Çocuk Figürleri

Stratonikeia mezar stelleri içerisinde tek başına bir çocuğun betimlendiği bir adet mezar steli bulunmakta ve büst şeklinde yapılmıştır. Kız çocuğuna ait bu stel, formundan dolayı “Büst Şeklindeki Kadın Figürleri” bölümünde değerlendirilecektir (Res. 42). Bunun haricinde steller üzerinde var olan çocuk betimlemeleri yardımcı figür olarak kullanılmıştır. Bu figürler bir kız ve dört erkek olmak üzere beş adet olup, kız ve erkeklerden biri Kat. 1.2 numaralı stelde, diğer erkek figürleri Kat. 1.7, Kat. 6.15, Kat. 6.4 ve Kat. 6.7 üzerindedir.

Kat. 1.2 üzerinde günlük hayattan bir sahne olan erkek kardeşin kovaladığı kazın tavşana saldırmak için hamle yapması ve kızın da tavşanı korumak için boynundan tutarak havaya kaldırması resmedilmiştir (Res. 42-44). Kız, kısa kollu bir tunik üzerine hymation giymiştir. Kısa tunik giydiğini düşünmemizin sebebi ayakların üzerine dökülen khiton kıvrımlarının görünmemesidir. Sağ tarafta bel hizasına kadar düşürülen hymation, tomar şeklinde sol omza doğru götürülmüş ve omuz üzerinde diğer uç ile birleşmiştir. Sağ elini, sol eli ile tuttuğu tavşana doğru uzatmaktadır. Kızın saçlarının üst

bölümü, düz bir hatla yanlardan ayrılmış ve ortada kabarık bir formla arkaya doğru götürülmüştür. Yanlarda kalan bölümler dalgalıdır ve omzun arkasına atılmıştır. Yüz ifadesi içinde bulunduğu hareketli sahneye yansıtılamamış olup, idealize edilmiş ve ifadesiz olarak kaza doğru bakmaktadır.

Kız çocuğunun karşısındaki, kazı kovalayan erkek çocuk ise kısa kollu bir khiton/tunik üzerine hymation giymiştir. Hymation sağ tarafta bel hizasına düşürülmüş ve tomar şeklinde sol omza götürülmüştür. Sağ bacak üzerinde khitonun üstünü kapatan mantonun uç kısmı da sol omza doğru götürülmüş ve ince bir kumaş katlanması oluşmuştur. Sol eli omuz hizasında olup, ne olduğu belirlenemeyen bir nesne tutmaktadır. Sağ elini kazı yakalamak için uzatmış, kaz ise kızgın bir şekilde tavşana bakmaktadır. Kardeş oldukları düşünülen kız ve erkek çocuğunun hayvanlarla oynamasını gösteren bu sahne, stel sahibinin günlük hayatından bir kesit olmalıdır. Bu sahneler özellikle Geç Hellenistik Dönem’de mezar stelleri üzerinde sevilerek işlenen konulardandır. Elbiselerde az sayıdaki kıvrımla, doğal gösterilmeye çalışılan bezek amaçlı çizgiler kullanılmıştır. Bu kıvrımlarda MÖ 1. yy örneklerinde görülen ve metalik etki yaratan, yapay bir yapı henüz oluşmadığı için bu tarihten daha önce, MÖ 2. yy’ın son çeyreğinde yapıldığı düşünülmektedir.

Resim 42: Kız Çocuk Figürleri

Kat. 6.7’de oturan kadın figürünün ayakucunda başını kaldırarak ölen figüre bakan küçük boyutlu bir erkek çocuğu bulunmaktadır (Res. 44). Sağ köşeye yaslanan hizmetçi figürü ile aynı boyutta olmasına rağmen ölen kişiyle direkt temasta bulunması

çocuk figürü olduğunu düşündürmüştür. Ayrıca figürün Dioskurides tipinde olması ve saçlarının Kat. 1.2’deki kız çocuğu figüründe olduğu gibi uzun yapılması bu fikrin oluşmasının etkenlerindendir. Ayak bileklerinde sonlanan bir khiton üzerine hymation giymiştir. Elbise kıvrımları yalnızca sol bacağının üzerinde tuttuğu ve yandan sarkan manto kıvrımları ile göğsünün üzerine götürdüğü sağ kolunun oluşturduğu gergin kıvrımlardan oluşmaktadır. Tarihleme açısından kriter oluşturmayacak kıvrımlara rağmen kadın figüründen anlaşıldığı üzere MÖ 2. yy’ın son çeyreğinde yapılmış olmalıdır489_.

Dioskurides tipinde yapılan bir başka çocuk figürü Kat. 6.4 üzerinde işlenmiştir (Res. 43). Oturan erkek figürü ile tokalaşan kadının yanında küçük boyutlu işlenmesi ve cinsiyetinin erkek olmasından dolayı ölen kişinin oğlu olduğu düşünülmektedir. Çünkü Hellenistik gelenekte erkek figürlerinin yanına erkek hizmetçi, kadın figürlerinin yanına kadın hizmetçi işlenmektedir. Boyutlarına rağmen yetişkinler gibi giydirilmesi çocuğa ait olduğunun göstergelerindendir. Kat. 6.7’deki çocuk figürü ile aynı tipte yapılmış olmasına rağmen stilde farklılıklar göze çarpmaktadır. Öncelikle bu stelde uzatılmış oranlar, doğal hareket ve yumuşak elbise kıvrımları görülmektedir. Ancak vücut hareketine uyum gösteren ve doğal görünen elbise kıvrımlarının, detaya inildiğinde az kıvrımlı ve yüzeysel yapıldığı görülmektedir. Bu şekilde yapılan örnekler Lagina Hekate Tapınağı frizlerinde de490 _{izlenmekte olup, Kat. 6.4’ün de MÖ} 2. yy’ın son çeyreğinde yapılmış olduğunu düşündürmektedir.

MÖ 2. yy’ın son çeyreğine tarihlenen Kat. 6.15’teki aile sahnesinde oturan kadın figürünün kocasına doğru uzattığı küçük bir çocuk bulunmaktadır (Res. 45). Çocuk bir kolunu babasına doğru uzatmıştır. Üzerinde bir kıyafet olduğu anlaşılmasına rağmen detayları belirgin değildir. Kat. 1.7’de yazıtından da anlaşıldığı üzere baba-oğul betimlenmiştir (Res. 43). Ölen figürden daha küçük boyutlu yapılan çocuğun sağ bacağı sabit durmakta, sol bacağı hafif öne doğru açılmıştır. Babası gibi belde bir kuşakla sarılan kısa khiton üzerine, dizlerin arka hizasında katları görülebilen chlamys giymiştir. Sağ kolu kırık olmasına rağmen bacağın üzerinde ya da yan tarafında herhangi bir iz bulunmadığı için sağ kolunu sol omuz üzerindeki chlamysin ucunu tutmak için götürdüğü düşünülmektedir. Sol elinde çerçeveye bitişik olarak yapılan ve ne olduğu anlaşılamayan (yay?) bir nesne tutmaktadır. Başı kırık olmasına rağmen kalan izlerden babasının saçına benzer şekilde kabarık işlendiği düşünülmektedir. Annenin hem

489Benzer bir örnek için bkz. Şahin 2000, Lev. XLIII, TX 6. 490 _{Baumeister 2007, tüm levhalar.}

kocasının hem de oğlunun hatırası için yaptırdığı mezar steli figürlerin ikisinin de ölmüş olduğunu göstermektedir. Oğul burada yas tutar şekilde değil, babasının izinden giden bir asker gibi betimlenmiştir. Küçük yaşta olduğu için de paludamentum yerine chlamys giydirilmiştir.

Resim 43: Erkek Çocuk Figürleri

Resim 44: Erkek Çocuk Figürleri

2.3.4 Hizmetçi Figürleri