Aladağlar Milli Parkı’ndaki Turizm ve Rekreasyon Faaliyetlerinin Kadın İstihdamına

Kalkınma konusunda kadının iş kolları içerisindeki payı önemli bir yere sahiptir.

Kadınların istihdam içerisindeki payının artması ile kalkınma arasında doğru orantı bulunmaktadır. Bu nedenle istihdama ilişkin görüşmelerin bir kısmını kadın istihdamı oluşturmaktadır. Yapılan görüşmelerde ve gözlemlerde turizme bağlı olarak kadınlara yönelik istihdamın çok düşük seviyelerde olduğu anlaşılmaktadır. Katılımcılar ayrıca turist sayısının fazla olduğu dönemlerde kadınların turizme bağlı istihdam içerisindeki payının fazla olduğunu da belirtmişlerdir. Katılımcıların turizmin kadın istihdamına etkisine ilişkin görüşleri şu şekildedir:

Kadınlara yönelik turizmde imkân yok burada (YH9).

Mümkün değil. Eskiden kadınlar satıyordu bir şeyler artık yok (YY6).

Kadınlara yönelik hiçbir şey yok. Bu köye (Pınarbaşı) kimse kız bile vermiyor (Yİ4).

Kadına iş yok. Bir ara el örmesi halı vardı. Şimdi o da yok 5-6 yıldır (YH15).

Kadınların bu bölgede turizmden faydalanması mümkün değil (YH13).

Kadınlara yönelik herhangi bir şey yok. Emli vadisinde var. Kozalak toplayıp yeniden filizliyorlar büyük ormanda bu şekilde kadınlar çalışıyor (YH2).

Turizm ve rekreasyon faaliyetlerinin kadın istihdamına etkisine ilişkin yapılan görüşmelerde bu şekilde genellikle olumsuz görüşler dile getirilmiştir. Kadınlar yabancı turistlerin yoğun olarak geldiği dönemlerde çadırların kurulduğu kamp noktalarında aşçı olarak veya ev pansiyonculuğu yapan ailelerde yine aşçı veya temizlikçi olarak istihdam edilmesinin ötesine çok fazla geçilememiştir. Buna karışın Kapuzbaşı Şelaleleri’nin hemen önünde kurulan bir alanda hediyelik eşya satışlarında az miktarda kadın istihdamı söz konusudur. Katılımcılar bu konulardaki görüşlerini aşağıdaki cümlelerle ifade etmişlerdir:

Kadınlar aşçı olarak çalışıyorlar bazen (YH7).

Turizmle uğraşan ailelerin kadınları biraz faydalandı (YH11).

99

Kadınlar genelde bu ev pansiyonculuğunda aşçılık yemek yaparlar, kamp yerlerinde vs aşçılık yaparlar (YH6).

Kadınlar el işi, organik ürünler gibi şeyler yapıp satıyorlardı turistlere. Onlar da çalışıyordu ama şuanda yapamıyorlar (Yİ3).

Evinde yemek veren var. El örgüleri satan var (Yİ2).

Biz dönem dönem lokal aileleri ziyaret ettiriyoruz. Onları görmek isteyen turistler oluyor. Elma toplattırıyoruz, evlerinde konaklıyorlar. Kışın da bazen köy evlerinde çay, kek ikramı oluyor kadınlar böyle çalışabiliyor. Eskiden hediyelik eşya falan oluyordu artık yok (Yİ7).

Milli parka gelen turistlerin paket turlarla gelip gitmesi yerel halkın yeterli miktarda gelir elde etmesinin önünde bir engel olarak karşımıza çıkmaktadır. Turistlerin doğrudan kamp alanlarına götürülerek firmaların kendi programlarını yerel halktan ve o yörenin kültürel unsurlarından uzak bir şekilde gerçekleştirmeleri bu tür olumsuzlukları da beraberinde getirmektedir. Firmalarla yapılan görüşmelerde söz konusu paket turların 1-2 haftayı kapsadığını, tur süresince ülkemizin Kapadokya Yöresi gibi önemli turistik destinasyonlarının da ziyaret edildiğini dolayısıyla turistlerin köylerin içerisine çekilmesinin zaman kaybı olacağı ifade edilmiştir. Bu noktada turizmle ilgili paydaşların bir araya gelerek iyi bir planlama yapması ve bu olumsuz durumun giderilmesi gerekmektedir. Yöredeki potansiyel değerlendirilerek yerel halkın turizm ve rekreasyon faaliyetlerinden daha fazla yararlanması sağlanabilir. Katılımcılar bu konuyu şu cümlelerle değerlendirmişlerdir:

Firmalarla gelen turist direk kampa iniyor. Kampta gezip dolaşıp geri gidiyorlar. Bu yüzden de kadınların istihdam edileceği bir durum olmuyor (YY5).

Turistler köye gelmiyor. Gelseler aslında kadınlara da iş düşer. Kadınlar hediyelik eşya gibi ürünler satabilirler (Yİ1).

Kadına iş yok. Bir şeyler yapıp satacak desek kime satacak kimse yok. Eskiden yazma, el işi yapıyorlardı. Köye dağcılar gelince elma, börek, çörek satılıyor (YH4).

Kadınlar halı kilim dokuyorlar. Her evde büyükbaş hayvan var şuan. Şuan köyün geçim

kaynağı pek fazla kalmadı. Keçi koyun çok fazlaydı. Artık çok yok (MSB).

Kadına iş yok hiç. Güzergâh aslında buraya yakın turistlerin yürüdüğü güzergâh.

Oraya çardak yapalım dedik orda bir şeyler satarız doğal ürünlerimizi yoğurdumuzu reçelimizi satardık ama yaptırmadılar milli park müsaade etmedi. 2015’te ben kendi arsama bir çardak yaptım tutanak tuttular (YY8).

100

Kadınlar turizmden iş imkânı almıyor. Kayseri’de biri biblo bebek yapmış satıyor.

Bizim burada da bunun yapılması gerekiyor. Gelen turiste yöresel ürün satabilirler (YY3).

Görüşmeler sırasında dikkat çeken bir başka husus ise bazı katılımcıların özellikle Nevşehir’deki turizm faaliyetlerine atıfta bulunmalarıydı. Katılımcıların turizm ve rekreasyon faaliyetlerinden beklenti içerisinde oldukları, sık sık Nevşehir gibi olsak/olabiliriz/olmalıyız gibi ifadelerde bulunmaları Nevşehir yöresindeki turizm faaliyetlerini ve turizm pazarını yakından takip ettiklerini bu konuda bilinçli olduklarını göstermektedir. Bu bilinç iyi bir motivasyon kaynağına dönüştürülerek gelişme sağlanabilir. Ancak bu iyi bir planlama ve uygulama ile mümkündür. Bu konudaki görüşlere örnek olarak aşağıdaki ifadeler verilebilir:

İş olsa erkekler çalışacak zaten. Kadınlar çiftçilik yapıyor tarlada çalışıyorlar. Nevşehir gibi olsak keşke (YH14).

Kadınlara turizm işi buralarda olmaz ya. Nevşehir gibi yerlerde olur anca. Biz de orası gibi olmalıyız. Ancak bu şekilde kalkınırız. Millet işinden gücünden eli değmez ki burada turizme. Herkes kışın Niğde’ye gider. 100 küsur nüfus kalır 25 hane civarı (YH12).

Yerel yöneticilerle yapılan görüşmelerin birinde özellikle hediyelik eşya satımı için uygun alanların olmaması da vurgulanmıştır. Daha önce de ifade edildiği gibi hediyelik eşya satışı için oluşturulmuş bir alana sadece Kapuzbaşı Şelaleleri önünde rastlanmıştır. Ancak bu alanın niteliğinin de iyi durumda olduğu söylenemez. Milli parkın uygun noktalarına hediyelik eşya ve yöresel ürün satışı için gerekli donanımlara sahip alanlar oluşturulabilir. Bu konuda yerel yöneticilerin istekli olduğu görülmüştür.

Buna örnek olarak aşağıdaki görüşme verilebilir:

Kadınlar hamur işi yapıyor. Pazar açıyorlar ama yeterli değil, büfe tarzı yerler olsa 20-30 tane olsa insanlar kiralar gelir elde ederler hem de insanlar orda daha profesyonel bir hizmet verirler. Bazıları yer bulamadığı için satış yapamıyor. Yağmurda çamurda dışarıda kalıyorsun ayazda. Hâlbuki büfe tarzı bir şeyler olsa daha iyi olur. Turizm imkânı çok ama paraya dönüştüremiyoruz. Hem özel hem kamusal yatırımlar gerekiyor (YY4).

Kısaca söyleyecek olursak kadınların turizme bağlı olarak genellikle; aşçılık, pansiyonlarda temizlik işleri, yöresel gıda ürünleri yapıp satma gibi işlerde çalıştıkları

101

görülmektedir. Ancak hem paket turların getirdiği olumsuz durumlar hem de yabancı turist sayısındaki azalmalara bağlı olarak kadın istihdamı oldukça düşük seviyelerdedir.

4.5. Aladağlar Milli Parkı’ndaki Turizm ve Rekreasyon Faaliyetlerinin