1.(1.3.)
I) Dudakların yanlara yayılmasıyla oluşan ünlülere yuvarlak ünlüler denir II) Alt çenenin aldığı duruma göre ünler ya geniş ya da dar olurlar.
III) Ünlüler, büyük dilin, alt çenenin ve dudakların aldıkları duruma göre biçimlenip çıkan seslerdir. IV) Ünlülerin biçimlenmesinde dilin toplandığı bölge boğumlama bölgesidir.
Ünlü kavramının tanımından yola çıkarak, yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri doğrudur? a) Yalnız I b) II ve IV c) II ve III d) I, II, IV e) II, III, IV
2. (2.2) Aşağıdakilerden hangisi ünlülerin oluşumuna ilişkin yapılan bir sınıflamadır? a) Ses tellerinin durumuna göre ünlüler b) Diş-dudak temasına göre ünlüler c) Dil-diş temasına göre ünlüler d) Dudakların durumuna göre ünlüler e) Ötümlülük durumuna göre ünlüler
3.(2.3) Alt çenenin aşağı inerek ağız boşluğu ve hançerenin iyice açılmasıyla şekillenen seslere……….. denir.
a) İnce ünlü b) Geniş ünlü c) Kalın ünsüz d) Sızıcı ünlü e) Yumuşak ünlü
4.(3.3.) Ses yolunun bir noktada kapanması veya daralması yahut diğer ses organlarında bir engelleme sonucunda çıkarılan seslere ne ad verilir?
a) Ünsüzler. b) Sert ünsüzler. c) Süreksiz ünsüzler. d) Sürekli ünsüzler. e) Akıcı ünsüzler.
5. (4.2) Aşağıdakilerden hangisi ünsüzlerin oluşumuna ilişkin yapılan bir sınıflama değildir? a) Ton bakımından ünsüzler. b) Teşekkül noktası bakımından ünsüzler. c) Düzlük – yuvarlaklık bakımından ünsüzler. d) Hava yolu bakımından ünsüzler. e) Temas derecesi bakımından ünsüzler.
6.(4.3.) Aşağıdaki ses gruplarından hangisi ünsüzlere ait değildir? a) Sürekli sesler b) Geniz sesleri c) Geniş Sesler d) Tonlu sesler e) Sızıcı sesler
7.(1, 2, 3) “Türkçenin ilk göze çarpan ses özelliği, kalın ve ince ünlülerin kelime içerisindeki uyumudur.” Yukarıdaki tanımlama aşağıdaki kavramların hangisini tam olarak karşılamaktadır? a) Küçük ünlü uyumu b) Büyük ünlü uyumu c) Düzlük uyumu
d) Ünlü-ünsüz uyumu e)Ünsüz uyumu
Açıklama: Bu test 44 çoktan seçmeli sorudan oluşmaktadır. Her bir soru 2.27 puan
değerindedir. Süre 50 dakikadır. Her sorunun tek bir doğru cevabı vardır. Lütfen sorular
üzerinde herhangi bir işaretleme yapmayınız ve cevaplarınızı testin arkasındaki cevap kağıdına işaretlemeyi unutmayınız. Başarılar dilerim.
8.(6.3.) “Dar ünlüler, alt çenenin yukarı çekilerek ağız boşluğu ve hançerenin kısılıp daralmasıyla şekillenen ünlülerdir”.
Aşağıdaki kelimelerin hangisindeki sesler yukarıda belirtilen ifadeye uygundur? a) Türkmen b) Karşılık c) Yolcu d) Kına e) Sıkıntı
9.(7.3) “Meşrutiyet” kelimesinde ünlü uyumunu bozan sesin yerine aşağıdaki seslerden hangisi getirilirse, kelime ünlü uyumuna uygun hale gelir?
a) Ö b) U c) A d) Ü e) I
10.(8.3) Aşağıdakilerden hangisi akıcı ve sızıcı ünsüzler arasındaki farkı doğru olarak açıklamaktadır? a) Hava akımının durumu. b) Dilin durumu. c) Alt çenenin durumu.
d) Ses tellerinin durumu. e) Ön damağın durumu.
11.(9.3) Kelime bir ekle genişletilirken ünsüzlerin birbirlerini takip etme kurallarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) pc b)şd c)kt d)çg e)hd
12.(10.2) Aşağıdakilerden hangisinde büyük ünlü uyumuna uymayan bir sözcük vardır? a) Şehrin başlıca caddelerinde sessizce dolaştı.
b) Yardımların pek yakında ulaşacağını duymuş. c) İşçilerin çoğu sevinç içinde uyumuştu.
d) Perşembe akşamı iskelede yalnız bir kayık vardı. e) Yasalarımız iyidir, önemli olan onları uygulamaktır.
13.(11.2) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz uyumuna uymayan kelime veya kelimeler vardır? a) Etrafta kimseler yoktu. b) Uzunca bir yoldan geldikleri belliydi.
c) Koştuktan sonra duş almalısın. d) Konuyu genişce ele almışsınız. e) Binlerce kuş içinden serçeyi seveceğini ummazdım.
14.(12.3) “Bahçedeki hanımellerinin kokusu buraya kadar geliyordu.” cümlesinde bir kelime ses uyumuna uymamaktadır. Bu kelime ve nedeni hangi seçenekte doğru olarak ifade edilmiştir?
a) Bahçedeki - Düz ünlülerden sonra düz ünlüler gelir. b) Bahçedeki - Yuvarlak ünlülerden sonra düz ünlüler gelir. c) Hanımeli - Geniş ünlülerden sonra geniş ünlüler gelir. d) Bura - Düz ünlülerden sonra yuvarlak ünlüler gelir. e) Hiçbiri
15.(12.4) “Karpuz” kelimesi ses uyumu kuralları göz önünde bulundurularak Türkçeleştirilmek istenirse, aşağıdakilerden hangisi doğru olur?
16.(13.2) Aşağıdaki ifadelerin hangisinde hecenin tanımı doğru olarak yapılmıştır? a) Ses tellerinin titreşmesiyle oluşan ses birliğidir.
b) Şekillenme yerleri farklı olan seslerdir. c) Normalden daha kısa söylenen ses topluluğudur.
d) Ses organlarının bir hareketiyle söylenen ses veya ses topluluğudur. e) Dilin geri çekilmesiyle oluşan ses birliğidir.
17.(14.2) Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde Türkçede bulunmayan hece çeşidi verilmiştir? a) Ünlü+ünsüz+ünsüz b) Ünsüz+ünlü+ünsüz
c) Ünlü+ünsüz+ünlü d) Ünlü+ünsüz e) Ünsüz+ünlü
18.(15.3) Aşağıda verilen ifadelerden hangisi hece özellikleri bakımından yanlıştır? a) Türkçede değişik hece çeşitleri vardır.
b) Türkçe kelimelerde ünlü sayısı kadar hece olur. c) Hecelerde anlam aranmaz.
d) Türkçede altı çeşit hece vardır.
e) Hece sonunda bütün çift ünsüzler yan yana gelebilir.
19.(16.3) “Oyunun içerisinde elliye yakın monolog vardı.” cümlesindeki kelimelerden hangisi veya hangileri hece özelliklerin bakımından Türkçe değildir?
a) Elli b) Monolog c) Yakın - Monolog
d) Monolog – Elli e) Elli - Yakın
20.(17.3) “Ajans” kelimesi alıntı bir kelime olup, Türkçenin hece yapısına uygun değildir. Bu uygunsuzluk hangi seçenekte doğru ifade edilmiştir?
a) Hece sonunda /ns/ ses çifti bulunmaz. b) Kelimede iki eşit ünlü bulunmaz. c) Hece sonunda iki ünsüz olmaz. d) Bir hecede dört ses olmaz. e) Hepsi
21.(18.1,2,3) Aşağıdaki ifadelerden hangisi Türkçe kelimelerde başta, ortada veya sonda bulunmayan seslerle ilgili bir kural değildir?
a) Kelime başında /m/ sesi bulunmaz. b) Türkçe kelimelerde /f/ sesi bulunmaz. c) Kelime sonlarında /d/ sesi bulunmaz. d) Kelime kökünde eşit ünsüz bulunmaz. e) Kelime sonunda iki ünsüz yan yana bulunmaz.
22.(18.4) Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde Türkçede bulunmayan sesler doğru olarak verilmiştir? a) h, j, ş b) f, h, ş c) f, h, j d) f, q, ç e) ç, w, j
23. (18.5) Aşağıdakilerden hangisi Türkçe kelimelerdeki çift ünlü veya ünsüzlerin yan yana gelmeleri ile ilgili kurallardan birisidir?
a) Türkçede ince a yoktur. b) Ortada üç ünsüz olmaz. c) İki eşit ünlü yan yana gelebilir. d) Türkçede bazı ses çiftleri yoktur. e) Türkçe kelimelerde eşit ünsüz çiftleri yer alır.
24.(19.1,2,3) “Lüks” kelimesi Türkçenin bazı ses özelliklerine uymamaktadır. Bunun nedeni aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
a) Başta /l/ sesi bulunmaz. b) Tek sesli hece olmaz. c) Dört sesli hece olmaz. d) Sonda /s/ sesi olmaz. e) Hiçbiri.
25. (19.4,5) Aşağıda verilen kelimelerden hangisi yumuşama kuralına örnek oluşturmaz? a) Geçit b) Açık c) Dip d) Sap e) Cep
26.(19.6,7) Türkçe kelimelerde ünlü ve ünsüzlere ait ses özellikleri vardır. Aşağıdaki kelimelerin hangisinde ünlülerin ses özelliklerine uymayan bir durum söz konusudur?
a) Saat b) Sfenks c) Blok d) Reçel e) Elli
27. (20.1,2,3)
Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır, atanı I II III IV Verme, dünyaları alsanda bu cennet vatanı. V VI
Türkçenin ses özellikleri dikkate alındığında yukarıdaki dizelerde altı çizili kelimelerden hangisi Türkçe değildir?
a) I –III b) I - VI c) IV – VI d) II – VI e) III -V
28. (20.4, 5)
O zaman başından aşkındı derdi, I Mermeri oyardı taşı delerdi,
II
Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi, III IV
Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi. V VI
Yukarıdaki dizelerde altı çizili kelimelerden hangilerinde yumuşama olayı görülmektedir? a) I –III b) II - V c) II -VI d) III – V e) I – VI
29.(20.6)
“ Tek seni hayal için süzerek batan günü Gece mehtaba dalmak, sende dalmışsın diye.”
Dizelerindeki kelimelerin hangisi Türkçede bulunmayan seslerden dolayı Türkçe değildir? a) Tek b) Dalmışsın c) Batan d) Hayal e) Gece
30.(20.7) “Memleket mütesanit bir vahdede muhtaçtır. Alelade politikacılıkla milleti parçalamak hiyanettir.” Cümlesinde çift ünlü veya ünsüzlere ilişkin kurallara aykırı olan kelime hangisidir?
31.(21.2)
Renkli resimler gibi işlenmiş, ince I
Çeşmelerin vardı senin II
Durdum gölgesinde şair gönlümce III IV V
Öptüm taşını çeşmenin
Yukarıda verilen dizelerde altı çizili kelimelerden ses özellikleri bakımından Türkçe olmayan kelime ve nedeni hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
a) I-Türkçe hece türlerine uygun değildir. b) II - Kelime başında /ç/ sesi bulunmaz.
c) III – Kelime başında /a/ sesi bulunmaz. d) IV – Kelime kökünde iki ünlü yan yana gelmez. e) V – Kelimede ses düşmesiyle hece yapısı bozulmuştur.
32.(22.3) Aşağıdaki ifadelerin hangisinde “ses benzeşmesinin” tanımı tam ve doğru olarak verilmiştir? a) Bir ünsüzün başka bir ünsüze benzemesidir.
b) Bir sesin kendinden sonra gelen sesi kendine benzetmesidir. c) Bir ünlü ya da ünsüzün yardımcı ünlü ya da ünsüze benzemesidir. d) Bir sesin kendinden önce gelen sesi kendine benzetmesidir e) Bir ünlü ya da ünsüzün başka ünlü ya da ünsüze benzemesidir.
33. (23.1)
I. Hecelerin sonunda bulunmayan ünsüz çiftleri, ünlü yardımıyla açılır. II. Ağızlarda yaygındır.
III. Alınma kelimelere ait bir özelliktir.
IV. Pekiştirme sıfatlarının bazı kullanışlarında görülür. Yukarıdaki ifadelerden hangileri ses türemesiyle ilgilidir?
a) II, II b) I, II, IV c) II, IV d) I, II, III e) Hepsi
34.(23.4, 5) Türkçede ikiz ünsüz bulunmadığı için bunlardan birinin değişmesine ……….. denir.
a) Aktarma b) Göçüşme c) Sedalılaşma d) Aykırılaşma e) Metatez
35.(23.6) “Ulama” kuralı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? a) Yan yana gelen benzer sesli kelimelerin birlikte okunması.
b) Bir kelimenin son ses ünlüsü ile sonraki kelimenin ilk ünsüzünün birlikte okunması. c) Yan yana gelen kelimelerin hecelerinin birleşmesi.
d) Yan yana gelen iki kelimenin birlikte okunması.
36.(24.3.) Ben ki her akşam yatağımda, Onu düşünürdüm,
Onu sevdiğim müddetçe, Yatağımı da seveceğim.
Yukarıdaki dörtlükte ünsüz benzeşmesini örnekleyen kaç sözcük vardır? a) I b) II c) III d) IV e) V
37.(24.3) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz benzeşmesine aykırı bir kullanım vardır? a) Etrafta kimsecikler yoktu.
b) Uzunca bir yoldan geldikleri belliydi. c) Koştuktan sonra duş almalısın.
d) Binlerce kuş içinden serçeyi seveceğini ummazdım. e) Konuyu genişce ele almışsınız.
38.(24.7) “ Türkçede ünlü ile biten bir sözcükten sonra ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde araya kaynaştırma ünsüzlerinden biri girer.”
Aşağıdaki ifadelerden hangisinde bu açıklamaya uygun örnek vardır? a) Çocuğun okuma hevesi gün geçtikçe artıyordu.
b) Odunun bir tonu, bizim eve götürülecek.
c) Seçimler yüzünden, bazı konularda yayın yasağı konulabilir. d) Babası, hafta sonunda yurt dışından dönüyormuş.
e) Ağaçların yaprakları her gün biraz daha sararıyordu
39.(25.1) “Ses” kelimesine /m/ sesi eklenecek olursa kelimede nasıl bir ses olayı gerçekleşir? a) Ünlü birleşmesi. b) Ünlü değişmesi. c) Ses türemesi. d) Ünsüz kaynaşması. e) Ünlü kaynaşması.
40.(25.2) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ses düşmesine uğramış bir sözcük yoktur. a) İkinci Dünya Savaşı yıllarında doğmuş. b) Kaybolan kitabımı nihayet bulabildim.
c) Hangi rüzgârlar seni koklayacak? d) Çevremizde o bankanın şubesi yokmuş. e) Küçücük çocukla bir oluyorsun.
41.(25.4) Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde “daralma” olmamıştır?
a) Bebek aralıksız bir şekilde ağlıyordu. b) Ona sesini duyurmaya çalışıyordu. c) Son zamanlarda çok kötü günler yaşıyordu. d) Annem bahçedeki sebzeleri suluyordu.
42, 43 ve 44. soruları lütfen paragrafa göre cevaplayınız. Odaya ışık girinceye kadar gözlerimi hafifçe kapadım, bu I
köşke ait hatıralarımın uyanışına kendimi bıraktım. Paşanın ağır II
ve yeknesak sesi, kendisine ayırdığım küçük dikkati yormuyor, III IV içimdeki hayallerim serbest uzanışını bozmuyordu. Daha pek V VI
küçük yaştan beri, karşımdakini dinlediğim halde içimden başka VII VIII
şeyler düşünmeyi, zihnimi iki dikkatle çalıştırmayı öğrenmiştim. IX X XI XII
42.(26.3) Yukarıdaki paragrafta altı çizili kelimelerden bazılarında değişme meydana gelmiştir.
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde hem değişmenin meydana geldiği kelime, hem de nedeni doğru olarak verilmiştir?
a) II – Sertleşme meydana gelmiştir. b) VIII – Yuvarlaklaşma meydana gelmiştir. c) VIII – İncelme meydana gelmiştir. d) IV – Sızıcılaşma meydana gelmiştir. e) IV – Daralma meydana gelmiştir.
43.(26.5) Yukarıdaki paragrafta altı çizili kelimelerden bazılarında benzeşme meydana gelmiştir.
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde hem benzeşmenin meydana geldiği kelime hem de nedeni doğru olarak verilmiştir?
a) XII – Geniz benzeşmesi gerçekleşmiştir. b) VII - Ton bakımında benzeşme gerçekleşmiştir. c) III – Düzlük yuvarlaklık benzeşmesi gerçekleşmiştir. d) I – Teşekkül noktası benzeşmesi gerçekleşmiştir. e) XI - Temas derece benzeşmesi gerçekleşmiştir.
44.(26.7) Yukarıdaki paragrafta altı çizili kelimelerden bazılarında ses düşmesi meydana gelmiştir.
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde hem ses düşmesinin meydana geldiği kelime, hem de nedeni doğru olarak verilmiştir?
a) IX – İç ses düşmesi gerçekleşmiştir. b) VI – Son ses düşmesi gerçekleşmiştir. c) III – Ön ses düşmesi gerçekleşmiştir. d) V – Ses düşmesi gerçekleşmiştir. e) X – İç ses düşmesi gerçekleşmiştir.