Albert Zafy’nin Ġktidarının Sonu

Ulusal Meclis tarafından oylanan bir gensoru önergesi ile Albert Zafy tarafından atanan Başbakan Emmanuel Rakotovahiny¹³⁸ Mayıs 1996’da görevinden uzaklaştırılmıştır. Ardından, aynı Ulusal Meclis, Temmuz 1996’da, bir engelleme önergesi ile Albert Zafy’yi görevinden alacaktır.

135 Francisque Ravony, Madagaskarlı bir avukat ve politikacıydı. 1980'lerin ve 1990'ların sonlarında Madagaskar'da kilit bir siyasi şahsiyetti. 1993-1995 yılları arasında Başkan Albert Zafy başkanlığında Madagaskar Başbakanıydı.

136 A. M. Ratsimbaharison, The Failure of the United Nations Developpement Program for Africa, University Press of America, 2003, s.117.

137 D. Galibert, op.cit., s.551.

138 Emmanuel Rakotovahiny, 1995-1996 yılları arasında Madagaskar Başbakanı olan bir Madagaskarlı siyasetçidir. Albert Zafy'nin yakın bir müttefikti.

67 Bu engelleme, 4 yıllık siyasi başarısızlığın, kötü yönetişimin ve ekonomik krizin (Malgas parası % 60 değer kaybetmiştir)¹³⁹ doğrudan sonucudur. Ülke gittikçe yoksullaşmış ve bu da yalnızca halk arasında değil, Albert Zafy’nin siyasi destekçileri arasında da hoşnutsuzluğa neden olmuştur.

1996 yılında, Cumhurbaşkanı Albert Zafy’nin görevini son verilmesi üzerine, Didier Ratsiraka ülkeye dönmüş ve ilk turu 03 Kasım 1996’da düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kendini aday göstermiştir. Didier Ratsiraka, ilk turda % 23.39 oy alan görevdeki cumhurbaşkanı Albert Zafy karşısında, oyların % 36.61’ini almıştır.¹⁴⁰ 29 Aralık 1996’da gerçekleşen ikinci turda, oyların % 50.72 oranındaki tartışmalı çoğunluğunu alarak bu turu kazanmıştır.¹⁴¹ Bu zafer, ülkeyi beş yıllık bir dönem için yeniden yönetmesini sağlamıştır.

Amiral Didier Ratsiraka, 31 Ocak 1997’de, Anayasa Mahkemesi tarafından üçüncü cumhuriyetin ikinci cumhurbaşkanı olarak ilan edilmiştir.¹⁴² Ratsiraka dışındaki adaylar ise, Albert Zafy, Norbert Lala Ratsirahonana (Albert Zafy başkanlığının eski başbakanı ve ünlü hâkim), Herizo Razafimahaleo (Ratsiraka’nin ikinci cumhuriyet dönemindeki eski bakanı, Leader Fanilo Partisi’nin kurucusu) idi. Didier Ratsiraka, Pascal Rakotomavo’yu (1982-1989 yılları arasındaki Maliye ve Ekonomi Bakanı ve 1989-1993 yılları arasında Cumhurbaşkanı Didier Ratsiraka’nin özel danışmanı) başbakan olarak atamış ve ikinci cumhuriyet sürecinde uyguladığı politikadan çok daha farklı bir politika uygulamıştır. Esasen, kurumların demokratikleşmesinde önemli bir yere sahip olan liberalizme odaklı bir politika benimsemiştir.

139République de Madagascar:

http://www.madarepdem.net/index.php?option=com_content&view=article&id=72&Itemid=71&limitstar t=10 (sitenin ziyaret edildiği tarih: 18 Ekim 2016).

140 J. Ramambazafy, Madagascar : l’Histoire à travers les élections de 1959 à 2006, Madagate.org, 28 Kasım 2012.

141 Ibid,.

142 R. Eugene, “Didier Ratsiraka: retour au pouvoir en 1996”, Midi Madagasikara,13 Haziran 2016.

68 3.2. Fransa’nın Lehine Siyasi DeğiĢim

Daha önce de ifade edildiği üzere, Amiral Didier Ratsiraka, 1996 yılında iktidara geri döndüğünde, kurumların demokratikleşmesi ve serbest piyasaya dayalı bir liberal politika uygulamaya başlamıştır. Geçmişte, özellikle İkinci Cumhuriyet döneminde Amiral’in uyguladığı politika (devrimci milliyetçiliği savunan), Fransa ile ilişkileri koparmış gibi gösterse de 1996’dan sonra çok sıkı ilişkiler kuruldu.

Yeni dönemde politika liberalleşmiş ve liberal ilkeler, Dünya Bankası ve IMF’nin öncülüğünde belirlenmişti. Döviz kuru sistemi, Malgaş Frangı’nın yüksek değer kaybının olduğu, bankalar arası pazardaki dalgalı kurlardan biridir. Malgaş ekonomisi, 1992 ile 1996 yılları arasında dört yıllık bir resesyondan sonra, 1996 ile 2001 yılları arasında bir patlama yaşayacaktır ve bu dönemde Fransa ile ilişkiler daha da sıkılaşacaktır.

Madagaskar Cumhurbaşkanı Didier Ratsiraka, 10 Mart 1997’de Paris’te Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac ile bir araya geldi ve bu önemli toplantı, Amiral’in iktidarı döneminde Franco-Malgas ilişkilerini belirledi.¹⁴³

1 Ekim 1998’de, millileştirilen (1975-1978) şirketlerin ve işlerine son verilen kişilerin tazmini konusunda bir çerçeve anlaşma imzalandı ve 5 Şubat 2002 tarihli kararname ile Madagaskar’da Madagaskar’da malları millileştiren Fransızlara tazmınat ödenmesi kararlaştırıldı.¹⁴⁴

3.3. 2001 CumhurbaĢkanlığı Seçimleri

Madagaskar cumhurbaşkanlığı için 16 Aralık 2001’de gerçekleştirilen seçimlerde, Antananarivo Belediye Başkanı ve Madagaskar’ın sosyal başarısının

143Bay Ravalomanana’nın iktidara gelişi öncesinde Fransa-Madagaskar ilişkileri

: http://terakarandriantsoa.blogspot.com.tr/2010/04/les-relations-franco-malgache-avant.html (sitenin ziyaret edildiği tarih: 02 Mart 2017).

144 W.Técher, «Les relations franco-malgache : une longue histoire», Témoignages, 22 Mart 2007.

69 sembolü bir iş adamı olan Marc Ravalomanana Didier Ratsiraka’nın ciddi bir rakibi oldu.¹⁴⁵

Marc Ravalomanana, önceki Başkan Didier Ratsiraka’nın da aralarında bulunduğu beş adayın katıldığı ilk tur seçimlerinde ilk sırada yer almıştır.

Ravalamonana’nın destekçileri, adaylarının ilk turda zafer kazandığını iddia etmişler, Ratsiraka’nın destekçileri bu duruma itiraz etmiş ve yeniden oy sayımı talebinde bulunmuştur.Durum daha da kötüye gitmiş ve Afrika Birliği’nin ve özellikle Senegal Cumhurbaşkanı Abdullah Wade’nin aracılık girişimlerine rağmen, iki grup arasındaki (Ravalomana’nın ve Ratsiraka’nın destekçileri arasında) şiddetin yoğunlaşması önlenememiştir. Bunun sonucu, iki adayın destekçilerini karşı karşıya getiren düşük yoğunluklu bir iç savaş olmuştur. 2002’nin Ocak ayından Haziran ayına kadar süren bu durum, Ratsiraka’nın siyasi arenadan çekilmesiyle sonuçlanmıştır. Marc Ravalomanana, 6 ay süren siyasi ve sosyal bir krizden sonra cumhurbaşkanı olmuş ve ülkeyi 2002’den 2009 yılına kadar yönetmiştir. ¹⁴⁶

3.4. Marc Ravalomana’nin Ġktidarı: Çok Taraflılık ve Fransa ile Ekonomik AyrıĢma

Didier Ratsiraka ve Marc Ravalomanana arasındaki 2002 siyasi krizi sırasında Fransa, Didier Ratsiraka’ya desteğini açıkça göstermiştir. Fransa ile yakın çalışan bir diktatör olan Ratsiraka, Jacques Chirac’ın da arkadaşıdır. Ravalomanana ise, Mercedes-Benz kullanan, İngilizce konuşan Malgaşın multi-milyonerlerindendir. Madagaskar’da her şey Didier Ratsiraka ve Marc Ravalomanana’yi ayırıyor gibi görünüyordu.

« Kendini başkan ilan eden » Marc Ravalomanana, kendisini Madagaskar’ın yeni güçlü adamı olarak göstermiş, her ne pahasına olursa olsun dünya çapında tanınmayı istemiş,

145 M. Razafindrakoto ve F. Roubaud, «Le scrutin présidentiel du 16 décembre 2001: les enjeux d’une élection contestée», Politique Africaine, 2002, s.18.

146 C. R. Rakotolahy, «Stratégie territoriale de la crise malgache», Politique Africaine, n˚86, 2002, s.138.

70 ancak bunun için bazı şeyleri değistirmesi gerekmiştir. Cumhurbaşkanlığı kampanyasının dış finansmanın Fransa ile rekabet eden ülkelere dayandırmıştır.

2002 yılında, Marc Ravalomanana’nın Didier Ratsiraka’ya karşı zaferini ilk kabul eden ABD olmuş, Fransa’nın yeni cumhurbaşkanını tanıması için ise beş ay geçmesi gerekmiştir. Marc Ravalomanana yönetimi döneminde, Antananarivo ve Paris arasındaki ilişkiler oldukça gerginleşmiştir. Başkan Ravalomanana, seleflerinin eski sömürge gücüne ayrıcalık tanıdıkları iki taraflılığın yerine, Fransız, Amerikan ve hatta Çinli şirketler arasındaki rekabet kartını oynayarak çok taraflılığı seçmiştir.

Ravalomanana, Çinli, Amerikalı, Kanadalı ve Japon şirketleriyle Fransız şirketlerini rekabet ettirerek, Fransız çıkarlarını riske atmıştır.¹⁴⁷ Fransa ve Ravalomanana arasındaki ilişkiler gerginleşmiş, Ravalomanana, uzun zamandır Büyük Ada’ya yerleşmiş olan Fransız ekonomik çevrelerini memnun etmemiştir (Madagaskar, Afrika’nın en büyük Fransız topluluklarından birine; 13.000’i çifte vatandaşlığa sahip 25.000 kişiye ev sahipliği yapmaktadır).

3.4.1. Ravalomanana’nın Kalkınma Politikası

Marc Ravalomanana, Madagaskar Eylem Planı (MAP/Madagascar Action Plan) adlı iddialı program ile adayı küreselleşmeye entegre ederek kalkınmayı teşvik etmeye çalışmıştır.Fon sağlayan kuruluşlar, milyarlarca dolarla kuyruğa girerek bu sürece dâhil olmuşlardır. Ravalomanana, çok taraflı ortaklığı, sömürgecilikten kaynaklanan iki taraflılığa tercih etmiş; bazı pilot okullarda İngilizce öğretimini ilköğretim düzeyinde uygulamaya koymuş ve çok sayıda genci Amerika’ya göndermiştir. Ravalomanana, ABD Başkanı George W. Bush’un desteğini almıştır. Bununla birlikte, Madagaskar ekonomik açıdan hala eski sömürge gücüne çok bağlı olduğu için, Ravalomanana’nın

147 R. Ravelonjatovo, Madagascar: l’apprentissage de l’indépendance, Lulu Press Inc, Paris, 2014, s.13.

71 ekonomik politikası, Fransa’yı tam olarak karşı değildir. Esasen, 2003’te, Fransa açık farkla Madagaskar’ın en önemli ekonomik ortağıdır Fransız şirketleri, yabancı yatırımdaki % 60’lik paylarıyla Madagaskar’daki en büyük yabancı yatırımcılardır.

Aynı yıl Fransa’dan yapılan ithalat % 70,3 oranında artmıştır.¹⁴⁸ Bununla birlikte Ravalomanana, yönünü ABD, Almanya ve hatta Çin’e çevirerek Madagaskar’ın ekonomisini ve dış ilişkilerini çeşitlendirmek istemiştir.

Girişimci Başkan Marc Ravalomanana’nın haksız rekabetini desteklemeyen kişilerin ve Madagaskar’a yerleşmiş Fransız uyruklu ekonomik aktörlerin rahatsızlığı, iktidardaki Madagaskar liderinin kaderini belirleyecekti. Ravalomanana’nin siyasi rakipleri de «Ravalomanana hariç herkes» sloganıyla bu gruba katılmışlardı. Elysée Sarayı’nın desteği doğal olarak bu gruba yöneldi.

3.4.2. 2009 Siyasi Krizi ve Andry Rajoelina’nın Ġktidara Gelmesi

Marc Ravalomanana’yı 17 Mart 2009’da istifa etmeye zorlayan darbenin ardından, Andry Rajoelina iktidarı ele geçirmiş ve Geçiş Dönemi Yüksek Otoritesi’ni (HAT) kurmuştur. HAT, Andry Rajoelina tarafından, gerekli süre içerisinde bir seçim yapılması vaadiyle kurulan geçici bir hükümettir. Ancak, bu geçiş dört yıl sürecek ve ülkeyi benzeri görülmemiş ekonomik bir uçuruma sürükleyecektir çünkü yatırımcılar ve fon sağlayan kuruluşlar istikrarsız ve anayasaya aykırı olan bu durumdan kaçacaklardır.

Birçok gözlemciye göre, Fransa, ülkeyi zayıflatan krizden birinci dereceden sorumludur. Eski sömürgeci güç daima Madagaskar’ın iç işlerine müdahale ettiğinden haklı olarak şüpheleri üzerine çekmiştir.¹⁴⁹ Ancak Marc Ravalomanana’nın düşüşünden bu yana, bu konuyla ilgili söylentiler ve haberler yayılmaya devam etmektedir.

148 «Perspectives économiques en Afrique», OCDE éditions, 2004/2005, s.318.

149 F. V. Rajaonah, «Les imaginaires de l’étranger dans la crise malgache», Politique africaine, n° 86, juin 2002.

72 Fransız yetkililer ile görevden alınan cumhurbaşkanı arasındaki ilişkilerin çok gergin olduğu söylenmektedir. Ratsiraka ve Marc Ravalomanana’yı karşı karşıya getiren 2002 yılındaki seçim sonrasında ciddi anlaşmazlıklarda Fransa Ratsiraka’ya destek vermişti ve Marc Ravalomanana’nın Didier Ratsiraka karşısında kazandığı zaferi tanıması aylar almıştı.

Madagaskar’ın 2005 yılında, İngilizce’yi kullanan Güney Afrika’nın bir ağırlığa sahip olduğu Güney Afrika Kalkınma Topluluğu’na (SADC) katılımı, Malgaşlı liderlerin «Frankofil» olmasına alışmış olan Paris tarafından olumsuz karşılanmıştır.

Marc Ravalomanana ABD, Almanya ve Çin’in favorisiydi ve onun otoriter demokrasi modeli bugün bile Fransız Dışişleri Bakanlığı’nın internet sitesinde yer almaya devam etmektedir.

Böylelikle, Fransa-Madagaskar arasında gerginlik yaratan konular Ravalomanana başkanlığı boyunca artmıştır. Bolloré grubu¹⁵⁰, 2005 yılında Filipinli bir rakip tarafından özelleştirilen Toamasina limanından geri gönderilmekten memnun kalmamıştır. Total¹⁵¹ şirketiyle ilgili olarak, Malgaş hükümetinin Eylül 2008’de, Fransız çokuluslu şirketlerinin, Madagaskar’ın batısında bulunan Bemolanga’daki petrol araştırmalarına izin veren bir lisansı imzalaması için Elysée Sarayı’nın hükümete çok güçlü bir baskı uygulaması gerekmiştir.¹⁵² Madagaskar, Fransız sermayeli yedi yüz şirketten arındırılmıştır. Henri Fraise Fils et Cie gibi eski sömürge yapılar ve Fransız

150 Bolloré ; özellikle taşımacılık, lojistik ve iletişim alanlarında çalışan uluslararası bir Fransız şirketi olup Vincent Bolloré tarafından yönetilmektedir.

151 Özel bir Fransız petrol ve gaz şirketi olan Total SA, «süper-majorler» arasında yer alır, yani ExxonMobil, Shell, Chevron, BP veConoco Phillips ile birlikte dünya çapındaki en büyük 6 şirketten biridir.

152 A. F. Nganga ve R. Fénelon, «Les secrets profonds de la crise malgache», Les Afriques, 17 Nisan 2013.

73 çok uluslu şirketleri (Orange, Colas, vb.), Ravalomanana’nın başkanlığı döneminde hiç olmadığı kadar sıkıntı çekmiştir.¹⁵³

Birçok gözlemciye göre, tüm bu gelişmeler Ravalomanana’nın iktidardan düşmesine yol açmıştır. Nitekim halk gösterilerinin başlangıcı, 2008 yılında Andry Rajoelina’nın (Antananarivo Belediye Başkanı) televizyonu olan Viva TV hakkında iktidar kapatılma kararının verilmesinden sonra gerçekleşmiştir. Radyo Viva’nın 25 Ocak 2009’da kapatılması, Andry Rajoelina’nın destekçileri için bir bahane yaratmış, bunun ertesi günü yani 26 Ocak 2009’da Madagaskar ulusal televizyonu (TVM) ve ulusal radyosu (RNM) ateşe verilmiş, bu da tüm Malgaş görsel-işitsel arşivlerinin yok olmasına ve yaklaşık 70 kişinin ölümüne neden olmuştur.¹⁵⁴ Viva TV’nin kapatılmasının nedeni, Aralık 2008’de Fransa’da sürgünde olan eski Başkan Didier Ratsiraka’nın, Aralık 2006 seçimlerinde yasal olarak göreve gelen Madagaskar mevcut hükümetinin devrilmesi için çağrıda bulunduğu bir konuşmanın tamamını yayınlanmasıdır. Bundan dolayı, Ravalomanana’nın iktidarının çöküşünde Fransa’nın önemli rolü olduğu tezi ortaya atılmıştır. Nitekim, olayların yaşandığı dönemde, Andry Rajoelina’nın Fransa Büyükelçiliği’ne sığınması bu söylentileri haklı çıkarmaktadır.

Üstelik Fransa, Rajoelina’yı Yüksek Geçiş Otoritesi’nin başkanı olarak tanıyan ilk devlet olmuştur.

4. MADAGASKAR’IN DÖRDÜNCÜ CUMHURĠYET DÖNEMĠ (2010-2016)

Yüksek Geçiş Kurumu (HAT) Başkanı Andry Rajoelina, 11 Aralık 2010 tarihinde, Madagaskar’ın dördüncü cumhuriyetinin anayasasını ilan etmiştir. Yeni anayasa, 17 Kasım 2010’da düzenlenen referandum sonucunda, «evet» oylarının %

153 J. Ramambazafy, «La vérité sur la fortune de Marc Ravalomanana», Zinfos974, 2 Şubat 2009.

154 F. Raison-Jourde, «Madagascar la Grande île secrète», Fil Info France, 2009.

74 74’lük zaferinin ardından kabul edilmiş¹⁵⁵ (bu anayasa bugün hala yürürlüktedir) ve böylece 11 Aralık 2010’da Madagaskar’da dördüncü cumhuriyet dönemi başlamıştır.

Rajoelina’nın yönetimi ele aldığı üç yıllık geçiş hükümeti dönemi, ilki 8 Kasım 2013’te, ikincisi de 20 Aralık 2013’te olmak üzere, iki turda gerçekleşen cumhurbaşkanlığı seçimlerinin öncesine kadar devam etmiştir. Hery Rajaonarimampianina, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda oyların % 53,49’unu alarak seçimleri kazanmıştır.¹⁵⁶

4.1. Yüksek GeçiĢ Kurumunun Sonlanması

Geçiş dönemi (2009-2013) süresince, Madagaskar’ın ekonomik büyüme oranı çok düşük bir seviyede kalmış (beş yılda ortalama % 0 ila % 2,6 arasında), yoksulluk hızla arttmış ve bu döneme ait sosyal göstergeler düzenin bozulduğunu göstermiştir.

Dünya bankası verilerine göre, krizden önce Madagaskar’ın ekonomik büyüme oranı yılda ortalama % 5 iken (örneğin 2008 yılındaki ekonomik büyüme oranı % 6’dır)¹⁵⁷, geçiş döneminde bu oran sıfıra düşmüştür. Bugün, ülke nüfusunun % 92’sinden fazlası günde 2 doların altında yaşamakta ve bu da Madagaskar’ı dünyanın en fakir ülkelerinden biri haline getirmektedir.¹⁵⁸

Madagaskar, büyük bir siyasi kriz içerisindedir. 2010 yılında, bir taraftan nüfusun büyük çoğunluğu fakirleşmeye devam ederken ve devlet yapıları da birer birer parçalanırken, gösterilen ulusal ve uluslararası arabuluculuk çabaları bir kez daha başarısızlığa uğramıştır. Yüksek Geçiş Kurumu (HAT), bu rejiminin meşruiyetini sorgulayan muhalefet ve uluslararası toplum tarafından tanınmayan, tek taraflı bir

155 J. Ramambazafy, «Madagascar se trouve bel bien dans la Transition de la IV^ème République», Madagate.org, 6 décembre 2012.

156 Haute Cours Constitutionnelle, Election Présidentielle 2ème tour (20 Aralık 2013) : http://www.hcc.gov.mg/elections/president2013-2/mada (08 Temmuz 2017 tarihinde erişildi).

157 M.S. Ratovonasy, «Origines de la crise de 2009 et conséquences pour le développement de Madagascar et la population malgache», Centre pour la communication interculturelle (SIK), 18 Eylül 2012.

158 T. Navalona, «Pauvreté à Madagascar: tous les critères en témognent», News Mada, 03 Haziran 2016.

75 krizden çıkış süreci başlatmış, bu durumun engellenmesini sağlayabilecek bazı aktörler başarılı olamamış ya da bunu istememişler, geri kalanlar ise bu durumu kasıtlı olarak kendi lehine kullanmışlardır.

Bunun sonucunda, ayrışmış taraflar arasında yapılan arabuluculuk girişimlerine son verme ve sıkı önlemler altında gerçekleştirilmesi gereken güvenilir seçimleri organize etme zamanı gelmiştir. Geçiş döneminin başlangıcından ve ortak uluslararası arabuluculuğun sona ermesinden sonra, krizi çözme girişimleri sadece bir çıkmaza sürüklenmiştir. Geçiş dönemi yetkililerinin ellerindeki iktidarı kullanma biçimleri sorgulanmış ve bu dönemde yolsuzluk kritik bir eşiğe ulaşmıştır. HAT Başkanı Andry Rajoelina, iktidara gelmeden önce şiddetle kınadığı kamu ve özel sektör arasındaki çıkar ilişkisi konusunda, selefi Marc Ravalomanana’nın izini takip etmiş ve bu düzeni karakterize eden kural ve otorite eksikliği, bu uygulamaları daha da kötüleştirmiştir.

Uluslararası toplumun baskılarına (geçiş döneminin çok uzun sürmesi ve Madagaskar’ı eşi benzeri görülmemiş bir krize sokması nedeniyle) daha fazla karşı koyamayan Andry Rajoelina, 2013 yılı sonunda cumhurbaşkanlığı seçimlerini düzenlemek zorunda kalmıştır. Ayrıca uluslarası toplum, kamu güvenliğinin sağlanması ve seçimlere katılan her üç tarafın da destekçilerinin sonu gelmeyecek çatışmalara girmesinin önüne geçmek için, ne Didier Ratsiraka’nın ne de Marc Ravalomanana’nın ve hatta Andry Rajoelina’nın da 2013 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmaması gerektiğini ifade etmiştir.

4.2. Hery Rajaonarimampiana Rejimi ve Hukuk Devletine DönüĢ Süreci

Hery Rajaonarimampianina, Ocak 2014’te, dördüncü cumhuriyetin demokratik bir şekilde seçilen ilk cumhurbaşkanı olarak 5 yıllık görev dönemine başlamıştır. Andry Rajoelina’nın Hery Rajaonarimampianina’yı desteklemesinin Rajaonarimampianina’nın seçimi kazanmasını kolaylaştırdığını unutamamak gerekir. Yeni seçilen cumhurbaşkanı,

76 5 yıllık geçiş dönemi boyunca süren siyasi, sosyal ve ekonomik krizin ardından, bütün bir halkın umudu haline gelmiş, halkın büyük bir kesimi, cumhurbaşkanlığı seçimini, gerçek demokrasiye doğru atılmış büyük bir adım olarak görmüştür.

Rajaonarimampianina’nın adaylığından bir süre sonra, uluslararası kuruluşlar ve Madagaskar’ın müttefiki diğer ülkeler uyguladıkları yaptırımları kaldırmaya başlamıştır. Afrika Birliği tarafından uygulanan yaptırımların kaldırılması buna örnek olarak gösterilebilir. Böylelikle, Hery Rajaonarimampianina, «halkın ve yöneticilerinin güvenini geri kazanacak hukuk devletinin kurulması» olarak adlandırdığı yönetim biçimini başlatacaktır.¹⁵⁹

Siyasi istikrarın sağlanması, turizmin yeniden canlandırılması ve petrol ve madencilik alanında araştırma projelerinin gerçekleştirilmesi gibi konular yeni cumhurbaşkanını bekleyen büyük zorluklar arasında yer almıştır. Ravalomanana döneminde (küresel ekonomik krizden önce), kıskanılacak derecede bir gelişme gösteren Madagaskar, Geçiş Hükümeti döneminde ise birçok alanda gerilemiştir.

2009’dan sonra ülke, uluslarası toplumdan dışlanmış, yatırımcılar ülkeyi terk etmiş, uluslararsı yardımların azalması da ciddi bir ekonomik krize ve halkın genel yoksulluğuna neden olmuştur. Ülkede yaşayan on çocuktan yedisi ilkokulu bitirememekte ve Dünya Bankası verilerine göre, okula gidemeyen çocuk sayısı 600 Societyof the South Sahara in 2014, Brill, Boston, 2015, s.436.

160Madagaskar: Siyasi darbesi ölçmek:

http://www.banquemondiale.org/fr/news/feature/2013/06/05/madagascar-measuring-the-impact-of-the-political-crisis (19 Temmuz 2017 tarihinde erişildi).

161Satın alma Gücü Paritesi (SAGP), Farklı bir para biriminin alım gücünü ortak bir birimde ifade etmeyi mümkün kılan bir para birimi dönüştürme oranıdır. Bu oran, aynı mal ve hizmet “sepetini” edinmek için farklı ülkelerde gerekli para birimi miktarı arasındaki ilişkiyi ifade eder. Ancak, SAGP döviz kurundan farklıdır.

77 4.3. Hery Rajaonarimampianina Rejiminin ve Siyasi Krizin Bilançosu

Madagaskar 2009’da yaşanan krizi gerçek anlamda atlatabilmiş midir? 2013’te düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinin, Madagaskar’da 2009 darbesinden bu yana yaşanan şiddetli krize bir son vereceğine inanılmıştır. Yakın zamanda, Kasım 2016’da düzenlenen Frankofoni Zirvesi’nin¹⁶² organizasyonunun ve aynı yılın Aralık ayında düzenlenen Bağışçılar ve Yatırımcılar Zirvesi’nin başarılı geçmesi, Madagaskar’ın uluslararası sahneye geri dönüşüne işaret etmektedir. O halde, Hery Rajaonarimampianina’nın dört yıllık başkanlık dönemi gözden geçirildiğinde krizin farklı şekillerde devam edip etmediğini sormak yerinde olacaktır. Ekonomik sorunlar, dönemin başında bu konuda bir umut ışığı¹⁶³ olmasına rağmen ve hala devam etmektedir.

Bu nedenle, Hery Rajaonarimampianina iktidarının dört yıllık bilançosunda daha çok belirsizlik hakimdir. Birçok gözlemciye göre, Madagaskar devlet başkanının, beş yıldır süren siyasi bir krizin içinde olan ülkenin kalkınmasına ve hatta gelişmesine yönelik herhangi bir planı olmamıştır. Nitekim, ekonomik alanda, % 4,1’e ulaşan (son beş yılda kaydedilen % 2,6 oranını aşarak) GSYİH’ye (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) rağmen, mevcut rejim, reel kalkınma projelerini uygulamakta geri kalmaktadır. Nüfusun

% 90’ı yoksulluk içinde yaşamakta; kişi başına GSYİH 420 ABD dolarını geçmemekte ve beş yaşın altındaki her iki çocuktan biri kronik yetersiz beslenmeden muzdarip olmaktadır.¹⁶⁴ Bu da, şüphesiz kalıcı bir ekonomik sorunun göstergesidir.

Siyasi alanda, büyük ölçüde eski cumhurbaşkanı Andry Rajoelina’nın çevresindekilerden oluşan güçlü bir muhalefetin varlığı, Madagaskar’daki politik krizin bitmediğini göstermektedir. Nitekim, başkanlık hareketi HVM (Hery Vaovao ho an'i

162 «Sommet de la Francophonie : un sommet plutôt positif pour Madagascar», RFI, 28 Kasım 2016.

163 A. Faujas, «Des lueurs d’espoir pour l’économie malgache», Jeune Afrique, 24 Kasım 2016.

164 Site officiel de la Banque Mondiale/Madagascar:

http://www.banquemondiale.org/fr/country/madagascar/overview (18 Temmuz 2017 tarihinde erişildi).

78 Madagasikara/Madagaskar Yeni Gücü Partisi) ve MAPAR (Miaraka Amin’ny Prezida Andry Rajoelina/Başkan Andry Rajoelina ile Partisi) iki ana partisi, iktidardaki her partinin temsilcilerinin iktidarını paylaşacaktı. HVM partisi, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin hemen öncesinde, Hery Rajaonarimampianina tarafından kurulmuştur.

Buna karşılık, Andry Rajoelina’nın hareketi de, Rajoelina’nın başbakan olarak atanmasını beklemiştir. Ancak, Hery Rajaonarimampianina’nın başbakanlığa Kolo Roger’i (pek fazla siyasi deneyimi olmayan bir doktor) ataması, o andan itibaren iki kanat arasındaki siyasi gerilimin fitilini ateşlemiştir. Bu gerginlik, 2015 yılının Mayıs

Buna karşılık, Andry Rajoelina’nın hareketi de, Rajoelina’nın başbakan olarak atanmasını beklemiştir. Ancak, Hery Rajaonarimampianina’nın başbakanlığa Kolo Roger’i (pek fazla siyasi deneyimi olmayan bir doktor) ataması, o andan itibaren iki kanat arasındaki siyasi gerilimin fitilini ateşlemiştir. Bu gerginlik, 2015 yılının Mayıs