Öğretmen Adayı 6 ile İlgili Bulgular ve Yorum

Ö.A.6 öğrenmenin gerçekleşebilmesi için kendince, önce kişinin o hazır bulunuşluğa erişmesi, sonra tekrar yapmak ve kişinin öğrenmeyi istemesi gibi bir aşama sıralamıştır. Öğrenmenin ne olduğunu tam olarak bilmediği görülmektedir.

“…şöyle söyleyeyim öncelikle öğrenmek için belirli bir olgunluk düzeyine gelmek lazım, olgunluk düzeyine geldikten sonra eee öğrenmek için tekrar tekrar yapmak lazım. Tekrar yaptıktan sonra olgunlaşma sağladıktan sonra öğrenme olur. Ama öğrenme için öncelikle bir hazır bulunuş düzeyi lazım. Hani mesela ben bir şeyi şak diye gelip öğrenemem önce benim hazırlığımı oluşturmam lazım. Bunlar için yeterince olgunlaşmam lazım ve son olarak benim bunu öğrenmeyi istemem lazım. “ (1. Görüşme 1. bölüm)

Ö.A.5 etkili bir fen ve teknoloji öğretmeninin görsel materyalleri kullanmasının gerektiğini söylemiştir. Verdiği örneklerde deneyleri çocukların yapması gerektiğini, kendilerinin inceleme yapması gerektiğini vurgulamıştır. Kendisini saydığı özellikler bakımından yetersiz görmektedir.

“Bence görsel çok önemli çocuklar için. Görselliğe çok önem veriyorlar. Ben bunu stajda da gördüm. Ee mesela illa görsellik derken slayt üzerinden gösterme gibi bir görsellikten bahsetmiyorum. Hoca sadece yazı yazarsa o çocuğun öyle kafasında bir şeyler oluşturabilmesi için bir şeyleri görmesi gerekiyor yani. Öyle atıyorum bu, şu değişik bir model olabilir ya da tahtaya çizilen bir şekil olabilir. İlla modele de gerek yok. Ama işte bazı şeyler öyle olmuyor. “ (1. Görüşme 1. bölüm)

Geçirdiği öğrenim hayatından dolayı kendisini saydığı özellikler bakımından eksik görmektedir. Ancak bunun böyle olmasında çaba göstermemek, meraklı olmamak ve hazırlıklı gitmemek gibi hatalarının da olduğunun farkındadır.

“%100 değil. Eksik... Şöyle ki ya laboratuvar derslerinde öyle bir giriyorduk, çıkıyorduk. Ya laboratuvar derslerinde öğrenmemiz gerekiyordu bence bunu... Teorik olarak herkes her şeyi bilebilir. Ama aa uygulamada öğrenmemiz gerekiyordu bizim

114

onu. Biyoloji laboratuvarlarında yine aynı bir organ mesela atıyorum bir karaciğer inceleyecek olurduk ya da kalp bir tane gelirdi, iki tane gelirdi. Aaa bize dersten önce söylemezlerdi herkes getirsin diye, bizim haberimiz bile yoktu çoğu zaman ne getirileceğinden. Biz föyde deney sırasını takip etmiyorduk zaten, ne yapacağımızı bilmiyorduk. Öyle eksik gedik gitti. Fizikte, fizikte hangi deney yapacağımız belli olurdu ama şöyle bir şey fizik laboratuvarlarında da hocalar bize Sadece şöyle olacak böyle olacak derdi. Dediğim gibi orada bir kişi yapardı, herkes ondan bakardı, yapardı. Fizik böyle oluyordu. Kimya laboratuvarını zaten bir dönem aldık. Onda da hoca yine gösteri deneyi yapardı. Sonra biz kendimiz yapmaya çalışırdık. Ama ateşle olduğu için sürekli bizi uzak tutarlardı. O da öyle geçti gitti yani. biz görmedik ki göstermeyi bilelim…” (1. Görüşme 1. bölüm)

“Ha benimde eksikliklerim var tabii ki ben bütün suçu hocalara falan yükleyemem. Öyle haksızlık yapamam ama bende öyle herkes sıvışıyordu. Ben de sıvıştım gittim yani “ (1. Görüşme 1. bölüm)

Ö.A.6 iyi bir fen ve teknoloji öğretmenin fen ve teknoloji okuryazarı olması gerektiğini, alan bilgisindeki eksiklikleri bile bu şekilde tamamlayabileceğini düşünmektedir.

“Bence şeyi bilmeli ımmm hani şey diyorlar ya gündelik ımm bilimsel gündelik bilimsel bilgi yok fen ve teknoloji okuryazarı olmalı bence. Hani alan bilgisini atıyorum alan bilgisi eksik olabilir ama bunu çalışarak tamamlayabilir yani atıyorum ben mesela eee elektrik konusunu bilmiyorum der ama sonuçta bu bana defalarca kez anlatıldı. Ben bunun deneylerine çalışarak bunu tamamlayabilirim. Hani alan bilgisi konusu bu şekilde olur ama kendini geliştirmek için uygulama yapması lazım ve fen ve teknoloji okuryazarı olması lazım bence.” (1. Görüşme 1. bölüm)

Ö.A.6 kendini bu konuda eksik görmektedir. Ö.A.6’nın fen teknoloji okuryazarı olmayı fen kitapları okumak olarak algıladığı görülmektedir.

“Hayır bence... Eksik çünkü aaa yani sürekli fen ile ilgili bir şey okumadım yani. Sürekli fen ile aaa yani bizi yönlendiren olmadı açıkçası. Hani bize aaa sürekli sınavlardan geçmek şeyi gibi geldi okul. Mesela atıyorum kütüphaneye gidip şunu araştırın bunu yapın falan biz okulda bir şey kullanamadık yani. Bir hocamız vardı okulda bizim deney malzemelerimi hiç olmazdı yani. Hoca sürekli lambalar bile çok zor bulurduk yani biz. Ee gidip hocalar almıyor falan… Böyle olunca da önyargı oluşuyor insan hoca böyle yapıyorsa ben neden ısınıyım ki falan tarzında oluyor. Direk kpss ye yönelikmiş gibi yaptık. Kendimizi çok iyi donatamadık yani...” (1. Görüşme 1. bölüm)

Ö.A.6 kendisini geliştirebileceğini düşünmektedir. Ancak verdiği örnekte doğruluk payı olmasına rağmen yine de öğretmen merkezli bir anlayış geliştirdiği görülmektedir.

“Geliştirilebilir bence... Çünkü bunu stajda anladım. Staj hocasına bakıyorum öğrencilere anlattırıyor tamam performans ödevi olarak öğrenciler anlatabilir ama öğrencinin anlattığıyla okul bitirilmemeli yani... Ama ben paşalar gibi çıkayım tahtada anlatayım yani... Hani ben öyle olmayacağım yani. Gerçekten tahtaya çıkıp tek tek kendim örnek vere vere, açıklaya açıklaya anlatacağım yani...” (1. Görüşme 1. bölüm)

115

Ö.A.6 ideal bir fen ve teknoloji sınıfını tanımlarken fiziki şartlardan masa düzenini ön plana çıkardığı ancak teknolojik donanımdan hiç bahsetmediği görülmektedir.

“Immm yani bence nasıl olmalıdır... Etrafta fizikle ilgili şeyler olmalıdır bence... Aa atıyorum böyle yapıştırmalar ya da böyle bir formüllerin bir arada olduğu bir yazı şeridi olabilir... Aaa alan olarak geniş bir alan olmalı, ya bir de laboratuvar ortamı olabilir. Öğrenci sıraları bence U şeklinde olmalı. Herkes görebilmeli bence. Birde mesela deney yapılacak olduğu zaman ımm herkesin önündekini hoca gelip takip edebilmeli...” (1. Görüşme 1. bölüm)

Ö.A.6 fen ve teknoloji öğretim programında yapılan değişikliklerden haberdar olmadığı görülmektedir. Eski programın (2006 programı) felsefesini genel olarak bildiği ama öğrenme alanlarını ve ünitelerini bilmediği aynı zamanda elektrostatik konularının kazanımlarında, sınıf düzeyinde bir değişiklik olup olmadığını bilmediği de görülmektedir.

“...%100 takip ettiğimi söyleyemem ama okulda FTTÇ falan olduğunda bilip okuyorum yani. Müfredata baktırıyorlar.” (1. Görüşme 1. bölüm)

Ö.A.6’nın öğrenci merkezli anlayışı yanlış anladığı da görülmektedir.

“…bence temel prensip öğrenci, öğrenci merkezli şimdi. Hani önceden öğretmen merkezliydi. Öğretmen tahtaya çıkıp konuyu anlatıyordu. Aa hani tek bir yöntem kullanıyordu atıyorum aa hiç bu sunumlar falan yoktu. Teknoloji bu kadar şey değildi yani önceden. Ama şimdi öğrenci merkezliye dönüldü. Öğrenci merkezlide de öğrenciye performans ödevi, proje ödevleri veriliyor ve bu performans ödevlerini çıkıp tahtada sunum yaparak anlatması isteniliyor. Ama bu bence ismini doğru bulmuşlar mı… ama böyle.” (1. Görüşme 1. bölüm)

Ö.A.6’in de strateji, yöntem ve teknik arasındaki farkları bilmediği ve birbirine karıştırdığı görülmektedir. Buluş yoluyla öğretim stratejisinin en etkilisi olduğunu düşünmektedir ve öğretmen olduğunda ise gösterip yaptırmayı kullanacağını belirtmektedir.

“…ee 5E yapılandırmacı yaklaşım, buluş yöntemi, sunuş yönetimi, eee beyin fırtınasına dayalı, soru cevap yöntemine dayalı gösterip yaptırma, drama, rol oynama …” (1. Görüşme 1. bölüm)

“5E yapılandırmacı yaklaşım öğrenme modeli… Ha şöyle söyleyeyim ımmm yöntem dışta, teknik içte, strateji en içte... Öğretim yöntemi eee sunuş yoluyla olsun, ııı teknik deney yaparak olsun, strateji ise bunu benim öğrencilere anlatış şeklim olabilir.” (1. Görüşme 1. bölüm)

“Gösterip yaptırmayı seçerdim.” (1. Görüşme 1. bölüm)

Ö.A.6’nın aklına ölçme değerlendirme yöntem ve teknikleri dendiğinde önce bağıl ve mutlak değerlendirme gelmiştir. Daha sonra ise geleneksel ölçme değerlendirme yöntem ve tekniklerini sayabilmiştir. Açık uçlu soruların daha etkili olduğunu düşünürken karma yöntemi kullanmayı tercih edeceğini belirtmiştir. Alternatif ölçme ve değerlendirme yöntem

116

ve tekniklerini sayamamıştır ve örnek verildiğinde bildiğini söyleyip yine sayamadığı görülmüştür.

“…bir dakika  ölçme, he değerlendirme... Bağıl değerlendirme bir de mutlak değerlendirme var. Ölçme de bağıl ölçme var, mutlak ölçme var. Yok, öyle değil onlar şeydi ölçüttü. Ölçme doğrudan ölçme var, dolaylı ölçme var.” (1. Görüşme 1. bölüm) “he he he yazılı yoklama, aa çoktan seçmeli, ee yazılı yoklama, çoktan seçmeli, doğru cevap, doğru cevap bu kadar... Boşluk doldurma var birde... 4 tane... bence hepsi olmalı.” (1. Görüşme 1. bölüm)

“Alternatif... Bunların dışında... Hocanın kendi ürettiği bir şey  olabilir diye. Hıııı altı şapka falan... Tamam, biliyorum ya. Altı şapka falan vardı. Tamam hatırladım... Başka bilmiyorum. Altı şapka...” (1. Görüşme 1. bölüm)

Ö.A.6’nın ders anlatımı sırasında yapılan gözlemlere göre alan bilgisinin sınıf düzeyindeki kavramlar açısından iyi olduğu ve bunu öğrencilere hissettirdiği, kavram yanılgısı oluşturmadığı, öğrencilerin olası kavram yanılgılarını dikkate ve ön bilgilerini dikkate aldığı, günlük hayattan örneklerle giriş yaptığı, öğrencilerin dikkatini çekebildiği ve bunu sürekli kıldığı, öğrencilere motive edici dönütler verdiği, sınıfta demokratik bir ortam oluşturduğu, deneyleri teknolojik materyal üzerinden anlatıp sınıfta yapmadığı ancak sonuçlarını öğrencilerle birlikte ustaca toparlayıp konuyla ilişkilendirdiği, öğrencilerin anlayıp anlamadıklarını kontrol ettiği tespit edilmiştir.

Ö.A.6’nın ders planını 5E modeline göre yapılandırmaya çalıştığı görülmüştür. Ders planı, değerlendirme formuna göre değerlendirilmiştir. Ö.A.6’nın hazırladığı ders planının değerlendirilmesi Tablo 4.6’da gösterilmiştir.

117

Tablo 4 . 6 Ö.A.6’nın Hazırladığı Ders Planının Değerlendirilmesi Ö.A.6’nın Hazırladığı Ders Planının Değerlendirilmesi

Ye terli Ek si k Ye ters iz

1. Ders planı formunu eksiksiz doldurabilme X

2. Dersin amacını belirleme X

3. Kazanımları açıklama X

4. Dersin anahtar kavramlarını açıklama X

5. Derste kullanılacak araç-gereçleri belirleme X

6. Teknolojiyi dersin bölümlerine adapte etme X

7. Derste kullanılacak eğitim teknolojilerini belirleme X X

8. Kazanımları yerine getirebilecek öğretim, yöntem, teknik ve strateji belirleme X

9. Anahtar kavramları açıklamada ders kitabı dışında farklı kaynaklardan yararlanabilme X

10. Dersin hazırlık kısmında öğrencilerin dikkatini nasıl çekeceğini belirleme X

11. Dersin sunuş kısmında günlük hayattan örnekler verebilme X

12. Dersin sunuş kısmında öğrencilere yöneltilebilecek soruları ve olası çözüm yollarını analiz edebilme

X

13. Dersin uygulama kısmında etkinliklerin nasıl yapılacağını açıklama X

14. Kullanılacak eğitim teknolojilerinin dersin hangi aşamasında, ne kadar, nasıl ve hangi amaçla

kullanılacağını açıklama X

15. Öğretim sırasında öğrenciler tarafından zorlanılacak ya da yanlış anlaşılabilecek kavramları belirleme ve açıklama

X

16. Öğretim sırasında öğrenciler tarafından zorlanılacak ya da yanlış anlaşılabilecek kavram

yanılgılarını gidermede neler yapılabileceğini açıklama X 17. Öğrencilerin anlama düzeylerini nasıl teknoloji ile değerlendireceğini açıklama X

18. Değerlendirmede kullanılacak soruları kazanımlara ve öğrenci seviyesine uygun belirleyebilme X

19. Öğrenciler arasındaki bireysel farklılıkları dikkate alabilme X

20. Planın uygulanabilirliği X

21. Ders planını belirlenen süre içinde tamamlayabilme X

Ö.A.6’nın hazırladığı planda iki ders saati için hazırladığı içeriğin uygun olduğu ve plana uygun ders işlediği, tahtayı kullandığı ancak planda yer alan etkinlikleri yapmadığı tespit edilmiştir. Hazırladığı ders planının ise yüksek düzeyde olduğu söylenebilir (15x3+5x2+1x1=56 puan).

Ders anlattıktan sonra kendi performansını değerlendirirken sınıf hâkimiyetini iyi kurmasını ve konuyu öğrencilere aktarırken nerelere dikkat etmesi gerektiğine dikkat etmesini güçlü yanları arasında saymıştır. Zayıf yönü olarak ise internet problemleri için önceden önlem almamasını göstermiştir.

Ö.A.6 bir sonraki deneyiminde yaptıklarına ilave olarak deney yapacağını belirtmiştir. “Simülasyon animasyon destekli bir ders olmalı, aynı zamanda bu konu ile ilgili birçok deney yapılabilir. Öğrenciler deneylerle ve teknolojik desteklerle iyi anlayacaklardır. Yaptığıma ek olarak deney de olabilir.” (ders anlatımı öz-değerlendirme formu) Sonuç olarak Ö.A.6’nın ders anlatımı sırasında yapılan gözlemlere ve verdiği cevaplara göre sınıf düzeyinde konunun kazanımlarını bildiği, öğrencilerin olası kavram yanılgıları hakkında bilgi sahibi olduğu, ön bilgileri dikkate aldığı, sınıf yönetiminde başarılı olduğu,

118

sınıfta demokratik bir ortam oluşturmayı başardığı, öğrencilerin öğrenmesini sık sık kontrol ettiği ve onlara motive edici dönütler verdiği görülmüştür. Özellikle teorik olarak öğretim, yöntem ve teknikleri ayırt edemediği, alternatif strateji ve teknikleri bilmediği ve geleneksel ölçme değerlendirme kullandığı ve müfredat hakkındaki bilgisindeki eksiklikler göz önünde bulundurulduğunda Ö.A.6’nın pedagojik bilgisinin orta seviyede olduğu söylenebilir.

4.3.Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Elektrostatik Alan Bilgilerine İlişkin Bulgular