç duydugu yeni bilisim projeleri sunulmaya çalisilmistir. KOBI’lerdeki bilgisayar alt yapisi modeli belirlenmis olup bu konuda yasadiklari sorunlara çözüm önerileri ortaya koyulmustur. Isletmelerin özellikle yazilim, internet, iletisim agi, e-ticaret ve e-is konularindaki görüslerine yer verilmistir. Isletmelerin is akislarini, veri hareketlerini, is süreçlerini, bilgi paylasimini ve verimliligini artirmayi hedefleyen bu çalismalarin sistematik bir yapida ve planli bir çalisma ile yapilmasi gerektigi üzerinde durulmustur. Bunun yaninda bilgi islem organizasyonu, donanim ve yazilim kriterleri ile internet kullanimi ve e-ticaret uygulamalarina yönelik bilgiler verilerek KOBI'lerin teknoloji konusundaki danisman bilgi gereksinimlerine cevap verilmeye çalisilmistir.

KAYNAKLAR

Iller Kapsaminda Yapilan Verimlilik Arttirma Projeleri, MilliProdüktivite Merkezi, 1998-2005

John Fontanella, “E-Business and the Supply Chain: Is it simply supply – chain.com?”, Information Technology Toolbox, Inc., http://scm.ittoolbox.com/

Kofler, Angelika,, Digital Europe 1998: Policies, technological development and implementation of the emerging... Innovation: The European Journal of Social Sciences, Mar98, Vol. 11 Issue 1. Oracle, E-Iste Basari, 2002

www.abahce.com.tr

www.geocities.com/akircali/yazilar/ikp.html, Isletme Kaynaklari Planlamasina Giris, Alper SENER www.servodata.com.tr/ERPyeIhtiyacinizVarmi.htm

ISLETME YÖNETIMINDE EMPATIK ILETISIM VE ISGÜCÜ