Avrupa Birliği Konseyinde Engelliler ve Spor Konusunda Alınan

Avrupa Konseyi Kuruluş Yasasının 15.b Maddesi kapsamında Bakanlar Komitesi, Avrupa Konseyinin, tüm üyeleri arasında daha fazla uyum sağlamayı başarma hedefini ve bu hedefin, diğerlerinin yanı sıra, engelli bireylerin kültürel, sosyal, siyasal ve vatandaşlık haklarını teşvik etmeyi hedefleyen engellilik politikaları üzerine ortak kuralların kabulü yoluyla gerçekleştirilebileceğini dikkate alarak; Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) Uluslararası İşlevsellik, Yeti Yitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırması Sistemini (2001) göz önüne alarak; Engellilerin Haklarına İlişkin BM Sözleşmesi’ni (2008) akılda tutarak; Parlamenterler Meclisi’nin 1592 (2003) sayılı “engelli bireyleri tam toplumsal içermeye doğru” başlıklı Tavsiye Kararı’nı göz önünde tutarak; Sosyal uyumun güçlendirilmesinde

sporun rolü üzerine Tavsiye Kararı ve Herkes için Spor Avrupa Şartı: Engelli Bireyler başlıklı Tavsiye Kararı gibi spor alanında alınmıştır. Avrupa Konseyi

Engelliler Eylem Planı 2006-2015: kültür, spor, turizm ve eğlence faaliyetlerinde

engelli temsilcisi veya diğer sivil toplum kuruluşları ile ve diğer paydaşlarla ortaklık kurmanın önemini vurgulamaktadır (EYHGM, 2014b).

“Bu doğrultuda Üye Devletlerin hükümetlerinin, ulusal, uluslararası ve yerel yapıların özellikleri ile ilgili yükümlülükleri doğrultusunda aşağıdaki eylemleri hayata geçirmelerini tavsiye etmektedir:

 Çocuk ve gençlerin erken yaşlardan itibaren katılımcı ve izleyici olarak kültürel, spor ve eğlence faaliyetlerine katılımı teşvik edecek, sanatsal, zihinsel ve atletik potansiyeli artırmasını sağlayacak bir eğitim verilmesini temin etmek maksadıyla erişilebilirlik ilgili destek hizmetleri de dâhil olmak üzere uygun tedbirler alınmalıdır.

 Destek hizmetlerinin sunumu da dâhil olmak üzere; ulusal, bölgesel ve yerel seviyelerde kamu makamları, özel kuruluşlar, kültür ve spor kuruluşları,

engelli bireylerin sivil toplum kuruluşları, medya, akademik toplum ve kültür, spor, turizm ve eğlence alanlarında faaliyet gösteren diğer tüm paydaşlar, söz konusu faaliyetlerin engelli bireylere erişilebilir hale

84

 Gerekli mevzuatın hazırlanması ve kültür, spor, turizm ve eğlence

etkinliklerinin erişilebilirliğinin sağlanmasına ilişkin somut tedbirlerin

alınması süreçlerinde engelli bireylerin ve temsilci kuruluşlarla sürekli müzakere yapılmalıdır.

 Projelerin başlangıç safhasında; kültür, spor, turizm ve eğlence alanları,

programları, hizmetleri, tesisleri başta olmak üzere ilgili diğer bilgilerin,

engelli bireylere erişilebilir olmasını sağlamak için yeterli planlama yapılmalıdır.

 Herkes için tasarım ilkelerinin hayata geçirilmesi yoluyla kamu geneline açık bütün yeni kültür, spor, turizm ve eğlence hizmet ve tesislerinin engelli bireylere tamamen erişilebilir olması sağlanmalıdır.

 Kültür, spor, turizm ve eğlence faaliyetlerine erişimin engellilik temelinde

kısıtlanmasının ayrımcılık olarak değerlendirilmesini sağlayacak yasal düzenlemeler oluşturularak etkin bir biçimde uygulanmalıdır.

 Teşvik ve yardımlarının engelli bireylerin kültür, spor, turizm ve eğlence

etkinliklerine erişimini ve tam ve etkin katılımını teşvik etmede ve

desteklemede etkili birer araç haline gelmesini sağlayacak uygun tedbirler alınmalıdır.

 Kültür, spor, turizm ve eğlence faaliyetlerinde bulunan hizmet sağlayıcılar

ve kuruluşlarda görevli tüm ilgili personel için engellilik konularında sürekli mesleki eğitim sunulmasına yönelik uygun tedbirler alınmalıdır.

 Alternatif iletişim ve teknolojik gelişmelerin geniş bir yelpazede kültür,

spor, turizm ve eğlence etkinliklerine tüm engelli bireylerin erişimini

sağlamak için uygun tedbirler alınmalıdır.

 Engelli bireylerin ailelerinin ve tüm engelli bireylerin kültür, spor, turizm

ve eğlence etkinliklerine cinsiyet, yaş ve engel türüne bağlı kalmaksızın

farklı şekillerde katılım sağlayabileceği organizasyonlar düzenlenmelidir”(EYHGM, 2014a).

Ayrıca, Avrupa’da bir spor boyutu oluşturmak üzerine hazırlanan Komisyon Raporuna cevap olarak, Konsey, 2011 yılının Mayıs ayında 2011-2014 dönemi için spor üzerine bir AB İş Planı oluşturmuştur. AB İş Planı kapsamında, eylemler için taslak haline getirilmiş bir zaman çizelgesi hazırlanmış ve öncelik alanları

85 belirlenmiştir. Bunun yanında Konsey, sporda sosyal, toplumsal ve ekonomik boyutlar ile genel öncelikleri ele alacaktır. Sporun, fiziksel aktiviteyi arttırarak sağlıklı yaşam sağlayan bir eylem olduğunu ve bunu yaygınlaştırmak için koordine edilmiş politikalar uygulamaktadır. Komisyon, AB seviyesinde 2013 yılı sonrasında uygulanacak spor projeleriyle ilgili bir önerge hazırlamıştır. Ayrıca engelli bireylerin

kültür, spor, turizm ve boş zaman etkinliklerine tam, eşit ve etkin katılımının sağlanmasına yönelik tavsiye kararı; (Bakanlar Komitesi tarafından 11 Aralık 2013 tarihinde düzenlenen 1187. Bakan Yardımcıları toplantısında kabul edilmiştir). "Özel Yıllık Olay - Özel Olimpiyatlar (Atina)" için "Spor Alanında

Hazırlık Eylemi" için verilen hibeler ve sözleşmeler üzerine 2011 yılı yıllık çalışma programları ve 2011'deki Bilgi Paylaşımları Pilot projesi için; 2011 Hazırlık Eyleminde aşağıdaki önceliklere odaklanılacaktır:

Irkçılık ve diğer ayrımcı tutumlar da dâhil olmak üzere, sporda şiddet ve hoşgörüsüzlüğe karşı korunma ve mücadeleyi desteklemek. Avrupa'daki spor organizasyonunu güçlendirmek, yani spor organizasyonlarında iyi yönetişimi destekleyecek yenilikçi yaklaşımları test etmektir. Beklenen sonuçlar, yukarıda vurgulanan alanlarda (şiddet/ hoşgörüsüzlük/ırkçılık/ayrımcılıkla mücadele ve sporda iyi yönetişim) mücadele etmek için ağların test edilmesi, Avrupa ve ulusal paydaşlar arasında iyi uygulama alışverişi yapılmasıdır. Hazırlık Eyleminin spor alanındaki ikinci genel hedefiyle ilgili teklif çağrısı, iki alanda ağ geliştirme ve iyi uygulamalara yönelik destekleri kapsayacaktır. Sporda şiddet/hoşgörüsüzlüğün önlenmesi ve mücadele edilmesi çağrısı, sporda şiddet/ayrımcılığı önleme ve mücadeleye odaklanan ulus ötesi projeleri destekleyecektir. Eylemler, spor alanında temel Avrupa değerlerine saygıyı teşvik etmek için uluslararası ağ oluşturma ve spor sektörü, eğitim kurumları, bu alandaki STK'lar ve ulusal ve yerel otoriteler arasındaki iyi uygulamaların değişimini destekleyecektir (Avrupa Komisyonu, 2013b).

Avrupa'da spor organizasyonunu güçlendirmeye yönelik yenilikçi yaklaşımlar çağrısında, yenilikçi örgütsel yaklaşımlarla sporda Avrupa boyutunu geliştirmeyi amaçlayan ulus ötesi projeleri desteklenmektedir. Eylemler, uluslararası sektörler arası ağ oluşturma ve spor sektöründe en iyi uygulamaların paylaşımını destekleyecektir. Eylemler, spor organizasyonlarında iyi yönetişimi teşvik etmek,

86 spor paydaşlarının kapasite gelişimini güçlendirmek veya Avrupa'daki spor disiplinlerinin rekabet düzeyini artırarak sporda Avrupa boyutunu geliştirmeye yönelik yenilikçi yaklaşımların test edilmesine odaklanmalıdır. 15.05.06 bütçe satırına yapılan açıklamalarda belirtildiği üzere, Özel Olimpiyatlar Avrupa/Avrasya'ya için (Atina'daki Dünya Özel Olimpik Yaz Oyunları) organizasyonunun ortak finansmanı için bir eylem bağışı olarak 4.000.000 Euro tahsis edilecektir. Spor politikasını destekleyen kuruluşların seminer ve konferansları için 600.000 Euro, iyi uygulamaların transferi için 2.000.000 €, AB okul sporu uygulaması sokak futbolu (sreet football) için 400.000 Euro bütçe ayırmaktadır. AB yükseköğretim kurumlarına, araştırma enstitülerine ve eğitim kurumlarına ulusal, merkezi, bölgesel veya yerel düzeyde spor hibeleri için 1.000.000 Euro ayırmıştır (Avrupa Komisyonu, 2011b).

Son olarak 2010-2020 Engelliler Stratejisi’nde Engelli kişilerin temel haklarından (birlik vatandaşlığı hakları da dâhil olmak üzere) tam olarak egemen olmalarını ve başkalarıyla eşit temelde toplumdaki katılımlarını sınırlamalarını engelleyen pek çok bariyer bulunmaktadır. Engelli hakları, serbest dolaşım hakkını, nerede ve nasıl yaşayacağını seçmek, kültürel, rekreasyonel ve spor faaliyetlerine tam erişim hakkını da içermektedir. Komisyon aşağıdakiler için çalışacaktır; Spor, boş zaman, kültür ve eğlence organizasyonlarının erişilebilirliğini artırmak gerekmektedir. Görsel-işitsel tüm çevresel faktörler dâhil olmak üzere (etkinlikler, mekânlar, mallar ve hizmetler) spor etkinliklerine katılımı ve engelliliğe özgü örgütlemeyi teşvik etmek gerekmektedir. Spor, eğlence, kültürel ve rekreasyonel organizasyonların ve etkinliklerin erişilebilir olmasını sağlamayı amaçlamaktadır (Avrupa Komisyonu, 2010a). AB Konsey kararlarında spora ayrılacak bütçe, önemli spor olayları, Avrupa içerisinde ki spor ağı gelişimi ve iyi uygulamaların transferi konuları yıllık olarak planlanmaktadır.