Çukurova Kalkınma Ajansı

Çukurova kalkınma ajansı, Bakanlar Kurulu’nun 06.07.2006 tarih ve 26220 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan2006/10550 sayılı “Bazı Düzey 2 Bölgelerinde Kalkınma AjanslarıKurulması”nı öngören kararnamesi gereğince Adana ili merkez olmak üzere Adana ve Mersin illerini kapsayan TR62 bölgesinde kurulmuştur.

Çukurova kalkınma ajansı, 17.07.2006 tarihinde ilk yönetim kurulu toplantısını yaparak faaliyetlerine başlamıştır. Daha sonra 07.08.2006 tarihinde Kalkınma Kurulu da ilk toplantısı yapmış, Genel Sekreter ise 17.10.2006 tarihinde Yönetim Kurulu kararı ve DPT onayı ile görevine başlamıştır (Can ve Ersin,2007:144). 30 Haziran 2009 tarihi itibariyle ajans bünyesinde otuz uzman ve altı destek personel istihdam edilmektedir (Çukurova Kalkınma ajansı 2009 Ara Faaliyet Raporu,2009:10, http://www.cka.org.tr/files/2009_ara_raporu.pdf).

Yerel potansiyeli harekete geçirme ve yerel kalkınmayı gerçekleştirme görevini üstlenen Çukurova kalkınma ajansı, küreselleşmeden kaynaklanan tehditlerin bertaraf edilerek, sunduğu fırsatlardan maksimum faydanın sağlanmasına yönelik yerel kalkınma stratejisinin oluşturulmasında çok önemli görevler icra etmektedir. Bölgesel kalkınma stratejisine uygun olarak, yerel aktörlerce hazırlanacak proje ve faaliyetler; gerek ulusal kaynaklardan gerekse AB’den sağlanacak fonlarla kredi şeklinde değil, hibe şeklinde destekleyerek Çukurova bölgesinin kalkınma potansiyelini ortaya

çıkarmaya ve harekete geçirmeye başlamıştır (ajans

profili,(http://www.cka.org.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=13&Item id=47)

Çukurova kalkınma ajansının temel amaçları, ekonomik ve sosyal potansiyelin ortaya konularak bölge cazibesinin artırılması ve bölgenin gerek ulusal gerekse uluslar arası arenada tanıtımının yapılması; bölgede üretim ve istihdamı artırabilecek özellikteki faaliyetlerin desteklenmesi; göçün etkin olarak yönetilmesi ve insan kaynakları kapasitesinin geliştirilmesi olarak belirlenmiştir (Çukurova ajans profili, http://www.cka.org.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=13&Itemid=47).

Bölgesel stratejilerin hazırlanmasına destek verecek olan Çukurova kalkınma ajansı, girişimciliğin desteklenmesi ve geliştirilmesi; kırsal ve yerel kalkınma faaliyetlerinin

135

desteklenmesi; kamu, özel kesim ve STK’lar arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi rollerini üstlenmiştir. Bunların yanı sıra bölgenin iş ve yatırım imkanlarının tanıtımını da gerçekleştirecek olan ajans, yatırımcıların izin ve ruhsat işlemleri tek elden takip ederek sonuçlandıracaktır. AB fonları ve uluslararası fonların kullanılmasında da aracılık ve koordinasyon görevini yürütecek olan ajans, hem araştırma ve veri tabanı oluşturma, hem de izleme ve veri değerlendirme alanlarında da faaliyet göstermektedir (ajans

profili,http://www.cka.org.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=13&Itemi d=47). Çukurova kalkınma ajansı, kurulduğu bölgenin 2007-2008 dönemi için Ön Bölgesel Gelişme Planı’nı hazırlamış ve söz konusu plan DPT tarafından onaylanmıştır. Çukurova kalkınma ajansı ön bölgesel gelişme planı (2007-2008) incelendiğinde, üç temel amaç dikkati çekmektedir.Bunlar(Çukurova kalkınma ajansı ön bölgesel gelişme planı (2007-2008), http://www.cka.org.tr/CKA_On_Bolgesel_Gelisme.doc) :

•Bölgenin cazibesinin artırılması için, ekonomik ve sosyal potansiyelin ortaya konulması, bölgenin ulusal ve uluslar arası alanda tanıtımının yapılması,

•İnsan kaynakları kapasitesinin geliştirilmesi ve göçün etkin yönetiminin sağlanması, •Bölgede üretim ve istihdamı artırıcı faaliyetlere destek sağlanması olarak

belirlenmiştir. Tablo 10.da 2006-2008 döneminde Çukurova kalkınma ajansı’nın gelirlerine ye verilmiştir.

Tablo 10. Çukurova Kalkınma Ajansı Gelirleri(2006-2008, TL)

GELİR KALEMLERİ 2006 2007* 2008* Genel Bütçe Transferi 9.895.021 23.953.000,00 21.494.805,00 Faaliyet Gelirleri - 200.000,00 200.000,00

İl Özel İdarelerinden Aktarılan Paylar - 731.445,99 765.810,22 Sanayi ve Ticaret Odalarından Aktarılan Paylar - 119.597,95 119.597,95 Belediyelerden Aktarılan Paylar - 5.073.344,85 5.784.515,83 Bağış ve Yardımlar - - - Önceki Yıldan Devir Eden Gelirler - 1.750.000,00 378.166,00 Ret ve İadeler (-) 7.145.021 - - Toplam 2.750.000 31.827.388,79 28.742.895,00

136 Kaynak: Çukurova kalkınma ajansı(*)Tahmin.

Çukurova kalkınma ajansı, 2006 yılında sadece genel bütçeden 9.895.021TL transfer elde ederken, bu transferin 7.145.021 TL’sini iade etmiş, dolayısıyla 2.750.000 TL’lik gelire sahip olmuştur(Tablo 10).

2007 yılında ajansın, merkezi yönetim bütçesinden 23.953.000 TL, il özel idarelerinden 731.445,99 TL, belediyelerden 5.073.344,85 TL, sanayi ve ticaretodalarından 119.597,95 TL gelir elde etmesi, bir önceki yıldan devreden 1.750.000 TL ve 200.000 TL’lik faaliyet gelirleri ile 2007 yılında toplam 31.827.388,79 TL’lik gelire sahip olacağı tahmini yapılmıştır(Tablo 10). Ancak 2007 yılındaajans, verilen yürütmeyi durdurma kararı gereğince faaliyet göstermediği için, yukarıda belirtilen gelirleri elde edememiştir.

2008 yılı gelir tahminine göre ajansın, merkezi yönetim bütçesinden21.494.805 TL, il özel idarelerinden 765.810,22 TL, belediyelerden 5.784.515,83 TL, sanayi ve ticaret odalarından 119.597,95 TL gelir elde ederken, bir öncekiyıldan devreden 378.166 TL ve 200.000 TL’lik faaliyet gelirleri ile 2008 yılındatoplam 28.742.895 TL’lik gelir hedefi konulmuştur (Tablo 10).

Çukurova kalkınma ajansı faaliyetlerine ve çalışmalarına başladıktan bir süre sonra bir meslek kuruluşu tarafından Danıştay’da dava açılmıştır. Bu dava ile 06.07.2006 tarih ve 26220 sayılı Resmi Gazetedeyayınlanan ‘’Bazı Düzey 2 Bölgelerinde Kalkınma Ajansları Kurulmasına Dair 2006/10550 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının’’ iptali ve yürütmenin durdurulması ile dayanağı olan 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun’un bazı maddelerinin Anayasa’ya aykırılığı nedeniyle iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulması istenmiştir (Can ve Ersin,2007:146).

Konuyu inceleyen Danıştay 10. Dairesi uyuşmazlıkta uygulanacak kural niteliğinde olan ve 5449 sayılı Kanunun 3. ve 8. maddelerinin ve Geçici 2. maddenin, Anayasa’nın Başlangıç kısmına, 2.,11., 123., 126. ve 127. maddelerine aykırı olduğu kanaatine ulaşarak dosyayı Anayasa Mahkemesine yollamış 14.3.2007 tarihi itibariyle de Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğünü durdurarak ajans çalışmalarını askıya almıştır (Can ve Ersin,2007:146).

137

Çukurova kalkınma ajansı, alınan yürütmeyi durdurma kararları nedeniyle faaliyetlerini yaklaşık bir yıl süreyle durdurmak zorunda kalmıştır. Anayasa Mahkemesinin Kanun hakkındaki kararınınolumlu olması sonucunda Çukurova kalkınma ajansı Mart 2008’de yeniden faaliyetlerine başlamıştır.

Çukurova Kalkınma ajansı genel sekreteri ile yapılan mülakatta Adana ve Mersin illerinden oluşan Düzey 2 Bölgesinde faaliyet gösteren Çukurova Kalkınma Ajansının aşması gereken en önemli sorunun büyüklük olarak birbirine yakın ve bu nedenle de birbirine rakip iki ilin oluşturmuş olduğu bir bölgede faaliyet göstermesi olarak ifade edilmiştir. İki il arasında hem verimli bir işbirliği sistematiğini oturtmak, hem de faaliyetleri dengeli bir biçimde gerçekleştirmenin zorluğuna işaret edilmiştir. Bu kapsamda, iki il arasındaki rekabeti, ekonomik ve sosyal değerler yaratacak şekilde olumlu kullanmak ajansın temel uğraşı alanları arasındadır. Yıllar boyu birbirine rakip olmuş ve bu durumun yerleşik bir hal aldığı bu iki ili tekrar bir masa etrafında oturtup, ekonomik ve sosyal kalkınma yolunda birlikte yol alma kültürünü yeşertmek doğal olarak kolay olmamaktadır.