• Sonuç bulunamadı

AVRUPA KÜÇÜK İŞLETMELER YASASI (A SMALL BUSINESS ACT FOR

Belgede Özlem GENÇ (sayfa 85-90)

B. AVRUPA BİRLİĞİ’NİN GELECEK VİZYONU ÇERÇEVESİNDE KOBİ’LER

4. AVRUPA KÜÇÜK İŞLETMELER YASASI (A SMALL BUSINESS ACT FOR

Avrupa Küçük İşletmeler Yasası (A Small Business Act For Europe-SBA) 25 Haziran 2008 tarihi itibariyle yürürlüğe konulmuştur. Avrupa Küçük İşletmeler Yasası daha önce uygulamada olan Küçük İşletmeler İçin Avrupa Şartı’nın yerini almıştır.

192 Ibid.

75

Belge ile AB, KOBİ’lerin Avrupa ekonomisinin merkezinde olduğunu kabul etmiş; Birlik ve üye ülkeler için politika çerçevesini belirlemiş, işletmelerin gelişimine yönelik 10 adet ilkeyi ortaya koymuştur. Buna göre söz konusu ilkeler şöyle sıralanmaktadır193:

a. Girişimcilerin ve aile işletmelerinin zenginleşeceği ve ödüllendirileceği bir iş ortamı yaratmak,

b. İflas tehdidiyle karşılaşan dürüst girişimcilere ikinci bir şans tanınması, c. “Önce küçüğü düşün” ilkesine uygun kurallar geliştirilmesi,

d. Kamu idaresinin KOBİ ihtiyaçlarına karşılık verir hale getirilmesi,

e. Kamu politika araçlarının KOBİ ihtiyaçlarına göre adapte edilmesi, KOBİ’lerin kamu alımlarında yer almalarının kolaylaştırılması ve devlet yardımı imkanlarının KOBİ’ler için daha verimli kullanılması,

f. KOBİ’lerin finansmana erişimlerinin kolaylaştırılması ve ticari ödeme işlemlerinin zamanında yapılmasını destekleyici bir yasal mevzuat ve iş ortamının geliştirilmesi,

g. KOBİ’lerin Tek Pazar’ın imkânlarından daha fazla yararlanmasının sağlanması,

h. KOBİ’lerin yeteneklerinin ve her türlü yenilikçilik faaliyetinin yükseltilmesinin sağlanması,

i. KOBİ’lerin çevre ile ilgili zorlukları fırsata dönüştürmesine imkan verilmesi, j. KOBİ’lerin büyüyen pazarlardan yararlanmasını teşvik etmek,

desteklemek194.

193 Small Business Act (SBA), Bkz. Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committe and the Committee of the Regions, “Think Small First” A “Small Business Act for Europe” (COM (2008)394 final,

http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52008DC0394., s.3-4.

76

Avrupa Küçük İşletmeler Yasası ile getirilen önlemler temelde işletme çevresini esas alarak işletmelerin finansa erişiminin kolaylaştırıldığı, bürokrasinin, kırtasiyeciliğin azaltıldığı, KOBİ’lerin iç pazarın imkanlarından daha fazla yararlanmasının sağlandığı bir ortamı hedeflemektedir.

AB’nin KOBİ’ler için Avrupa Küçük İşletmeler Yasası çerçevesinde ortaya koyduğu önlemler göz önünde bulundurulduğunda bunları, iş ortamını iyileştirmeye dönük politikalar, işletmelerin pazara girişini, finansmana erişimi kolaylaştırıcı politikalar, devlet yardımları ve destek politikaları ve girişimciliği geliştirmeye yönelik politikalar olarak sınıflandırmanın mümkün olduğu görülmektedir. Avrupa Küçük İşletmeler Yasası, bu ilkelerin yanı sıra kendisini destekleyici nitelikte somut mevzuat önerisi de getirmiştir. Önce küçüğü düşün prensibi çatısı altında değerlendirilen 4 yeni mevzuat önerisi şöyledir:

1. Yeni devlet yardımlarında uygulanan Blok Muafiyetler: KOBİ’ler için yeni muafiyet alanları ve yardım miktarlarının belirlenmesi ve basitleştirilmesi, 2. Avrupa Özel Şirket Tanımı/Status for European Private Company: Tüm üye

ülkelerde işletmenin kurulması ve işletilmesi için tek uygulamanın belirlenmesi, 3. Katma Değer Vergisi (KDV) ile ilgili düzenleme: Yerel hizmet veren tedarikçi

KOBİ’lere yönelik KDV avantajının getirilmesi,

4. Geç Ödemeler Direktifi: Ticari işlemlerde KOBİ’lerin alacaklarını garanti altına almaya veya alabilmesine yönelik uygulamalar195.

Avrupa özel şirket tanımı dışındaki düzenleme önerileri, yürürlüğe girmiştir.

Devlet yardımlarına ilişkin blok muafiyet tüzüğü196, eğitim, istihdam, ar-ge, bölgesel yardım ve muhtemel yardım kategorilerinde devlet yardımını ön bildirimden muaf

194 Ibid., s.4.

195 Ibid.,s.4-5.

196 Ibid.,s.5

77

tutmayı öngören Genel Blok Muafiyeti, Komisyon tüzüğü olarak yürürlüğe girmiştir197. Bilindiği gibi, üye devletler arasındaki ticarette rekabeti tehdit ettiği gerekçesiyle AB’de devlet yardımları yasaklanmıştır. Devlet yardımları hususunda üye devletler, Komisyon’u bilgilendirme yükümlülüğü altındadır. Ancak, özellikle son yıllarda finansal ve ekonomik krizin etkisiyle Komisyon, devlet yardımlarına ilişkin yaptırımları hafifletmiş, küçük işletmelerin kamu alımlarına başvurmasında kolaylık sağlama yolunda önemli adımlar atmıştır198. Blok muafiyet tüzüğü getirilmesi de bu çerçevede atılan önemli adımlardandır. Bu kapsamda mevcut kuralların basitleştirilip uyumlaştırılması ve KOBİ’ler için yatırımlarında yardımcı olacak desteklerin artırılması hedeflenmektedir199.

Avrupa Küçük İşletmeler Yasası’nın mevzuat önerisi olarak ortaya konan ve Ekim 2010’da yürürlüğe giren (2000/35/EC) Geç Ödemeler Direktifi, hem KOBİ’leri hem kredi verenleri koruma amacını taşımaktadır. Hem işletmeler arası işlemlerde hem de kamu kuruluşlarıyla gerçekleştirilen işlemlerde uygulanmaktadır. Buna göre kamu kuruluşlarının 30 gün içinde borçlarını ya da bu işlemler için kararlaştırılmış minimum faiz oranını ödemeleri gerekmektedir200.

Avrupa Küçük İşletmeler Yasası, esas olarak KOBİ’lerin faaliyet gösterdiği iş ortamını iyileştirmeyi amaçlamaktadır. Diğer taraftan KOBİ’lerin girişim yeteneklerinin geliştirilmesi ve hatta yeni girişimlerin kurulması da Avrupa Küçük İşletmeler Yasası’nın amaçlarından birisidir. Bu çerçevede, girişimciliğin geliştirilmesi de Avrupa Küçük İşletmeler Yasası’nın öncelik verdiği alanlardan birisidir. AB’nin girişimciliği

197 Commission Regulation (EC) No 800/2008 of 6 August 2008 Declaring Certain Categories of Aid Compatible with the Common Market in Application of Articles 87 and 88 of the Treaty (General Block Exemption Regulation) (Text with EEA Relevance)

Bkz. http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32008R0800:EN:NOT, son erişim tarihi: 13.04.2012.

198 European Commission, First European SME week supports small businesses and encourages entrepreneurshiphttp://ec.europa.eu/news/business/090506_en.htm, son erişim tarihi: 13.04.2012.

199 SBA, s.5.

200 European Commission, Thinking Big for Small Businesses: What the EU Does for SMEs?, 2011 Edition, Luxembourg: Publications Office of the European Union, s.11

78

geliştirmek üzere uyguladığı politikalar öncelikle AB’de bir girişimcilik ruhu yaratmak üzerine kuruludur. Girişimciliğe, iş ortamını destekleyerek katkıda bulunmak mümkündür201. Girişimciliğin geliştirilmesine diğer politikalarla da destek verilmektedir.

Bu çerçevede girişimciliğe ilişkin eğitim programlarına lise müfredatında bile yer verilirken, yaygın olarak bilinen Erasmus programı kapsamında Genç Girişimciler için Erasmus Programı uygulanmaktadır202.

Üye devletler arasında iyi uygulama değişimini teşvik etmek için Komisyon, iyi uygulama değişimi veri tabanı oluşturmuştur. 2006 yılından bu yana verilmekte olan Avrupa İşletme Ödülleri, girişimcileri teşvik etmek için uygulanan yöntemlerden biridir.

2008 yılında kabul edilen Avrupa Küçük İşletmeler Yasası, 2011 yılında gözden geçirilmiş, söz konusu eylem alanlarındaki ilerlemelerin durumu tespit edilmiştir. Bu çerçevede, hem Komisyon hem de üye devletlerin sorumluluklarını ne ölçüde yerine getirdiği ve yapılması gerekenler de ortaya konulmuştur. Avrupa Küçük İşletmeler Yasası’nın kabulünden 2011 yılına kadar geçen zaman içerisinde Competitiveness and Innovation Programme/ Rekabetçilik ve Yenilikçilik Programı (CIP)’ten 100 binin üzerinde KOBİ’nin faydalandığı, 100.000 yeni istihdam yaratıldığı; online süreçlerle ve ortak teklif verme sistemiyle daha fazla KOBİ’nin kamu alımlarına katıldığı; Çin’de kurulan AB KOBİ Merkezi’nin KOBİ’lerin Çin pazarına girişine yardımcı olduğu; geç ödeme direktifi ile kamu otoritelerinin de ödemelerinin 30 günle sınırlandırıldığı; 2007’de 12 gün süren ve 485 Euro’ya mal olan iş kurma sürecinin 2011’de 7 güne maliyetinin de 399 Euro’ya düştüğü tespit edilmiştir203.

201 Djankov, Simeon, [et al.], The Regulation of Entry, The Quarterly Journal of Economics, Vol. CXVII, February 2002, Issue 1,ss. 1-37, s.9.

202 European Commission, Thinking Big for Small Businesses: What the EU Does for SMEs?, 2011 Edition, Luxembourg: Publications Office of the European Union.

203 European Commission, Europe’s Small Business Strengthens Small Businesses and Drives Growth, Brussels, 23 February 2011, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-11-218_en.htm?locale=en, son erişim tarihi: 28.10.2012.

79

Üye devletler arasında iş ortamının iyileştirilmesi konusunda ilerleme düzeylerinde farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Gözden geçirilmiş Avrupa Küçük İşletmeler Yasası, ekonomik krizden kaynaklanan zorluklara cevap verebilmek, mevcut eylemleri Avrupa 2020 Stratejisi ile uyumlu bir halde geliştirmek için yeni eylem alanları önermektedir. Bu eylem alanları şöyle sıralanabilir:

a. “akıllı düzenlemeyi Avrupa KOBİ’leri için bir gerçeklik haline getirmek, b. KOBİ’lerin finansman ihtiyacına özel önem vermek,

c. KOBİ’ler için geniş tabanlı bir yaklaşımla pazara girişlerini hızlandırmak, d. KOBİ’lerin kaynak etkin bir ekonomiye katkıda bulunmalarına yardımcı olmak, e. Girişimciliği, istihdamı ve kapsayıcı büyümeyi teşvik etmek.”

Akıllı uygulama ile, “önce küçüğü düşün” prensibine ‘bir kez / only once” prensibi eklenmiştir. E-devlet ve tek durak ofisleri de akıllı uygulamanın önemli bileşenleridir204.

“Bir kez” ile güncellenmesi gerekmediği sürece, bir kamu otoritesi tarafından bir kez elde edilmiş bir bilgi ve belgenin tekrar istenmemesi ve diğer kamu kuruluşları tarafından da kullanılması uygulaması getirilmiştir205. Avrupa Küçük İşletmeler Yasası, üye devletler tarafından olduğu kadar aday ülkeler tarafından da uygulanabilirliği olan bir metindir.

C. AVRUPA BİRLİĞİ’NDE KOBİ VE GİRİŞİMCİLİĞE YÖNELİK MALİ

Belgede Özlem GENÇ (sayfa 85-90)