Avrupa Birliği Ülkelerinde Engelli Spor Politikaları

Avrupa’da pek çok ülkede spor politikalarının gelişimi, hükümet ortak gelecek planlama stratejilerinin bir parçası olması ile sağlamıştır. Örneğin, suçu önleme, toplumsal yenilenme, sosyal uyumu sağlama, engellilik ve ayrımcılık konularının üstesinden gelmek için, spora katılımın olumlu etkilerinden faydalanarak yumuşak geçiş sağlamak amacı ile politika üretilmiştir. AB ülkelerinin pek çoğunda spor, bir dizi politik çıktı elde etmek için kullanılmaktadır. Bunun neticesinde devletlerin sportif faaliyetlere giderek müdahil olma eğilimi ile yakından ilişkilidir. Ayrıca engelli sporu gibi politika alanlarında spor hizmetlerinin düzenlenmesi ve desteklenmesini teşvik eden gönüllü kuruluşlar önemli rol oynamıştır. Engelli sporları ana spor kuruluşlarının oluştuğu politikaları takip ederek yön bulmuştur. İngiltere spor örgütlerinin ve sivil toplum kuruluşlarının 1990 yılından bu güne kadar kaynaştırma, eğitim ve sosyal dâhil etme (içerme) uygulamalarının engelli spor politikalarının oluşumunda da önemli katkıları bulunmaktadır (Thomas, 2004, s.121).

128 Uluslararası engelli politikaları spor federasyonlarının organizasyonel hedefleri ile birlikte, engelliler için sporun gelişimi için yeni bir ivme sağlamıştır. Aynı zamanda toplumsal çatışmaların ve kültürel gerilimlerin ortadan kalkmasına katkı sağlamasını ve gereken yardımların spor kuruluşları eli ile daha kolay yapılmıştır. Fakat alıcı ülkeler ile bağışçı ülkeler arasında oluşan bazı problemler meydana gelmiştir. Bu sorunlar ise bağışçı ülkelerin deneyim ve tecrübeleri ile ortaya çıkan olumsuzlukların uluslararası insan haklarına dayandırılarak çözüme kavuşturulmuştur. Engelli sporlarının gelişimi açıkçası uluslararası engelli hakları lobisinin etkisinin bir sonucu olarak, tıbbi protez gelişimi ve rehabilitasyon programları, kalkınma ve yardım programlarının katkısı engellilerin, spor programlarını kullanmak amacı ile uygun ortam oluşturulmuştur (Levermore ve Beacom, 2009, s.98).

AB ülkelerinde, engelli insanlar için spora yönelim bulunmasına rağmen, açıkça belirtilmiş ve ayrıntılı politikalar bulunmamaktadır. Bu politikaların geniş bir amaç yelpazesi mevcuttur; engelli bireyler için spor hizmetlerinde iyileştirmelerin yapılması, yarışmalardan daha iyi sonuç almak, katılımın sosyal ve sağlık yararlarına kadar pek çok alanı içermektedir (Sporttanddev, 2009). Ülkelerin ulusal engellilik sporunu yöneten organizasyonu ve ana spor organizasyonları da dâhil olmak üzere çeşitli kilit organizasyonlar bulunmaktadır. Ancak bunların çoğunluğu engelli kuruluşları değildir. Ülkelerin ortak sorunları; eğitimli personel, geliştirilmiş altyapı desteği ve erişilebilir tesislere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sorunların ortadan kaldırılması amacı ile AB fonlarında projeler desteklenmektedir. Politika sorunlarının ortadan kaldırılması ve uygulamaların AB genelinde standart bir yapıda işlemesi amacı ile All for Sport All Disability Policy programı yürütülerek çıktı elde edilmiştir.

Proje: All For Sport All For Disability Policy

Amaç: All for Sport All Disability Policy projesi 2009 yılında başlatılmış ve

AB de engelliler sporunun politik olarak ne durumda olduğunu belirlemek için yapılan ilk araştırmadır. Araştırma sonucunda elde edilen sonuca göre AB de ortak bir engelli spor politikasının olmadığı yönündedir. Kaldı ki çıkarılan pek çok yasa ve uluslararası anlaşmalara uyum çabası içerisinde olan AB de oluşan politik sorunların

129 varlığı, AB komisyonlarının ve Konseyinin aldığı kararların ülkeler genelinde uygulanmasında sıkıntıların olduğunu göstermektedir.

“Vizyon: Avrupa'daki engelli insanlar için spor:

 Avrupa'da eneglli insanlar için sporla ilgili mevcut yasal ve/veya politik düzenlemelerin, yasaların, politikaların, kampanyaların, tıbbi düzenlemelerin ve her türlü iyi uygulamanın haritalandırılması (ortak metodolojiyi oluşturmak ve bir araya getirmek),

 Avrupa'da engelli insanlar için Spor ve Aktif Boş Zamanın temel özelliklerini artırmak ve katılım için perspektifler belirlemek,

 Avrupa'daki mevcut spor olaylarının/müsabakalarının haritalandırılması ve engellilerin ana spor olayları içinde entegrasyon perspektifleri belirlemek,

 Engellilerin Avrupa'daki ihtiyaçlarına göre uyarlanmış spor ve etkin boş vakit imkanlarının/ kaynakların/altyapıların haritalandırılması,

 Avrupa'da mevcut eğitim kaynaklarının haritalandırılması ve engellileri istihdam sorumluluğundaki işgücünün niteliklerini artırmak,

 Yaygınlaştırma, tanıtım ve değerleme (bir strateji belgesi hazırlama, üretmek İngilizce broşür, tanıtım ve pazarlama),

 Farklı araştırma bilgi tablolarından, Avrupa'da engelli insanlar için sporla ilgili gelecek perspektifleri hakkında bazı sonuçlar ve öneriler geliştirmek,

 Güçlendirmek için gelecekteki zorluklar için ayrıntılı bir stratejik eylem planı hazırlamak,

 Avrupa'da "Herkes İçin Spor" ağı ve proje sonuçlarının geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve uygulanmasını sağlamak ve engelliler için spor konusunda Avrupa stratejik çalışma grubu oluşturmaktır.

All for Sport for All projesi, katılım, işgücü, alt yapı ve olay kategorilerinde Avrupa'daki engelli sporun geleceği yönünü ve perspektifini değerlendirmeyi, geliştirmeyi ve vurgulamayı amaçlıyor. Proje, engelli vatandaşların ve engelli gençlerin daha fazla bağımsız hayat sürdürebilmesi için kendine güven, motivasyon ve öğrenme becerileri spor yoluyla yaratmak için engelli insanlar için spora geniş bir fırsat ağına daha iyi erişime katkıda bulunma amacına sahiptir. Proje ayrıca engelli insanların ve yetişkinlerin engellilerin yaşam kalitesini iyileştirmek, nüfus içinde olumlu tutumlar geliştirmek ve fırsatları artırmaktır. Bunula birlikte engellerin

130 kaldırılması, spor katılım konusundaki deneyim ve farkındalığını geliştirmeyi amaçlamaktadır”. Engellilere sporu teşvik ederek topluluk sporunu ve Avrupa temel değerlerini destekleme amacını doğru bir şekilde teşvik etmek ve engelli kişilerin spor faaliyetlerinde diğerleriyle eşit derecede katılma hakkını güçlendirmek amacıyla on çalışma paketi açıklanmaktadır. Stratejik bir eylem planı aracılığıyla masa başı araştırması, bilgi föyleri, kılavuzlar ve tavsiyeler ile Engelliler için Spor Stratejik Çalışma Grubunun kurulmasının fizibilitesinin araştırılması, bu hedefler doğrultusunda önümüzdeki yıllarda daha iyi bir bakış sağlayacaktır. Araştırma projesinin sonuçlarına göre örneklem ülkelerde aşşağıda ki bilgilere ulaşılmıştır.

AB’ndeki hükümet politikalarının engelliler sporu üzerine etkilerini analiz etmek için yapılan araştırma sonuçlarına göre hükümet politikalarının kilit uygulamaları şu şekilde;

 Spor mekânlarının erişilebilirliğini artırmak,

 Kulüp fırsatlarını artırmak,

 Her seviyede ki katılımcılar için fırsatları artırmak,

 Alt yapıları ve finansman desteklerini geliştirmek,

 Elit yarışmacıların performanslarını artırmaya yönelik çalışmalar,

 Ana akım spor organizasyonların rollerini artırmak,

 Sporun sosyal destek ve sağlık yararlarını ön plana çıkarmak,

 Potansiyel katılımcılara fırsatlar yaratmak ve farkındalık oluşturmak,

 Engelli ve engelsiz bireylerin aynı ortamda spor yapabilme imkânlarını artırmak olarak özetlenebilir (Avrupa Komisyonu, 2009).

Bu raporun yayınlanmasında sonra, AB ülkelerinde engelli spor politikası alanında ki bilgi eksikliğini tamamlamak üzere yeni bir çalışma başlatılmıştır. Bu çalışma 2014-2018 yılları arasında yürütülecek olan SPEDS projesidir. Proje engelli sporunun politik analizini bir modelleme ile yapacak ilk çalışmadır. Projeye her ülkeden akademisyen, engelliler alanında çalışan STK temsilcileri, kulüp yöneticileri, antrenörler, engelli sporcular ve hükümet kurumlarının temsilcileri mail yolu ile dâhil olabilirler. Ülkemizde ki spor alanında yetkilerin, engelli spor

131 kuruluşlarının ve örgütlerinin bu projeye dâhil olmaları, ülkemizde ki durumun tespiti açısından önemli sonuçlar verebilir.

Projede araştırılacak konular şu şekilde;

 Finansal Politikaların Organizasyonu ve Yapısı,

 Spora Katılım,

 Yetenek Seçimi ve Geliştirme Sistemleri,

 Sporcu ve Kariyer Desteği,

 Eğitim Tesisleri,

 Koçluk ve Geliştirme Sistemleri,

 Ulusal ve Uluslararası Müsabakalar,

 Bilimsel Araştırmalar olarak belirlenmiştir (SPEDS, 2014).

3.1.10. AB Ülkelerinde Eğitim Sistemi İçerisinde Engellilere Uygulanan Fiziksel