A RABULUCULUK S ÜRECİNİN S ONA E RMESİ

Arabuluculuk sürecinin sona ermesi açısından üç ihtimal mevcuttur: Süreç tarafların uzlaşması ile sonuçlanabilir (md. 12), arabuluculuk süreci başarısızlıkla sonuçlanabilir; bu halde md. 4 uyarınca arabuluculuk sürecinin başarısızlıkla sonuçlandığına ilişkin bir belge verilebilir veya süreç arabuluculuk başvurusunun geri alınmasıyla da sonuçlanabilir. Bavyera Arabuluculuk Kanunu’na göre başvuru sahibi hiç sebep göstermeden başvurusunu geri alabilir. Bunun dışında başvuru sahibinin bazı ihmallerinden dolayı100 da (arabulucuya verilecek avansın ödenmemesi, geçerli bir mazeret olmadan hazır bulunmama) başvuru dilekçesinin geri alındığı karinesi mevcut olur.

Arabuluculuk süreci başarılı bir şekilde tarafların anlaşması ile sona erdiği taktirde uyuşmazlığın çözümüne ilişkin bir anlaşma yapılarak, bu anlaşma belgelenir. Bu anlaşmada

99 _{Tanrıver, Arabuluculuk Kurumu, s.833. BW Arabuluculuk Kanunu md. 4’de da arabulucunun görevleri} düzenlenmiştir.Buna göre arabulucu, arabuluculuk sürecini en kısa zamanda, en geç arabuluculuk başvurusunun arabuluculuk kurumuna ulaştığı tarihten itibaren 3 ay içerisinde anlaşma ile sona erdirmek ve bu konuda bir belge düzenlemekle görevlidir. Prosedürün işleyişi arabulucunun takdirine bırakılmıştır. Bunun dışında arabulucunun, arabuluculuk başvurusunun diğer tarafa bildirilmesi, tarafların müzakerelere davet edilmesi, arabuluculuk sürecinin icrası ve anlaşmanın sağlanabilmesi için gerekli girişimlerde bulunulması, arabuluculuk girişimi anlaşma ile sonuçlanmış ise, bunun, başarısızlıkla sonuçlanmış ise, bu durumu tespit eden belgenin düzenlenmesi ve tutanakların suretlerinin verilmesi görevleri mevcuttur. BW Arabuluculuk Kanunu kapsamında; aynı zamanda arabuluculuk kurumunun üstlenmiş olduğu işler, sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürüyle; o mahkeme bağlamında yetkili baro tarafından oluşturulan arabulucular listesinde yer alan avukatlar aracılığıyla gerekirse bir koordinasyon içerisinde gerçekleştirilir (md.3). Arabuluculuk kurumunda görev yapan mahkeme yazı işleri müdürünün de görevleri belirtilmiştir. Buna göre yazılı başvurunun kabulü veya sözlü başvurunun tutanakla tespiti, başvurunun kaydedilmesi, arabulucuların atanması veya atama yazısının kendisine bildirimi, arabuluculuk süreci sonunda anlaşma sağlanırsa, bu anlaşmaya icra edilebilirlik niteliğinin verilmesi ve tutanakların muhafaza edilmesi mahkeme yazı işleri müdürünün görevleridir (md. 4/II).Bkz. Wolfram-Korn/ Schmarsli, s.41 vd. BW Arabuluculuk Kanunu çerçevesinde de arabulucunun etkin bir rol oynadığı , prosedür içerisinde takdir hakkının geniş olduğu sonucuna varabiliriz.

100_{Md. 11/IV uyarınca arabulucuya avansın ödenmemesi, geçerli bir mazeret olmadan duruşmalara katılmamama} halinde bu karine geçerli olur.

- 40 -

tarih de belirtilerek taraflarca imzalanır. Arabulucu da kendi imzası ile anlaşmanın yapıldığını teyid eder. Anlaşmanın içeriğine ilişkin kanunda bir düzenleme bulunmamakla birlikte, anlaşma mutlaka arabuluculuk sürecine ilişkin masrafları da içermesi gereklidir (md.12).

Arabulucu önünde yapılan anlaşma ZPO md. 794/I uyarınca bir “sulh” sözleşmesidir. Zira md. 794/ I ‘de açıkça, resmi olarak kurulmuş ve tanınmış uzlaştırma kurumlarının önünde yapılan anlaşmaların mahkeme içi sulh sözleşmesi olduğu düzenlenmiştir. Mahkeme içi sulh, her iki tarafın da “Alman mahkemeleri “nin önünde yaptıkları anlaşma olup, doğrudan tutanağa geçirilip imzalanmak suretiyle olabileceği gibi, sulh sözleşmesinin mahkemeye sunulması şeklinde de olabilir. ZPO md. 794/I uyarınca icra edilebilir içeriğe sahip her sulh sözleşmesinin icrası her şekilde mümkün olup, sulh sözleşmelerinin kesin hüküm etkisi bulunmamaktadır 101.

Uzlaşma kurumları önünde gerçekleştirilen sulh sözleşmelerinin icra edilmesinin uygun olacağına ilişkin bir belge verilir. Söz konusu belge o uzlaşma kurumunun faaliyet gösterdiği bölgede bulunan sulh hukuk mahkemesi zabıt katibi tarafından verilir (ZPO md.797 a).Bavyera Eyalet Kanunu ise bu konuda özel bir düzenleme getirerek, icraya uygunluk belgesinin noterler tarafından verileceğini düzenlemiştir102. Bununla birlikte md. 19/II’ye göre icraya uygunluk belgesi o arabuluculuk kurumunun faaliyet gösterdiği bölgede bulunan sulh hukuk mahkemesindeki karar alma yetkisi bulunan memur tarafından verilecektir. Burada ZPO md. 797 a’dan ufak da olsa farklı bir düzenleme yer almaktadır. Zira md. 797 a’ya göre, icraya uygunluk belgesi o bölgedeki sulh hukuku mahkemesi memuru (Urkundsbeamte) tarafından verilmekle, md. 19/II ‘de belgenin sulh hukuk mahkemesindeki karar alma yetkisi bulunan bir memur tarafından verileceği düzenlenmiştir. Bir başka anlatımla, Bavyera kanun koyucusu icraya uygunluk belgesinin daha kıdemli bir memur tarafından verilmesini öngörmüştür103.

101 _{Rosenberg/Schwab/Gottwald, s.891, s.894-895.}

102 _{Noterlerin arabulucu olarak görev alması durumunda, icraya uygunluk belgesi noterlerin kendileri tarafından} verilecektir (md. 19/I).

103_{der Rechtspfleger: adli memur, hâkimlerin iş yükünü azaltmak amacıyla basit adli işleri kendi başlarına ve} fakat hâkim denetiminde yürüten, karar alma yetkileri bulunan adliye memurlarına verilen ad, der Urkunsbeamte:zabıt katibi, Ulusoy, Erol, Hukuk Sözlüğü,Kısmen Açıklamalı, Almanca-Türkçe, Türkçe- Almanca, İstanbul 1999. BW Arabuluculuk Kanunu md. 13/II, ZPO md. 797 a ile paralel bir düzenleme getirerek icraya uygunluk belgesinin sulh hukuk mahkemesi zabıt katibi tarafından verileceğini düzenlemiştir

- 41 -

İcraya uygunluk belgesi sadece arabuluculuk sürecine katılan ve anlaşmayı icraya koyacak tarafa verilebilir ve bu belgenin alınması harca tabi değildir104. O halde; Alman hukukuna göre; arabuluculuk sürecinin başarıyla sonuçlanması halinde yapılan anlaşma, devlet mahkemelerinde görülen bir davanın mahkeme içi sulh ile sonuçlanması hali ile aynı maddi etkilere sahip olacaktır105.