Askeri Gücü

Lübnan tarihinin çok büyük bir bölümü yabancı hükümranlığı altında geçtiğinden, Lübnan’ın kendine ait resmi askeri gücü ancak 1943’te bağımsızlığını kazandıktan sonra mümkün olabilmiştir.

Bundan önceki orduları tam bir askeri güç olmaktan öte, kabile veya klan silâhlı gücünden öteye geçmemişti. Bunun iki istisnası ise, Haçlılar XII. ve XIII. Yüzyılda bölgeyi işgal edince ve burada hüküm sürmeye başlayınca buraya ait bir askeri güç oluşturmuşlardı. İkinci istisnası ise, Dürzi Emir Fahrettin II, Tuskana Dükü Ferdinant I ile yaptığı gizli anlaşma sonucunda oluşturduğu bir ordu olup, iyi eğitilmiş bu ordu, Şam Valisinin ordusunu yenilgiye uğratmıştı.356 1860 Suriye (Lübnan) buhranından sonra oluşturulan Mutasarrıflık idaresinin de bölgedeki karışıklıklarda kullanmak ve genel asayişi temin etmek için küçük bir milis benzeri yarı askeri bir kuvveti bulundurmasına müsaade edilmişti.

Lübnan ordusunun temelini teşkil eden kuvvet ilk defa, 1920 yılında Lübnan Fransız Mandası altında girdikten sonra, Fransızlar tarafından ve onların subaylarının emir ve komutası altında “Levanten Özel Kuvvetleri” (Troupes Spéciales du Levant) adında Suriye ve Lübnan’dan toplanan askerlerden oluşturulmuştu. Fransızların Lübnan’ı terk ettiği 1946 yılına kadar geçen süre içinde %90 Levanten Özel Kuvvetlerin subayları Arap’tı ve gücü de yaklaşık 14.000 kadardı. Bu kuvvet İkinci Dünya Harbinde Vishy hükümeti baştayken, Lübnan’da İngiliz ve Hür Fransız (Charles Degoul’e bağlı kuvvetlerle) Kuvvetlerine karşı çarpışmıştır. Fransızlar, ülkeyi terk ederken bu kuvvetin ancak 3.000 kadarını Lübnan Hükümetine teslim etmiş olup bu kuvvet bugünkü Lübnan Ordusunun çekirdeğini teşkil etmiştir. 357

Bağımsızlığın kazanılmasından sonra, Lübnan Hükümeti (Hıristiyan idareciler) Orduyu olabildiğince küçük tutarak, Ordunun Müslümanlar tarafından

355 _{Dış Ticaret Müsteşarlığı, Lübnan Yıllık Ekonomik Rapor-2003, Ankara, 2004, s.13} 356 _{Bu olay için, bu tezin 2. Bölüm, 3.Kısımına bakınız.(2.3)}

357 _{Colleo, Thomas, Lebanon, a Country Study, Library of Congress Reserch Division,}

ele geçirilmesini önlemek ve muhtemel bir askeri darbenin önüme geçmeyi plânlamışlardır. Bu yüzden silâhlı kuvvetleri için çok fazla yatırım yapılmıyordu. Ayrıca büyük bir ordu eninde sonunda Arap-İsrail çatışmasına karışmak zorunda kalacaktı. Öte yandan geleneksel kuvvetli aile veya kabile reisleri kendi milislerini bulundurarak güçlerini devam ettirmek istediklerinden, kuvvetli ordunun kendi güçlerini ortadan kaldıracağı endişesi ile güçlü bir orduya her zaman karşı çıkmışlardır. Ordu, ülkeyi dışarıya karşı savunmaktan daha ziyade, ülke içinde çıkacak karışıklıkları önleme veya onların ayrılmasını sağlamaya yetecek düzeyde tutulmuşdur. Lübnan Ordusu da bu küçük tutulmuş yapısına uygun olarak yaptığı en önemli görev de, her zaman geleneksel olarak olaylı geçen genel seçimlerde hakemlik yapmak olmuştur.

Arap-İsrail arasındaki savaşlardan yalnızca 1948 yılındakine 4 tabur gücündeki bir kuvvet ile katılan Lübnan ordusu, kendisine verilen doğu sınırını koruma görevini yerine getiremeyip geri çekilince İsrail kuvvetleri bu bölgeyi işgal etmiş, daha sonra yapılan 1948 Ateşkes Anlaşması ile sınır tekrar eski haline getirilmiştir.358

1952 yılında ülke içinde başlayan huzursuzluk nedeniyle genel grevler başlamış ve Cumhurbaşkanı Khuri, Ordu komutanı General Fuad Shihab’a bu grevleri zor kullanarak kırmasını istemişti. General Shihab’da “Ben orduma kendi vatandaşlarıma kurşun sıkması için emir veremem” diye isteği geri çevirince, Cumhurbaşkanı istifa etmiş, General Shihab’da geçici hükümet kurarak yeni seçimlerin yapılmasını sağlamıştır. Cumhurbaşkanlığına Camille Chamoun seçilmiştir. Böylece, 1943’den bu yana devam eden Khuri dönemi barışçı bir askeri darbe ile sona ermişti. Bu nedenle bu olaya “Gülsuyu Darbesi” (Rosewater coup d’état) adı verilmektedir.

1958 yılındaki İç Savaş’ta Lübnan Ordusu, Ordu Komutanı Shihab’ın, ordu eğer bir yanda taraf tutarsa ordunun dağılacağı korkusuyla tamamen uzak tutulumuş, onun yerine yaklaşık 5.000 Amerikan Deniz Piyadesi Lübnan’a getirilmiştir.

1975’de başlayan İç Savaş döneminde de Lübnan Ordusu büyük bir varlık gösteremedi. Bütün savaş boyunca, 1983 yılında Dürzilerin yerleşik

358 _{Colleo, Thomas, a.g.e., s. 185, Hizbullah örgütü, 1948 Ateşkes Anlaşması ile Sınırın eski}

haline getirmediğini ve birkaç köyün (yedi adet) halen İsrail işgali altında bulunduğunu iddia etmekte ve bunların geri verilinceya kadar savaşa devam edeceklerini belirtmektedirler.

olduğu Şuf Dağına doğru yapılan harekatın haricinde neredeyse hiçbir iş görmedi. Resmi olarak Ordu kullanılmasa bile, ordudan kaçan subayların komutasındaki birlikler, çarpışan milis kuvvetlerine katılarak çatışma içinde yer aldılar. Bundan başka, yine ordu mensubu olan Binbaşı Saad Haddad, Güney Lübnan’da İsrail’in desteği ile bu bölgeyi kontrol etmek üzere “Güney Lübnan Ordusu” adı altında bir kuvvet oluşturdu ve bu bölgede hakimiyeti oluşturmak için Müslüman milislerle çarpıştı.

Bu günkü Lübnan Ordusu (Silâhlı Kuvvetleri) kara, deniz ve hava kuvvetlerinden oluşan toplam 67.000 mevcuda sahiptir. Kara Kuvvetlerinde beşi mekanize, altısı piyade olmak üzere 11 tugayı mevcuttur. Bunun haricinde, “İç Güvenlik Birlikleri” adı altında Jandarma/Polis görevi gören 14.000 mevcutlu birlikleri de mevcuttur.

Lübnan Deniz ve Hava Kuvvetleri tam gelişmemiş ve oldukça küçüktürler. Deniz Kuvvetlerinde yalnızca küçük liman koruma botları ve 2 adet de LCU tabir edilen küçük çıkarma araçları bulunmaktadır. Hava Kuvvetleri de daha çok helikopterden oluşan ve mevcudu 800 civarında bir birliktir.

Harita-6: İDARİ BÖLGELER HARİTASI

Lübnan’da beş adet idari bölge bulunmaktadır. Bunlar, Muhafaza (tekil), Muhafazat (çoğul) olarak adlandırılır.

Bölgeler:

BEYRUT, KUZEY LÜBNAN, DAĞLIK LÜBNAN, BEKA, GÜNEY LÜBNAN Not: Haritada görülen UNİFİL Bölgesi kaldırılmıştır.