AraĢtırmanın Modeli

Hem nicel hem de nitel özellikler taĢıyan araĢtırmada, deneme modellerinden "Ön Test-Son Test Kontrol Gruplu Deneme Modeli" kullanılmıĢtır. Deneme modelleri, değiĢkenler arasında neden-sonuç iliĢkilerini keĢfetmeyi amaçlayan araĢtırma modelleridir. AraĢtırmacı, hedefini gerçekleĢtirmek için deneysel değiĢkenleri (bağımsız değiĢkenleri) manipüle etmek (değiĢimleme), iç geçerliliği korumak için dıĢsal (istenmedik) değiĢkenleri kontrol altına almak ve bağımlı değiĢkenler üzerinde ölçme yapmak durumundadır (Karasar, 2002). Bir deneysel desende bağımlı değiĢkendeki değiĢkenliğin (varyansın) nedeninin uygulanan deneysel iĢleme (bağımsız değiĢkene) bağlanabilmesi için iki koĢulun sağlanması gerekir. Bunlar (Büyüköztürk, 2007); gruplara yansız atamanın yapılmıĢ olması ve bağımlı değiĢkeni etkileyen fakat bu çalıĢmada etkisi araĢtırılmayan diğer bağımsız değiĢkenlerin (dıĢsal değiĢkenler, kontrol-bozucu değiĢkenler) bağımlı değiĢken üzerindeki etkilerinin kontrol altına alınmıĢ olmasıdır. AraĢtırma sonuçları bu iki koĢul sağlanabildiğinde nedensellik bağlamında değerlendirilebilir. Deneme modeliyle gerçekleĢtirilen her çalıĢmada, mutlaka bir karĢılaĢtırma yapılır. Deneme ortamı, yapay veya doğal koĢullarda ancak araĢtırmacının kontrolü altında gerçekleĢtirilir. Deneme, bağımsız değiĢkenlerin bağımlı değiĢkeni etkilemesi, kontrollü koĢullarda sistemli değiĢiklikler yapılması ve sonuçlarının izlenmesi ile olur.

Denenmek istenen bağımsız değiĢken sayısına göre modeller, tek ya da çok değiĢkenli olabilir. AraĢtırmada kullanılan, "Ön Test-Son Test Kontrol Gruplu Deneme Modeli"nde yansız atama ile oluĢturulmuĢ iki grup bulunmakta, bunlardan biri deney, diğeri kontrol grubu olarak belirlenmekte ve hem deneme öncesinde hem de deneme

sonrasında ölçümler yapılmaktadır. Modelin simgesel görünümü ġekil 8'de verilmiĢtir (Karasar, 2002).

Şekil 8 Ön Test-Son Test Kontrol Gruplu Deneme Modeli

(Kaynak: Karasar, 2002)

Bu model, daha önce oluĢmuĢ grupların aynen alındığını fakat tesadüfî yolla (random) bu gruplardan birinin deney grubu olarak atandığını; grupların bir kez deney baĢlamadan önce, bir kez de deney bittikten sonra ölçüldüğünü göstermektedir (Kaptan, 1998). Desenin çalıĢma mantığı ise aĢağıdaki Ģekilde özetlenebilir (Akt. Büyüköztürk, 2007):

 R, ilgili değiĢkenler üzerinde sadece Ģansla oluĢan farklara sahip grupları yaratır.

 O1.1 - O1.2 , ön test ve son test gözlemleri arasında grubu etkileyen kontrol edilmemiĢ herhangi bir değiĢken ve deneysel değiĢken nedeniyle deney grubunda oluĢan farkı gösterir.

 O2.1 - O2.2 , ön test ve son test gözlemleri arasında grubu etkileyen kontrol edilmemiĢ herhangi bir değiĢken nedeniyle kontrol grubunda oluĢan farkı gösterir.

 (O1.1 - O1.2)-( O2.1 - O2.2), deney değiĢkeninin etkisini gösterir.

Ön test-son test kontrol gruplu desenin iki olumlu yönü bulunmaktadır. Birincisi, aynı denekler üzerinde ölçümler yapıldığında farklı deneysel iĢlem koĢulları altında elde edilen ölçümler pek çok deneyde yüksek düzeyde iliĢkili olmaktadır. Bu da hata terimini düĢürmekte ve buna bağlı olarak istatistiksel güç artmaktadır. Ġkinci olumlu yönü ise, daha az denek gerektirmesi ve her bir iĢlemde aynı denekleri test etmeye bağlı olarak zaman ve sarf edilen çabada daha ekonomik olmasıdır. Bu iki olumlu yöne bağlı

olarak homojen gruplarda çalıĢma olanağı, deneysel iĢlemin gerçek etkisinin belirlenmesine katkı sağlamaktadır (Akt. Büyüköztürk, 2007).

AraĢtırma iki deneysel çalıĢmayı içinde barındırmaktadır. Bu nedenle, animasyon destekli yöntem ile klasik yöntem ve eğitim yazılımlı yöntem karĢılaĢtırması iki deneysel süreçle incelenmiĢtir.

Tablo 2 Araştırmanın Deneysel Süreci

Deney Gruplar Okullar Ön Test Deneysel ĠĢlem Son Test Kalıcılık

Testi I. Deney Devlet Okulu BaĢarı Testi

Gagne'nin öğretim modeline uygun Ģekilde planlanmıĢ, animasyon destekli

haritalarla tarih öğretimi. _BaĢarı Testi

BaĢarı Testi Kontrol

Ders kitabı, öğretmenin anlatımı, soru-cevap ve öğrencilerin not almalarıyla Ģekillenen klasik ders iĢleniĢi. II. Deney Özel Okul BaĢarı Testi

Gagne'nin öğretim modeline uygun Ģekilde planlanmıĢ, animasyon destekli

haritalarla tarih öğretimi. BaĢarı Testi

BaĢarı Testi

Kontrol Eğitim yazılımıyla tarih

öğretimi (TTnet Vitamin).

Tablo 2'de görüldüğü üzere çalıĢmada deneme modellerinden "Ön Test-Son Test Kontrol Gruplu Deneme Modeli" kullanılarak uygulama gerçekleĢtirilmiĢtir. Gagne'nin dokuz durumlu öğretim modeli animasyonların hazırlanmasında değil, bir konuya iliĢkin dersin planlanmasında kullanılmıĢtır. Bu planın dördüncü aĢaması olan "uyarıcı materyalin sunulması" basamağında animasyonlar iĢe koĢulmuĢtur.

Devlet okulunda deney grubunda Gagne'nin öğretim modeline uygun Ģekilde planlanmıĢ, animasyon destekli haritalarla tarih öğretimi uygulanırken; kontrol grubunda ders kitabı, öğretmenin anlatımı, soru-cevap yöntemi ve öğrencilerin not almalarıyla Ģekillenen klasik tarih öğretimi uygulanmıĢtır. Özel okulda ise deney grubunda Gagne'nin öğretim modeline uygun Ģekilde planlanmıĢ, animasyon destekli haritalarla tarih öğretimi uygulanırken; kontrol grubunda eğitim yazılımıyla tarih öğretimi uygulaması yapılmıĢtır. Eğitim yazılımı olarak TTNET firması tarafından piyasaya sürülen "Vitamin" eğitim yazılımı kullanılmıĢtır. Özel okuldaki uygulama; hem piyasadaki eğitim yazılımlarından birinin kullanıldığı tarih dersleri ile araĢtırma bünyesinde tasarlanan materyalle yürütülen tarih derslerini karĢılaĢtırmak hem de teknolojik ürünlere daha kolay ulaĢabilen, maddi olanağı iyi olan çocuklar tarafından

haritalı animasyonlarla zenginleĢtirilmiĢ öğretim materyalinin profesyonel bir eğitim yazılımı karĢısında ilgi çekici ve öğretici bulunup bulunmadığını tespit etmek amacıyla kullanılmıĢ, okullar arasında karĢılaĢtırma yapılmamıĢtır.