b 8 sınıf fen bilgisi konuları ile ilgili mülakatlar

Deney grubundan (8A) 4 kız, 3 erkek kontrol grubundan (8B) 4 erkek 3 kız öğrenci ile görüşme yapılmıştır.

“Atomlar arasında neden bağ kurulur kararlılık açısından açıklar mısın? Bağ oluşumu sırasındaki değişimlere göre kaç tür kimyasal bağ vardır?” sorusuna

deney grubundan 5 kontrol grubundan 2 öğrenci tam doğru cevap vermiştir. Kontrol grubunda elektron ortaklaşması ile elektron alışverişini karıştırarak kovalent bağı açıklamada zorluk çekildiği belirlenmiştir. Öğrencilerden bazıları atoma canlı özelliği yüklemişlerdir (bir araya gelmek istemek, çoğalmak için bağ yapmak).

8A K:… farklı atomların bir araya gelerek oluşturdukları bağdır....tek bir bağ yapamazlar o yüzden bir araya gelmeleri gerekiyor, bir araya gelmek istiyorlar… e- ortaklaşırsa kimyasal bağ… “kovalent” adını bilmiyor.

8B B:… iki atomun bir araya gelmesi kimyasal bağdır….canlıları ortaya çıkartmak için.atomların kararlılığı en kararlılar ametaller…iki çeşit iyonik bağ ve kimyasal bağ. Metallerle ametaller arasında iyonik.

8B K:… kovalent bağ ikiye ayrılır polar ve apolar olarak. Kovalent bağ metaller arasında. Elektron alırlar metaller, e- verirler ametaller. Metal örnek sodyum.

8B E: ...Çoğalmaları için bağ yaparlar… Kovalent bağ, apolar ve polar olarak ikiye ayrılıyor…apolar düzensiz olarak polar da düzenli olarak çoğalırlar… e- dağılımını

yapması istendi yapamadı… açıklayamadı.

8B M:…ayırt etmek için…bilmiyorum, üç çeşit bağ var….iyonik bağ alışveriş..atom alışverişi. Kovalent bağ ortaklaşa kullanılması, atomun. Polar tek, içinde şey olmayan…apolarda aynı cins.

“NaCl, H2O, I2 moleküllerindeki bağ türü nedir?”sorusuna deney grubundaki

öğrencilerin sadece bir kişi tam doğru cevap verememiştir. Kontrol grubunda ise elektron dağılımı yapamayan (B, H, K, E) iyon oluşumunu yanlış öğrenen (M), bağ türlerini açıklayamayan öğrencilerin olduğu belirlenmiştir.

8A K:Na: 2-8-1 Cl:2-8-7 arasında…Na-Cl bağ oluşturacak 8e tamamlamaya çalışır 1 e- alacak Cl yükü +, 1e- verdi Na yükü -, veren eksidir alan artıdır. …H ile O arasında e- alışverişi olur H e- verir O e- alır -2 yüklü olur…..

8B B: su oksijenle hidrojen arasında …iyonik bağ, H1 O8 Na11 Cl 17 atom

numarası için elektron dağılımını yapalım. Yapamam.

8B M: Na:11: 2-8-1 Cl:17: 2-8-7 O:8:2-6 H:1 NaCl için iyonik bağ, 7 ve 1 arasında alışveriş olacak, Na 1e- verir Cl1e- aldı yükleri ne oldu?... bilmiyor. su oluşurken H verir-1 olur diğeri alır +1 olur….farklı cins polar. İki H atomu olsaydı apolar

“H ve Cl atomik halde bulunmaz reaksiyon vererek H2 ve Cl2 olarak moleküler halde bulunur. Moleküllerdeki bağ türü nedir? H2 + Cl2 → 2HCl reaksiyonunda oluşan bağ türü nedir” sorusuna deney grubu öğrencilerinden biri

hatırlamadığını söylerken bir tanesi elektron dağılımını yazdıktan sonra doğru cevaplamıştır. Kontrol grubunda ise iki öğrenci yanlış cevap vermiştir. Diğer öğrenciler ise soruyu doğru cevaplamışlardır.

8A Ç:… ikisi de aynı atom olduğunda e- yoğunluğu ikisinde eşit olur ortada olur apolar kovalent bağ denir. HCl de iyonik bağ…H+1 Cl-1. …elektron dağılımını yapalım. Cl: 2-8-7, H: 1 ortaklaşa kullanmaları lazım o zaman kovalent polar.

8B B:iyonik bağ, birbirleri arasında atom oluşturan… ayrı maddeler.

8B K: …kovalent bağ. H2 ve Cl2 için Aynı cins atom oldukları için polar kovalent. HCl için apolar farklı cins atom olduğu için.

“Asitlik-bazlık denildiğinde ne düşünürsün? pH nedir? pH= 3, 5, 7, 9, 13 çözeltileri için en asidik ve en bazik maddeler hangileridir? Deterjan, sirke, tuz turnusol kağıdına nasıl etki eder” sorusu öğrencilerin genellikle asit-bazın tadları,

elektrik iletkenlikleri, yakıcılıkları ile özelliklerini düşündürmüştür. Asitlik-bazlığın tanımını sulu çözeltiye H+/OH- iyonu verebilme bakımından yorumlayan deney grubundan 5 (8A N1, E, N2, Ç, C) kontrol grubundan 1 öğrenci (8B E)olmuştur. Verilen maddelerin asitlik karakteri ile ilgili doğru cevaplar yine deney grubunda fazladır. Kontrol grubu çoğunlukla turnusol kağıdında maddelerin verdikleri renkleri karıştırmış, pH aralığını deney grubu öğrencilerinden 3 (8A K, Z, Ç) kontrol grubundan 4 (8B B, H, K, T) yanlış belirtmiştir.

8A Z:…çamaşıra asidi dökersek beyaz rengi veriyor bazda tam tersi…asitliği ekşi olması, rengine bakarız…pH …turnusol kağıdının renginden anlarım. 3,5,7 maviye 9,13 kırmızıya çevirir. Kırmızıya çevirenler bazik, asitler mavi. Deterjanlar asidik turnusolu mavi yapar, sirke bazik tuz o da bazik yapar. Asitler bazlarla tepkime verebilir mi?Evet. yazabildi. OH veren bazik oluyordu H veren asit oluyordu. NaOH + HCl → NaCl + H2O oluşur. Tepkimenin adı nedir?...

8A Ç: … pH asitlikse pOH bazlık olmalı. pH 3,5,7,9,13 bunlardan en asit olan 5,9,11,13 asitler 3,7 baz.

8B B:…asitlik yakıcı madde, bazlık suyun değiştiremeyeceği katılar. pH hatırlamıyorum. En asidik 13 en yüksek olduğu için .. en bazik 3 en düşük olduğu için… Deterjanda turnusol kağıdına mavi yapar, tuz da mavi yapar. Deterjanda asit var. … Tuz yakıcı olduğundan mavi yapar.

8B H: asit tadları acı, bazların ekşi. Sirkede asit var acı, limonda baz var ekşi, deterjanda asit var turnusol kağıdını kırmızıya çevirir asitler, maviye çevirir bazlar. Sabun kırmızıya çevirmeli sirke maviye tuz etki eder herhalde. Asit ve bazla

tepkimeye girer, ne oluşur?... pH bazlara H iyonu veriyordu. en asit pH 7, en bazik 3. …

“Kuvvetli ve zayıf asit-baz ne demektir? pH= 11 ve pH= 9 hangisi zayıf bazdır?sorusuna bazı öğrenciler kuvveti zarar verme şiddeti anlamında kullanmış,

bazıları zarar pH 7’den uzaklığına göre değerlendirme yapmıştır. Her iki grupta da sıruyu tam doğru cevaplayan sayısı azdır. Deney grubunda 2 (8A N1, N2) kontrol grubunda 1(8B E) öğrenci tam doğru cevap vermiştir.

8A E: kuvvetlilik 7’ye yakın olunca …kuvvetli asit 6, 7 nötr ne asit ne baz. 1 asit 14

baz.

8A C: …kuvvetli asit elektrik akımını iyi iletir, H+ iyonu iletir. H+ miktarı fazla olursa daha çok elektrik akımı iletir kuvvetlidir. pH 11 asit mi baz mı? Zayıf baz.

8B H: kuvvetli asit yakıcı özelliğe sahip zarar veren, zayıf asit yediğimiz şeylerin içinde bulunan. Asidin mesela çamaşır suyundaki asit yakıcı özelliğe sahip limonun içindeki asit de normal.1,3,5,7,9,10 hangisi kuvvetli asittir pH 9 kuvvetli asit,1 zayıf asit, 7 orta halli asit.

8B M: daha çok etkisi olan kuvvetli. Sulu çözeltilere ne verirler?....

“V hacimli baz çözeltisi üzerine 2V hacimli asit çözeltisi damla damla eklenirse H+ miktarının zamanla değişimi ne olur?”

sorusuna verilen grafiklerden seçim yapmaları ve açıklamaları istendiğinde öğrencilerin büyük bir kısmı H+ miktarının yavaş yavaş artacağını birden değişmeyeceğini düşündükleri için “c” (6 kişi) veya H+ miktarının zamanla azalacağını ve sonunda biteceğinden “d” (4 kişi) şıkkını seçtiklerini açıklamışlardır. 2 kişi dikkate almamışlardır.

8A N2:.. H+ azalır tam nötürleşme olur. Tam nötürleşme olduğunda sabit kalır

değişmez eklemeye devam ettiğimizde A sabit kalır. Zamanla önce azalır sonra sabit kalır. Erlen içindeki zamanla azaldığı için D olmaz mı?

8B B: H miktarı azdan yukarıya doğru artar. .. Asit-baz testindeki soru. Cevap b.

8B E: ..zamanla azalır sonra çoğalır, b. NaOH olan yerde H+ var mıdır? Vardır nerden geldi bilmem.

7 ve 8. sınıflarla mülakatlar uygulamaların bitiminden 6 hafta sonra yapılmıştır. Bu süre içerisinde deney grubunda olan öğrencilerin kontrol grubuna göre daha fazla doğru cevap verdikleri, soruyu tam cevaplayamayan öğrencilerin yorumda bulundukları, kontrol grubunda “hatırlamıyorum”, “bilmiyorum” ve “nedenim yok” gibi cevapların fazla olduğu belirlenmiştir.