3.4. ANALİZ VE BULGULAR
3.4.6. Örgütsel Bağlılık Alt Boyutları İle Üretkenlik Karşıtı Davranış Alt
Katılımcıların demografik özelliklerine göre üretkenlik karşıtı davranış alt boyutları ve örgütsel bağlılık alt boyutları arasında bir farklılık olup olmadığını belirlemek için Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis H testleri yapılmıştır.
Katılımcıların demografik özelliklerinden cinsiyet, medeni durum ve idari görev olup olmaması değişkenlerine göre, örgütsel bağlılık alt boyutları ( duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık) ve üretkenlik karşıtı davranış alt boyutları (kötüye kullanma, üretimden sapma, sabotaj, hırsızlık ve geri çekilme) arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olup olmadığını belirlemek için Mann-Whitney U testleri yapılmıştır.
Tablo 3.28’de örgütsel bağlılık alt boyutlarından duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılığın, cinsiyet, medeni durum, idari görev olup olmaması değişkenlerine yönelik analiz sonuçlarına ilişkin bulgular gösterilmektedir.
Tablo 3.28: Örgütsel Bağlılık Boyutlarının Mann-Whitney U Testine İlişkin Analiz Sonuçları
Mann- Whitney U testinin sonucuna göre katılımcıların cinsiyet, medeni durum ve idari görev olup olmaması değişkeni ile duygusal bağlılık arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir ( p>0,05). Katılımcıların devam bağlılığı düzeyi ile cinsiyet değişkeni arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmiştir (U=4104,500, p<0,05). Analiz sonuçlarına göre kadın katılımcıların devam bağlılığının erkek katılımcılara oranla daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Devam bağlılığı düzeyi ile medeni durum ve idari görev olup-olmaması arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir (p>0,05). Katılımcıların normatif
Duygusal Bağlılık
Grup N Sıra ort. Sıra toplamı U p
Kadın 74 109,91 8133,00 5358,000 ,987 Erkek 145 110,05 15957,00 Evli 149 110,65 16487,00 5118,000 ,824 Bekar 70 108,61 7603,00 İdari (var) görev ( yok) 58 161 114,25 108,47 6626,50 17463,50 4422,500 ,550 Devam Bağlılığı Kadın 74 127,03 9400,50 4104,500 ,004 Erkek 145 101,31 14689,50 Evli 149 106,57 15878,50 4703,500 ,241 Bekar 70 117,31 8211,50 İdari (var) görev ( yok) 58 161 104,46 112,00 6058,50 18031,50 4347,500 ,436 Normatif Bağlılık Kadın 74 119,00 8806,00 4999,000 ,132 Erkek 145 105,41 15284,00 Evli 149 106,56 15877,50 4702,500 ,240 Bekar 70 117,32 8212,50 İdari (var) görev ( yok) 58 161 104,91 111,83 6085,00 18005,00 4374,000 ,474
bağlılık düzeyleri ile cinsiyet medeni durum ve idari görev olup- olmaması değişkeniyle arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir ( p>0,05).
Tablo 3.29’da üretkenlik karşıtı davranış alt boyutlarından kötüye kullanma, üretimden sapma, sabotaj, hırsızlık ve geri çekilme davranışlarının cinsiyet, medeni durum ve idari görev olup-olmaması değişkenlerine yönelik analiz sonuçlarına ilişkin bulgular gösterilmektedir.
Tablo 3.29: Üretkenlik Karşıtı Davranış Boyutlarının Demografik Değişkenlere Yönelik Mann-Whitney U Testine İlişkin Analiz Sonuçları
Grup N Sıra ort. Sıra toplamı U p
Kötüye Kullanma Kadın 74 112,08 8294,00 5211,000 ,708 Erkek 145 108,04 15796,00 Evli 149 108,36 16145,50 4670,500 ,546 Bekar 70 113,49 7644,50 İdari (var) görev ( yok) 58 161 127,25 103,79 7380,50 16709,50 3668,500 ,009 Üretimden Sapma Kadın 74 107,19 7932,00 5157,000 ,348 Erkek 145 111,43 16158,00 Evli 149 108,00 16092,00 4917,000 ,173 Bekar 70 114,26 7998,00 İdari (var) görev ( yok) 58 161 103,98 112,17 6031,00 18059,00 4320,000 ,091 Sabotaj Kadın 74 106,96 7915,00 5140,000 ,287 Erkek 145 111,55 16175,00 Evli 149 109,77 16355,50 5180,500 ,868 Bekar 70 110,49 7734,50 İdari (var) görev ( yok) 58 161 108,77 110,44 6308,50 177,81,50 4595,500 ,717 Hırsızlık Kadın 74 105,89 7836,00 5061,000 ,106 Erkek 145 112,10 16254,00 Evli 149 111,03 16544,00 5061,000 ,406 Bekar 70 107,80 7546,00 İdari (var) görev ( yok) 58 161 110,64 109,77 6417,00 17673,00 4632,000 ,833 Geri çekilme Kadın 74 105,97 7842,00 5067,000 ,473 Erkek 145 112,06 16248,00 Evli 149 106,02 15915,50 4740,500 ,246 Bekar 70 116,78 8174,50 İdari (var) görev ( yok) 58 161 111,05 109,62 6441,00 17649,00 4608,000 ,875
Mann-Whitney U testinin sonucuna göre katılımcıların medeni durum, cinsiyet ve idari görev olup-olmaması değişkenleriyle üretkenlik karşıtı davranış alt boyutlarından üretimden sapma, sabotaj, hırsızlık ve geri çekilme davranışları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmemiştir (p>0,05). Katılımcıların kötüye kullanma davranışları ile cinsiyet ve medeni durum değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmezken (p>0,05), idari görev olup- olması değişkeniyle kötüye kullanma davranışlarını sergileme sıklığı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmiştir (U=4595,500, p<0,05). Analiz sonuçları, idari görevi olan katılımcıların daha sık kötüye kullanma davranışlarını sergilediklerini göstermektedir.
Katılımcıların demografik özelliklerinden bulundukları kurumda toplam çalışma süresi, meslek hayatındaki toplam çalışma süresi, fakülte, unvan, ve kuşak değişkenlerine göre, örgütsel bağlılık alt boyutları ( duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık) ve üretkenlik karşıtı davranış alt boyutları ( kötüye kullanma, üretimden sapma, sabotaj, hırsızlık ve geri çekilme) arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olup olmadığını belirlemek için Kruskal- Wallis H testleri yapılmıştır.
Tablo 3.30’da katılımcıların duygusal bağlılık boyutunun, bulundukları kurumda toplam çalışma süresi, meslek hayatındaki toplam çalışma süresi, fakülte, unvan ve kuşak değişkenlerine yönelik analiz sonuçlarına ilişkin bulgular gösterilmektedir.
Tablo 3.30: Duygusal Bağlılık Boyutunun Demografik Değişkenlere Yönelik Kruskal- Wallis H Testine İlişkin Analiz Sonuçları
Kuskal-Wallis H testinin sonucuna göre katılımcıların duygusal bağlılık boyutunun bulundukları kurumda toplam çalışma süreleri, unvan ve kuşak değişkenlerine göre aralarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmemiştir (p>0,05). Duygusal bağlılık ile meslek hayatındaki toplam çalışma süresi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmiştir (U=9,661, p<0,05). Bu farkın hangi gruplardan kaynaklandığını belirlemek için POST HOC analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda bu anlamlı farklılığın meslek hayatında toplam 20yıl ve üzeri çalışan grup ile 6-19 yıl arası çalışan grup arasında olduğu tespit edilmiştir.Ayrıca katılımcıların duygusal bağlılık boyutu ile fakülte değişkeni arasında
N Sıra ort. sd X2 p
Duygusal Bağlılık
Bulunduğunuz kurumda toplam çalışma süresi
1 yıldan az 8 92,50 3 3,979 ,264 1-5 yıl arası 78 115,13
6-9 yıl arası 28 90,52 10yıl ve üzeri 105 112,72
Meslek hayatınızdaki toplam çalışma süresi
5 yıl ve altı 53 120,90 2 9,661 ,008 6-19 yıl arası 122 98,41 20yıl ve üzeri 44 129,02 Fakülte Eğitim fak. 22 69,80 5 12,345 ,030 Fen-ede.fak. 40 122,43 Güzel sanatlar fak. 16 102,47 İibf 73 109,94 İslami ilimler fak. 18 128,31 Mühendislik fak. 50 113,66 Unvan Prof.Dr 19 122,95 4 4,807 ,308 Doç.Dr. 29 117,31 Yard.Doç.Dr. 64 106,65 Öğr.Gör. 11 140,55 Arş.Gör. 96 103,96 Kuşak Baby boomer 20 118,48 2 4,497 ,106 X kuşak 93 118,84 Y kuşak 106 100,65
istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmiştir (U=12,345, p<0,05). Bu farklılığın hangi fakülteler arasında olduğunu belirlemek için POST HOC analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda bu anlamlı farklılığın fen edebiyat fakültesi ve eğitim fakültesi arasında olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Tablo 3.31’de katılımcıların devam bağlılığı boyutunun, bulundukları kurumda toplam çalışma süresi, meslek hayatındaki toplam çalışma süresi, fakülte, unvan ve kuşak değişkenlerine yönelik analiz sonuçlarına ilişkin bulgular gösterilmektedir.
Tablo 3.31: Devam Bağlılığı Boyutunun Demografik Değişkenlere Yönelik Kruskal- Wallis H Testine İlişkin Analiz Sonuçları
Devam Bağlılığı
N Sıra ort. sd X2 p
Bulunduğunuz Kurumda Toplam Çalışma Süresi
1yıldan az 8 155,06 3 6,048 ,109 1-5 yıl arası 78 115,71
6-9 yıl arası 28 107,59 10 yıl ve üzeri 105 102,97
Meslek Hayatınızdaki Toplam Çalışma Süresi
5 yıl ve altı 53 120,18 2 2,368 ,306 6-19 yıl arası 122 104,56 20 yıl ve üzeri 44 112,82 Fakülte Eğitim fak. 22 102,43 5 3,436 ,633 Fen ede.fak. 40 103,11
Güzel sanatlar fak. 16 114,78 İibf 73 120,39 İslami ilimler fak. 18 105,42 Mühendislik fak. 50 103,79 Unvan Prof. Dr 19 90,84 4 9,099 ,059 Doç.Dr. 29 95,07 Yard.Doç.Dr. 64 113,57 Öğr.Gör. 11 75,91 Arş.Gör. 96 119,83 Kuşak Baby Boomer 20 102,83 2 1,983 ,371 X kuşak 93 104,49 Y kuşak 106 116,19
Kruskal-Wallis H testinin sonucuna göre katılımcıların devam bağlılığı ile bulundukları kurumda toplam çalışma süreleri, meslek hayatındaki toplam çalışma süreleri, fakülte, unvan ve kuşak değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmemiştir ( p>0,05).
Tablo 3.32’de katılımcıların normatif bağlılık boyutunun, bulundukları kurumda toplam çalışma süresi, meslek hayatındaki toplam çalışma süresi, fakülte, unvan ve kuşak değişkenlerine yönelik analiz sonuçlarına ilişkin bulgular gösterilmektedir.
Tablo 3.32: Normatif Bağlılık Boyutunun Demografik Değişkenlere Yönelik Kruskal- Wallis H Testine İlişkin Analiz Sonuçları
Normatif Bağlılık
N Sıra ort. sd X2 p
Bulunduğunuz Kurumda Toplam Çalışma Süresi
1 yıldan az 8 102,75 3 ,387 ,943 1-5 yıl arası 78 111,01
6-9 yıl arası 28 104,43 10 yıl ve üzeri 105 111,29
Meslek Hayatınızdaki Toplam Çalışma Süresi
5 yıl ve altı 53 122,54 2 4,555 ,103 6-19 yıl arası 122 102,05 20 yıl ve üzeri 44 116,94 Fakülte Eğitim fak. 22 84,43 5 6,791 ,237 Fen ede.fak. 40 120,23
Güzel sanatlar fak. 16 116,16 İibf 73 113,50 İslami ilimler fak. 18 123,25 Mühendislik fak. 50 101,22 Unvan Prof.Dr 19 113,05 4 3,196 ,526 Doç.Dr. 29 91,38 Yard. Doç.Dr. 64 109,48 Öğr. Gör. 11 113,91 Arş.Gör. 96 114,92 Kuşak Baby Boomer 20 121,58 2 ,923 ,630 X kuşak 93 106,79 Y kuşak 106 110,63
Kruskal-Wallis H testinin sonucuna göre katılımcıların normatif bağlılık düzeyi ile bulundukları kurumda toplam çalışma süreleri, meslek hayatındaki toplam çalışma süreleri, fakülte, unvan ve kuşak değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmemiştir ( p>0,05).
Tablo 3.33’de katılımcıların kötüye kullanma boyutunun, bulundukları kurumda toplam çalışma süresi, meslek hayatındaki toplam çalışma süresi, fakülte, unvan ve kuşak değişkenlerine yönelik analiz sonuçlarına ilişkin bulgular gösterilmektedir.
Tablo 3.33: Kötüye Kullanma Boyutunun Demografik Değişkenlere Yönelik Kruskal- Wallis H Testine İlişkin Analiz Sonuçları
Kötüye Kullanma
N Sıra ort. sd X2 p
Bulunduğunuz Kurumda Toplam Çalışma Süresi
1 yıldan az 8 106,31 3 4,907 ,179 1-5 yıl arası 78 108,67
6-9 yıl arası 28 132,59 10 yıl ve üzeri 105 105,24
Meslek Hayatınızdaki Toplam Çalışma Süresi
5 yıl ve altı 53 102,21 2 14,004 ,001 6-19 yıl arası 122 122,27 20 yıl ve üzeri 44 85,38 Fakülte Eğtim fak. 22 150,68 5 17,831 ,003 Fen ede.fak. 40 103,34 Güzel sanatlar fak. 16 75,63 İibf 73 109,88 İslami ilimler fak. 18 122,19 Mühendislik fak. 50 104,21 Unvan Prof. Dr. 19 115,63 4 1,477 ,831 Doç.Dr. 29 107,98 Yard. Doç.Dr. 64 107,85 Öğr. Gör. 11 92,77 Arş.Gör. 96 112,90 Kuşak Baby boomer 20 102,50 2 ,434 ,805 X kuşak 93 109,54 Y kuşak 106 111,82
Kruskal-Wallis H testinin sonucuna katılımcıların göre kötüye kullanma davranışlarını sergileme sıklıkları ile bulundukları kurumda toplam çalışma süresi, unvan ve kuşak değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmesine rağmen (p>0,05), kötüye kullanma davranışlarını sergileme sıklıkları ile meslek hayatındaki toplam çalışma süresi ve fakülte değişkeni arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmiştir (p<0,05).
Kruskall-Wallis testinin sonucuna göre fakülte değişkeniyle kötüye kullanma davranışlarını sergileme sıklığı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmiştir. Bu durumda p değeri 0,05’ten büyük olmadığı için (p=0,003) grupların en az ikisinin ortalamaları arasında anlamlı bir fark vardır sonucuna ulaşılmıştır. (X2 =17,831 p<0,05). Hangi fakülteler arasında anlamlı bir farklılık olduğunu saptamak için yapılan POST HOC analizi ile yapılan çoklu karşılaştırmalar sonunda bu farkın güzel sanatlar fakültesi- eğitim fakültesi, fen edebiyat fakültesi- eğitim fakültesi, mühendislik fakültesi-eğitim fakültesi aralarında olduğu belirlenmiştir. Kruskall-Wallis testinin sonucuna göre meslek hayatındaki toplam çalışma süresi değişkeniyle kötüye kullanma davranışlarını sergileme sıklığı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmiştir. Bu durumda p değeri 0,05’ten büyük olmadığı için (p=0,001) grupların en az ikisinin ortalamaları arasında anlamlı bir fark vardır sonucuna ulaşılmıştır. ( X2 =14,004, p<0,05). Hangi gruplar arasında anlamlı bir farklılık olduğunu saptamak için yapılan POST HOC analizi ile yapılan çoklu karşılaştırmalar sonunda bu farkın meslek hayatında toplam çalışma süresi 20 yıl ve üzeri olan grupla 6-19 yıl arası çalışan grup arasında olduğu tespit edilmiştir.
Tablo 3.34’te katılımcıların üretimden sapma boyutunun, bulundukları kurumda toplam çalışma süresi, meslek hayatındaki toplam çalışma süresi, fakülte, unvan ve kuşak değişkenlerine yönelik analiz sonuçlarına ilişkin bulgular gösterilmektedir.
Tablo 3.34: Üretimden Sapma Boyutunun Demografik Değişkenlere Yönelik Kruskal- Wallis H Testine İlişkin Analiz Sonuçları
N Sıra ort. sd X2 p
Üretimden Sapma
Bulunduğunuz kurumda toplam çalışma süresi
1 yıldan az 8 100,00 3 11,522 ,009
1-5 yıl arası 78 111,60 6-9 yıl arası 28 126,89 10 yıl ve üzeri 105 105,07
Meslek Hayatınızdaki Toplam Çalışma Süresi
5 yıl ve altı 53 110,45 2 ,016 ,992 6-19yıl arası 122 109,91 20 yıl ve üzeri 44 109,70 Fakülte Eğitim fak. 22 114,95 5 6,500 ,261 Fen ede.fak. 40 108,33
Güzel sanatlar fak. 16 100,00 İibf 73 107,47 İslami ilimler fak. 18 124,44 Mühendislik fak. 50 110,86 Unvan Prof. Dr 19 105,89 4 6,741 ,150 Doç. Dr. 29 103,62 Yard. Doç.Dr. 64 106,78 Öğr. Gör. 11 100,00 Arş. Gör. 96 116,03 Kuşak Baby boomer 20 105,60 2 4,187 ,123 X kuşak 93 105,80 Y kuşak 106 114,52
Kruskal-Wallis H testinin sonucuna göre katılımcıların üretimden sapma davranışlarını sergileme sıklıkları ile meslek hayatındaki toplam çalışma süresi, fakülte, unvan ve kuşak değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmemiştir (p>0,05). Ancak katılımcıların üretimden sapma davranışlarını sergileme sıklıkları ile bulundukları kurumda toplam çalışma süresi değişkeni arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmiştir (X2=11,522, p<0,05). Bu durumda p değeri 0,05’ten büyük olmadığı için (p=0,009) grupların en az ikisinin ortalamaları arasında anlamlı bir fark vardır sonucuna ulaşılmıştır. Hangi gruplar arasında anlamlı bir farklılık olduğunu saptamak için yapılan POST HOC analizi ile yapılan çoklu karşılaştırmalar sonunda bu farkın bulundukları kurumda 6-9 yıl arası çalışan grup ile 10 yıl ve üzeri çalışan grup arasında olduğu tespit edilmiştir.
Tablo 3.35’te katılımcıların sabotaj boyutunun, bulundukları kurumda toplam çalışma süresi, meslek hayatındaki toplam çalışma süresi, fakülte, unvan ve kuşak değişkenlerine yönelik analiz sonuçlarına ilişkin bulgular gösterilmektedir.
Tablo 3.35: Sabotaj Boyutunun Demografik Değişkenlere Yönelik Kruskal-Wallis H Testine İlişkin Analiz Sonuçları
Sabotaj
N Sıra ort. sd X2 p
Bulunduğunuz Kurumda Toplam Çalışma Süresi
1 yıldan az 8 101,00 3 4,156 ,245 1-5 yıl arası 78 115,21
6-9 yıl arası 28 105,21 10 yıl ve üzeri 105 108,10
Meslek Hayatınızdaki Toplam Çalışma Süresi
5 yıl ve altı 53 117,53 2 4,566 ,102 6-19yıl arası 122 108,25 20 yıl ve üzeri 44 105,80 Fakülte Eğitim fak. 22 116,34 5 11,412 ,044 Fen ede.fak. 40 101,00 Güzel sanatlar fak. 16 121,19 İibf 73 112,91 İslami ilimler fak. 18 118,94 Mühendislik fak. 50 103,36 Unvan Prof. Dr 19 135,26 4 18,256 ,001 Doç. Dr. 29 101,00 Yard. Doç.Dr. 64 104,45 Öğr. Gör. 11 110,59 Arş. Gör. 96 111,35 Kuşak Baby boomer 20 111,55 2 ,640 ,726 X kuşak 93 108,10 Y kuşak 106 111,37
Kruskall-Wallis testinin sonucuna göre katılımcıların sabotaj davranışlarını sergileme sıklıkları ile bulundukları kurumda toplam çalışma süresi, meslek hayatındaki toplam çalışma süresi ve kuşak değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmemiştir (p> 0,05).
Kruskall-Wallis testinin sonucuna göre katılımcıların sabotaj davranışlarını sergileme sıklıkları ile fakülte değişkeni arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık
olduğu gözlemlenmiştir ( X2=11,412, p<0,05). Bu durumda p değeri 0,05’ten büyük olmadığı için (p=0,044) grupların en az ikisinin ortalamaları arasında anlamlı bir fark vardır sonucuna ulaşılmıştır. Hangi gruplar arasında anlamlı bir farklılık olduğunu saptamak için yapılan POST HOC analizi ile yapılan çoklu karşılaştırmalar sonunda bu farkın fen edebiyat fakültesi ve güzel sanatlar fakültesi arasında olduğu sonucuna ulaşılmıştır..
Kruskall-Wallis testinin sonucuna göre katılımcıların sabotaj davranışlarını sergileme sıklıkları ile unvan değişkeni arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu gözlemlenmiştir (X2=18,25, p<0,05). Bu durumda p değeri 0,05’ten büyük olmadığı için (p=0,001) grupların en az ikisinin ortalamaları arasında anlamlı bir fark vardır sonucuna ulaşılmıştır. Hangi gruplar arasında anlamlı bir farklılık olduğunu saptamak için yapılan POST HOC analizi ile yapılan çoklu karşılaştırmalar sonunda bu farkın profesör- doçent, profesör-yardımcı doçent ve profesör- araştırma görevlisi aralarında olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Tablo 3.36’da katılımcıların hırsızlık boyutunun, bulundukları kurumda toplam çalışma süresi, meslek hayatındaki toplam çalışma süresi, fakülte, unvan ve kuşak değişkenlerine yönelik analiz sonuçlarına ilişkin bulgular gösterilmektedir.
Tablo 3.36: Hırsızlık Boyutunun Demografik Değişkenlere Yönelik Kruskal-Wallis H Testine İlişkin Analiz Sonuçları
Kruskall-Wallis testinin sonucuna göre katılımcıların hırsızlık davranışlarını sergileme sıklıkları ile bulundukları kurumda toplam çalışma süresi, meslek hayatındaki toplam çalışma süresi, fakülte ve kuşak değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmemiştir (p>0,05).
Kruskall-Wallis testinin sonucuna göre katılımcıların hırsızlık davranışlarını sergileme sıklıkları ile unvan değişkeni arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu gözlemlenmiştir ( X2=11,780, p<0,05). Bu durumda p değeri 0,05’ten büyük olmadığı için (p=0,019) grupların en az ikisinin ortalamaları arasında anlamlı bir fark vardır sonucuna ulaşılmıştır. Hangi gruplar arasında anlamlı bir farklılık olduğunu saptamak Hırsızlık
N Sıra ort. sd X2 p
Bulunduğunuz Kurumda Toplam Çalışma Süresi
1 yıldan az 8 103,00 3 1,012 ,798 1-5 yıl arası 78 108,65
6-9 yıl arası 28 110,96 10 yıl ve üzeri 105 111,28
Meslek Hayatınızdaki Toplam Çalışma Süresi
5 yıl ve altı 53 107,15 2 ,802 ,670 6-19yıl arası 122 111,07 20 yıl ve üzeri 44 110,48 Fakülte Eğitim fak. 22 122,77 5 7,722 ,172 Fen ede.fak. 40 108,35
Güzel sanatlar fak. 16 103,00 İibf 73 109,12 İslami ilimler fak. 18 103,00 Mühendislik fak. 50 111,74 Unvan Prof. Dr 19 126,21 4 11,780 ,019 Doç. Dr. 29 103,00 Yard. Doç.Dr. 64 108,13 Öğr. Gör. 11 122,45 Arş. Gör. 96 108,73 Kuşak Baby boomer 20 108,75 2 ,318 ,853 X kuşak 93 111,18 Y kuşak 106 109,20
için yapılan POST HOC analizi ile yapılan çoklu karşılaştırmalar sonunda bu farkın profesör- doçent arasında olduğu sonucuna ulaşılmıştır..
Tablo 3.37’de katılımcıların geri çekilme boyutunun, bulundukları kurumda toplam çalışma süresi, meslek hayatındaki toplam çalışma süresi, fakülte, unvan ve kuşak değişkenlerine yönelik analiz sonuçlarına ilişkin bulgular gösterilmektedir.
Tablo 3.37: Geri çekilme Boyutunun Demografik Değişkenlere Yönelik Kruskal-Wallis H Testine İlişkin Analiz Sonuçları
Kruskall-Wallis H testinin sonucuna göre katılımcıların geri çekilme davranışlarını sergileme sıklıkları ile bulundukları kurumda toplam çalışma süresi, meslek hayatındaki toplam çalışma süresi, fakülte, unvan ve kuşak değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlemlenmemiştir (p> 0,05).
Geri Çekilme
N Sıra ort. sd X2 p
Bulunduğunuz Kurumda Toplam Çalışma Süresi
1 yıldan az 8 120,88 3 1,012 ,798 1-5 yıl arası 78 115,83
6-9 yıl arası 28 111,55 10 yıl ve üzeri 105 104,43
Meslek Hayatınızdaki Toplam Çalışma Süresi
5 yıl ve altı 53 118,16 2 2,700 ,259 6-19yıl arası 122 110,64 20 yıl ve üzeri 44 98,40 Fakülte Eğitim fak. 22 129,82 5 8,931 ,112 Fen ede.fak. 40 88,91
Güzel sanatlar fak. 16 101,50 İibf 73 117,12 İslami ilimler fak. 18 112,69 Mühendislik fak. 50 109,50 Unvan Prof. Dr 19 96,18 4 6,254 ,181 Doç. Dr. 29 89,33 Yard. Doç.Dr. 64 113,45 Öğr. Gör. 11 105,36 Arş. Gör. 96 117,21 Kuşak Baby boomer 20 104,20 2 3,120 ,210 X kuşak 93 102,92 Y kuşak 106 117,30
Katılımcıların demografik özelliklerinin örgütsel bağlılık alt boyutları ve üretkenlik karşıtı davranış alt boyutlarına göre farklılık olup olmadığını belirlemek için yapılan analizler sonucunda H2 ve H3 hipotezleri kısmen kabul edilmiştir.
SONUÇ, TARTIŞMA VE ÖNERİLER
Günümüzde örgütler açısından en önemli sermayeyi nitelikli insan gücü oluşturmaktadır. Bir örgüt için “insan” unsuruna gereken önemin verilmemesi işgörenlerin işe devamsızlık yapması, işten tatmin olmaması, motivasyon eksikliği ve işgörenlerin aidiyetlik duygusunun gelişmemesi gibi bir çok soruna neden olabilmektedir. Bu durum işgörenlerde performans kaybı meydana getirmekte, işgören devir hızını artırmakta ve örgütlerde mali kayıpların yanı sıra prestij kaybı gibi örgüt için istenmeyen sonuçlara yol açabilmektedir. Özellikle mesleki profesyonelliğe kavuşmuş, belirli bir bilgi birikimi ve donanıma sahip, çalıştıkları işe bir vizyon yükleyen, maddi unsurları amaç olarak değil de kaliteli yaşam geçirmek için bir araç olarak kullanan işgörenleri örgütün elinde tutması için işgörenler üzerinde bağlılık olgusu oluşturması yada oluşan bu olgunun devam ettirilmesi gerekmektedir.
Bir işgörenin uzun soluklu olarak örgüt üyeliğini devam ettirmesi için örgütün işgörenlerinin gereksinimlerine ne kadar cevap verebildiği kilit nokta olarak karşımıza çıkmaktadır. Örgütsel bağlılığı etkileyen faktörlerin çeşitli oluşu işgörenlerin motive oluş biçimlerinde de farklılık yaratmaktadır. İşgörenler ile örgüt arasında etkili bir iletişim ağının oluşması, yöneticilerin işgörenlerine yönelik tutumları, iş performans sonuçlarına odaklanmaktan ziyade bu sürecin ne kadar birlikte yönetildiği, süreç içinde işgörenlerin sosyal hayatlarındaki sıkıntıların ne kadarının örgüt tarafından önemsendiği işgörenlerin aidiyetlik duygusunun gelişmesinde önem arz etmektedir. Kendilerini örgüte ait hissetmeyen işgörenlerin, iş tanımları gereği yapmaları gereken ödev ve sorumluluklardan kaçmaları, örgütün değer ve inançlarına aykırı tutumlar içerisine girmeleri alanyazında üretkenlik karşıtı davranışlar olarak nitelendirilmektedir.
Üretkenlik karşıtı davranışlar, işgörenlerin iradi olarak örgütsel sistemi, iş arkadaşlarını, diğer paydaşları ve müşterileri hedef alarak örgüt performansına yönelik zararlı davranışlarından meydana gelmektedir. İşgörenlerin iradi olarak sergiledikleri davranışların nelerden kaynaklandığının ortaya çıkarılması örgütlerin uzun süreli olarak varlıklarını devam ettirmelerinde önem teşkil etmektedir. İşgörenlerin örgütsel sisteme yönelik kötüye kullanma, üretimden sapma, sabotaj, hırsızlık ve geri çekilme davranışları üretkenlik karşıtı davranışlar olarak değerlendirilmektedir.
Bu çalışma, işgörenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile üretkenlik karşıtı davranış sergileme sıklığı arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde örgütsel bağlılık kavramı, ikinci bölümünde üretkenlik karşıtı davranışlar kavramı hakkında bilgiler verilmiş ve üçüncü bölümde ise bu iki kavram arasındaki ilişkiyi belirlemek için yapılan araştırma sonucuna göre bulgular ve yorumlara yer verilmiştir.
Örgütsel bağlılık ve üretkenlik karşıtı davranış arasındaki ilişkiyi belirlemek için korelasyon analizi yapılmıştır. Örgütsel bağlılık boyutlarının (duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık), üretkenlik karşıtı davranış boyutlarıyla ( kötüye kullanma, üretimden sapma, sabotaj, hırsızlık ve geri çekilme) ilişkisi tek tek incelenmiştir. Ayrıca katılımcıların demografik özelliklerinin örgütsel bağlılık ve alt boyutları, üretkenlik karşıtı davranış ve alt boyutları ile aralarında anlamlı bir farklılık oluşturup-oluşturmadığını belirlemek amacıyla parametrik dağılım göstermeyen veriler için uygulanan Mann-Whitney U ve Kruskall-Wallis H testleri uygulanmıştır.
Tablo 3.38: Korelasyon Analizi Sonuçları ve Yorumu
Kötüye Kullanma Üretimden Sapma
Sabotaj Hırsızlık Geri Çekilme
Duygusal Bağlılık
İstatistiksel anlamda negatif yönlü orta düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir. İlişki bulunama- mıştır. İlişki bulunama- mıştır. İlişki
bulunamamıştır. İstatistiksel anlamda negatif