1.(1.3)
I) Ünlüler ses tellerinde şekillenir. II) Ünlülerin oluşumunda dil etkilidir. III) Ünlüler sürekli seslerdir.
IV) Ünlüler, oluşumunda organların tam temas ettiği seslerdir.
Ünlü kavramının tanımından yola çıkarak, yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri yanlıştır? a) II b) II ve III c) III d) III, IV e) IV
2.(2.2) Aşağıdakilerden hangisi ünlülerin oluşumuna ilişkin yapılan bir sınıflamadır. a) Dudakların durumuna göre ünlüler b) Ses tellerinin durumuna göre ünlüler c) Dil-diş temasına göre ünlüler. d) Diş-dudak temasına göre ünlüler. e) Ötümlülük durumuna göre ünlüler.
3.(2.3) Alt çenenin aşağı inerek ağız boşluğu ve hançerenin iyice açılmasıyla şekillenen seslere……….. denir.
a) İnce ünlü b) Geniş ünlü c) Kalın ünsüz d) Sızıcı ünlü e) Yumuşak ünlü
4.(3.3.) Boğumlanma noktasında organların tam temas ettiği, kesik kesik söylenebilen ünsüzlere ne ad verilir?
a) Akıcı ses b) Sürekli ses c) Tonlu ses d) Süreksiz ses e) Tonsuz ses
5.(4.2) Aşağıdakilerden hangisi ünsüzlerin oluşumuna ilişkin yapılan bir sınıflama değildir? a) Temas derecesi bakımından ünsüzler. b) Hava yolu bakımından ünsüzler. c) Düzlük yuvarlaklık bakımından ünsüzler. d) Teşekkül noktası bakımından ünsüzler. e) Ton bakımından ünsüzler.
6.(4.3) Aşağıdaki ünsüz sınıflandırmalarının hangisinde boğumlanma noktası dikkate alınmıştır? a) Art damak b) Yumuşak c) Sürekli
d) Akıcı e) Sızıcı
7.(5.1,2,3) Batı Türkçesine 15. yy’dan sonra Osmanlı Türkçesi döneminden itibaren yerleşmeye başlayan ancak kalınlık-incelik uyumu kadar sağlam olmayan ses uyumuna ne ad verilir?
a) Düzlük uyumu b) Küçük ünlü uyumu c) Ünlü – ünsüz uyumu d) Büyük ünlü uyumu e) Yuvarlaklık uyumu
Açıklama: Bu test 44 çoktan seçmeli sorudan oluşmaktadır. Her bir soru 2.27 puan
değerindedir. Süre 50 dakikadır. Her sorunun tek bir doğru cevabı vardır. Lütfen sorular
üzerinde herhangi bir işaretleme yapmayınız ve cevaplarınızı testin arkasındaki cevap kağıdına işaretlemeyi unutmayınız. Başarılar dilerim.
8.(6.3) “Türkçede bazı ünlüler ağzın ön kısmında şekillenmektedir.”
Aşağıdaki kelimelerin hangisinde yukarıda verilen ifadeye göre ortak özellik taşıyan ünlüler yer almaktadır?
a) Kıvırcık b) Sazlık c) Kalem d) Zeytin e) Vatan
9.(7.3). Aşağıdaki ifadelerden hangisi ünlülerin birbirlerini takip etmelerine ilişkin doğru bir kuralı içermez?
a) Türkçede düz ünlüleri düz ünlüler takip eder. b) Yuvarlak ünlüleri sadece yuvarlak ünlüler takip eder.
c) Yuvarlak ünlüleri yuvarlak-dar ya da düz-geniş ünlüler takip eder. d) Türkçe ince sesleri ince sesler takip eder.
e) Türkçede kalın sesleri kalın sesler takip eder.
10.(8.3.) “Hep şefkati seç” cümlesinde ünsüzlerin ortak noktası aşağıdakilerden hangisidir?
a) Akıcı b) Tonlu c) Sürekli
d) Sızıcı e) Tonsuz
11. (9.3) Bir kelime bir ekle genişletilirken ünsüzlerin birbirlerini takip etme kurallarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
a) pt b)şd c)kt d)zg e)hs
12.(10.2) Aşağıdaki ifadelerin hangisinde bütün kelimeler büyük ünlü uyumuna uyar? a) Fırtınalar koparken git de seyret denizi. b) Zulmü alkışlayamam; zalimi asla sevmem. c) Düşman zırhlıları Rumeli sahillerini kuşatmış. d) Gökleri bir dev gibi doldurur iniltisi. e) Bu diyarın çocukları için ışık olacağım.
13.(11.2) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz uyumuna uymayan kelime veya kelimeler vardır? a) Etrafta kimseler yoktu. b) Binlerce kuş içinden serçeyi seveceğini ummazdım.
c) Konuyu genişce ele almışsınız. d) Uzunca bir yoldan geldikleri belliydi. e) Koştuktan sonra duş almalısın.
14.(12.3) “İyilik et denize at; balık bilmezse Halik bilir.” cümlesinde bir kelime ünlü uyumlarından birine uymamaktadır. Uymayan kelime ve bunun nedeni hangi seçenekte doğru olarak ifade edilmiştir.
a) Halik – Kalın sesten sonra ince ses gelmiştir. b) Halik – Düz sesten sonra ince ses gelmiştir. c) Deniz – Yuvarlak sesten sonra düz ses gelmiştir. d) Deniz – Geniş sesten sonra dar ses gelmiştir. e) Bilmezse – Düz sesten sonra yuvarlak sel gelmiştir.
15.(12.4) “Motor” Kelimesi ses uyumu kuralları göz önünde bulundurularak Türkçeleştirilmek istenirse, aşağıdakilerden hangisi doğru olur?
16.(13.2) Aşağıdaki ifadelerin hangisinde hecenin tanımı doğru olarak yapılmıştır? a) Ses organlarının bir hareketiyle söylenen ses veya ses topluluğudur.
b) Normalden daha kısa söylenen ses topluluğudur. c) Şekillenme yerleri farklı olan seslerdir. d) Ses tellerinin titreşmesiyle oluşan ses birliğidir. e) Dilin geri çekilmesiyle oluşan ses birliğidir.
17.(14.2) Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde Türkçede bulunmayan hece çeşidi verilmiştir? a) ünlü+ünsüz+ünsüz b) ünsüz+ünlü+ünsüz+ünsüz c) ünlü+ünsüz+ünlü d) ünsüz+ünlü+ünsüz e) ünsüz+ ünlü
18.(15.3) Aşağıda verilen ifadelerden hangisi hece özellikleri bakımından yanlıştır? a) Türkçe kelimelerde ünlü sayısı kadar hece olur..
b) Türkçede değişik hece çeşitleri vardır c) Türkçede altı çeşit hece vardır.
d) Hece sonunda bütün çift ünsüzler yan yana gelebilir. e) Hecelerde anlam aranmaz.
19.(16.3) “ İngiltere kralı bu yıl üniversitelerde spor etkinliklerine büyük önem veriyor.” cümlesindeki kelimelerden hangisi veya hangileri hece özelliklerin bakımından Türkçe değildir?
a) İngiltere – spor b) Üniversite – kral c) Spor – üniversite d) İngiltere – kral e) Kral - spor
20.(17.3) “Ajans” kelimesi alıntı bir kelime olup, Türkçenin hece yapısına uygun değildir. Bu uygunsuzluk hangi seçenekte doğru ifade edilmiştir?
a) Hece sonunda iki ünsüz olmaz. b) Bir hecede dört ses olmaz. c) Hece sonunda /ns/ ses çifti bulunmaz. d) Kelimede iki eşit ünlü bulunmaz. e) Hepsi
21.(18.1,2,3) Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde yumuşama kuralı ile ilgili doğru bir ifade verilmiştir? a) Kelimelerin eklerle birleşimi sırasındaki uyumla ilgilidir.
b) Kelimelerdeki ünsüzlerin sırasıyla ilgilidir. c) Patlayıcı seslerin, sızıcı şekil alması ile ilgilidir. d) Sızıcı ünsüzlerin patlayıcı şekil almasıyla ilgilidir. e) Hiçbiri.
22.(18.4) Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde Türkçede bulunmayan sesler doğru olarak verilmiştir? a) f, h, ş b) f, q, ç c) ç, w, j d) h, j, ş e) f, h, j
23.(18.5) Aşağıdakilerden hangisi Türkçe kelimelerdeki çift ünlü veya ünsüzlerin yan yana gelmeleri ile ilgili kurallardan birisidir?
a) Türkçede hemze yoktur. b) Türkçede uzun ünlü yoktur. c) İki eşit ünsüz yan yana gelebilir. d) Türkçede ince a yoktur. e) İki ünlü yan yana gelmez.
24. (19.1, 2, 3) “Ceza” kelimesi Türkçenin bazı ses özelliklerine uymamaktadır. Bunun nedeni aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
a) Türkçede /z/ sesi yoktur. b) Sonda /a/ sesi bulunmaz. c) Başta /c/ sesi bulunmaz. d) /c/ sesinden sonra /z/ sesi gelmez e) Hiç biri
25. (19.4,5) Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde yumuşama kuralına örnek vardır? a) İstanbul’un sisli akşamlarından birinde tanışmıştık seninle
b) Dostlarım ve kitaplarım tek servetimdir benim. c) Önerilen görevlerin hiçbirini kabul etmemişti. d) Sensiz yaşamın tadı yoktu artık benim için. e) Bu dolmakalemin onda ayrı bir anısı varmış.
26.(19.6,7) Türkçe kelimelerde ünlü ve ünsüzlere ait ses özellikleri vardır. Aşağıdaki kelimelerin hangisinde ünlülerin ses özelliklerine uymayan bir durum söz konusudur?
a) Sfenks b) Saat c) Reçel d) Blok e) Elli
27. (20.1,2,3)
Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır, atanı I II III IV Verme, dünyaları alsanda bu cennet vatanı. V VI
Türkçenin ses özellikleri dikkate alındığında yukarıdaki dizelerde altı çizili kelimelerden hangisi Türkçe değildir?
a) I –III b) III -V c) II – VI d) IV - VI e) I - VI
28.(20.4, 5)
Seni zambak gibi gördükçe açık pencerede I
Gül açar bahtımın evvelki hazanlık korusu II III
Genç eder ömrümü hülyalarımın genç kokusu IV
Sorarım ak saçımın örttüğü yıllar nerede. V
Yukarıdaki dizelerde altı çizili kelimelerden hangisinde veya hangilerinde sertleşme olayı görülmektedir?
a) I b) I – II c) II – IV d) V e) I – V
29.(20.6)
“Kelimeler o kadar hayatımıza işlemiş, o kadar canımız, kanımız, dimağımız hâline gelmiştir ki insanlar artık kelimelerle duyar, kelimelerle düşünür olmuşlardır.”
Yukarıdaki cümlede Türkçede bulunmayan seslerden dolayı Türkçe olmayan kelime hangisidir? a) Canımız b) Düşünür c) Hayatımıza d) İnsan e) Kelime
30.(20.7) “Türk milletinin idaresinde ve korunmasında milli birlik, milli duygu, milli kültür en yüksek göz diktiğimiz idealdir.” Cümlesinde çift ünlü veya ünsüzlere ilişkin kurallara aykırı olan kelimler hangileridir?
a) Türk - Millet b) Diktiğimiz - Türk c) İdealdir- milli d) Duygu – milli e) Yüksekte - Millet
31.(21.2)
Renkli resimler gibi işlenmiş, ince I
Çeşmelerin vardı senin II
Durdum gölgesinde şair gönlümce III IV V
Öptüm taşını çeşmenin
Yukarıda verilen dizelerde altı çizili kelimelerden ses özellikleri bakımından Türkçe olmayan kelime ve nedeni hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
a) I-Türkçe hece türlerine uygun değildir. b) II - Kelime başında /ç/ sesi bulunmaz. c) III – Kelime başında /a/ sesi bulunmaz. d) IV – Kelime kökünde iki ünlü yan yana gelmez. e) V – Kelimede ses düşmesiyle hece yapısı bozulmuştur.
32.(22.3) Aşağıdaki ifadelerin hangisinde “değişmenin” tanımı doğru olarak verilmiştir? a) Bir ünlünün başka bir ünlüye dönüşmesi.
b) Bir ünsüzün başka bir ünsüze dönüşmesi.
c) Bir ünlünün ya da ünsüzün, başka ünlü ya da ünsüze dönüşmesi. d) Bir ünsüzün bir ünlüye dönüşmesi.
e) Bir ünlünün bir ünsüze dönüşmesi.
33. (23.1)
I. Hecelerin sonunda bulunmayan ünsüz çiftleri, ünlü yardımıyla açılır. II. Ağızlarda yaygındır.
III. Alınma kelimelere ait bir özelliktir.
IV. Pekiştirme sıfatlarının bazı kullanışlarında görülür. Yukarıdaki ifadelerden hangileri ses türemesiyle ilgilidir?
a) II, II b) I, II, IV c) II, IV d) I, II, III e) Hepsi
34.(23.3) “Benzeşme” kuralı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? a) Bir ünlünün başka bir ünlüye benzemesidir.
b) Bir ünsüzün başka bir ünsüze benzemesidir. c) Bir ünlünün bir ünsüze benzemesidir.
d) Bir ünlünün ya da ünsüzün başka bir ünlüye ya da ünsüze benzemesidir. e) Bir ünsüzün bir ünlüye benzemesidir.
35.(23. 1, 7)
I) Türkçe hecelerin sonunda bulunmayan çift ünsüzleri taşıyan alınma kelimelerdeki ünsüzleri açmak için aralarında ünlü türetilir.
II) Ağızlarda daha yaygındır.
III) Pekiştirme sıfat ve zarflarının bazı kullanışlarında görülür? Yukarıdaki ifadelerden hangileri ses türemesiyle ilgilidir? a) I b) II c) I, II ve III d) I ve II e) II-III
36.(24.3) “Oldukça şaşkın bir hâlde kaldım.” cümlesinde altı çizili sözcükte görülen ses olayı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Yumuşama b) Benzeşme c) Göçüşme d) Kaynaşma e) Hece düşmesi
37.(24.1,2,3) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz benzeşmesine aykırı bir örnek vardır? a) Etrafta kimsecikler yoktu. b) Uzunca bir yoldan geldikleri belliydi. c) Koştuktan sonra duş almalısın. d) Binlerce kuş içinden serçeyi seveceğini ummazdım. e) Konuyu genişce ele almışsınız.
38.(24.7.) “ Türkçede ünlü ile biten bir sözcükten sonra ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde araya kaynaştırma ünsüzlerinden biri girer.”
Aşağıdaki ifadelerden hangisinde bu açıklamaya uygun örnek vardır? a) Çocuğun okuma hevesi gün geçtikçe artıyordu.
b) Babası, hafta sonunda yurt dışından dönüyormuş.
c) Seçimler yüzünden, bazı konularda yayın yasağı konulabilir. d) Ağaçların yaprakları her gün biraz daha sararıyordu. e) Odunun bir tonu, bizim eve götürülecek.
39.(25.1)
Pazardaki çocuk annesine ayvaları göstererek, “Anne, hayva al.” diyordu.
Yukarıdaki cümlede altı çizili sözcükte görülen ses olayı aşağıdakilerden hangisidir? a) Sesli türemesi b) Ses düşmesi c) Başta ünsüz türemesi d) Değişme e)Yer değiştirme
40.(25.2) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü düşmesi yoktur?
a) Buraya nasıl geldiğimizi sormadılar. b) Virajı alamayan kamyon devrilmişti. c) İlerde bizi bekleyeceğini söylemişti. d) Ufacık olaylar dahi onu çok etkiliyordu.
41.(25.3)
I. Gölge dağlar, ışık dağlar II. Ki kanatsız çıkılmaz III. Mevsim ayağına gelsin IV. Geçtiğin yerden güzelsin V. Doğduğun yerde ey hayat
Yukarıdaki numaralı dizelerin hangisinde ulama yapılabilir?
a) I b) II c) III d) IV e) V
42, 43 ve 44. soruları lütfen paragrafa göre cevaplayınız.
Felaketimizi başka biri ile taksim etmek saadettir. Fakat annelerle değil. Annelere anlatılan kederler taksim değil, zarbedilmiş olur. Çocuklarının felaketlerini iki kat şiddetle hisseden anneler bu ısdıraplarını çocuklarına fazlasıyla iade ederler. Böylece keder, anadan çocuğa ve çocuktan anaya her intikal edişinde büyüdükçe büyür. Göğsü artık bunu taşıyamayacak kadar ağırlaşır. Zihni artık göğsünü kontrol edemeyecek durumdadır.
42.(26.3) Yukarıdaki paragrafta altı çizili kelimelerin bazılarında türeme meydana gelmiştir.
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde hem türemenin meydana geldiği kelime, hem de nedeni doğru olarak verilmiştir?
a) anne – Ünsüz ikizleşmesi. b) iade – Başta ses türemesi. c) Saadet – Ünlü ikizleşmesi. d) Şiddet – Ünsüz ikizleşmesi. e) Hisseder – Başta ses türemesi.
43.(26.5) Yukarıdaki paragrafta altı çizili kelimelerin bazılarında ses düşmesi meydana gelmiştir.
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde hem ses düşmesinin meydana geldiği kelime, hem de nedeni doğru olarak verilmiştir?
a) Göğsü – Sonda ses düşmesi. b) Anaya – Ortada ses düşmesi. c) Zihni – İç ses düşmesi. d) Büyür – Ortada ses düşmesi. e) Zarbedilmiş – Son ses düşmesi.
44.(26.7) Yukarıdaki paragrafta altı çizili kelimelerin bazılarında ulama meydana gelmiştir.
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde hem ulamanın meydana geldiği kelime grubu, hem de nedeni doğru olarak verilmiştir?
a) Başka - biri – İlk kelimenin sonu ünlü, sonraki kelimenin ilk sesi ünsüzdür. b) Keder - anadan - İlk kelimenin sonu ünsüz, sonraki kelimenin ilk sesi ünlüdür. c) Büyüdükçe – büyür - İlk kelimenin sonu ünlü, sonraki kelimenin ilk sesi ünsüzdür. d) Kadar – ağırlaşır - İlk kelimenin sonu ünsüz, sonraki kelimenin ilk sesi ünlüdür. e) Zihni – artık - İlk kelimenin son sesi ve sonraki kelimenin ilk sesi ünlüdür.