5.1. PETLAS’IN TANITILMASI
5.1.4. Üretim Sistemi ve Ürün Çeşitliliği
5.1.4.1. Üretim Sistemi
Petlas’ta, müşteri taleplerinin tam ve doğru olarak algılanması ve siparişlerin zamanında ve istenilen speklerde teslimi özenle üzerinde durulan bir faaliyettir. İçinde bulunduğu sektörel konum gereği üretim sistemi emek yoğun bir teknoloji gerektirmektedir. Bu sektörel faktör aynı zamanda sürekli bir teknoloji yenilemeyi gerekli kılmaktadır. Şirkette üretilen ürünlerin yurt içindeki satışı, Abdulkadir Özcan A.Ş. (AKÖ) kanalı ile yapılmaktadır. AKÖ tarafından müşteriden alınan siparişler,
Endüstri Mühendisliği Müdürlüğüne bildirilmektedir. Gelen sipariş doğrultusunda Endüstri Mühendisliği Müdürlüğü ilgili standarda göre hareket ederek ürünlerin hazır hale gelmesini sağlamaktadır. Siparişin kabulünden sonra, ürünlerin üretilmesi aşamasında uyulması gereken kalite planları hazırlanmıştır. Ürünlerin istenen şartları sağladığının doğrulanması için yapılan test ve kontrol işlemleri dokümante edilmiştir.
Petlas’ta, yeni bir tasarım ihtiyacı, müşteri istekleri ve pazar araştırma faaliyetleri sonucunda ortaya çıkmaktadır. Yeni tasarım kararı, genel müdürün onayı ile alınır. Onaydan sonra, Ar-Ge ve Teknoloji Müdürlüğü tarafından tasarım faaliyetleri, yasal düzenlemeler ve teknik şartnameler göz önünde tutularak bir plan dahilinde koordine edilmektedir. Tasarım çalışmaları devam ettikçe plan güncelleştirilir ve tüm aşamalarda tasarım faaliyetleri gözden geçirilerek, daha sonra doğrulanır ve geçerliliği sağlanır. Tasarım değişiklikleri mutlaka kayıt altına alınmaktadır. Konfigürasyon Yönetimine dahil ürünlerin tasarımı doğrulama ve yürürlüğe koyma faaliyetleri öncesinde, doğrulanacak ürünün geçerli konfigürasyonda olduğunun sağlanması için;
Konfigürasyon Gözden Geçirme İşlemi yapılmaktadır. Bu konularda detaylı bilgileri içeren konuyla ilgili prosedürler oluşturularak tüm işler bir standart dahilinde yürütülmektedir.
Satınalma süreci, ürün üretme sürecinin bir ana sürecidir. Petlas’ta kullanılacak olan ve ilgili standart ve özelliklere uygun malzemenin onaylanmış kaynaklardan temininden Satınalma Müdürlüğü sorumludur. Petlas, tedarikçilerin belirlenmesi için tedarikçi/hammadde seçme onaylama sürecini hazırlamış ve ilgili standart kapsamında çalışmalarını yürütmektedir. Satın alınan hammaddeler, hammadde kabul prosedürüne göre doğrulanmaktadır. Ar-Ge ve Teknoloji Müdürlüğü tarafından hazırlanan hammadde kabulü ile ilgili sdatandart teknik yetkiler ve ilgili diğer talimatlar baz alınarak Kalite Güvence Müdürlüğü Laboratuvarlar Şefliği tarafından hammadde kabulü yapılmaktadır.
Üretim faaliyeti, “ürün üretme süreci” ve ilgili ekipmanlar kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Kontrollü ve belirlenen şartlarda üretimin güvence altına alınması için temel kaynak ve referanslar şunlardır:
Süreç şemaları,
İlgili prosedürler,
Harman/Ürün yapım tanımları,
Standart teknik yetkiler,
Çalışma ve çalıştırma eğitim notları,
Teknik resimler,
Test talimatları.
Bu dokümanlarda üretimin hangi metot ve standartlara göre, hangi ekipman ve malzemeler kullanılarak yapılacağı, ürünlerin test, kontrol ve kabul yöntemleri tanımlanmıştır. Müşteriye uygun konfigürasyonun yapılması, ürünlerin izlenebilirliğinin sağlanması, saklanması ve sevki, bu konular ile ilgili olarak hazırlanan prosedür ve talimatlara göre yapılmaktadır. Üretim, gerekli doğrulamaları yapılmış ve onaylanmış süreçler ve gerekli eğitimleri almış konusunun uzmanı personel tarafından gerçekleştirilmektedir. Üretilen ürünler, ancak bu konuda yetkilendirilmiş üretim personeli ve kalite kontrol personeli tarafından kontrol ve kabulü yapıldıktan sonra sevk edilmek üzere serbest bırakılmaktadır. Kuruluşta oluşturulan kalite sisteminin bir gereği olarak, “üretim ve hizmetin sağlanması için süreçlerinin geçerliliği” ilkesi çerçevesinde tüm süreçler çıktılarının izlenerek doğrulanması yapılmaktadır.
Petlas’ta ürün geliştirme çalışmaları, yeni ürün geliştirme ve mevcut ürün iyileştirme olarak iki şekilde ele alınmaktadır. Bu çalışmalarda yeni teknolojilerin yaratacağı mevcut yada olası etkiler, malzeme üretici bültenleri, internet, ulusal ve uluslararası standartlar ve rakip analizler ile takip edilmekte ve uygulamalara yansıtılmaktadır.
Ürün geliştirme sürecinin birinci aşaması, müşteri beklentilerinin belirlenmesi ile başlar. Müşteri beklentileri, “yeni ürün pazar talebi” ile tanımlanır. Bu şekilde müşteri beklentilerinin, ihtiyaçlarının ve yasal koşulların tespiti yapılmakta aynı zamanda çevre uyumu değerlendirilmektedir. Aynı süreçte yapabilirlik analizi ve makine-ekipman ihtiyaç analizi yapılmaktadır. İkinci aşama, ürün tasarımıdır. Bu aşamada; malzeme, ekipman ihtiyaç analizleri değerlendirmeleri sonucunda ortaya
çıkan ihtiyaca göre tedarikçi veya müşterilerle ortak çalışma alanları belirlenmektedir.
Belirlenen ortak çalışma alanlarına ilişkin iş planları hazırlanmakta, müşteri veya tedarikçi ile paylaşılmaktadır. Üçüncü aşamada, tasarımı yapılan ürünler için deneme üretimler yapılmakta ve ürünler; dayanıklılık, yüksek hız, boyutsal analiz gibi parametreleri içeren “Indoor” testleriyle değerlendirilmektedir. Dördüncü aşamada, deneme sonucu uygun görülen tasarımların pilot tanımları yayınlanmakta ve pilot üretimler yapılmaktadır. Ürün tasarımında yeni desen veya yeni malzeme kullanılması durumlarında pilot üretimde hazırlanan lastikler gerçek şartlarda denenmek amacıyla Outdoor testlerine tabi tutulur. Beşinci aşamada, pilot üretim değerlendirme sonucu onaylanan tasarım seri üretime serbest bırakılmaktadır. Onay verilmeyen pilot üretimler için toplantıda iyileştirmeler planlanmakta ve iyileştirme sonrası pilot üretimler tekrarlanmaktadır.
Yıllık olarak belirlenen hedefler doğrultusunda saha performansları takip edilen ürünlerin geri dönüş oran gerçekleşmeleri Kalite Komitesi’nde gözden geçirilmektedir.
Geri dönüş oranları olumsuz eğilim gösteren ürünler için iyileştirme konuları belirlenmektedir. Müşterilerden gelen şikayetler doğrultusunda, Kalite Komitesi beklenmeksizin, Müşteri Hizmetleri ve Teknik Servis tarafından düzeltici faaliyet istenmektedir. İyileştirme planları oluşumunda sorunun tespiti için müşteri ile temasa geçilmekte ve gerektiğinde yerinde inceleme yapılmaktadır. Bununla birlikte, rakip mukayese, kesit analiz, indoor, geriye dönük izlenebilirlik gibi metotlar ile mevcut durum analizi yapılmakta ve iyileştirme planlanmaktadır. Yapılan iyileştirmelerin sonuçları Kalite Komitesi’nde takip edilmektedir.
Petlas’ ta, tüm bölümlerde üretilen ürünlerin tanımları, ürün tanıtım etiketleri üzerinde bulunan, ürün kodu ve adı bilgileri ile tanınmaktadır. Uygulanan kalite sisteminin bir gereği olarak izlenebilirlik, bitmiş ürün üzerindeki, lastik yapım operatör no ve hafta kodu bilgileri ile başlayıp, karışım hazırlama ünitesine kadar, ünitelerin ürün izleme defterlerine ve zarfların üzerlerine kayıt edilen, parti numarası, bobin numarası, harman numarası ve üretim tarihi bilgileri ile sağlanmaktadır.
Müşteriye satış sonrası hizmet, Pazarlama ve Satış Müdürlüğü, Teknik Servis ve Müşteri Hizmetleri bölümü tarafından, ilgili prosedürler ve talimatları doğrultusunda verilmektedir.
5.1.4.2. Ürün Çeşitliliği
Petlas, özellikle son dönemde ürün çeşitliliğini piyasa ihtiyaçları doğrultusunda sürekli arttırmaktadır. Bu amaçla pazarda potansiyeli olan lastiklerin araştırılıp Petlas’ta yapılabilirliğinin görüşüldüğü ve mevcut ürünlerin durumlarının görüşülüp değerlendirilmesine yönelik olarak “mamül komitesi” oluşturulmuştur. Bu komite ayda bir kez toplanarak, pazarın yeni ürün olarak gereksinim duyduğu ürün ihtiyacının neler olduğunu ve halen kurumda üretimine devam edilen ürünlerde pazarın ihtiyaç durumunun hangi düzeyde olduğunu makro düzeyde görüşerek, bu doğrultuda kararlar alarak ilgili müdürlüklere alınan karaların uygulanması yönünde yol göstermektedir.
Komite toplantılarına Genel Müdür’ün de katılımı ile Mali İşler, Ar–Ge ve Teknoloji Müdürlüğü, Endüstri Mühendisliği, Satınalma Müdürlüğü ve Kalite Güvence Müdürlüğü yetkilileri katılmaktadır. Petlas’ta şuan üretilebilen lastik grupları şunlardır.
Tablo 5.2. Petlas’ta Üretilen Lastik Grupları
Ürün çeşidi Tekstil Kuşak Çelik Kuşak
Binek radyal grubu Mevcut Mevcut
Kamyonet/minibüs grubu Mevcut Mevcut
Askeri panzer grubu Mevcut -
Kamyon/otobüs grubu Mevcut -
Traktör ön grubu Mevcut -
Traktör arka grubu Mevcut -
İş Makinası grubu Mevcut -
Uçak lastiği grubu Mevcut -
Pantolon iç lastiği Tüm dış lastik gruplar için iç lastik
Kolon
Petlas’ ta, bu ürün gruplarının her birinde çok sayıda ebat ve desende lastik üretilmektedir. Aynı zamanda, yapılan pazar araştırmaları sonucu belirlenen yeni ebat ve desenlerde ürünlerin tasarım çalışmaları devam etmektedir.
Petlas’ ın güçlü yanlarından birisi de Türkiye’ nin her ilinde ve bir çok ilçesine yayılmış olan bayileridir. Petlas, müşteri memnuniyeti ilkesi gereğince her yıl geleneksel olarak bayi toplantıları organize ederek, böylelikle hem pazarın nabzını tutmaya çalışırken hem de müşteri istek ve şikayetlerine çözüm aramaktadır.
Burada üzerinde durulması gereken bir konu, Petlas’ın, ana sanayi ve yan sanayi ilişkilerinin beklenen düzeyde olmadığıdır. Tüm ülke genelinde profesyonel olarak ele
alınması kısmen göz ardı edilen bu konunun, Petlas’ta da eksikliği açık bir biçimde görülmektedir. Teknolojik olarak gelişmeyi ve ülkemizdeki lastik sektörünün içinde bulunduğu yoğun rekabet ortamında pazar payını artırmasına büyük katkılar sağlayacak olan ana sanayi ve yan sanayi ilişkileri, üzerinde durulması gereken önemli bir husustur.
Bu ilişkinin oluşturulduğunda, ana ve yan sanayi arasında stratejik bir ilişki kurulacak ve böylelikle daha yüksek performans ve düşük maliyet hedefine yönelik olarak birlikte çalışılacaktır. Dar kapsamlı ticari ilişkilerden vazgeçilerek, tasarım dahil tüm üretim süreçlerinde işbirliği sağlayacak bir sistem geliştirilecektir.