İSVİÇRE ÜLKE RAPORU Adana Ticaret Odası

(1)

İSVİÇRE

ÜLKE RAPORU

23-9-2021

Adana Ticaret Odası

(2)

İçindekiler Sayfa No

1. İsviçre Hakkında Genel Bilgiler 4

Coğrafi Konum 4

Siyasi ve İdari Yapı 4

Nüfus ve İstihdam 5

Doğal Kaynaklar ve Çevre 5

2. Genel Ekonomik Durum 6

3. İsviçre Dış Ticareti 7

Genel Durum 7

İsviçre’nin İhracatında Başlıca Ürünler 7

İsviçre’nin İhracatında Öne Çıkan Ülkeler 8

İsviçre’nin İthalatında Başlıca Ürünler 9

İsviçre’nin İthalatında Öne Çıkan Ülkeler 10

4. Doğrudan Yabancı Yatırımlar 10

Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü 10

5. Türkiye-İsviçre Dış Ticareti 11

Genel Durum 11

Türkiye’nin İsviçre’ye İhracatında Başlıca Ürünler 12

Türkiye’nin İsviçre’den İthalatında Başlıca Ürünler 12

6. Dış Ticaret Politikası ve Uygulamaları 13

Dış Ticaret Mevzuatı 13

İthalat Rejimi 14

İhracat Rejimi 15

Gümrük Tarifeleri 15

7. Pazarın Özellikleri 16

Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları 16

Dağıtım Kanalları 16

Tüketici Tercihleri ve Satışı Etkileyen Faktörler 16

Kamu İhaleleri 17

8. Önemli Sektörler 17

9. Adana-İsviçre Dış Ticareti 19

Adana-İsviçre İhracat Verileri 19

Adana-İsviçre İthalat Verileri 20

Sonuç ve Değerlendirmeler 21

10. Kaynaklar 22

(3)

Tablolar İndeksi Sayfa No

Tablo 1-Başlıca Sosyal Göstergeler 4

Tablo 2-Temel Ekonomik Göstergeler 6

Tablo 3-İsviçre Dış Ticareti 7

Tablo 4-İsviçre’nin İhracatında Başlıca Ürünler 7

Tablo 5-İsviçre’nin İhracatında Öne Çıkan Ülkeler 8

Tablo 6-İsviçre’nin İthalatında Başlıca Ürünler 9

Tablo 7-İsviçre’nin İthalatında Öne Çıkan Ülkeler 10

Tablo 8-Doğrudan Yabancı Yatırım İstatistikleri 11

Tablo 9-Türkiye-İsviçre Dış Ticareti 11

Tablo 10-Türkiye'nin İsviçre’ye İhracatında Başlıca Ürünler 12 Tablo 11-Türkiye'nin İsviçre’den İthalatında Başlıca Ürünler 12

Tablo 12-Adana-İsviçre Dış Ticareti 19

Tablo 13-Adana-İsviçre İhracat Verileri 19

Tablo 14-Adana-İsviçre İthalat Verileri 20

(4)

Yönetici Özeti

Batı ve Orta Avrupa’da yer alan ve Almanya (346 km), Fransa (572 km), İtalya (734 km), Avusturya (165 km) ve Lihtenştayn (41 km) ile sınırları bulunan İsviçre Avrupa’nın en çok dağlık alana sahip ülkesidir.

İsviçre idari açıdan, 26 kantondan oluşan federal bir cumhuriyettir. Kantonlar Meclisi’ne 20 kantonun ikişer temsilci gönderme hakkı varken, yarım kanton sayılan 6 kantonun tek temsilci gönderme hakkı vardır.

Ülkenin federal düzeyde yönetiminde Kantonlar Meclisi dışında rol alan organlar 200 üyeli Ulusal Meclis ve 7 üyeli Federal Konsey’dir.

Nüfus büyüklüğü açısından dünyada 96. sırada yer alan İsviçre’nin nüfusu 2020 yılı verilerine göre 8.606.900’dür. Nüfusun %74’lük bir bölümünün şehirlerde yaşadığı İsviçre, insani gelişmişlik endeksine göre dünyada 2. sırada yer almaktadır.

Ülkenin önemli kaynaklarından kabul edilen su gücü, hidroelektrik santrallerinde enerji üretmek için kullanılmaktadır. Su kaynaklarının elektrik üretiminde kullanılması neticesinde, ithal enerji kaynaklarına bağımlılık azalmıştır. Bununla birlikte, İsviçre’de petrol ve diğer mineral yakıtlar ana enerji kaynaklarıdır ve bunları ithal etmektedir.

Dünyanın en gelişmiş serbest piyasa ekonomileri arasında yer alan İsviçre ekonomisi, 2020 yılında cari fiyatlara göre dünyanın en büyük 18. ekonomisidir. Yine 2020 yılında cari fiyatlara göre kişi başına düşen 81.867 dolar milli gelirle, dünyada Lüksemburg’un ardından 2. sırada yer almaktadır. Ülke ekonomisinde tarım %0,5, sanayi %25,6, hizmetler %70,9 pay almaktadır. Bankacılık, finans ve turizm sektörleri hizmetler içinde başı çekmektedir. Küçük ve orta ölçekli işletmeler, İsviçre ekonomisinin temelini oluşturmakla birlikte, çok sayıdaki çokuluslu şirketler de önemli ekonomik oyunculardır.

İsviçre, doğal kaynaklarının yetersiz olması nedeniyle hammadde ve ara malı ihtiyacını ithal etmek suretiyle karşılamakta, buna mukabil katma değeri yüksek ürünler ihraç etmektedir. Bunu yanında, altın hariç ihracatının %48’ini, ithalatının ise %65’ini AB ülkeleri ile gerçekleştirmektedir. 2020 yılında dünya ihracatında 16. sırada, dünya ithalatında 17. sıradadır.

Ekonomik ve siyasi istikrarı, şeffaf ve adil hukuk sistemi, güvenilir ve kapsamlı altyapısı ve verimli sermaye piyasaları nedeniyle yabancı yatırımcılar için cazip bir ülke olan İsviçre’nin 2019 yılı doğrudan yabancı yatırım (DYY) stoku 1,3 trilyon dolar seviyesindedir. DYY stokunun çoğunluğunu finans ve holdingler, ticaret, kimya, plastik endüstrileri oluştururken; ülkedeki en büyük yatırımcılar Lüksemburg ve Hollanda’dır.

Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) kurucuları arasında yer alan İsviçre, EFTA Sözleşmesi ve Avrupa Birliği ile Serbest Ticaret Anlaşması’na ek olarak, AB dışındaki 38 paydaşla 28 serbest ticaret anlaşması ağına sahip olup; dünyada geniş bir coğrafi alanda ticari ilişkilerini yürütmektedir. Ülkenin (EFTA dolayısıyla) Türkiye ile de Serbest Ticaret Anlaşması bulunmaktadır. İsviçre, Avrupa Birliği üyesi olmamasına rağmen 2008 sonundan itibaren Schengen Alanı’na dahildir.



Dış pazarlara açılmak isteyen üyelerimiz, hedef pazar tespiti ve hedef ülkelerde ürünlerini satmak istedikleri toptancı, perakendeci, imalatçı vb. potansiyel müşteri bilgilerini Odamız Ticari Bilgi ve İstihbarat Merkezi’nden temin edebilmektedir.

Detaylı bilgi için:

Esra ANTEPÜZÜMÜ

esra.antepuzumu@adanato.org.tr

(5)

1. İsviçre Hakkında Genel Bilgiler¹

Tablo 1-Başlıca Sosyal Göstergeler

Resmi Adı İsviçre Konfederasyonu Nüfus 8.574.832 (2019)

Dil Almanca (%63), Fransızca (%23), İtalyanca (%8), Romence(%0,5), Diğer (%5,5).

Yüzölçümü 41.285 km²

Başkent Bern

Başlıca Şehirleri Zürih, Basel, Cenevre, Lozan Yönetim Şekli Federal Cumhuriyet Devlet Başkanı Guy Parmelin Para Birimi İsviçre Frangı Kaynak: T.C. Ticaret Bakanlığı

Üyesi Olduğu Başlıca Kuruluşlar: CE, EFTA, EITI, FAO, G-10, ICAO, ILO, IMF, ISO, OECD, Schengen Convention, UN, UNCTAD, UNESCO, WHO, WTO.

Coğrafi Konum

İsviçre Batı ve Orta Avrupa’da yer alan 41.285 km² yüzölçümüne sahip, denize kıyısı olmayan bir ülkedir.

30.741 km²’si verimli (12.700 km² orman, 15.300 km² ekilebilir alan ve diğerleri), 2.457 km² oturmaya elverişli bölgeler ve 10.828 km²’si verimsiz topraklardan oluşmaktadır.

Avrupa’daki en çok dağlık alana sahip ülkenin güney ve güney doğusunda Alp Dağları bulunmakta, Alplerin kuzeyinde İsviçre Platosu uzanmaktadır. Söz konusu plato ülkenin yüzölçümünün %30’unu oluşturmaktadır.

Nispeten daha küçük boyuttaki Jura Dağları platonun kuzey batısında yer almaktadır. Jura Dağları İsviçre- Fransa sınırının önemli bir bölümünü oluşturmaktadır.

Ülkenin deniz seviyesinden yüksekliği 193 metre ile 4.634 metre arasında değişmekte ve bu nedenle bölgeler arasında iklim koşulları farklılık göstermektedir. Bitki örtüsü de buna göre çeşitlilik göstermektedir.

Ülkede zeytinlikler, bağlar, meşe ve kayın, çam ve köknar ağaçları görülürken diğer tarafta, yüksek dağlardaki meralar ve uzun süre karla kaplı dağlık bölgeler bulunmaktadır.

Hava durumu genelde ılıman olmakla birlikte irtifaya göre değişim göstermektedir. Kışlar soğuk, bulutlu, yağmurlu/karlı olurken yaz ayları serin ile sıcak arasında değişmekte, zaman zaman sağanak yağış görülmekte hava nemli ve bulutlu olabilmektedir.

Avrupa'nın hidrografik merkezinde yer alan İsviçre, birçok nehrin kaynağıdır. Bunların en önemlileri, Akdeniz'e akan Rhône ve Kuzey Denizi'ne dökülen Ren Nehri’dir.

Ülkenin kuzeyi ile güneyi arasındaki mesafe 220 km, doğusu ile batısı arasındaki mesafe 350 km’dir.

Ülkenin; Almanya (346 km), Fransa (572 km), İtalya (734 km), Avusturya (165 km) ve Lihtenştayn (41 km) ile sınırları bulunmaktadır. Başlıca şehirleri, başkent Bern, Zürih, Basel, Cenevre, Lozan’dır.

Siyasi ve İdari Yapı

İsviçre Federal düzeyde 200 üyeli Ulusal Meclis, 46 üyeli Kantonlar Meclisi ve 7 üyeli Federal Konsey tarafından yönetilmektedir.

Ülke, 6 adedi yarım kanton (Kantonlar Meclisi’ne 2 yerine 1 temsilci gönderme hakkı) olmak üzere toplamda 26 kantondan oluşmaktadır. Kantonlar; Aargau, Appenzell Innerrhoden, Appenzell Ausserrhoden, Bern, Basel Landschaft, Basel Stadt, Fribourg, Geneva, Glarus, Graubünden, Jura, Luzern, Neuchâtel, Nidwalden, Obwalden, St. Gallen, Schaffhausen, Solothurn, Schwyz, Thurgau, Ticino, Uri, Vaud, Valais, Zug, Zürih’tir.

1 T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5f3b9bf113b876ea88e4ca57/ISisvicre_ulke_profili_2021_nisan18.pdf

(6)

Nüfus ve İstihdam

İsviçre Federal İstatistik Ofisi verilerine ülke nüfusu 2020 için 8.606.900’dür. Bu değer, ülke mevzuatı uyarınca, ülkede en az 12 aylık oturma iznine sahip yabancılar ile ülkede ikamet eden İsviçrelileri kapsamaktadır. Ülkede yerleşik yabancılar nüfusun %25,3’ünü oluşturmaktadır.

Nüfus büyüklüğünde dünyada 96. sırada yer alan İsviçre nüfusunun 2025 yılında 9 milyon kişi olacağı tahmin edilmektedir.

Nüfusun %50,4’ünü kadınlar, %49,6’sını erkekler oluşturmaktadır. Nüfusun %20’sini 0-20 yaş grubu,

%26,4’ünü 21-39 yaş grubu, %35’inin 40-64 yaş grubu, %18,7’sini 64 yaş ve üstü yaş grup oluşturmaktadır.

Beklenen yaşam süresi erkeklerde 81,9, kadınlarda 85,6’dır.

İnsani gelişmişlik endeksine göre dünyada 189 ülke arasında İsviçre 2. sıradadır. 2020 verilerine göre nüfusun %73,9’u şehirlerde yaşamaktadır. 2015-2020 döneminde tahmini şehirleşme hızı %0,88’dir.

Ülkede çalışan nüfus 5,09 milyonun 3,5 milyonu İsviçreli, 1,6 milyonu yabancıdır. Çalışan yabancı nüfusun

%19,9’u günlük olarak İsviçre’ye çalışmaya gelip ikametleri komşu ülkelerde olan kişilerdir. Haftalık çalışma süresi ortalama 41,6 saattir. 2020 üçüncü çeyreğinde ülkedeki işsizlik oranı %5,3 olmuştur.

2017 yılı tahmini verilerine göre nüfusun dini inanca göre dağılımına bakıldığında %35,9 Roman Katolik,

%23,8 Protestan, %5,9 diğer Hristiyanlar, %5,4 Müslüman, %1,4 diğer dinler, %0,3 Musevi, %26 bir dine bağlı olmayanlar, %1,4 belirlenemeyen gruplardan oluşmaktadır.

Doğal Kaynaklar ve Çevre

İsviçre’nin doğal kaynakları arasında mineraller, su ve toprak bulunmaktadır. Su gücü, İsviçre için önemli bir doğal kaynak olarak kabul edilmektedir. İsviçre'nin buzullarından gelen su, hidroelektrik santrallerinde enerji elde etmek için kullanılmaktadır. Bu enerji, daha sonra ülkeye elektrik sağlamak için kullanılmaktadır.

2014 yılı itibarıyla ülke elektriğinin yaklaşık yüzde 59'u sudan üretilmeye başlanmıştır. Elektrik üretmek için suyun kullanılması sonucunda, ülkenin ithal enerji kaynaklarına bağımlılığını azaltmıştır.

İsviçre topraklarında tarım arazisinin payı %23,9, Alpler’deki otlakların payı %13, ormanlık alanların payı

%30,8, şehirlerin ve diğer oturum alanlarının payı %6,8’dir. Herhangi bir üretimin yapılmadığı alanların (nehirler, göller, çalılık, buzul) oranı %25,5’tir. Tarım alanları ve otlakların ülke alanının %30’undan fazlasını kaplamaktadır. Ülke ekonomisinde tarım %0,5, sanayi %25,6, hizmetler %70,9 pay almaktadır.

İsviçre'deki diğer bir doğal kaynak minerallerdir. Az miktarda demir ve manganez yatakları bulunmaktadır.

Ülkede ticari kullanıma elverişli diğer rezervler arasında kireç, kil, tuz, kum, mermer ve çakıl bulunmaktadır.

İsviçre enerji ihtiyacını ağırlıklı olarak ithal, yenilenemeyen kaynaklarından sağlamaktadır. Hidroelektrik enerji ve yakacak odun dışında ülkede çok az yerli enerji bulunmaktadır. Petrol ürünleri, doğal gaz ve nükleer yakıt ithal edilmektedir. İsviçre’de petrol ve diğer mineral yakıtlar ana enerji kaynaklarıdır (%50,6).

Bunu elektrik (%25), doğal gaz (%13,5) ve odun (%4,4) izlemektedir. İsviçre'deki ana enerji kaynakları, doğal gaz, nükleer enerji ve hidroelektriktir.

Ülkenin arazi ve toprakları halkın temel gıda ihtiyaçlarının sağlanmasına ve turizmden gelir elde edilmesine yardımcı olan bir başka doğal kaynaktır. 2014 itibarıyla, İsviçre topraklarının yaklaşık yüzde 30’u tarım ve hayvancılık için kullanılmaktadır. Ülkenin sarp arazisi, tarım için daha fazla genişlemeyi zorlaştırmaktadır.

Başta Alp Dağları olmak üzere, ülkenin tabii güzellikleri turizm sektörü açısından önemli bir gelir kaynağıdır.

(7)

2. Genel Ekonomik Durum²

Tablo 2-Temel Ekonomik Göstergeler

2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025

GSYİH (Cari Fiyatlar, milyar $) 705,52 704,83 707,87 790,66 832,43 864,61 909,42 945,38 GSYİH Büyüme (Sabit Fiyatlar, %) 2,7 1,2 5,3 3,6 2,1 1,4 1,9 1,3 Kişi Başına Düşen Milli Gelir (Cari

Fiyatlar, $) 83.158 82.484 81.867 90.358 94.004 96.480 100.277 103.006

Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %) 0,9 0,4 0,8 - 0,3 0,8 0,9 1

Cari Ödemeler Dengesinin GSYİH'ye

Oranı (%) 8,2 11,5 8,5 9 9,6 9,3 9,6 9,3

İşsizliğin Toplam İşgücüne Oranı (%) 2,5 2,3 3,2 3,6 3,4 3,2 3 3

Nüfus (milyon) 8,48 8,55 8,65 8,75 8,86 8,96 9,07 9,18

Kaynak: IMF

İsviçre ekonomisi, dünyanın en gelişmiş serbest piyasa ekonomileri arasında yer almaktadır. Cari fiyatlara göre, 2020 yılı itibarıyla 195 ülke arasında dünyanın 18. büyük ekonomisidir. Bunun altında yatan neden ise İsviçre’nin dünyadaki en istikrarlı ve rekabetçi ekonomilerden birine sahip olmasıdır. Bu durum ise; siyasi istikrar ve tarafsızlık, iyi yapılandırılmış ve şeffaf hukuk sistemi, düşük vergiler ve güçlü İsviçre Frangı’nın etkisi ile sağlanmaktadır. Söz konusu koşullar dünyanın her yerinden yatırımcıları cezbetmektedir. Ülkedeki istikrara bağlı olarak bankacılık ve finans sektörleri İsviçre ekonomisinin başı çeken sektörleri durumundadır.

Ülke Küresel İnovasyon Endeksi’nde dünyada birinci ve Küresel Rekabet açısından dünyadaki 141 ülke arasında 5. sıradadır. 2016 Birleşmiş Milletler verilerine göre İsviçre, Liechtenstein ve Lüksemburg'dan sonra denize kıyısı olmayan ülkeler arasında dünyanın en zengin üçüncü ülkesidir. Cari fiyatlara göre İsviçre, 2020 yılında 81.867 dolar kişi başına düşen milli gelirle, dünyada Lüksemburg’un ardından 2. sırada yer almaktadır.

Hizmet sektörü, özellikle bankacılık, finans ve turizm sektörleri ülke ekonomisinde başı çekmektedir. 2018 yılı verilerine göre ülkenin GSYİH’si içinde tarım sektörünün payı %1, sanayinin %25 ve hizmetler sektörünün %71’dir. Ekonomik serbestlik endeksine göre İsviçre, dünyada 178 ülke arasında 4. sıradadır. İş yapma kolaylığı açısından da İsviçre, dünyada 190 ülke arasında 36. sıradadır.

Küçük ve orta ölçekli işletmeler, İsviçre ekonomisinin temelini oluşturur. Bununla birlikte, burada bulunan çok sayıdaki çokuluslu şirket aynı zamanda önemli ekonomik oyunculardır.

OECD’nin Aralık 2020’de yaptığı tahmine göre ülke ekonomisinin 2020’de %4,7 daralması, toparlanmasının ise 2021’de %2,2 ve 2022'de %3,4 seviyesinde olması beklenmektedir.

Ekonominin ancak 2022'de kriz öncesi düzeyine ulaşacağı beklenirken, ekonomiye olan tüketici güveninin azalması, işsizliğin artmasına bağlı olarak özel sektör yatırımlarının ve tüketimin azalması sonucu ekonomik büyümenin yavaşladığı belirtilmektedir.

Salgın nedeniyle, dış ticaretteki önde gelen partner ülkelerde de büyümenin yavaşlaması sonucu ülkenin ihracatının olumsuz yönde etkilenmesi beklenmektedir. Ayrıca salgının ikinci dalgası baş gösteren belirsizliğin daha da artmasına neden olmaktadır. 2021'in ikinci yarısında aşılamanın yaygın bir şekilde uygulanması ile ülkedeki sıhhi durumun düzelteceği düşünülmektedir.

(8)

3. İsviçre Dış Ticareti³ Genel Durum

2015-2019 yılları arasında ülkenin hem ihracatında hem de ithalatında yıllık ortalama %2 artış kaydedilmiştir.

İsviçre, altın hariç ihracatının %48’ini, ithalatının ise %65’ini AB ülkeleri ile gerçekleştirmekte olup, doğal kaynaklarının yetersiz olması nedeniyle hammadde ve ara malı ihtiyacını ithal etmek suretiyle karşılamakta, buna mukabil katma değeri yüksek ürünler ihraç etmektedir.

2020 yılında dünya ihracatında 16. (%1,9 pay), dünya ithalatında 17. (%1,7 pay) sıradadır. İsviçre’nin 2020 yılında ihracatı 319 milyar dolar seviyesinde, ithalatı ise 291 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.

Tablo 3-İsviçre Dış Ticareti (Bin Dolar)

YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE

2016 302.890.960 270.135.316 573.026.276 32.755.644 2017 299.507.520 269.726.453 569.233.973 29.781.067 2018 310.742.992 279.244.339 589.987.331 31.498.653 2019 314.145.207 277.207.598 591.352.805 36.937.609 2020 318.985.767 291.035.118 610.020.885 27.950.649 Kaynak: ITC Trade Map

İsviçre’nin İhracatında Başlıca Ürünler

2020 yılında İsviçre’nin ihracatında başlıca ürünler; altın, tedavi veya korunma için ilaçlar, kan, serum, aşı, toksin vb. ürünler, sadece azotlu heterosiklik bileşikler, kol saatleri, cep saatleri ve diğer saatler, mücevherci eşyası ve aksamı, ortopedik cihazlar, protez organlar, işitme cihazları, tıbbi, cerrahi alet ve cihazlar, hormonlar ile kahve, kahve kabuk ve kapçıkları olmuştur.

Tablo 4-İsviçre’nin İhracatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020

İhracattaki Payı (%)

(2020)

2019-2020 Yıllarındaki Değişimi (%) 7108

Altın (platin kaplamalı altın dahil)

(işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde)

63.959.116 61.965.247 71.659.225 22,46 16

3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere

hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 44.830.008 47.107.919 47.353.347 14,84 1 3002 İnsan kanı, hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb.

ürünler 29.048.814 34.459.445 39.537.733 12,39 15

2933 Sadece azotlu heterosiklik bileşikler 9.454.648 10.315.329 12.589.760 3,95 22

9102

Kol saatleri, cep saatleri ve diğer saatler (zaman ölçen sayaçlar dahil) (91.01 pozisyonundakiler hariç)

13.660.337 13.603.908 11.448.719 3,59 -16

7113

Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden)

11.754.729 11.654.964 8.105.029 2,54 -30

9021

Ortopedik cihazlar; cebireler, kırıklar için cihazlar vb; protez organlar; işitme cihazları, vücut içi ve dışı cihazları

6.262.924 6.298.572 5.975.735 1,87 -5

9101

Kol ve cep saatleri ve diğer saatler (zaman ölçen sayaçlar dahil) (zarfları kıymetli metallerden veya bunlarla kaplanmış)

6.777.411 7.045.746 5.771.779 1,81 -18

9018 Tıpta, cerrahide, dişçilikte ve veterinerlikte

kullanılan alet ve cihazlar 4.048.328 4.033.307 3.519.493 1,1 -13 2937 Hormonlar, prostaglandinler, thromboxanlar

ve bunların hormon olarak kul. türevleri 2.513.704 2.162.492 3.181.414 1 47

(9)

Tablo 4-devamı

GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020

(2020)

2019-2020 Yıllarındaki Değişimi (%) 0901

Kahve, kahve kabuk ve kapçıkları, içinde herhangi bir oranda kahve bulunup kahve yerine kullanılan ürünler

2.350.718 2.508.925 2.856.689 0,9 14

7110 Platin (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da

pudra halinde) 1.112.671 1.956.263 2.460.208 0,77 26

8479 Kendine özgü bir fonksiyonu olan diğer

makinalar ve mekanik cihazlar 2.340.239 2.276.626 2.340.750 0,73 3

9027

Fiziksel-kimyasal analiz alet- cihazlar;

akışkanlık, genleşme vb. ölçü cihazlar; ısı-ışık- ses ölçme cihazları; mikrotomlar

1.545.908 1.620.795 1.882.391 0,59 16

2202 Sular (mineral ve gazlı sular dahil) ve alkolsüz

diğer içecekler 1.815.557 1.870.459 1.846.806 0,58 -1

8481

Borular, kazanlar, tanklar, depolar ve benzeri diğer kaplar için, musluklar, valfler (vanalar) ve benzeri cihazlar

1.833.139 1.633.685 1.830.069 0,57 12

3302

Sanayide hammadde olarak kullanılan koku veren maddelerin karışımları ve esası bu maddelerin bir veya daha fazlası olan karışımlar (alkollü çözeltiler dahil)

1.777.400 1.780.829 1.726.591 0,54 -3

3304 Güzellik veya makyaj müstahzarları ve cilt

bakımı için müstahzarlar 1.329.132 1.405.062 1.638.189 0,51 17

8501 Elektrik motorları ve jeneratörler *elektrik

enerjisi üretim (elektrojen), grupları hariç+ 1.569.116 1.605.189 1.579.100 0,5 -2 2716 Elektrik enerjisi, (1) 15 0C'lik ısıda ölçülmüş 2.116.593 1.817.762 1.557.139 0,49 -14

TOPLAM İHRACAT 310.742.992 314.145.207 318.985.767 100 2 Kaynak: ITC Trade Map

İsviçre’nin İhracatında Öne Çıkan Ülkeler

İsviçre’nin 2020 yılında gerçekleştirdiği ihracatta en büyük pay ABD, Almanya, Çin, Birleşik Krallık ve Fransa’ya aittir. Türkiye, İsviçre’nin 2020 yılı ihracatında %2 payla 14. sıradadır.

Tablo 5-İsviçre’nin İhracatında Öne Çıkan Ülkeler (Bin Dolar)

Sıra Ülke 2018 2019 2020

(2020)

Değişim (%) (2019-2020)

1. ABD 40.992.996 43.932.802 73.330.907 23 67

2. Almanya 47.506.078 48.035.751 49.104.518 15,4 2

3. Çin 30.264.276 21.559.003 17.435.985 5,5 -19

4. Birleşik Krallık 10.649.165 28.340.579 16.814.188 5,3 -41

5. Fransa 19.767.738 19.424.770 16.490.605 5,2 -15

6. İtalya 16.602.704 16.212.014 15.507.434 4,9 -4

7. Hindistan 17.839.950 18.075.132 11.567.430 3,6 -36

8. Avusturya 7.634.479 6.400.354 8.192.882 2,6 28

9. İspanya 6.923.868 7.890.313 8.023.978 2,5 2

10. Japonya 7.941.986 8.113.908 7.512.436 2,4 -7

11. Singapur 6.816.757 6.220.769 6.775.598 2,1 9

12. Hollanda 8.192.202 6.088.183 6.659.238 2,1 9

13. Hong Kong 16.029.570 9.943.632 6.346.273 2 -36

14. Türkiye 2.852.147 3.367.551 6.244.164 2 85

15. Slovenya 936.086 3.292.245 5.144.830 1,6 56

TOPLAM İHRACAT 310.742.992 314.145.207 318.985.767 100 2 Kaynak: ITC Trade Map

(10)

İsviçre’nin İthalatında Başlıca Ürünler

İsviçre’nin 2020 yılı ithalatında başlıca ürünler; altın, tedavi veya korunma için ilaçlar, kan, serum, aşı, toksin vb. ürünler, otomobiller, mücevherci eşyası ve aksamı, otomatik bilgi işlem makineleri, manyetik veya optik okuyucular, telefon, ses, görüntü cihazları, platin, petrol yağları ile sadece azotlu heterosiklik bileşikler olmuştur.

Tablo 6-İsviçre’nin İthalatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020

İthalattaki Payı (%)

(2020)

2019-2020 Yıllarındaki Değişimi (%) 7108 Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş

veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde) 63.339.284 60.674.360 87.921.350 30,21 45 3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere

hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 19.422.343 21.046.960 25.882.324 8,89 23 3002 İnsan kanı, hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb.

ürünler 9.949.628 9.939.684 12.394.434 4,26 25

8703 Otomobiller 10.557.114 10.955.474 10.113.450 3,47 -8

7113

Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden)

16.202.365 16.509.078 7.895.569 2,71 -52

8471

Otomatik bilgi işlem mak. bunlara ait birimler;

manyetik veya optik okuyucular, verileri koda dönüştüren ve işleyen mak.

3.366.726 3.335.486 3.452.448 1,19 4

8517

Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar

3.383.397 3.234.998 3.279.362 1,13 1

7110 Platin (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da

pudra halinde) 1.254.711 1.908.811 3.117.656 1,07 63

2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde

edilen yağlar 4.745.803 5.147.114 2.624.615 0,9 -49

2933 Sadece azotlu heterosiklik bileşikler 6.996.176 7.902.635 2.468.566 0,85 -69 9018 Tıpta, cerrahide, dişçilikte ve veterinerlikte

kullanılan alet ve cihazlar 2.244.602 2.337.511 2.255.650 0,78 -4 9403 Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve

parçaları 2.156.870 2.058.335 2.083.998 0,72 1

9021

Ortopedik cihazlar; cebireler, kırıklar için cihazlar vb; protez organlar; işitme cihazları, vücut içi ve dışı cihazları

1.911.454 2.011.049 1.875.721 0,64 -7

7102 Elmaslar (işlenmiş olsun olmasın, fakat

mıhlanmamış veya takılmamış) 2.517.822 2.376.321 1.474.505 0,51 -38

8802

Helikopterler, uçaklar vb.; uzay araçları (uydular dahil), uzay araçlarını fırlatıcı araçlar ve yörünge-altı araçları

2.429.495 1.688.766 1.352.511 0,46 -20

9701

Tamamen elle yapılmış yağlı boya, karakalem ve pastel resimler (49.06 pozisyonundaki çizimler ve elle boyanmış veya elle dekore edilmiş fabrikasyon ürünler hariç); kolajlar ve benzeri dekoratif plakalar

1.827.524 1.601.105 1.253.310 0,43 -22

2716 Elektrik enerjisi, (1) 15 0C'lik ısıda ölçülmüş 1.858.117 1.389.405 1.249.357 0,43 -10

2204

Taze üzüm şarabı (kuvvetlendirilmiş şaraplar dahil); üzüm şırası (20.09 pozisyonunda yer alanlar hariç)

1.215.052 1.211.942 1.240.083 0,43 2

7114

Kuyumcu eşyası ve aksamı (kıymetli

metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden)

41.688 1.401.592 1.217.846 0,42 -13

8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 1.361.875 1.455.063 1.216.954 0,42 -16 TOPLAM İTHALAT 279.244.339 277.207.598 291.035.118 100 5 Kaynak: ITC Trade Map

(11)

İsviçre’nin İthalatında Öne Çıkan Ülkeler

2020 yılında İsviçre’nin en çok ithalat gerçekleştirdiği ülkeler Almanya, İtalya, ABD, Çin ve Fransa olurken;

Türkiye, %0,7 payla 25. sırada yer almıştır.

Tablo 7-İsviçre’nin İthalatında Öne Çıkan Ülkeler (Bin Dolar)

Sıra Ülke 2018 2019 2020

İthalattaki Payı (%)

(2020)

Değişim (%) (2019-2020) 1. Almanya 57.842.949 57.549.524 56.722.678 19,5 -1

2. İtalya 21.296.639 22.381.152 23.682.777 8,1 6

3. ABD 21.288.904 18.887.638 20.953.406 7,2 11

4. Çin 14.762.304 15.152.336 17.667.039 6,1 17

5. Fransa 20.171.776 18.945.089 17.371.001 6 -8

6. Birleşik Krallık 26.568.068 16.461.773 16.650.452 5,7 1 7. Hong Kong 3.919.288 3.827.713 12.056.882 4,1 215 8. Birl. Arap Emir. 10.353.931 15.055.492 10.115.265 3,5 -33

9. Avusturya 8.497.675 8.503.435 8.972.835 3,1 6

10. Tayland 2.656.874 5.600.915 8.159.703 2,8 46

11. İspanya 5.690.433 6.407.663 7.466.843 2,6 17

12. Hollanda 5.526.114 5.560.421 5.383.490 1,8 -3

13. Japonya 4.774.319 4.489.093 5.317.637 1,8 18

14. İrlanda 8.802.491 7.598.094 4.880.960 1,7 -36

15. Singapur 2.735.665 2.630.813 4.079.040 1,4 55

... ... ... ... ... ... ...

25. Türkiye 2.438.117 1.659.459 1.909.330 0,7 15 TOPLAM İTHALAT 279.244.339 277.207.598 291.035.118 100 5 Kaynak: ITC Trade Map

4. Doğrudan Yabancı Yatırımlar⁴

Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü

İsviçre, ekonomik ve siyasi istikrarı, şeffaf ve adil hukuk sistemi, güvenilir ve kapsamlı altyapısı ve verimli sermaye piyasaları nedeniyle yabancı yatırımcılar için cazip bir ülkedir. Söz konusu özelliklerine rağmen, İsviçre'ye DYY akışlarında, ülkenin uluslararası ticaret dinamiklerine ve uluslararası siyasetteki istikrarsızlıklara büyük ölçüde maruz kalması nedeniyle dalgalanma gözlenmektedir.

İsviçre kantonları, şirketleri kendi bölgelerinde yatırım yapmaya çekmek için çok sayıda vergi teşviki sunmaktadır. Bazı kantonlar, yeni yatırım yapacak firmalara on yıla kadar vergi muafiyeti sağlamaktadır.

Ülkeyi yatırımcılar açısından cazip hale getiren bir diğer öge ise; İsviçre hükümetinin küresel olarak yaygınlaşan kripto paraya öncülük etmesi ve bunun, ülkenin yeni girişimlere açık olduğunun bir göstergesi olarak algılanmasıdır.

UNCTAD'ın 2020 Dünya Yatırım Raporu'na göre, İsviçre'ye giren DYY, 2019 yılında 21,7 milyar dolar azalmıştır. Bunun büyük oranda, 2018 yılında ABD'de yapılan vergi reformu nedeniyle, ABD ana şirketlerinin yabancı iştiraklerinden geri dönüşlerinden kaynaklandığı belirtilmektedir. Ülkenin 2019 yılında DYY stoku 1,3 trilyon ABD doları seviyesindedir.

Sanayi sektöründeki yabancı yatırımların büyük bölümü kimya ve plastik sektöründe gerçekleşmiştir. Bu durum, mevcut İsviçre şirketlerinin yabancılara satılması ile gerçekleşmiştir. Hizmet sektörü ise finans ve holding şirketlerinin geri çekilmesi nedeniyle bir yatırım kaybına uğramıştır.

(12)

DYY stokunun çoğunluğunu oluşturan sektörler finans ve holdingler (%60'a yakın), ticaret, kimya ve plastik endüstrileridir. Lüksemburg ve Hollanda, İsviçre'deki en büyük yatırımcılardır.

İsviçre’de yabancı yatırımı düzenleyen başlıca yasalar, İsviçre Borçlar Kanunu, Lex Friedrich / Koller, Menkul Kıymetler Yasası ve Kartel Yasası’dır. Yabancı yatırımda sektör veya coğrafi ayrım yapılmamaktadır. Ülke, Dünya Bankası'nın 2020 İş Yapma Raporu’nda, bir önceki yıla göre iki sıra yükselerek 190 ülke arasında 36.

sırada yer almıştır. AT Kearney Doğrudan Yabancı Yatırım Güven Endeksi sıralamasında 2019'da 13'üncü sırada yer almıştır.

İsviçre’nin uluslararası ticaretinde belirleyici bir unsur da yapmış olduğu yatırım anlaşmaları ve serbest ticaret anlaşmalarıdır. İsviçre’nin 2018 yılı itibarıyla 127 ülke ile karşılıklı yatırım anlaşması, 47 ülke ve ilave olarak AB ülkeleri ile de serbest ticaret anlaşması bulunmaktadır.

İsviçre’de serbest ticaret bölgesi bulunmamaktadır.

Tablo 8-Doğrudan Yabancı Yatırım İstatistikleri (Milyon Dolar)*⁵

2017 2018 2019

Ülkeye Giren DYY 107.322 -53 151 -21.740 Ülkeye Giren DYY (% GSYİH) 15,63 -7,47 -3,06 Ülkeden Çıkan DYY 30.145 60.782 11.097

DYY Stoku 1.352.536 1.354.535 1.350.682

DYY Stoku (% GSYİH) 197,02 190,26 190,32 Yurt Dışı DYY Stoku 1.438.451 1.494.721 1.526.228 Kaynak: UNCTADSTAT

*: Verilere Lihtenştayn dahildir.

5. Türkiye-İsviçre Dış Ticareti⁶ Genel Durum

2020 yılında Türkiye İsviçre’ye 1,1 milyar dolar seviyesinde ihracat, İsviçre’den 7,7 milyar dolar tutarında ithalat gerçekleştirmiştir.

Tablo 9-Türkiye-İsviçre Dış Ticareti (Bin Dolar)

YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE

2016 2.680.909 2.506.215 5.187.124 174.694 2017 891.823 6.903.610 7.795.433 -6.011.787 2018 1.738.512 2.818.664 4.557.176 -1.080.152 2019 1.042.346 3.377.053 4.419.399 -2.334.707 2020 1.095.496 7.771.743 8.867.239 -6.676.247 Kaynak: ITC Trade Map

5UNCTADSTAT, https://unctadstat.unctad.org/wds/TableViewer/tableView.aspx

6T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5f3b9bf113b876ea88e4ca57/ISisvicre_ulke_profili_2021_nisan18.pdf

(13)

Türkiye’nin İsviçre’ye İhracatında Başlıca Ürünler

Tablo 10-Türkiye’nin İsviçre’ye İhracatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020

7108 Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da

pudra halinde) 934.335 210.226 185.824

8703 Otomobiller 87.827 80.416 84.769

0802 Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu

çıkarılmış/soyulmuş) 49.485 44.329 54.019

8802 Helikopterler, uçaklar vb; uzay araçları (uydular dahil), uzay araçlarını

fırlatıcı araçlar ve yörünge-altı araçları 32 16.050 53.825

8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 53.613 58.433 45.123

7606 Alüminyum saclar, levhalar, şeritler (kalınlığı 0,2 mm'yi geçenler) 48.617 48.033 45.032 3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar

(dozlandırılmış) 43.738 36.478 39.017

7110 Platin (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde) 7.565 14.397 32.900 6302 Yatak çarşafı, masa örtüleri, tuvalet ve mutfak bezleri 26.110 23.698 31.525 8544 İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik iletkenler; tek tek

kaplanmış liflerden oluşan fiber optik kablolar 25.534 23.230 22.800 6109 Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç giyim eşyası (örme) 20.214 17.494 15.687 2008 Yer fıstığı ve diğer kabuklu yemiş ve meyve konserveleri 11.756 13.019 15.592

7604 Alüminyumdan çubuklar ve profiller 11.163 13.600 12.383

0804 Hurma, incir, ananas, avokado ve guava armudu, mango ve mango

(taze/kurutulmuş) 10.594 9.935 12.228

9403 Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları 7.263 9.239 11.899

8504 Elektrik transformatörleri, statik konvertörler (örneğin; redresörler) ve

endüktörler 6.558 8.855 11.799

7106 Gümüş (altın veya platin yaldızlı gümüş dahil) (işlenmemiş veya yarı,

işlenmiş ya da pudra halinde) 881 3.777 11.066

6110 Kazaklar, süveterler, hırkalar, yelekler ve benzeri eşya (örme) 11.589 11.733 10.561 6115 Külotlu çoraplar, taytlar, kısa ve uzun konçlu çoraplar, soketler (varis

çorapları dahil) ve patik şeklinde çoraplar (örme) 11.158 9.585 9.671

7610

Alüminyum inşaat ve inşaat aksamı (94.06 pozisyonundaki prefabrik, inşaatlar hariç); inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış alüminyum, saclar, çubuklar, profiller, borular ve benzerleri

12.868 9.825 8.549

TOPLAM İHRACAT 1.738.512 1.042.346 1.095.496

Kaynak: ITC Trade Map

Türkiye’nin 2020 yılında İsviçre’ye en fazla ihraç ettiği ürünler; altın, otomobiller, diğer kabuklu meyveler, helikopterler, uçaklar vb., eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, alüminyum saclar, levhalar, şeritler, tedavi veya korunma için ilaçlar ile platin olmuştur.

Türkiye’nin İsviçre’den İthalatında Başlıca Ürünler

Tablo 11-Türkiye’nin İsviçre’den İthalatında Başlıca Ürünler (Bin Dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020

7108 Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da

pudra halinde) 1.091.594 1.791.932 6.136.454

3002 İnsan kanı, hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb. ürünler 175.207 177.177 162.481 3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar

(dozlandırılmış) 167.113 142.417 132.766

7106 Gümüş (altın veya platin yaldızlı gümüş dahil) (işlenmemiş veya yarı

işlenmiş ya da pudra halinde) 57.065 59.009 130.132

3302 Sanayide ve içecek imalinde hammadde veya koku verici maddeler ve

karışımlar 97.491 88.231 93.458

9102 Kol saatleri, cep saatleri ve diğer saatler (zaman ölçen sayaçları dahil)

(91.01 pozisyonundakiler hariç) 101.723 89.119 81.023

9101 Kol ve cep saatleri ve diğer saatler (zaman ölçen sayaçlar dahil)

(zarfları kıymetli metallerden veya bunlarla kaplanmış) 43.359 46.683 48.931

(14)

Tablo 11-devamı

GTİP ÜRÜNLER 2018 2019 2020

8445 Dokumaya elverişli elyafın hazırlanması, eğirme, katlama, bükme ve

ipliklerin hazırlanmasına mahsus makineler 96.548 33.317 44.356

9019 Mekanoterapi, masaj, psikotekni, ozonoterapi, oksijenoterapi,

aeroterapi, suni teneffüs, terapik teneffüs vb. cihazlar 5.380 11.717 43.539

2933 Sadece azotlu heterosiklik bileşikler 70.597 65.718 43.320

9021 Ortopedik cihazlar; cebireler, kırıklar için cihazlar vb; protez organlar;

işitme cihazları, vücut içi ve dışı cihazları 37.427 28.822 35.612

2936 Provitaminler ve vitaminler 20.538 13.727 28.815

2922 Oksijen gruplu amino bileşikleri 24.772 36.122 27.847

8479 Kendine özgü bir fonksiyonu olan diğer makineler ve mekanik cihazlar 22.378 24.050 25.527 2101 Kahve, çay ve Paraguay çayı hülasası, esans, konsantreleri ve

müstahzarları 22.427 18.261 23.093

8456

Herhangi bir maddenin aşındırılarak, lazerle, diğer ışın veya foton ışınıyla, ultrasonik, elektro-erozyon, elektro-kimyasal, elektron ışını, ionik ışın veya plazma arkı yöntemleri ile işlenmesine mahsus makina ve aletler

27.355 10.956 22.843

2202

Sular (mineral sular ve gazlı sular dahil) (ilave şeker veya, diğer tatlandırıcı maddeler katılmış veya aromalandırılmış), ve alkolsüz diğer içecekler (20.09 pozisyonundaki meyve ve, sebze suları hariç)

9.748 13.375 18.771

3920

Plastiklerden diğer plakalar, levhalar, filmler, folye ve şeritler, (gözeneksiz) (diğer maddelerle takviye edilmemiş, tabaka tabaka, tertiplenmemiş veya benzeri şekillerde birleştirilmemiş, mesnetsiz)

9.831 15.560 17.053

3204

Sentetik organik boyayıcı maddeler (kimyasal olarak belirli, bir yapıda olsun olmasın); bu fasılın 3 numaralı notunda, belirtilen

müstahzarlardan esası sentetik organik boyayıcı, maddeler olan müstahzarlar; fluoresanlı aydınlatma maddeleri veya lüminofor olarak kullanılan sentetik organik ürünler, (kimyasal olarak belirli bir yapıda olsun olmasın)

19.503 24.013 16.506

9031 Bu fasılın herhangi bir yerinde belirtilmeyen veya yer almayan, ölçme

veya muayene alet, cihaz ve makineleri; profil projektörleri 13.323 12.576 14.969

TOPLAM İTHALAT 2.818.664 3.377.053 7.771.743

Kaynak: ITC Trade Map

Türkiye’nin 2020 yılında İsviçre’den ithalatının %80’e yakın bölümünü altın oluşturmaktadır. İthal edilen diğer başlıca ürünler; kan, serum, aşı, toksin vb. ürünler, tedavi veya korunma için ilaçlar, gümüş, sanayide ve içecek imalinde hammadde veya koku verici maddeler ve karışımlar, kol saatleri, cep saatleri ve diğer saatler olmuştur.

6. Dış Ticaret Politikası ve Uygulamaları⁷ Dış Ticaret Mevzuatı

İsviçre ekonomisi ileri derecede uluslararası entegrasyona sahip bir yapıdadır. Bu karakteri ile ülke Gayri Safi Yurt İçi Hasılasının önemli bir kısmını dış ticaret yoluyla gerçekleştirmektedir. Bu ise, kişilerin ve malların sınır ülkeleri ile arasında serbest dolaşıma tabii olmaları nedeniyle mümkün olabilmektedir.

İsviçre, 1960 yılında kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) kurucuları arasında yer almıştır. Bugün için birliğin İsviçre ile birlikte 4 üyesi vardır. Norveç, İzlanda ve Liechtenstein diğer üyeleridir. AB ve EFTA ülkelerinin oluşturduğu iç pazarda, taraflar arasında ayrım gözetilmeksizin homojen özelliklere sahip Tek Pazar oluşturulması amaçlanmış, ancak İsviçre yapılan referandum ile Avrupa Birliğine taraf olmayı reddetmiştir.

7T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5f3b9c2d13b876ea88e4ca5c/isvicre_pazar%20_bilgileri.pdf

(15)

İsviçre ayrıca EFTA şemsiyesi altında, AB dışındaki üçüncü ülkelerle yaptığı Serbest Ticaret Anlaşmaları ile dünyada geniş bir coğrafi alanda ticari ilişkilerini yürütmektedir. Ülke, EFTA Sözleşmesi ve Avrupa Birliği ile Serbest Ticaret Anlaşması’na ek olarak AB dışındaki 38 paydaşla 28 serbest ticaret anlaşması ağına sahiptir.

İsviçre aynı zamanda Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyesi bir ülkedir. İsviçre, ticaretin serbestleştirilmesini desteklemekte ve DTÖ üyesi ülkelere en çok kayırılan ülke (MFN) kuralını uygulayarak dünya genelinde ticaret sınırlamalarının önüne geçmeye çalışmaktadır. Ayrıca İsviçre, bir DTÖ üyesi olarak tarife dışı engellerin birçoğunu gümrük vergileri ile değiştirerek yine uluslararası ticaretin artmasına hizmet etmiştir.

Bazı tarım ürünleri hariç olmak üzere ticarette uluslararası rekabeti bozacak koruma önlemleri genel olarak uygulanmamaktadır. Ülkede gerçek anlamda bir anti damping yasası bulunmadığı gibi işlenmiş ürünlerin ithalatında kota uygulaması da bulunmamaktadır. Avrupa Birliği ve EFTA ülkeleri ile olan Serbest Ticaret anlaşmaları ile endüstriyel ürünlerde genelde tam gümrük vergisi ve kota muafiyeti uygulanmaktadır.

Ancak bu durum gümrük işlemlerinin yapılmasına engel olmayıp gümrükleme prosedürleri geçerliliğini korumaktadır.

İthalat Rejimi

İsviçre, Avrupa Birliği üyesi olmamasına rağmen 2008 sonundan itibaren Schengen Alanı’na dahildir. Bunun sonucu olarak gümrük kontrolleri devam etmektedir. Gümrük işlemlerinde en önemli belge Gümrük beyannamesi olup ilaveten ihracatçının faturası ve menşe ispat belgesi gerekmektedir. Menşe ispat belgesi, serbest ticaret anlaşmaları kapsamındaki tercihli vergi oranları veya genelleştirilmiş tercihler sisteminden faydalanabilmek ya da yeniden ihraç edilecek malların menşeinin ispatı için gereklidir.

İsviçre’ye İhracatta Zorunlu Belgeler

İsviçre'ye ihracatta 'Cassis de Dijon' prensibi çerçevesinde ve AB ile imzalanan Karşılıklı Tanıma Anlaşması (MRA) kapsamında hâlihazırda uygunluk sertifikası almış ürünlerin yeniden değerlendirmeye tabi tutulması gerekmemektedir. Anılan durum ülkemiz ile imzalanan protokol kapsamında Türkiye'den gelen sanayi ürünleri için de geçerlidir. Bu itibarla, AB'de üretilmiş ya da AB pazarında hâlihazırda satışa sunulabilen tüm ürünler uygunluk değerlendirmesinden bağımsız İsviçre'de satışa sunulabilmektedir. Anılan durumun istisnası İsviçre'nin ana dillerinin (Almanca, Fransızca ve İtalyanca) kullanım kılavuzları ve ambalajlar üzerinde yer alması kuralıdır. Söz konusu kural kapsamında ürün grubuna göre ya satışın yapılacağı bölgenin dili ya da tüm resmi dillerin ambalaj ve kılavuzlarda yer alması gerekmektedir.

Cassis de Dijon kuralının istinası ve ihracatta zorunlu belgelendirmeye tabi ürünler ise: lisansa tabi ürünler (tıbbi ürünler ve malzemeler), kimyasal ürünler mevzuatı kapsamında kayda tabi ürünler, önceden ithalat izni alınması gerekli ürünler ve ithalat yasağına tabi ürünler olarak sıralanmaktadır.

Uluslararası akreditasyon prensipleri çerçevesinde İsviçre diğer ülkeler tarafından kabul edilen otoriteler tarafından verilen belgeleri kabul etmektedir. Bu kapsamda, SECO'ya bağlı İsviçre Akreditasyon Servisi (Swiss Accreditation Service - SAS) European Cooperation for Accreditation (EA), International Accreditation Forum (IAF) ve International Laboratory Accreditation Cooperation (ILAC) ile işbirliği içerisinde çalışmaktadır.

Türkiye için EFTA-Türkiye Karşılıklı Tanıma Protokolü kapsamında belirlenen uygunluk değerlendirmesi kuruluşlarına ise sektör bazında aşağıdaki link üzerinden ulaşılabilmektedir.

http://www.efta.int/mra/not-and-acc-conformity

İsviçre'ye ihracatta gümrük otoritesine ibraz edilecek belgeler ve İsviçre'ye ihracata ilişkin ürün bazında detaylı bilgiye aşağıdaki internet bağlantısı ile ulaşılabilmektedir.

https://www.ch.ch/en/swiss-customs/

(16)

Yukarıda belirtildiği üzere, Türkiye ve EFTA arasında 'Uygunluk Değerlendirmesi Alanında Karşılıklı Tanıma Protokolü' kapsamında AB teknik düzenlemelerine uygun sektörlerdeki ürünlerin İsviçre'de yeniden ithalat kontrollerine tabi olmaması ve anılan ürün gruplarında Türkiye tarafından verilen sertifikaların İsviçre'de geçerli olması karara bağlanmıştır.

İhracat Rejimi

İsviçre'den ihraç edilecek tüm ticari mallar için elektronik ihracat gümrük beyannamesi gereklidir. Bu iş, ihracatçı firma tarafından önceden yazılı olarak verilen talimatla, bir nakliye şirketine/gümrük acentesine devredilebilir. Nakliye şirketi/gümrük acentesi daha sonra beyan yükümlülüğüne tabi kişi olarak firma adına hareket eder. Nakliye şirketi/gümrük acentesi gümrük ile gerekli çalışmaları koordine eder ve gümrükleme işlemi aşamasında ortaya çıkabilecek soru ve sorunların çözümünde firmaya destek sağlayabilir.

İsviçre'den ihracat yaparken, ihracatçının veya ihracatçının yetkilendirdiğiniz nakliye şirketi/gümrük acentesinin, bir elektronik ihracat gümrük beyannamesi hazırlaması ve Gümrük İdaresine sunması gerekir.

Bunun tam olarak nasıl çalıştığı aşağıdaki bağlantıda ayrıntılı olarak açıklanmaktadır: İsviçre gümrük bölgesinden nihai ihracat için gönderilen malların, ihracat için İsviçre gümrüklerine beyan edilmesi gerekir.

Tarife numaraları ve belirli mallar için yasaklar, kısıtlamalar ve yetkilendirme bilgileri Elektronik Gümrük Tarifesi-Tarifeler, www.tares.ch adresinde bulunabilir. İlgili arama penceresinde, yön olarak "ihracat"ın seçilmesi ve ihracatın yapılacağı ülkenin seçilmesi gerekmektedir. İhracatta gümrük vergisi olmadığından ihracat değerlendirmesi yapılırken herhangi bir harç ödenmemektedir.

İhracat prosedürlerine ilişkin detaylı bilgiye

https://www.ezv.admin.ch/ezv/en/home/documentation/regulations.html bağlantısından ulaşılabilir.

Genelde herhangi bir kısıtlama olmaksızın ihracat yapmak mümkündür. Ancak bazı koşullarda ihracat yasaklanabilir veya kısıtlanabilir. Bazı ülkelere mal ihracatı yasaklanmakta veya önemli ölçüde kısıtlanabilmektedir. Konu ile ilgi detaylı bilgi Ekonomi ile ilgili Devlet Sekreterliğinden (SECO) sağlanabilmektedir.

https://www.seco.admin.ch/seco/fr/home/Aussenwirtschaftspolitik_Wirtschaftliche_Zusam menarbeit/Wirtschaftsbeziehungen/exportkontrollen-und-

sanktionen/sanktionenembargos/sanktionsmassnahmen.html Gümrük Tarifeleri

Çoğu ülkenin aksine İsviçre değer yerine brüt ağırlığa dayalı bir vergilendirme sistemi uygulamaktadır.

İsviçre Gümrük Vergisi oranları çoğu diğer ülkeden daha düşüktür. Bu sistem yükte hafif paha da ağır yüksek kaliteli ürünlerin ithalatını desteklemektedir. Diğer ülkelerle uyumlu olarak İsviçre sınırlarında otomobil vergisi, tütün ve bira vergisi gibi vergi ve harçları tahsil etmektedir.

İsviçre’ye ihracat yapmadan önce ürünün Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Numarası kullanılarak aşağıda belirtilen Resmi İnternet Sitesinden İsviçre’nin ürüne uyguladığı vergi miktarları ve varsa kota bilgileri hem ülkemiz hem de aynı sayfada “display all rates” seçilerek bütün diğer ülkeler için görülebilmektedir.

Bilgi için: https://xtares.admin.ch/tares/main/mainFormHandler.do;jsessionid=LS6CFhVLzZ_aQ 7gNZIqgjkwJAO8_Dl0tFon8THWCmP5Rlq_j2cQM!1642530023?tnNummer=&kopfdaten.direction=import&

kopfdaten.userCountryIso2Code=TR&kopfdaten.countryIso2Code=TR&kopfdaten.date=26.02.2020&tn=&s earchText=&searchTextD4=&sucheEntscheideD4RadioButton=volltext&searchTextD6=&chemicalSearchTy pe=cas&chemicalField=

(17)

7. Pazarın Özellikleri⁸

Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları

İsviçre, INSEAD ve Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü tarafından çıkarılan "Global Innovation Index"te birinci sırada yer almakta olup, ülke fikri mülkiyet haklarına ve yeniliklerin korunmasına son derece önem vermektedir.

İsviçre, Fikri Mülkiyet haklarını tek bir lisanslama yoluyla merkezi olarak yönetmek ve kullanmak için ideal yasal ve mali koşullar sunmaktadır. Ülke, Avrupa Patent Konvansiyonu ve Patent İşbirliği Anlaşmalarını imzalamıştır. Bu anlaşmalar gereği Cenevre'deki WIPO Uluslararası Bürosu'na tek bir uluslararası patent başvurusu yapılarak 38 Avrupa ülkesi dahil olmak üzere Dünya genelinde 148 ülkede patent koruma başvurusu yapılabilmektedir. Böylelikle, anılan anlaşmalara taraf olan ülkelerdeki kişilerle birlikte kendi vatandaşlarının da patent haklarını korumaktadır.

Ayrıca, İsviçre’de gümrükten geçen mallarda da patent ihlali tespit edilmesi halinde patent sahibinin hak ihlaline karşı korumayı gümrük makamlarından talep etmeye hakkı bulunmaktadır.

Detaylı bilgi için; İsviçre Federal Fikri Mülkiyet Hakları Enstitüsü https://www.ige.ch/en.html Dağıtım Kanalları

İsviçre’de dağıtım kanalları incelendiğinde sektörün dikey bir yapıda entegre olduğu görülmektedir.

Böylelikle merkezi bir sistem içinde alımlarını gerçekleştirmekte ve bağımsız çalışan perakendecilere karşı rekabet güçlerini artırmaktadırlar. Ülkede kooperatifçilik çok yaygın bir uygulamadır. Perakende satış pazarını ikişer binin üzerindeki mağaza sayıları ve milyonlarca üyeleri ile Migros ve Coop gibi kooperatifler domine etmektedirler. Söz konusu kooperatiflerin yıllık ciroları 2019 yılında otuzar milyar doların üzerinde gerçekleşmiştir.

Ayrıca ülkede giyim, kozmetik, mücevher ve gıda gibi departmanlara sahip büyük katlı mağazalar (Globus, Manor), süper ve hipermarketler (COOP, Migros, Denner, Aldi Lidl), geleneksel mağazalar, reçetesiz ilaç satan mağazalar ve dünya çapında şubeleri bulunan uzmanlaşmış mağazalar yer almaktadır.

Diğer taraftan, dünyadaki gelişmelere paralel olarak İsviçre’de uzaktan satışlarda son yıllarda çok büyük bir artış yaşanmıştır. Bu büyümede %92 mertebesinde internetin yaygın olarak kullanımı önemli bir rol oynamaktadır. En çok kullanılan elektronik ticaret siteleri https://www.toppreise.ch/en adresinde ürün bazında fiyat mukayeseli olarak yer almaktadır.

Tüketici Tercihleri ve Satışı Etkileyen Faktörler

Tüketici tercihleri, satış teknikleri ve satışı etkileyen faktörler arasında aşağıdaki hususlar sayılabilir:

• Ülkede tüketimin büyük ölçüde az sayıdaki mağaza zincirleri üzerinden gerçekleşmesi nedeniyle ürünlerimizin bu mağazalarda da yer alması yönünde girişimlerde bulunulması, ürünlerimizin tanıtımı amacıyla bizzat mağaza, showroom açılması ve “Made in Turkey” algısının güçlendirilmesi için yazılı ve görsel basın yoluyla tanıtım yapılması önemli görülmektedir.

• Ülkenin/tüketicilerin üst düzeydeki kalite beklentilerini karşılamak üzere ürünlerimizin sunumu ile ambalaj ve etiketlenmeleri yanında uluslararası bilinilirliği olan her türlü sertifika ve belgeye sahip olmaları rekabet gücümüzü artıracaktır.

• Pazara girişin kolaylaştırılması ve olumlu imaj için bu ülkedeki ticari faaliyetlerin İsviçre’de kurulacak olan bir İsviçre firması üzerinden yürütülmesi veya aynı amaca hizmet etmek üzere sınır komşusu ülkelerde

8 T.C. Ticaret Bakanlığı, https://ticaret.gov.tr/data/5f3b9c2d13b876ea88e4ca5c/isvicre_pazar%20_bilgileri.pdf