Ailede Yaşayan Bireyler Ve Aile Yapısı

Araştırma kapsamında, katılımcıların birlikte yaşadıkları kişiler de araştırılarak, aile yapılarının tes-pitine çalışılmıştır. Böylelikle TRA2 bölgesinde, hâkim aile yapısının ne olduğu sorusunun cevabı-na ulaşılmaya çalışılmaktadır. Çekirdek aileler, aynı hanede eşlerin çocuklarıyla birlikte yaşadıkları aile yapılarıdır. Geniş aileler ise, hane içerisinde eşler ve çocuklarının yanı sıra, diğer akrabalarla birlikte yaşanılan aile yapılarıdır. Bu noktada, şehir yaşantısı içerisinde geleneksel geniş aile yapı-ları giderek, çekirdek aile yapısına dönüşmektedir. Kırsal kesimlerde ise, daha yaygın bir şekilde geniş aile yapısının sürdüğü gözlemlenmektedir.

TRA2 bölgesinde yaşayan kadınlara, eşlerin ve çocukların dışında, hanede bir akrabanın yaşayıp yaşamadığı sorusu yöneltildiğinde, katılımcıların yalnızca yüzde 25,4 oranındaki kısmı geniş aile yapısı içerisinde yaşadıklarını belirtmişlerdir. Katılımcıların yüzde 74,5 oranındaki kısmı ise, çekir-dek aile yapısına sahip olduklarını belirtmişlerdir. Fakat bu durumun nedeni, çalışma kapsamında katılımcılara sorulmadığından ötürü, sadece durum tespiti yapılacaktır.

Tablo 4.19: Oturduğunuz evde anne, baba ve çocukların dışında sizinle birlikte yaşayan kimse var mı?

  Sayı Yüzde

Ever, var 799 25,4

Hayır yok 2344 74,5

Diğer 4 0,1

Toplam 3147 100

Katılımcıların aile yapıları, eğitim durumları üzerinden incelendiğinde yapılan istatistiksel çalış-mada anlamlı bir farklılaşma göze çarpmaktadır (P=,001). Tablo 4.20’de gösterildiği üzere, eğitim durumu ile çekirdek aile yapısı arasında doğrusal bir ilişki vardır. Eğitim almamış kadınların yüzde 71,1 oranındaki kısmı, hanelerinde eşleri ve çocuklarından başka birinin yaşamadığını belirtirken bu oran üniversite mezunu kadınlarda, yüzde 81,9 oranına yükselmektedir.

Tablo 4.20: Oturduğunuz evde anne, baba ve çocukların dışında sizinle birlikte yaşayan

Durum, katılımcıların yaşları üzerinden incelendiğinde varyans analizinde anlamlı bir farklılaşma-ya rastlanmıştır (P=,006). İlgili tablo incelendiğinde görüleceği gibi, genç kuşaklar farklılaşma-yaşlı kuşaklara nazaran daha yüksek oranlı olarak geniş aile biçiminde yaşamaktadırlar. Genç yaş kuşağındaki ka-tılımcıların yüzde 71,1oranındaki kısmı çekirdek aile biçiminde yaşarken, yaşlı yaş gurubunda bu oran yüzde 80,2 oranına çıkmaktadır. Bu durumun temelinde ise iki faktör öne çıkmaktadır. Genç kuşaklarda, ebeveynlerin hayatta olma oranı daha yüksektir. Bu sebeple de, geniş aile şeklinde ya-şama oranı diğer yaş guruplarından daha yüksek seviyededir. Bir diğer sebep de, ekonomik olarak gençlerin koşullarının yaşlı kuşaklara nazaran daha düşük seviyede seyretmesidir. Öyle ki, örneğin ayrı bir evde yaşamak için gereken maddi güç, genç çiftlerde zamanla gelişeceğinden, geniş aile biçiminde yaşamak seçilebilmektedir.

Tablo 4.21: Oturduğunuz evde anne, baba ve çocukların dışında sizinle birlikte yaşayan kimse var mı?

Ağrı Ardahan Iğdır Kars

Ever, var 25,3 22,1 23,7 29,1

Hayır yok 74,6 77,8 76,0 70,9

Diğer 0,1 0,2 0,3  0

Toplam 100 100 100 100

Katılımcıların aile yapıları, yaşadıkları iller üzerinden incelendiğinde, varyans analizinde iller ara-sında anlamlı bir farklılık tespit edilmektedir (P=,012). Tablo 4.21’de gösterildiği gibi, geniş aile biçiminin en çok görüldüğü il Kars (%29,1), en az görüldüğü il ise Ardahan’dır (%22,1). Bu kapsam-da, TRA2 bölgesinde, geniş aile yaşantısının özellikle kırsal kesimlerde önemli oranlarda

sürdü-rüldüğü gözlemlenmektedir.¹¹³ Bu durum hem, toplumsal koşulların etkisiyle hem de ekonomik koşulların zorlamasıyla gerçekleşmektedir.¹¹⁴

Geniş aile biçiminde yaşayan katılımcılara, hanelerinde kimlerin oturduğu sorusu da yöneltilmiş-tir. Tablo 4.22’de görüleceği üzere, kadınlarda genel eğilimi eşlerinin aile bireyleri ile birlikte yaşa-ma oluşturyaşa-maktadır. Bu, ataerkil toplum yapılarında görülen, evlenildiğinde erkeğin ailesine dâhil olma durumunun bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Birden fazla şık üzerinden katılımcılara yöneltilen bu soruda, kadınların yaklaşık olarak yarısı, eşlerinin anneleriyle birlikte yaşadıklarını belirtmişlerdir. Kendi anneleriyle birlikte yaşayan kadın katılımcıların oranı ise yüzde 15,8’e düş-mektedir. Aynı şekilde eşinin babası ile birlikte yaşadığını belirten katılımcıların oranı yüzde 33,7 iken, kendi babası ile birlikte yaşayan katılımcıların oranı yüzde 14,8 oranına düşmektedir. Bu veri-ler ışığında, TRA2 bölgesinde, geniş aileveri-lerin genelde erkeğin ailesinden kişiveri-lerin katılımıyla oluş-tuğu söylenebilir.

Tablo 4.22: Sizinle birlikte oturan kimdir/kimlerdir? (Oturduğunu belirtenler: Birden fazla şık üzerinden)

Katılımcıların aile yapıları, eğitim durumları üzerinden incelendiğinde, istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlenmemektedir (P=,072). İlgili tabloda da görüleceği üzere, eğitim almamış kadın-lar ve ilkokul+ortaokul eğitimi almış kadınkadın-lar daha yoğunluklu okadın-larak eşlerinin aile bireyleriyle bir-likte yaşamaktadırlar. Lise eğitimi almış kadınlarda, kendi ailelerinden bireylerle yaşayan katılım-cılarla, eşlerinin aile bireyleriyle birlikte yaşayan katılımcıların oranı birbirlerine yakın oranlı olarak seyretmektedir. Üniversite mezunu kadınlarda ise, durum genel eğilimin tersine seyretmektedir.

Tablo 4.23’te de görüleceği üzere, üniversite mezunu kadınlar daha yoğun bir şekilde kendi aile bireyleriyle birlikte yaşamaktadırlar. Bu durumun temelinde ise, eğitim seviyesinin yükselmesi ile kadının aile içerisinde daha fazla söz sahibi olması yatmaktadır (Tablo 4.26).

Tablo 4.23: Sizinle birlikte oturan kimdir/kimlerdir? (Oturduğunu belirtenler)

113 Kars Kaleiçi Mahallesinde kadınlardan oluşan odak grup çalışması, çalışmayı gerçekleştiren Havva Çaha, 6 Ağustos 2017.

114 S. K., Kars MHP Kadın Kolları Başkanı, Mülakat: Adem Çaylak ve Oğuzhan Altınkoz, 7 Ağustos 2017.

EĞİTİM Baba Anne Kayınbaba Kayınvalide Eş yakınları Kendi yakınları

Okumadı 7,3 2,4 34,8 22,6 19,5 13,4

İlk ve orta 9,4 3,9 42,5 25,3 7,8 11,1

Lise 20,5 2,6 29,5 19,9 5,8 21,8

Üniversite 37,3 5,3 13,3 9,3 4,0 30,7

YAŞ

Genç 21,5 1,2 37,2 11,6 7,8 20,6

Orta 7,9 5,8 45,5 33,0 6,3 1,6

Olgun 8,3 5,6 26,1 32,2 10,6 17,2

Yaşlı 5,0 2,5 10,0 12,5 35,0 35,0

Katılımcıların aile yapıları, yaşları üzerinden incelendiğinde, varyans analizinde anlamlı bir fark-lılık gözlenmektedir (P=,000). Tablo 4.23’te de gösterildiği üzere, bütün yaş gruplarında, erkeğin aile bireyleriyle birlikte yaşama oranı, kadının aile bireyleriyle birlikte yaşama oranından çok daha yüksektir. Bu noktada yaş kuşakları arasında genel eğilim, erkeğin aile bireyleriyle birlikte yaşama yönündedir.

Tablo 4.24: Sizinle birlikte oturan kimdir/kimlerdir? (Oturduğunu belirtenler: Birden fazla şık üzerinden)

Ağrı Ardahan Iğdır Kars

Kayınvalidem 69,5 83,5 84,1 83,0

Kayınbabam 35,2 40,4 29,9 38,3

Benim diğer yakınlarım 23,1 20,9 27,0 18,5

Annem 36,8 19,3 23,5 25,7

Babam 25,0 9,9 11,1 13,2

Eşimin diğer yakınları 10,4 26,1 24,4 21,3

Katılımcıların aile yapıları, yaşadıkları iller üzerinden incelendiğinde, yapılan varyans analizinde anlamı farklılıklara rastlanmıştır (P=,000). Tablo 4.24’te görüleceği üzere, TRA2 bölgesindeki illerin hepsinde en çok birlikte yaşanılan akraba kayınvalidedir. İller arasındaki genel eğilime bakıldı-ğında görülmektedir ki, bütün illerde erkeğin aile bireyleriyle birlikte yaşama oranı, kadının aile bireyleriyle birlikte yaşama oranından çok daha yüksektir. Bu da TRA2 bölgesinde, ataerkil aile anlayışının sürdüğünün bir göstergesidir.