AraĢtırmaya Katılanların EtkileĢimci, DönüĢümcü Liderlik ve

AraĢtırmaya katılanların etkileĢimci liderlik ve etkileĢimci liderlik boyutlarıyla ilgili düĢünceleri (çalıĢanların ifadelere katılım düzeyleri ile ilgili yüzde ve frekans dağılımı, örneklem sayısı, katılım düzeylerinin aritmetik ortalaması ve standart sapması) Tablo 17‟de verilmiĢtir. Tablo 17 incelendiğinde, etkileĢimci liderliğin ilk boyutu koĢullu ödül boyutunun en yüksek ortalamaya sahip ifadesi olan “Performans hedeflerine eriĢildiğinde, bunu gerçekleĢtirenin karĢılığında ne elde edebileceğini açıkça belirtir” ifadesinin ortalaması 3, 45‟tir. En düĢük ortalamaya sahip ifade ise 3,33 ortalama ile “Performans hedeflerine ulaĢmada, kimlerin sorumlu olduğunu ayrıntılı olarak tartıĢır ve belirtir” ifadesidir. ÇalıĢanların koĢullu ödül boyutuna yönelik algıları genel olarak incelendiğinde, çalıĢanlar yöneticilerin koĢullu ödül boyutu ile ilgili davranıĢlarını “bazen” uyguladıklarını ifade etmiĢlerdir.

EtkileĢimci liderliğin ikinci boyutu istisnalarla yönetim (pasif) boyutunun en yüksek ortalamaya sahip ifadesi olan “Problemler ciddi bir hal alıncaya kadar müdahale etmez” ifadesinin ortalaması 2,83‟tür. “Eğer bozuk değilse, tamir etme, anlayıĢını kesin olarak kabul ettiğini gösterir” ifadesi ise 2,68 ortalama ile en düĢük ortalamaya sahiptir. ÇalıĢanların istisnalarla yönetim (pasif) boyutuna yönelik algıları genel olarak incelendiğinde, çalıĢanlar yöneticilerin istisnalarla yönetim (pasif)boyutu ile ilgili davranıĢlarını “bazen” uyguladıklarını ifade etmiĢlerdir.

EtkileĢimci liderliğin üçüncü boyutu istisnalarla yönetim (aktif) boyutunun en yüksek ortalamaya sahip ifadesi olan “Dikkatini, düzensizlikler, hatalar, istisnalar ve standartlardan sapmalar üzerinde yoğunlaĢtırır” ifadesinin ortalaması 3,31‟dir. En düĢük ortalamaya sahip ifade ise 3,08 ortalama ile “Bütün dikkatini hatalar, Ģikâyetler ve baĢarısızlıklarla uğraĢma üzerinde yoğunlaĢtırır” ifadesidir. Ġstisnalarla yönetim (aktif) boyutunun tüm ortalamaları incelendiğinde, yöneticilerin bu davranıĢları çalıĢanlara “bazen” sergilediği ifade edilebilir.

EtkileĢimci liderliğin son boyutu tam serbestlik tanıyan liderlik boyutunun en yüksek ortalamaya sahip ifadesi olan “Önemli sorunlar ortaya çıktığında karıĢmaktan kaçınır” ifadesinin ortalaması 2,48‟dir. En düĢük ortalamaya sahip ifade ise 2,46 ortalama ile “Kendisine ihtiyaç duyuduğu zaman konuĢur” ifadesidir. Tam serbestlik tanıyan liderlik boyutunun tüm ortalamaları incelendiğinde, yöneticilerin bu davranıĢları çalıĢanlara “nadiren” sergilediği ifade edilebilir.

EtkileĢimci liderlik boyutlarıyla ilgili genel bir değerlendirme yapıldığında, çalıĢanlar yöneticilerin en fazla koĢullu ödül ve istisnalarla yönetim (aktif) boyutuyla ilgili davranıĢları sergilediklerini, en az ise istisnalarla yönetim (pasif) ve tam serbestlik tanıyan liderlik boyutlarıyla ilgili davranıĢları sergilediklerini ifade etmiĢlerdir. Bu sonuçlara göre yöneticiler, çalıĢanların iĢlerini yaptıklarında ne elde edeceklerini açıkça belirterek, performans hedeflerine ulaĢmada sorumluların kim olduğunu ayrıntılı Ģekilde belirterek, yapılan iĢten memnuniyetini ifade ederek ve dikkatini hatalar, Ģikâyetler, düzensizlikler ve baĢarısızlıklar üzerinde yoğunlaĢtırarak çalıĢanlarını yönlendirmektedir.

61

Tablo 17 AraĢtırmaya Katılanların EtkileĢimci Liderlikle Ġlgili Ġfadelere Katılım Düzeylerinin Frekans, Yüzde, Aritmetik Ortalama ve Standart Sapmalarına Göre Dağılımları

EtkileĢimci Liderlik

Hiçbir

zaman Nadiren Bazen Sık Sık Her zaman _{A.O ss}

n % n % n % n % n %

KOġULLU ÖDÜL

S1Benim gösterdiğim çabanın karĢılığı olarak bana yardımcı olur. 33 8,4 64 16,4 108 27,6 104 26,6 82 21 3,35 1,219 S2Performans hedeflerine ulaĢmada kimlerin sorumlu olduğunu ayrıntılı olarak tartıĢır ve belirtir. 28 7,2 84 21,5 88 22,5 113 28,9 78 19,9 3,33 1,218 S3Performans hedeflerine eriĢildiğinde, bunu gerçekleĢtirenin karĢılığında ne elde edebileceğini açıkça

belirtir. 26 6,6 58 14,8 109 27,9 112 28,6 86 22 3,45 1,177

S4Benden beklenenleri yerine getirdiğimde memnuniyetini ifade eder 47 12 55 14,1 94 24 95 24,3 100 25,6 3,37 1,324

ĠSTĠSNALARLA YÖNETĠM (PASĠF)

S5 Problemler ciddi bir hal alıncaya kadar müdahale etmez. 67 17,1 86 22 131 33,5 60 15,3 47 12 2,83 1,231 S6.Herhangi bir aksaklık ortaya çıkmadıkça harekete geçmez. 106 27,1 74 18,9 96 24,5 77 19,6 39 9,9 2,71 1,319 S7 “Eğer bozuk değilse, tamir etme” anlayıĢını kesin olarak kabul ettiğini gösterir 100 25,5 80 20,4 95 24,2 78 19,9 38 9,7 2,68 1,316 S8 Problemler ağırlaĢtığında müdahale eder. 101 28,8 78 19,9 96 24,5 79 20,2 40 10,2 2,69 1,317

ĠSTĠSNALARLA YÖNETĠM (AKTĠF)

S9 Dikkatini, düzensizlikler, hatalar istisnalar ve standartlardan sapmalar üzerinde yoğunlaĢtırır. 24 6,1 74 18,3 134 34,3 76 19,4 83 21,2 3,31 1,178 S10 Bütün dikkatini hatalar, Ģikâyetler ve baĢarısızlıklarla uğraĢma üzerinde yoğunlaĢtırır. 53 13,6 93 23,8 85 21,7 89 22,8 71 18,2 3,08 1,316 S11 Bütün hataların kaydını tutar, izler. 37 9,5 72 18,4 105 26,9 92 23,5 85 21,7 3,30 1,258 S12 Standartlara ulaĢmak için dikkatini baĢarısızlıklara yöneltir. 52 13,3 75 19,2 106 27,1 88 22,5 70 17,9 3,13 1,286

TAM SERBESTLĠK TANIYAN LĠDERLĠK

S13 Önemli sorunlar ortaya çıktığında karıĢmaktan kaçınır. 116 29,7 91 23,3 100 25,6 48 12,3 36 9,2 2,48 1,283 S14 Kendisine ihtiyaç duyulduğu zaman konuĢur. 120 30,7 89 22,8 100 25,6 47 12 35 9 2,46 1,282

S15 Karar vermekten kaçınır. 129 33 79 20,2 88 22,5 64 16,4 31 7,9 2,47 1,310

AraĢtırmaya katılanların dönüĢümcü liderlik ve dönüĢümücü liderlik boyutlarıyla ilgili düĢünceleri (çalıĢanların ifadelere katılım düzeyleri ile ilgili yüzde ve frekans dağılımı, örneklem sayısı, katılım düzeylerinin aritmetik ortalaması ve standart sapması) Tablo 18‟de verilmiĢtir. Tablo 18 incelendiğinde, dönüĢümcü liderliğin ilk boyutu idealleĢtirilmiĢ etki (atfedilen ) boyutunun en yüksek ortalamaya sahip ifadesi olan “Güvenli ve güçlü olduğunu gösterir” ifadesinin ortalaması 3,44‟tür. En düĢük ortalamaya sahip ifade ise 3,13 ortalama ile “Grubun yararına olacak Ģeyleri kendi çıkarından önde tutar” ifadesidir. Bu boyut için tüm ortalamalar incelendiğinde, yöneticilerin bu davranıĢları çalıĢanlara “bazen” sergiledikleri ifade edilebilir.

DönüĢümcü liderliğin ikinci boyutu idealleĢtirilmiĢ etki (davranıĢ) boyutunun en yüksek ortalamaya sahip ifadesi olan “Bir amaç için çaba göstermeninin önemini açık ve net biçimde belirtir” ifadesinin ortalaması” 3,32‟dir. “Ortak bir misyon duygusuna sahip olmanın önemini vurgular” ifadesi ise 3,29 ortalama ile en düĢük ortalamaya sahip ifadedir. Tüm ifadelerdeki ortalamaların birbirine yakın olduğu görülmektedir. Bu boyut için tüm ortalamalar incelendiğinde, yöneticilerin bu davranıĢları çalıĢanlara “bazen” sergilediği söylenebilir.

DönüĢümcü liderliğin üçüncü boyutu bireysel destek boyutunun en yüksek ortalamaya sahip ifadesi olan “Ġnsanları yalnızca bir grubun üyeleri olarak değil, aynı zamanda tek tek bireyler olarak görür” ifadesinin ortalaması 3,35‟dir. En düĢük ortamaya sahip olan ifade ise 3,30 ortalama ile “Benim kendi güçlü yönlerimi geliĢtirebilmem için bana yardımcı olur” ifadesidir. Tüm ortalamalar incelendiğinde, yöneticilerin bu davranıĢları çalıĢanlara “bazen” sergiledikleri ifade edilebilir.

DönüĢümcü liderliğin dördüncü boyutu ilham veren motivasyon boyutunun en yüksek ortalamaya sahip ifadesi olan “Amaçlara ulaĢılacağına inandığını ve güvendiğini ifade eder” ifadesinin ortalaması 3,31‟dir. En düĢük ortalamaya sahip olan ifadesi ise 3,28 ortalamayla “Yapılması gereken Ģeylerden söz ederken büyük bir ilgi ve isteklilik gösterir” ifadesidir. Tüm ortalamalar incelendiğinde, yöneticilerin bu davranıĢları çalıĢanlarına “bazen” sergiledikleri ifade edilebilir.

DönüĢümcü liderliğin son boyutu entelektüel uyarım boyutunun en yüksek ortalamaya sahip ifadesi olan “Verilen görevlerin farklı biçimlerde nasıl yerine getirebileceği ile ilgili öneriler sunar” ifadesinin ortalaması 3,46‟dır. En düĢük ortalama sahip olan ifade ise 3,28 ortalama ile “Önemli kararları uygun olup olmadıklarını belirlemek için yeniden gözden

geçirir” ifadesidir. Tüm ortalamalar incelendiğinde, yöneticilerin bu davranıĢları çalıĢanlarına “bazen” sergiledikleri ifade edilebilir.

DönüĢümcü liderlik boyutlarıyla ilgili genel bir değerlendirme yapıldığında çalıĢanların algılarına göre yöneticilerin dönüĢümcü liderliğin boyutlarıyla ilgili davranıĢları yüksek düzeyde gösterdiği ifade edilebilir.

AraĢtırmaya katılanların örgütsel sessizlik ve örgütsel sessizlik boyutlarıyla ilgili düĢünceleri (çalıĢanların ifadelere katılım düzeyleri ile ilgili yüzde ve frekans dağılımı, örneklem sayısı, katılım düzeylerinin aritmetik ortalaması ve standart sapması) Tablo 19‟da verilmiĢtir. Tablo 19 incelendiğinde, örgütsel sessizliğin ilk boyutu kabul edilen sessizlik boyutunun en yüksek ortalamaya sahip ifadesi olan “ĠĢletmemizde iĢin geliĢimini arttıracağını düĢündüğümden, beni ilgilendirmeyen bir konuda fikrimi söylemem” ifadesinin ortalaması 3,18‟dir. En düĢük ortalamaya sahip olan ifade ise 2,97 ortalama ile “ĠĢletmemizde çalıĢma arkadaĢlarımın doğru kararı alabileceklerine inandığım için fikirlerimi söylemem” ifadesidir. Bu boyut için tüm ortalamalar incelendiğinde, çalıĢanların kabul edilen sessizlik boyutunu orta düzeyde gerçekleĢtirdikleri ifade edilebilir.

Örgütsel sessizliğin ikinci boyutu savunma amaçlı sessizlik boyutunun en yüksek ortalamaya sahip ifadesi olan “ĠĢimle ilgili gerçekleri kendimi korumak için baĢkalarıyla paylaĢmam” ifadesinin ortalaması 3,20‟dir. En düĢük ortalamaya sahip olan ifade ise 3,03 ortalama ile “ĠĢletmedeki geleceğime dair kaygılarım nedeniyle kendime ait yeni fikirlerimi söylemem” ifadesidir. Savunma amaçlı sessizlik boyutuna ait ifadelerin tüm ortalamaları incelendiğinde, çalıĢanların bu davranıĢı orta düzeyde gerçekleĢtirdikleri ifade edilebilir.

Örgütsel sessizliğin son boyutu olan örgüt yararına sessizlik boyutunun en yüksek ortalamaya sahip ifadesi olan “ĠĢletmemiz adına kaygılarımdan dolayı, gizli bilgileri uygun bir Ģekilde muhafaza ederim” ifadesinin ortalaması 3,87‟dir. En düĢük ortalamaya sahip ifade ise 3,53 ortalama ile “ĠĢletmemizdeki iĢbirliğini korumak için, gizli bilgileri baĢkalarıyla paylaĢmam” ifadesidir. Bu boyut için tüm ortalamalar incelendiğinde, çalıĢanların bu boyutu ortalamının üstünde katılım gösterdikleri ifade edilebilir.

Örgütsel sessizlik boyutlarının genel bir değerlendirmesi yapıldığında, çalıĢanların en fazla örgüt yararına sessizlik davranıĢını, daha sonra savunma amaçlı sessizlik davranıĢını, en son ise kabul edilen sessizlik davranıĢını gerçekleĢtirdikleri ifade edilebilir.

64

Tablo 18 AraĢtırmaya Katılanların DönüĢümcü Liderlikle Ġlgili Ġfadelere Katılım Düzeylerinin Frekans, Yüzde, Aritmetik Ortalama ve Standart Sapmalarına Göre Dağılımları

DönüĢümcü Liderlik

Hiçbir

zaman Nadiren Bazen Sık Sık Her zaman _{A.O ss}

n % n % n % n % n %

ĠDEALLEġTĠRĠLMĠġ ETKĠ (ATFEDĠLEN)

S17 Benim kendisiyle çalıĢmaktan gurur duymamı ve zevk almamı sağlar. 37 8,7 57 14,6 131 33,5 78 19,9 91 23,3 3,35 1,228 S18 Grubun yararına olacak Ģeyleri kendi çıkarından önde tutar. 43 11 101 25,8 85 21,7 85 21,7 77 19,7 3,13 1,300 S 19 Bana kendisine karĢı saygı oluĢturacak biçimde davranır. 27 6,9 81 20,7 97 24,8 86 22 100 25,6 3,39 1,257 S 20 Güvenli ve güçlü olduğunu gösterir. 39 10 61 15,6 94 24 84 21,5 113 28,9 3,44 1,319

ĠDEALLEġTĠRĠLMĠġ ETKĠ (DAVRANIġ)

S21 En önemli değer ve inançları hakkında konuĢur. 31 7,9 80 20,4 100 25,5 98 25 82 20,9 3,30 1,249 S22 Bir amaç için çaba göstermenin önemini açık ve net biçimde belirtir. 36 9,2 73 18,6 104 26,5 94 24 84 21,4 3,32 1,253 S23 Kararların ahlaki sonuçlarını dikkate alır. 34 8,7 75 19,2 102 26,1 96 24,6 84 21,5 3,31 1,246 S24 Ortak bir misyon duygusuna sahip olmanın önemini vurgular. 33 8,4 78 20,2 101 25,8 95 24,2 83 21,2 3,29 1,248

BĠREYSEL DESTEK

S25 Beni yetiĢtirmek ve yönlendirmek için zaman ayırır. 37 9,5 69 17,6 104 26,6 97 24,8 84 21,5 3,31 1,253 S26 Ġnsanları yalnızca bir grubun üyeleri olarak değil, aynı zamanda tek tek bireyler olarak görür. 34 8,7 67 17,1 104 26,6 100 25,6 86 22 3,35 1,239 S27Benim kendi güçlü yönlerimi geliĢtirebilmem için bana yardımcı olur. 39 10 69 17,6 103 26,3 95 24,3 85 21,7 3,30 1,265 S28 Beni diğerlerinden farklı ihtiyaç, yetenek ve istekleri olan bir insan olarak değerlendirir. 38 9,7 78 19,9 102 26,1 97 24,8 76 19,4 3,24 1,249

ĠlHAM VEREN MOTĠVASYON

S29 Gelecek hakkında konuĢurken iyimser davranır. 29 7,4 82 21 115 29,4 74 18,9 91 23,3 3,30 1,242 S30Yapılması gereken Ģeylerden söz ederken büyük bir ilgi ve isteklilik gösterir. 33 8,4 83 21,2 104 26,6 83 21,2 88 22,5 3,28 1,260 S31 Gelecekle ilgili olarak harekete geçirici nitelikte bir vizyon oluĢturur. 37 9,5 74 18,9 98 25,1 104 26,6 78 19,9 3,29 1,246 S32 Amaçlara ulaĢılacağına inandığını ve güvendiğini ifade eder. 34 8,6 76 19,4 103 26,3 93 23,8 85 21,7 3,31 1,246

ENTELEKTÜEL UYARIM

S33 Önemli kararları uygun olup olmadıklarını belirlemek için yeniden gözden geçirir. 26 6,6 92 23,5 112 28,6 70 17,9 91 23,3 3,28 1,241 S34Problemleri çözmede farklı yaklaĢımlar arar. 38 9,7 58 14,8 125 32 83 21,2 87 22,3 3,31 1,243 S35 Benim problemlere birçok farklı açılardan bakmamı sağlar. 32 8,2 73 18,7 108 27,6 94 24 84 21,5 3,32 1,231 S36Verilen görevlerin farklı biçimlerde nasıl yerine getirebileceği ile ilgili öneriler sunar. 23 5,9 64 16,4 113 28,9 94 24 97 24,8 3,46 1,195

65

Tablo 19 AraĢtırmaya Katılanların Örgütsel Sessizlikle Ġlgili Ġfadelere Katılım Düzeylerinin Frekans, Yüzde, Aritmetik Ortalama veStandart Sapmalarına Göre Dağılımları

Örgütsel Sessizlik Kesinlikle Katılmıyorum Katılmıyorum Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum

Katılıyorum _{Katılıyorum} Kesinlikle

A.O. ss

n % n % n % n % n %

KABUL EDĠLEN SESSĠZLĠK

S1 ĠĢletmemizde ilgili olmadığım konularda öneri sunma konusunda isteksiz olduğum için

sessizliği tercih ederim. 47 12 46 14,3 125 32 119 30,4 44 11,3 3,15 1,167

S2 ĠĢletmemizde çalıĢma arkadaĢlarımın doğru kararı alabileceklerine inandığım için

fikirlerimi söylemem. 59 15,1 82 21 103 26,3 105 26,9 42 10,7 2,97 1,231

S3 ĠĢletmemizdeki sorunların çözümüne iliĢkin fikirlerimi çalıĢma arkadaĢlarımla paylaĢmam. 70 17,9 87 22,3 83 21,2 85 21,7 66 16,9 2,99 1,355 S4 ĠĢletme içinde fark yaratacak bir fikir ortaya koyabileceğime inanmadığım için,

iĢletmemizde iyileĢme (yenilik, düzelme, ilerleme, kalkınma vb.) ile ilgili fikirlerimi ifade etmem.

66 16,9 78 19,9 93 23,8 85 21,7 69 17,6 3,03 1,342 S5 ĠĢletmemizde iĢin geliĢimini arttıracağını düĢündüğümden, beni ilgilendirmeyen bir konuda

fikrimi söylemem. 53 13,6 73 18,7 89 22,8 104 26,6 72 18,4 3,18 1,306

SAVUNMA AMAÇLI SESSĠZLĠK

S6 ĠĢletmedeki geleceğime dair kaygılarım nedeniyle kendime ait yeni fikirlerimi söylemem. 59 15,1 79 20,2 91 23,3 114 29,2 48 12,3 3,03 1,261 S7 Bana zarar vereceğinden endiĢelendiğim için, iĢimle ilgili bilgileri bir baĢkasıyla

paylaĢmam. 47 12 74 18,9 108 27,6 92 23,5 70 17,9 3,16 1,264

S8 ĠĢimle ilgili gerçekleri kendimi korumak için baĢkalarıyla paylaĢmam. 44 11,3 75 19,2 98 25,1 105 26,9 69 17,6 3,20 1,256

S9 Kendimi korumak için iĢletmemizin geliĢimi ile ilgili fikirlerimi ifade etmem. 54 13,8 85 21,7 93 23,8 99 25,3 60 15,3 3,07 1,279

S10 ĠĢletmemizde korkutulduğum (cezalandırılma, iĢten çıkarılma, terfi edememe korkusu vb.

gibi) için, sorunların çözümlerine iliĢkin fikirlerimi ifade etmem. 66 16,9 65 16,6 91 23,3 90 23 79 20,2 3,13 1,367

ÖRGÜT YARARINA SESSĠZLĠK

S11 ĠĢletmemizdeki iĢbirliğini korumak için, gizli bilgileri baĢkalarıyla paylaĢmam. 29 7,4 51 13 99 25,3 109 27,9 103 26,3 3,53 1,219

S12 ĠĢletmemizin yararına olduğu için, özel bilgileri baĢkalarıyla paylaĢmam. 19 4,9 35 9 78 19,9 124 31,7 135 34,5 3,82 1,145 S13 ĠĢletmemizin sırlarını açıklamam için bana yapılan baskılara direnirim. 23 5,9 28 7,2 75 19,2 143 36,6 122 31,2 3,80 1,133 S14 ĠĢletmemize zarar verme ihtimali olan bilgileri açıklamayı reddederim. 20 5,1 35 9 68 17,4 138 35,3 130 33,2 3,83 1,139 S15 ĠĢletmemiz adına kaygılarımdan dolayı, gizli bilgileri uygun bir Ģekilde muhafaza ederim. 21 5,3 34 8,6 59 15,1 146 37,3 133 34 3,87 1,129