Özel Bankaların Yapısının Güçlendirilmesi

Kasım 2000 ve Şubat 2001 krizleri mali bünyeleri zayıf olan kamu ve Fon bankalarının dışındaki bankaları da olumsuz yönde etkileyerek önemli kayıplarla karşı karşıya bırakmıştır. Bu durum mali sisteme olan güveni sarsmıştır275. Mali bünyeleri ve kârlılık

nde sorunlu aktiflerin çözümünü hızlandıran İstanbul tlerinin kurulması,

rizler nedeniyle bankaların hızla eriyen sermaye yapılarının güçlendirilmesi olanağı getirilmiştir.

Bankalara sermaye desteği sağlanması yöntemine ilişkin yasal düzenlemeler

“4743 sa ı M ılandırılması ve Bazı Kanunlarda

Değişikl Y yürürlüğe girmiştir. Bu

kanun’a v özel sermayeli bankalara yapılacak üçlü

denetim sonrasında, sermayelerinin güçlendirilmesi için belirli şartlar çerçevesinde ve

bir defa olm le

destek sa

nulmakta, ikinci aşamada ortakların banka zararlarını tamamen üstlenmesi ve bankaların kendi olanaklarını kullanarak sermayelerini artırmaya çalışmasıdır. Üçüncü ve son aşamada Sermaye Yeterlilik Oranı yüzde 8’in altında olan

performansları kötüleşen özel bankaların daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması için bankacılık sektörünün yeniden yapılandırılması ile ilgili mevcut stratejinin yeni araçlarla güçlendirilmesi gereği ortaya çıkmıştır. Bu araçlara ilişkin yapılan yasal düzenlemeler ile276;

• Bankacılık sektörü

Yaklaşımı ve Varlık Yönetimi Şirke • Yaşanan k

yıl ali Sektöre Olan Borçların Yeniden Yap

ik apılması Hakkında Kanun” 31 Ocak 2002 tarihinde ila e edilen geçici 4. madde ile

ak üzere, ana sermayeye katılım veya sermaye benzeri kredi temini i ğlanabilmesine olanak tanınmıştır277.

Banka Sermayelerinin Güçlendirilmesi Programı temel olarak üç aşamadan oluşmakta ve ilk aşaması olan denetim ve değerlendirme aşamasında, bankaların mali durumları, bağımsız denetim kuruluşlarının da dahil olduğu üç aşamalı denetimden geçerek ortaya ko

275 _{BDDK, Bankacılık Sektörü Yeniden Yapılandırma Programı, Mayıs 2001, s. 19.}

276 _{BDDK, Banka Sermayelerinin Güçlendirilmesi Programı, Tanıtım Rehberi, Şubat 2002, s. 2.} 277 _{BDDK, Bankacılık Sektörü Yeniden Yapılandırma Programı Gelişme Raporu (VII), s. 47.}

fakat kamu kaynaklarından destek sağlanmaktadır278_.

ırma sürecinin en önemli ayaklarından birisini oluşturmaktadır279. Üçlü denetim aşamaları sırasıyla

K’nın değerlendirmesidir280. lü gram kapsamındaki 26 özel bankanın 31 Aralık 2001 itibariyle er tandart raporlar hazırlanmış ve yapılan

değerlendirm dilere ayrılan karşıklıkların

düzeltilmesi, piyasa riskinde ve menkul kıymetlerin değerlemesinde meydana gelen olumlu değ

Şekerbank’ın uydukları tespit edilmiştir281.

Yap değerlendirmeler sonucunda bankacılık sektörü sermaye yeterliliği rasyosu ortalamasının yüzde 14,8 düzeyinde olduğu ortaya çıkmıştır. Bununla

birlikte güven sı sermaye yeterlilik oranı

yüzde 8 ar tör ortalaması

sermaye

gerekli koşulları sağlayan bankalara

Banka Sermayelerinin Güçlendirilmesi Programının ilk aşamasını oluşturan ve bankacılık sektöründe şeffaflığı sağlamak ve yeniden sermayelendirme sürecinin etkinliğinin artırılmasına yönelik geliştirilen üç aşamalı denetim sistemi, benimsediği enflasyon muhasebesi ve konsolide denetim gibi ilkeler ile yeniden yapıland

; bağımsız denetim kuruluşlarının ilk denetimi, bağımsız denetçilerin uygunluk açısından yaptıkları ikinci denetim ve son denetim ise BDD

Üç denetim yapılan pro

g çek mali durumunu ortaya koyan s

elerde, nakit sermaye artışı, sorunlu kre

işimlerin dikkate alınmasıyla, Vakıflar Bankası, Pamukbank ve sermayeye gerek d

ılan denetim ve

li bir bankacılık sektörü için gerekli uluslarara

ol ak belirlenmiş ve yapılan değerlendirmeler sonucunda sek

yeterliliği rasyosu yüzde 14,8 ile standartların üzerinde olduğu ortaya çıkmıştır282.

Ayrıca bankacılık sorunlu aktiflerin çözümünü hızlandırıcı “İstanbul Yaklaşımı” olarak bilinen “finansal yeniden yapılandırma programı” üç yıllık süre için

278 _{BDDK, Banka Sermayelerinin Güçlendirilmesi Programı, Tanıtım Rehberi, Şubat 2002, s. 4; Engin}

Akçakoca, Bankacılık Sektörü Yeniden Yapılandırma Programı, 2 Mart 2002, s. 10.

279 _{Banka Sermayelerinin Güçlendirilmesi Programı, Tanıtım Rehberi, s. 6.} 280 _{Akçakoca, Bankacılık Sektörü Yeniden Yapılandırma Programı, s. 10.}

281 _{BDDK, Bankacılık Sektörü Yeniden Yapılandırma Programı Gelişme Raporu (VII), s. 48.} 282 _{Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Mali Piyasalarda Gelişmeler 2002 Yıllık Raporu, Ocak}

Haziran 2002’de uygulamaya konulmuştur283. Program kapsamında Haziran 2001’de Hazine tarafından gerçekleştirilen iç borç takası ile özel sermayeli bankaların yabancı para açık pozisyonlarını önemli ölçüde kapatmaları sağlanmış, faiz ve kur riskleri azaltılmı

lerin yerine getirilmesini içermektedir285.

risk yönetimi sisteminin oluşturulması ve geliştirilmesi bakımından önemli gelişmeler kaydedilmiştir286.

ştır284.

Özel banka sahipleri ve hissedarların sermaye artışına katkılarını artırmak için takvime bağlı taahhüt mektupları alınmıştır. Taahhüt mektupları, her bir bankanın finansal yapısına göre değişiklik göstermekle birlikte, belli bir takvim dahilinde aşağıda sıralanan önlem

• Sermaye artırımı,

• Sermaye benzeri kredi sağlanması, • Birleşme,

• Şube ve personel sayısının rasyonalize edilmesi, • Maliyetlerin düşürülmesi,

• Yoğunlaşmış kredilerin yeniden yapılandırılması, • İştirak ve gayrimenkul satışı,

• Hisselerin bir kısmının yada tamamının yabancı ve yerli ortaklara satışı. Bunun yanında bankacılık sektörünün iç denetim ve risk yönetim sistemlerinin oluşturulması konularında da önemli çalışmalar yapılmış, “Bankaların İç Denetim ve Risk Yönetimi Sistemleri Hakkında Yönetmelik” 8 Şubat 2001’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve özel bankacılık sisteminde etkin bir iç denetim ve

283 _{İzmir İktisat Kongresi Mali Piyasalar Çalışma Grubu, Türkiye Bankalar Birliği, Türk Bankacılık} Sektörü, s. 76.

284 _{BDDK, Bankacılık Sektörü Yeniden Yapılandırma Programı Gelişme Raporu, ss. 46-47.} 285 _{BDDK, Bankacılık Sektörü Yeniden Yapılandırma Programı, Mayıs 2001, s. 19.}