Avrupa Birliği’nde Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Faaliyetleri

Bölgesel kalkınma ajanslarının faaliyetleri altı ana grupta toplanmaktadır.

İçsel kalkınmayı içeren birinci grupta, bölgenin içsel potansiyelini ulusal ve uluslararası düzlemde ortaya çıkaran faaliyetler yer almaktadır (Kayasü, Pınarcıoğlu,Yaşar,Dere,2003:16).

Bu kapsamda yürütülen faaliyetler; Yerel yetkililer ile girişimciler için bölgenin potansiyeli ile ilgili verilerin toplanması, çevre koruma gibi altyapı faaliyetleri, turizm gibi bölge potansiyelin geliştirilmesi, endüstri parkları, serbest ticaret bölgeleri, teknokentler, bilim kentleri, araştırma merkezleri ve yeni oluşan sanayi alanları gibi altyapıların yönetim faaliyetleridir (Pektekin,2006:24,Kayasü, Pınarcıoğlu,Yaşar,Dere,2003:16).

İkinci grup, Bölgesel kalkınma ajanslarının en önemli özelliklerinden biri olan yabancı yatırım çekme ile ilgili faaliyetler oluşturmaktadır.Bölgesel kalkınma ajansları yabancı sermaye çekebilmek için değişik araçlar kullanmaktadır. Yabancı yatırımı çekmeye yönelik olarak, ya doğrudan yurt dışında bir ofis kurmaktır, ya da dolaylı olarak ihtisaslaşmış ulusal kurumlarla işbirliği, bilgilendirme kampanyaları, ihtisaslaşmış ticaret fuarlarına ve sergilerine katılma faaliyetleri gerçekleştirilmektedir (Pektekin,2006:24,Kayasü vd., 2003:16).

78

Üçüncü grupta, girişimcilere verilen hizmetler yer almaktadır. Bu grupta yer alan faaliyetler, en önemli ihtisaslaşmış faaliyetleri içermektedir.(Kayasü vd., 2003:17) Bölgesel kalkınma ajanslarının temel stratejisi, yörenin refahını artıracak girişimlere destek vermektir. Bu destekler, finans danışmanlığı veya hizmetleri ile finansman dışı hizmetler olarak iki ana grupta toplanmaktadır. Finans danışmanlığı veya hizmetleri; yönetim, üretim, teknoloji transferi ve yayılması, firma ağlarının desteklenmesi, bilgi ve iletişim, araştırma, pazarlama ve operasyonel hizmetlerdir. Finans dışı hizmetler ise; varolan girişimlere verilen hizmetler, potansiyel girişimlere ve KOBİ’lere kuruluş aşamasında verilen hizmetler ve KOBİ’lerin uluslar arası olabilmesi için verilen hizmetlerdir(Pektekin,2006:24).

Dördüncü grupta, Bölgesel kalkınma ajanslarının yerel ve bölgesel yönetimlere verdikleri hizmetler oluşturmaktadır. Bu grup hizmetlerinde; Danışmanlık hizmetlerine bulunmak, yerel yönetimlerin belirli finansal işlemlerini onlar adına yürütmek, yabancı yatırım arayışları ve profil analizleri yer almaktadır. (Pektekin,2006:24; Kayasü vd. 2003:19).

Beşinci grupta, Bölgesel kalkınma ajanslarının verdiği eğitim hizmetleri oluşturmaktadır. Eğitim alanında yapılan faaliyetler; yöneticilere ve işgücüne verilen eğitimler, bölge için gerekli kalifiye işgücünün hesabı bu grupta yer almaktadır(Kayasü, Pınarcıoğlu,Yaşar,Dere,2003:19).

Altıncı grupta; Bölgesel kalkınma ajanslarının yürüttüğü uluslararası faaliyetler yer almaktadır. Bu grup kapsamında yapılan faaliyetler; AB’nin programlarına, Avrupa’daki ve dünyadaki ağlara katılmak, AB adına projeler ve danışmanlık hizmetleri yürütmek yer almaktadır (Pektekin,2006:24; Kayasü vd., 2003:19).

Genel olarak değerlendiğinde; Bölgesel kalkınma ajanslarının en önemli işlevinin küresel rekabete bölge ekonomilerinin aktif olarak katılımını sağlayarak bölgesel/yerel kalkınmanın gerçekleştirilmesini sağlamak olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu amaca yönelik ajanslar, bölgede güçlü ve etkin olabilecek kapasiteye sahip uluslar arası toplulukları desteklemek üzere odaklanmışlardır. Bu sayede faaliyette bulunduğu bölgenin uluslar arası rekabet avantajını güvence altına almanın yanı sıra aynı zamanda

yerel uzmanlaşmanın da getirdiği avantajları yakalamak

79

3.2.2.5.Avrupa Birliği’nde Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Finansmanı

AB’de bölgesel kalkınma ajanslarının bütçe kaynakları, hizmet ettikleri alanın büyüklüğüne, yasal yapılarına ve sundukları hizmetin kapsamına göre farklılık arz etmektedir (Kayasü, Pınarcıoğlu,Yaşar,Dere,2003:13;Pektekin,2006:24;Hasanoğlu ve Aliyev, 2006:93). Bununla birlikte, Avrupa’da faaliyet gösteren bölgesel kalkınma ajanslarının en önemli finansman kaynağı kamu gelirleri ile birlikte AB fonlarıdır (Özen,2005:6,

http://www.tepav.org.tr/tur/admin/dosyabul/upload/bolgeselkalkinmabilginotu.pdf).

Birçok Avrupa ülkesinde ise, yerel ve bölgesel yetkililer eliyle kurulan bölgesel kalkınma ajansları ödenekleri kendilerini destekleyen politik yapılardan almaktadır (Kayasü, Pınarcıoğlu,Yaşar,Dere,2003:13;Hasanoğlu ve Aliyev,2006:93). Bunların yanı sıra bölgesel kalkınma ajanslara yönelik başka mali kaynaklar da bulunmaktadır. AB kaynakları, borsa yatırımlarından elde edilen kira gelirleri, kendi yarattıkları kaynaklar ve sunulan hizmetlerden elde edilen gelirler bunlar arasındadır. Hatta bazı ülkelerde, bölgeden elde edilen vergi gelirlerinden de pay almaktadırlar. Anonim şirket olarak kurulan bölgesel kalkınma ajanslarının baştaki finansal, hizmet ve mülk gereksinimleri kurucular tarafından karşılanmaktadır.Bölgesel kalkınma ajanslarının yürütülmesi için gereken fonlar kendi içinden karşılanamadığı zaman, dış gelirlere yönelirler (Kayasü, Pınarcıoğlu,Yaşar,Dere,2003:13;Hasanoğlu ve Aliyev, 2006:94).

Bölgesel kalkınma ajanslarına sağlanan finansal kaynaklar dört ana grupta toplanabilir:

1. Politik desteklerden sağlanan doğrudan fonlar,

2. Politik desteklerden sağlanan dolaylı destekler: çalışma yerleri, iletişim olanakları,

personel,

3. Hizmetlerden ve dışarıdan sağlanan gelirler;

• KOBİ’lerin sermayelerine katılma,

• KOBİ’lere sağlanan danışmanlık ve benzeri destek hizmetleri karşılığında alınan ücretler,

80

• Yerel ve bölgesel yönetime verilen danışmalık hizmetleri, • Eğitim gelirleri,

• Seminer organizasyonları,

• Fon desteği alınarak yapılan faaliyetler ve hükümet programları yönetimi gelirleri, • Girişim sermayesi fon yönetimi ücretleri,

• Yabancı yatırımcılara ve şirketlere verilen hizmetler, • Yeni sanayi alanları ve sanayi parkları yönetimi,

4. Uluslararası fonlar ve projeler AB programları gibi. (Kayasü, Pınarcıoğlu,Yaşar,

Dere,2003:14).

Bölgesel kalkınma ajanslarının kendilerinden beklenen özellikleri yerine getirebilmeleri için, gelişmiş ülkelerdeki ajansların sahip oldukları özelleştirme, bilgi edinme, iştirak, hibe, kredi garantisi verebilme, kredi alabilme gibi sahip oldukları yetkilerin kurulan ya da kurulacak olan bölgesel kalkınma ajanslarına, kalkındırılacak bölgenin niteliğine bağlı olarak değişik şekillerde serbestçe kullanabilmesi imkanının tanınması gerekmektedir (Demirci, 2005:194).