Askeri Ġstihbarat AĢamaları

Askeri istihbarat; bilgiyi toplama ve yorumlama aşamalarından oluşur.

 Bilgi Toplama

Savaş sırasındaki ve barış ortamındaki bilgi toplama etkinlikleri birbirinden farklıdır. Barış ortamında bilgi, radyo-televizyon gibi yayın organlarından kamuoyuna sunulan bilgilerden, yazılı kaynaklardan, tartışmalardan ve söyleşilerden elde edilen bilgilerle yürütülür. Elçiliklerin bir çoğu, bulundukları ülkedeki ekonomik, askeri ve politik açık haber alma etkinliklerini yürütür. Casus kullanarak gizli haber alma etkinliklerinde bulunmak 1960‟lardan sonra, havacılık, elektronik ve optik teknolojisindeki gelişmelerle birlikte artmıştır. Bu gelişmeler, radyo yayınlarını izlemeyi, bilgisayar kullanarak diplomatik ve askeri şifreleri çözmeyi, uydular aracılığıyla sürekli gözetlemeyi sağlamıştır.

Savaşta istihbarat faaliyeti çoğunlukla açık gözetleme ile yapılır. Düşmanın hareketlerini izlemek, sınamak ve savunmasını yoklamak için gönderilen keşif

136

kolları en çok kullanılan bilgi toplama tekniğidir. Kanadalıların 1942 yılındaki sonu hüsranla biten Dieppe Baskını, Almanların Müttefiklerin Kuzey Fransa çıkartmasını durdurmak için yaptıkları Atlantik Duvarı savunmasının sınanmasını amaçlayan bir keşif eylemidir. (James, 1989)

 Bilgiyi Yorumlama

Verileri değerlendirme ve gelen bilgilerden sonuç çıkarma, istihbarat faaliyetinin, ikinci aşamasıdır. 1962 Küba Krizi‟nde ABD keşif uçakları, Küba‟nın iç bölgelerinde önemli inşaat faaliyetleri belirlemişti. Bunlara dayanılarak, Rus füze rampalarının yapımı doğru olarak saptanmış ve Birleşmiş Milletler‟de fotoğraflar kanıt olarak kullanılmıştır. Denizden yapılan güçlü bir engellemeyle de, Sovyetlerin füzelerden vazgeçmesi sağlanmıştır. (James, 1989)

Etkili bir istihbarat örgütlenmesi, askeri stratejilerde kilit rolü oynar. Parlak dönemlerinde dünyanın en büyük askeri gücü olarak anılan Romalılar, zayıf haber alma sistemi ve kötü keşifler yüzünden sık sık yenilgiye uğramıştır. Amerikan Bağımsızlık Savaşı‟nın son dönemleri (1775-1783), İngilizlerin halkı yabancılaştırmasıyla belirgin bir özellik kazanmıştır. Bu ise Cornwallis‟i, bir ayaklanmayı önlemek için en gerekli etkenden, haber almadan yoksun bırakmıştır.

 Askeri KarĢı Ġstihbarat ve Aldatma

Düşmanın istihbarat faaliyetine karşı iki ana silah kullanılır: Karşı İstihbarat Etkinlikleri ve Aldatma. Birinci durumda amaç, bilgi toplama girişimlerini belirleyerek etkisiz hale getirmektir.

Aldatma, yani düşmana yanlış bilgi sızdırma ise, askerlik tarihi boyunca önemli bir uygulama olarak süregelmiştir. Günümüzden 2500 yıl önce yaşamış bir komutan ve harp sanatının en kıdemli ustası Çinli General Sun Tzu “Savaş Sanatı” adlı eserinde “Tüm savaş uygulamaları aldatmaya ve yanıltmaya dayanır” demiştir. Gerçekten de dokuz savaş prensibinden biri belki de en önemlisi olan “baskın” düşmana ummadığı bir zaman, yer ve usulde darbe indirmekle sağlanır, baskını başarılı kılan en önemli

137

öğe de aldatmadır. Ancak askeri deyişle hile olan aldatmanın her uygulamada başarılı sonuç verebileceğini söylemek mümkün değildir. Her tatbikat, cereyan ettiği genel ve özel koşullar içinde değerlendirilmelidir. Dünya askeri literatüründe büyük üne sahip Prusyalı General Carl von Clausewitz “Savaş Üzerine” (Vom Krige) adlı klasikleşmiş eserinde aldatma konusunu “Stratagem” (Savaş Hilesi) başlığı altında ele almış, bu arada terim olarak kökü Yunanca‟ya dayanan “strateji” (strategos: orduların güdümü veya komutanlık sanatı) ile “stratagem” arasındaki etimolojik ve anlamca ilişkiye işaret ederek şöyle demiştir: “Eğer darbenin fiilen yapılışını yani muharebeyi taktiğe bırakır ve stratejiyi bu muharebelerdeki ustalıkla kullanma sanatı olarak düşünürsek, o takdirde bir yay gibi baskı yapan yıkıcı ihtiras, güçlükle boyun eğen kudretli bir irade vb. gibi karakter kuvvetleri dışında, stratejik faaliyetlere yön ve ilham vermede harp hilesi kadar uygun hiçbir sübjektif faktör olmadığını görürüz.” (Günsev, 1998)

1991 Körfez Savaşı sırasında Irak Lideri Saddam Hüseyin sahte silah ve füze rampalarını müttefik hava kuvvetlerine bombalatmıştır. Çeşitli silahların maketlerini yapan İtalyan firması MUM, özellikle ABD yapısı M60 tanklarının bol miktarda siparişini alıp bunları Irak‟a sattıklarını açıklamıştır. Özellikle kapalı havalarda müttefik pilotlarının yanılarak bu maketlere saldırdıkları bazı ajanslar tarafından bildirilmiştir. Bu uygulama Truva atından beri savaşlarda uygulana gelmiştir. Irak birliklerinin bir başka sahte silahı da Scut füze rampaları olmuştur. Amerikan Hava Kuvvetleri‟nin Scutlar üzerindeki yoğun baskısı nedeniyle eski Doğu Alman malı sahte SCUT maketleri kullanılmıştır. Bu sahte rampalar 25 yarda mesafeye kadar gerçeklerinden ayırt edilememiştir. (Günsev, 1998)

1915‟te Türk Ordusu Çanakkale Cephesi‟nde çok sık kullanılan bir hileye başvurmuştur. Bu aldatmayla gezici top ve bataryalar mandalara bağlanıp bir o tepeden, bir öteki tepeden ateş ederek düşmana çok daha fazla sayıda topla savunma yapıldığı izlenimi verilmiştir. Hatta ordumuz bununla da kalmayıp top gibi yerleştirilmiş soba borularının ağzından saman dumanı püskürterek düşmanı tamamen bunaltmayı başarmıştır. (Günsev, 1998)

138

Hitler İkinci Dünya Savaşı öncesinde Alman Ordusu‟nda bulunan üstün performanslı tankları Müttefiklerden saklamayı başardığı gibi, savaşın başlangıcında, Polonya seferinde bu tankları kullanmamak, orta büyüklükteki tanklarla yetinmek suretiyle de Fransızları aldatmıştır. Böylece, o zamana kadar Fransızlarda mevcut olan “Almanlar büyük tanklar yapıyor” şüphesini silmiş, onların Majino hattına olan güvenlerini pekleştirmiştir. Polonya Cephesi‟nde olduğu gibi, hafif tankların iş görebileceği yerlerde ağır tankları kullanmaması Hitler‟in aldatmadaki ustalığının bir örneğidir. Yeni ve üstün güçlü tanklar Flander ve Fransa‟da görününce, bu kadar güçlü tanklarla karşılaşacaklarını akıllarından bile geçirmeyen Müttefikler çok şaşırmıştır. Bu tankların 2,5 cm‟lik zırhları Fransız tanksavar toplarıyla delinemeyecek kadar kalındı. (Reis, 1950)

Strategem (savaş hilesi, Çince ji) sözcüğü, Çince‟de en eski askerlik kuramı metninde, Sun Tzu‟nun “Savaş Sanatı” isimli incelemesinde geçer. Sözcük bu incelemenin ilk bölümünün başlığında yer almaktadır. Bu bölümde savaş sanatı, yanıltma, aldatma sanatı olarak tanımlanır. Sun Tzu için düşman karşısında askeri yoldan elde edilen zafer, savaş sanatı açısından yapılan değerlendirmede ancak üçüncü sırada yer alır. O, ikinci sıraya diplomatik araçlara başvurularak kazanılan zaferi koyar. Fakat ilk sırayı strategem yoluyla kazanılan zafer alır.

Strategem, dar anlamda hile veya aniden tasarlanmış bir eylemden planlı olarak düşünülmüş bir eyleme kadar, geniş bir anlam yelpazesine sahiptir. Şu durumlar için söz konusudur:

 İçinden çıkılması zor görünen, doğrudan bir çıkış yolu bulunamayan durumlar,

 Karşıdaki kişi tarafından görülmeyen, farkına varılmayan durumlar,

 Gizli olarak sahneye konulmuş ve bu nedenle çoğu kez tiyatro etkisi yapan, fakat karşıdaki kişinin gerçekmiş gibi etkilendiği durumlar,

 Sözcüğün en geniş anlamıyla “aldatma” gerektiren durumlar,

 Uygulayanın amacı bakımından “iyi” görünmekle birlikte karşı taraf için “kötü” olması gerekmeyen ve hatta onun için bile “iyi” sayılabilecek durumlar.

139

Strategemlerin çeşitli kategorileri vardır:

 Doğruyu tam göstermemek, başka şekilde göstermek ve kamufle etmek,

 Karşı tarafta aldatıcı umutlar uyandırmak, yanlışı doğruymuş gibi göstermek, görünüşe aldanmayı sağlamak ve kandırmak,

 Ganimete konmak,

 İnisiyatif kazanmak ve inisiyatifi elde tutmak,

 Baştan çıkarmak ve yanlış yönlendirmek,

 Kaçmak ve gözden kaybolmak.

Eski bir Çin atasözü şöyle der: “Savaşta hiçbir hileyi hor görme.” Bu nedenle strategemler kuramı, askerlik kuramının önemli bir bölümüdür. Savaşan bir komutan inisiyatifi kendi eline geçirmek isterse, düşmanını sürprizlerle mat etmeye yönelmek, yani düşmanın durumunu gözeterek uygulanabilir strategemler düşünmek zorundadır. Bu onu, kötü bir durumu iyi bir duruma dönüştürmek ve az sayıda bir kuvvetle düşmanın üstün gücüne karşı zafer kazanmak üzere harekete geçirir. Öyle ki, böyle bir strategemle o komutan, düşmanı askeri güç kullanmaksızın bile dize getirebilir.

Askeri strategem sanatının temelinde yatan ilkeler, en yüksek ölçüde doğadan çıktıklarından, askeri strateji ve taktiğin genel ilkeleri olarak büyük bir yaşama gücüne sahiptirler.

Çin‟de binlerce yıldır strateji yöntemi olarak kullanılan ve Savaş Hileleri olarak Batı dillerine çevrilen 36 Strategem, İsviçreli Sinoloji Uzmanı Harron von Senger tarafından en eski metin olarak Sanshiliu Ji Miben Bingya‟ya dayandırılarak derlenmiştir. Von Senger kitabında 18‟i açıklamalı olarak 36 Strategem‟i deyişler halinde şöyle vermektedir: (von Senger, 1995)

 Strategem-1: “İmparatoru Yanıltmak ve Denizi Aşmak” Özü: Amacı gizlemek, rotayı saptırmak. Takiyye strategemi.

Yorum: “Demek ki herkesin gözü önünde açıkça olup bitenler, sadece ve çoğu kez derinde yatan bir gizi örterler.”

140

 Strategem-2: “Zhaoyu Kurtarmak İçin Wei'yi Kuşatmak”

Özü: Düşmanın aşikar zaferini, onun korumasız, zayıf yerlerinden birini tehdit ederek yenilgiye dönüştürmek. Boşluk bulma strategemi.

Yorum: “Savaş suya benzer. Hiçbir belirli biçimi yoktur. Taktiğini düşmanın durumuna göre uygulayan ve zafere ulaşan kişi, tanrılara layık bir iş yapmış sayılabilir.”

 Strategem-3: “Başkasının Hançeriyle Öldürmek”

Özü: Bir düşmanı bir yabancı el aracılığıyla saf dışı bırakmak. Kendini tehlikeye atmadan birini dolaylı yönden rahatsız etmek. Vekil kullanma strategemi. Kendi yerine birini işe koşma strategemi.

Yorum: “Kendi gücün sınırlı ise düşmanın gücünü ödünç almalısın. Düşmana zarar veremiyorsan, onu kendi hançeriyle vurmayı denemelisin. Hiçbir generalin yoksa, düşmanın generalini ödünç al. Hiçbir şey yapamıyorsan, hareketsiz kal. Hiçbir çıkış yolun yoksa, düşman eliyle amacına ulaş.”

 Strategem-4: “Yorgun Düşmanı Sükunetle Beklemek” Özü: Yorgun (bitap) düşürme strategemi.

Yorum: “Güçlü düşmanı yorgun düşürerek zayıflatmak gerekir.”

 Strategem-5: “Hırsızlık Yapmak İçin Yangından Yararlanmak”

Özü: Bir mahrumiyetten, bir güçlükten, bir krizden yarar sağlamak. Kaosa düşmüş düşmana saldırmak.

Yorum: “Sadece tarlasını işleyen, eğitimi ve okumayı yararsız sayan köylüler büyük zararlara uğrarlar.”

 Strategem-6: “Doğuda Gürültü Etmek, Batıda Saldırmak”

Özü: Saldırıyı doğudan yapacağını duyurmak, fakat bunu batıda yapmak. Saldırının gerçek istikametini gizlemek amacıyla, bir başka istikamette manevra yapmak. Sözde saldırı strategemi.

141

 Strategem-7: “Bir Hiçten Bir Şey Yaratmak” Özü:

a- Bir sahte tehlikeyi öylesine sahnelemeli ki, rakibin (düşmanın) dikkati, ardından gelmekte olan gerçek tehlikeyi sahte tehlike sayacak şekilde çelinmiş ve rakip (düşman) herhangi bir savunma önlemi almadan kurban durumuna düşürülmüş olsun.

b- Bir sahte senaryoyla düşmanın gerçeği başka türlü algılamasını sağlamak ve bu suretle avantaj elde etmek.

c- Uydurma haber yaymak; düzmece bir şeyi gerçekmiş gibi göstermek; ortalığa söylentiler yaymak; yalan kampanyası açmak; karalama taktiği gütmek; bir sivrisinekten fil yapmak; abartma manevrası. Yorum: “Yuvarlanan bir top, deliğe düşerse, yuvarlanması sona erer; oysa

akıllı bir adamın yaydığı bir söylenti yoluna devam eder.”

 Strategem-8: “Görünüşte Asma Köprüyü Onarmak, Fakat Gizlice

Chengcang'a Yürümek” Özü:

a- Yürüyüş yönünü kamufle etme strategemi.

b- Asıl amacı sıradan bir eylemin ardına gizlemek; normal, alışılmış, teamüle uygun bir eylemin arkasına, tam aksi bir eylemi gizlemek. Yorum: “Düşmanın saldırısını etkisiz kılacak olan şey, olağan ile olağandışını

birleştirmektir. Genel olarak savaş sırasında olağan olandan bir yan katkı olarak yararlanılır. Fakat zafere, anormal olandan yararlanılarak ulaşılır.”

 Strategem-9: “Karşı Kıyıda Yanan Ateşi Gözlemek”

Özü: Düşmanın içine düştüğü krizi, güç durumu, görünüşte ilgisizce izlemek. Bilinçli olarak görmezden gelme: Eğilimler kendi çıkarına gelişinceye kadar, bir yardıma, etkin bir müdahaleye veya acil bir eyleme başvurmamak. Daha sonra eyleme geçmek ve meyveleri toplamak. Durumu, sonucunu bekleyerek kollama, oyalama strategemi.

Yorum: “Görünüşte hiçbir şey yapmamak, bir şey yapmanın en yüksek biçimidir.”

142

 Strategem-10: “Gülücük Arkasına Hançer Saklamak”

Özü: Kötü niyetle dostluk gösterme. Güzel sözlerle niyeti gizleme (örtme). Sözle göz bağlama (uyutma) strategemi.

Yorum: “Diplomasinin gülücükleri; bu gülücükler arkasında bir hançer gizlidir.”

 Strategem-11: “Şeftali Ağacı Yerine Kuruyan Erik Ağacı” Özü:

a- Bir aldatıcı manevra yardımıyla, başkasını kurtarmak için kendini kurban etmek.

b- Bir aldatıcı manevra yardımıyla, kendini kurtarmak için başkasını kurban etmek.

c- Bir aldatıcı manevra yardımıyla, üçüncü bir kişiyi kurtarmak için birini kurban etmek.

d- Çok değerli bir şeyi elde etmek için küçük bir kurban vermek.

Yorum: Bir çok suçlu, kendini geri planda saklayıp başkalarını kullanır. Bunlar karanlıkta ipleri ellerinde tutarlar ve işlerin iyi gitmediği durumlarda, kullandıkları kişileri ölümle baş başa bırakırlar.

 Strategem-12 : “Koyunu Hafif Elle Alıp Götürmek”

Özü: Bir avantaj sağlayacak bir şansı değerlendirmek üzere, psikolojik olarak her zaman ve her yönden hazırlıklı olmak.

Yorum: “Küçük, üzerinde durmaya değmez görünen bir avantaj bile göz ardı edilmemelidir. Çünkü küçük damlalar birikip okyanus olur.”

 Strategem-13 : “Yılanı Ürkütmek İçin Çayıra Vurmak”

Özü: Ağız yoklamak. Dolaylı yoldan uyarmak, yıldırmak. Gözdağı verme strategemi. Kışkırtma strategemi.

Yorum: “Kişilerin eğilimlerini anlamak için önce onları yoklayın.”

 Strategem-14 : “Ruhun Geri Dönmesi İçin Bir Ceset Ödünç Almak” Özü:

a- Tamamen geçmişe ait bir şeyi yeni bir amaçla yeniden yaşama sokmak. b- Gerçekte yeni olan bir şeyi, eski ve değerli bir şeymiş gibi kutsamak.

143

c- Kendi özel güç alanını oluşturmak için başkasının gücünden yararlanmak.

Yorum: “Sürekli zafer kazanmak mümkün değildir. Ancak yararlanılabilir haldeki tüm şansları, insiyatifi ele geçirmek ve yenilgiyi zafere dönüştürmek için kullanmaya çalışmak gerekir.”

 Strategem-15: “Dağdaki Kaplanı Düzlüğe Çekmek”

Özü: Kaplanı, en önemli desteğinden, kendisini koruyan şeylerden mahrum kılarak zayıf düşürmek.

Yorum: “Düşmanın üstüne doğruca gitmek tehlikelidir; düşmanın gelmesini sağlamak fayda getirir.”

 Strategem-16: “Bir Şeyi Yakalamak İstiyorsan, Önce Onu Serbest Bırakmalısın”

Özü: Kedi-fare strategemi.

Yorum: “Zamanı gelmediği sürece hiç kaygıya kapılmamalı ve özel bir çabayla geleceği belirlemeye kalkışmamalı.”

 Strategem-17: “Bir Yeşim Elde Etmek İçin Bir Tuğla Fırlatmak” Özü: Ver-al strategemi. Yem-balık strategemi.

Yorum: “ Her armağan dostluğu pekiştirir.”

 Strategem-18: “Bir Haydut Çetesini Zararsız Hale Getirmek İçin, Önce Elebaşını Yakalamak Gerekir”

Özü: Düşmanı, seçkinlerini zararsız hale getirerek bertaraf etmek. Elebaşını vurma strategemi

Yorum: “Düğüm, ipin ucunu bularak çözülür.“

 Strategem-19: “Başkasının Kazanının Altındaki Odunu Gizlice Alıp Götürmek”

 Strategem-20: “Balık Yakalamak İçin Suyu Bulandırmak”

 Strategem-21: “Ağustos Böceği, Altın Gibi Parlayan Derisini Atıyor”  Strategem-22: “Kapıyı Kapatmak ve Hırsızı Yakalamak”

144

 Strategem-23: “Yakındaki Düşmanı Yakalamak İçin Uzaktaki Düşmanla İşbirliği Yapmak”

 Strategem-24: “Daha Sonra İşgal Etmek Üzere, Askerleri Guo Devleti Toprakları İçinden Yürütmek”

 Strategem-25: “Kirişleri Çalmak ve Çürük Direklerle Değiştirmek”  Strategem-26: “Akasyaya Söylenmek, Fakat Dut Ağacını Göstermek”  Strategem-27: “Dengeyi Kaybetmeden Delice Hareket Etmek”

 Strategem-28: “Merdiveni Alıp Götürmek İçin Bakışları Dama Çevirmek”  Strategem-29: “Kurumuş Ağaçları Yapma Çiçeklerle Çevirmek”

 Strategem-30: “Konuğun Rolünü Ev Sahibinin Rolüne Dönüştürmek”  Strategem-31: “Güzel Kadın Strategemi”

 Strategem-32: “Açık Kent Kapısı Strategemi”  Strategem-33: “Nifak Sokma Strategemi”  Strategem-34: “Kendini Sakatlama Strategemi”  Strategem-35: “Zincirleme Strategemi”

 Strategem-36: “Kendi Haline Bırakma Strategemi”

- ĠĢ Dünyasında Haber Alma, Ekonomik Ġstihbarat ve Endüstri Casusluğu

İş dünyasında rakip şirketlerin planları ve etkinlikleri hakkında tam ve doğru bilgi edinme gereksinimi, askeri haber alma gereksinimleriyle paralellik gösterir.

Bir şirket bilgi edinmeksizin, rakibinin güçlü ve zayıf noktaları hakkında fikir sahibi olamaz. Bilgi olmaksızın kendi girişimlerine karşı rakiplerinden gelebilecek tepkileri saptayamadığı gibi, önceden haberdar olarak rakip planlarını da engelleyemez.

145

Haber alma, askerlikte ve iş savaşlarında yaşamsal bir rol oynar. Tıpkı Napolyon‟un dediği gibi: ''Yenilmek affedilebilir, ama şaşırmak asla!''

Pazar payı için mücadele kızıştığında, rakipten daha fazla ve daha etkili bilgi top-lamak, onu yorumtop-lamak, başarının ve hayatta kalmanın en önemli öğesidir. BIC'in kullanıldıktan sonra atılabilir tıraş bıçağı projesini, 1970'lerin ortalarında Avrupa ve Kanada'da dikkatle izleyen Gillette, BIC 1976 yılında pazarına girer girmez kendi tıraş bıçaklarıyla karşı saldırıya geçmiştir. (James, 1989)

''Önceden haber almak, silaha önce davranmaktır'” öz deyişi, savaşta olduğu kadar iş dünyasında da geçerlidir.

Hem ahlaki, hem de ticari gerekler nedeniyle iş dünyasında haber alma faaliyetleri, son yıllara kadar askeri haber almadan farklı olarak daha çok açık olarak yürütülme durumunda olmuştur. Ancak özellikle son yıllarda endüstri casusluğu ciddi boyutlara ulaşmıştır.

Özellikle Soğuk Savaş sonrası dönemde işsiz kalan istihbarat teşkilatları ekonomik istihbarat, endüstri ve teknoloji casusluğu faaliyetlerine daha fazla ağırlık vermeye başlamışlardır. Yeni dünya düzeninin iyi ve kötü adamları artık şirketler, markalar ve holdingler olmaya başlamıştır. Soğuk Savaş'a tahsis edilen kaynakların bu alana kaydırılmasıyla birlikte ekonomik ve endüstriyel casusluk büyümekte olan bir sorun olarak gelişmiş ülkelerin karşısına çıkmaktadır. 1994'den bu yana, FBI'ya göre, şüpheli ekonomik casusluk olaylarında yüzde 100 artış kaydedilmiştir. Bunun ABD ekonomisine maliyetinin her ay 2 milyar dolar civarında olduğu hesaplanmaktadır. Yabancı ajanlar, en çok ABD ekonomik politikası, yönelimleri, müzakere pozisyonları hakkında ön bilgi elde ederek kendi ülkelerine ikili ya da uluslararası müzakerelerde ilave bir üstünlük sağlamaya çalışmaktadırlar. (Öğütçü, 1998)

Avrupa parlamentosu tarafından raportör tayin edilen İngiliz fizikçi Ducan Cambell tarafından hazırlanan ve 2000 yılında Avrupa Parlamentosu'na sunulan raporda; Avrupa orijinli uçak şirketi Airbus'ın, 1994 yılında, Suudi Arabistan'a satış ihalesini ABD Ulusal Güvenlik Ajansı NSA'dan bilgi alan ABD şirketi McDonnell-Douglas

146

karşısında bu nedenle kaybettiğine, Amerikan Microsoft şirketinin ürettiği bilgisayar programlarının ve iletişim sistemlerinin ABD'nin kontrolü altında kalacak şekilde hazırlandığına değinilmektedir. (Şanlı, 2000)

1997 yılında Sean Gregory tarafından kaleme alınan ve ABD Ulusal Güvenlik Konseyi'ne sunulan raporda Soğuk Savaş sonrasında ortaya çıkan yeni durum şöyle özetlenmiştir: "Ekonomik istihbarat faaliyetleri ülkelerin mali refahını artırabilecek potansiyele sahiptir ve ekonomik meydan okumaların askeri meydan okumaların yerine geçtiği Soğuk Savaş sonrası dönem, artık hükümetlerin istihbarata daha fazla kaynak ayırmaya başlamaları gereken zamandır.” (Şanlı, 2000)

1995 yılında ABD Kongresi'ne sunulan (Annual Report to Congress on Foreign Economic and Industrial Espionage) raporda illegal ekonomik faaliyetler yüzünden Amerikan şirketlerinin yılda yaklaşık 260 milyar dolar kaybettiğine dikkat çekilmiştir. Raporda Amerikan şirketleriyle mücadele eden 23 gizli servisin olduğu kaydedilirken; gizli servislerin elde ettikleri istihbaratı kendi şirketlerine verdiği, ya da bazı durumlarda sattığı belirtilmiştir. Raporun en çok dikkat çeken bölümü ise ABD istihbarat kurulu (İDC) tarafından kaleme alınan kısımdır: "Savunma İstihbarat Bürosu tarafından hazırlanan rapora göre ABD ekonomisine yönelik ciddi eylemlerde bulunan ülkelerin başında bir ekonomik casusluk saldırısı hazırladığı rapor edilen Rusya, ikinci olarak 80'lerin başında mikroçip endüstrisinde Amerika'nın payını kapan Japonya ve üçüncüsü, casusluk çabalarında çok saldırgan olan ve Amerikalı iş adamlarının çantalarını arattığı bilinen Fransa'dır. Japonya'da Japon Gizli Servisi, Amerikan şirketlerinden bilgi almak için Dış Ticaret Bakanlığı'yla ortak çalışmaktadır. Edinilen bilgiler ise bu şirketler tarafından Japon şirketlerine verilmektedir. Elde edilen verilere göre Japonya'nın Batı Avrupa ve Amerika'ya karşı yürüttüğü istihbarat çalışmalarının %80'i endüstri casusluğuna ve de yüksek teknoloji ve ticari sırlara yöneliktir. Almanya, Yugoslavya, Güney Kore, İsrail, Çin, Hollanda ve Belçika da Amerika'ya karşı endüstri casusluğu yaptığı ortaya çıkan ülkeler arasında yer almaktadır. Şu ana kadar FBI tarafından 800 vaka tespit edilmiştir ki bu rakam 1994'tekinin iki katıdır." (Şanlı, 2000)

147

Ekonomik ve milli çıkarların korunmasının yolunun etkili ekonomik istihbarattan geçtiğini fark eden gelişmiş devletler bu alanda çok yoğun çalışmalar yapmaktadırlar. İstihbarat teşkilatları bünyesinde analizci olarak çok sayıda ekonomistin görev alması konuya verilen önemi ortaya koyması açısından son derece dikkat çekici bir gelişmedir. Gelişmeleri Kentucy Üniversitesi Siyasal Bilimler Profesörü ve eski Deniz Kuvvetleri İstihbarat subayı William Warner şöyle değerlendiriyor: "Soğuk savaşın karakterini çizen stratejik rekabet tam olarak bitmese de bunun azalmasıyla birlikte ekonomik gücün ulusal gücün asıl unsuru olduğu yönünde geleneksel ticari bir fikir uyanışa geçti. Bu durumda terimler

Belgede İş Dünyasında Savaş Stratejileri (sayfa 143-159)