AB (EU) EUROCONTROL Düzenlemeleri ve Türkiye

II. Dünya Savaşı sonrasında başlayan Avrupa Birliği entegrasyonuna paralel olarak, Avrupa üst hava sahasının bütününden sorumlu olacak bir teşkilata sahip olunması, sivil havacılık sisteminde teknik açıdan karşılıklı bir bağımlılık ağı kurulması ve “Tek Avrupa Hava Sahası – Single European Sky (SES.)536” kavramıyla bağdaşan, ortak bir Pan –Avrupa hava trafik idaresi sisteminin geliştirilmesi amacıyla, 13 Aralık 1960 tarihinde, Belçika,

534

Bu yönde Bkz., Çöğen, s. 121, 146; Birinci – Uzun, s. 34. Ülgen, bu görüşün hukukî dayanağının belirtilmesi gerektiği kanaatindedir. Bkz. karş., (16.05.2011 tarihinde gerçekleştirilen Fatih Üniversitesi Hava Taşıma Hukuku Sempozyumu 3. Oturumu’na ilişkin soru – cevap bölümünde Selçuk Çöğen, Hüseyin Ülgen ve Bülent Sözer arasında geçen konuşma), Fatih Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hava Taşıma Hukuku Sempozyumu (Ed. Çeliktaş, İlyas), İstanbul 2012, s. 145 – 148.

535

Aynı yönde bkz., Birinci – Uzun, s. 34; Çöğen, s. 121; Sözer, (Yük Taşıma), s. 120 – 121.

536 _{1985’de “Tek Avrupa Pazarı” ile yerdeki sınırları, 1990’da “Ekonomi ve Para Birliği” ile ekonomik sınırları}

kaldıran Avrupa Birliği tarafından havadaki sınırların da ortadan kaldırılmasını amaçlayan SES. mevzuat paketi, 10.03.2004 tarihinde Avrupa Parlamentosu ve Ulaşım Konseyi tarafından kabul edilmiş, 20.04.2004 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu paketin Avrupa kurumları tarafından kabul edilmesini takiben, Avrupa Semasının daha etkin ve büyümeye açık hale getirilmesi için ilave usullerin geliştirilmesine imkan sağlamıştır. SES. mevzuat paketinin, çevre, hava sahası, hizmet sağlama, ve birlikte işlerlik olmak üzere dört tüzükten oluştuğu ve Avrupa Komisyonu ve Parlamentosu’nun “Tek Sema” niyetinin başarıyla uygulanması için EUROCONTROL teşkilatı ile işbirliğine büyük önem verdiği ifade edilmektedir. SES. hakkında ayrıntılı bilgi için ayrıca bkz., Schubert, Francis, The Single European Sky – Controversial Aspects of Cross-border Service Provision, Air & Space Law, Vol. 28, Nmb. 6, December 2003 (SES.), p. 32 vd..

Fransa, Almanya Federal Cumhuriyeti, Lüksemburg, Hollanda ve Birleşik Krallık temsilcileri Brüksel’de “Hava Seyrüsefer Emniyeti İşbirliğine İlişkin EUROCONTROL Uluslararası Sözleşmesi – EUROCONTROL International Convention Relating to Co – Operation for the

Safety of Air Navigation” adlı kuruluş sözleşmesini akdederek aynı adlı537 teşkilatı kurmuşlardır. Türkiye, EUROCONTROL’a, 02.12.1988 tarihli ve 3504 sayılı Kanun538 ile 01.03.1989 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere üye olmuştur539.

EUROCONTROL teşkilatının faaliyet alanının, “Avrupa’da artan ticarî ve genel

havacılığı yaygın ve emniyetli bir hale getirmek için hava seyrüseferi alanındaki birliği sağlamanın yanı sıra;

* “Avrupa Hava Trafik Kontrol Uyumlaştırma ve Entegrasyon Programı”nı yürütmek,

ayrıca ECAC. üyesi ülkeler adına stratejiler geliştirmek,

* Avrupa Hava Sahasının en iyi biçimde kullanılmasını sağlayarak, sıkışıklığı önlemek

amacıyla “Merkezi Akış İdaresi Birimi”ni işletmek,

* Avrupa Hava Trafik Sistemleri arasındaki koordinasyonu iyileştirmek için kısa ve

orta vadeli planlar yapmak,

* Avrupa Hava Trafik kontrol kapasitesinin arttırılması için araştırma geliştirme

çalışmaları yapmak,

* Hava Trafiğinin gelecekteki ihtiyaçlarını analiz ederek bu ihtiyaçları karşılayacak

yeni teknikler geliştirmek,

537

“Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı - The European Organisation for the Safety of Air Navigation (EUROCONTROL)”.

538

RG. 04.01.1989, S. 20039. 539

EUROCONTROL Teşkilatına, Pan – Avrupa sathında 39 ülke üyedir. Bunlar, Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Belçika, Bosna Hersek, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Ermenistan, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Karadağ, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malta, Moldova, Monaco, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, Türkiye, Ukrayna ve Yunanistan’dır. Güncel liste için bkz., Dışişleri Bakanlığı resmî internet sitesi, http://www.mfa.gov.tr/default.tr.mfa, (05.10.2012). Ayrıca bkz., EUROCONTROL resmî internet sitesi, http://www.eurocontrol.int/articles/members, (05.10.2012).

* Verilebilecek en iyi hizmeti sunmak ve sürekli iyileştirmeyi amaçlamak, hava trafik

hizmetlerindeki personelin eğitilmesini sağlamak,

* Hava seyrüseferi alanında maliyet etkinliğini ve yeterliliğini geliştirecek tedbirleri

araştırmak ve uygulamak,

* Hava seyrüseferiyle ilgili çalışmalar ve deneyler yapmak, üye ülkelerin yaptıkları

çalışma sonuçlarını toplamak ve aktarmak,

* Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO.) ve sivil havacılıkla ilgili diğer

uluslararası kuruluşların hava seyrüsefer alanındaki çalışmalarını incelemek,

* Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı’na sunulan bölgesel hava seyrüsefer

planlarındaki tadilatları incelemek,

* Üye ülkeler ile sadece “Yol Ücretleri Çok Taraflı Anlaşması”na tabi ülkelerin

havayolu ücretlerini tespit ve tahsil etmek” olduğu ifade edilmekte540 ve Türkiye bu alanda EUROCONTROL. düzenlemeleri paralelinde hareket etmektedir.

EUROCONTROL’ün kuruluş sözleşmesi ilk defa 1981 yılında uyarlanmıştır. Teşkilat, 1986 yılından itibaren Avrupa Sivil Havacılık Örgütü (ECAC.) ile işbirliğine başlamış, 1993 yılından itibaren de EUROCONTROL’ün kuruluş amacını oluşturan “Tek Avrupa Hava Sahası (SES.)”nın teşkiline yönelik çalışmalara yönelmiştir. Türkiye, Teşkilat’ın 1997 yılında yeniden gözden geçirilmiş olan kuruluş sözleşmesine her ne kadar çekince koymuş olsa da, mevcut ulusal havacılık kuralları bağlamında EUROCONTROL düzenlemelerini hayata geçirmiş bulunmaktadır541.

540

T.C. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Dış İlişkiler Şube Müdürlüğü, Genel Meteoroloji Eğitimi Uluslararası İlişkiler Ders Notları, Ankara 2009, s. 15.

541

EUROCONTROL hakkında ayrıntılı bilgi için bkz., Kılınç, Salih Uygar, Avrupa Birliği – EUROCONTROL Sivil Havacılık Düzenlemeleri ve Türkiye, İstanbul 2011, s. 82 vd.; EUROCONTROL resmî internet sitesi, http://www.eurocontrol.int/, (05.10.2012); T.C. Dışişleri Bakanlığı resmî internet sitesi, http://www.mfa.gov.tr/default.tr.mfa, (05.10.2012); DHMİ. Seyrüsefer Daire Başkanlığı resmî internet sitesi, http://www.ssd.dhmi.gov.tr/sayfa.aspx?mn=112, (05.10.2012); T.C. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Dış İlişkiler Şube Müdürlüğü, Genel Meteoroloji Eğitimi Uluslararası İlişkiler Ders Notları, Ankara 2009, s. 15 vd..