KKTC BA
KKTC BAŞŞBAKANLIKBAKANLIK KIBRIS T
KIBRIS TÜÜRK YATIRIM GELĐRK YATIRIM GELĐŞŞTĐTĐRME AJANSIRME AJANSI
Adana Ticaret Odas Adana Ticaret Odas ı ı Bilgilendirme Toplant
Bilgilendirme Toplant ı ı s s ı ı
Ay
şe Dönmezer Direktör
12 Mart 2010
KKTC EKONOMĐSĐ
YAGA HAKKINDA
YATIRIM ĐKLĐMĐ VE YATIRIMLARI TEŞVĐK SĐSTEMĐ
YATIRIM FIRSATLARI
Bilgilendirme Konular Bilgilendirme Konular ı ı
www.investinnorthcyprus.org
2
Ekonomik
Ekonomik Durum Durum
3
KKTC Fert Ba
KKTC Fert Başı şı na D na D ü ü ş ş en Milli Gelir en Milli Gelir
(ABD$) (ABD$)
Kaynak:DPÖ
4 -
2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 14,000 16,000
2003 2004 2005 2006 2007 2008
www.investinnorthcyprus.org
KKTC GSMH B
KKTC GSMH B ü ü y y ü ü me Oran me Oran ı ı
(%)(%)Kaynak:DPÖ (2009 Gerçekleşme Tahmini)
-5.00 0.00 5.00 10.00 15.00 20.00
2003 2004 2005 2006 2007 2008
5
www.investinnorthcyprus.org
KKTC Enflasyon Oran
KKTC Enflasyon Oran ı ı
(%)(%)Kaynak:DPÖ
6 11.6
2.7
19.2
9.4
5.7 14.5
12.6
0 5 10 15 20 25
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
www.investinnorthcyprus.org
Sabit Sermaye Yat
Sabit Sermaye Yat ı ı rı r ı mlar mlar ı ı
(1977 Fiyatlar
(1977 Fiyatlarııyla YTL)yla YTL)
Kaynak:DPÖ
7
574 1,060
683 1,490
741
1,995
1,135 2,422
891
2,437
840 2,318
- 500 1,000 1,500 2,000 2,500
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Public Private
www.investinnorthcyprus.org
www.investinnorthcyprus.org
KKTC D
KKTC D ış ış Ticaret Ticaret Đ Đ hracat hracat
(Milyon ABD$(Milyon ABD$))
Kaynak: DPÖ
- 10 20 30 40 50 60 70 80 90
2003 2004 2005 2006 2007 2008
8
KKTC
KKTC Đ Đ hracat hracat ı ı 2008: 2008: Ü Ü r r ü ü nler nler
(Milyon ABD $) (Milyon ABD $)
4,16%
7,04%
3,94%
22,89%
21.70%
1.07%
0,96%
0,33%
0,70%
1,48%
Narenciye Meyveleri Süt Ürünleri
Hazır Giyim Alkollü Đçkiler Alçı Taşı
Potates
Narenciye Konsantresi Keçi Boynuzu (Harnup) Deri
Đlaç
www.investinnorthcyprus.org 9
KKTC
KKTC Đ Đ hracat hracat ı ı 2008: 2008: Ü Ü lkeler lkeler
5,572,694
17,037,107
41,770,636 4,953,414
13,218,029
1,002,242
Türkiye
AB Ülkeleri
Doğu Avrupa Ülkeleri
Diğer Đslam Ülkeleri ve Orta Doğu
Birleşik Arap Emirlikleri
Diğer
www.investinnorthcyprus.org 10
www.investinnorthcyprus.org Kaynak:DPÖ
D D ış ış Ticaret Ticaret Đ Đ thalat 2008 thalat 2008
(Milyon ABD $) (Milyon ABD $)
- 200 400 600 800 1,000 1,200 1,400 1,600 1,800
2003 2004 2005 2006 2007 2008
11
KKTC KKTC Đ Đ thalat thalat ı ı 2008: 2008: Ü Ü lkeler lkeler
55,573,126 6,580,917
1,172,502,792
439,335,957 6,664,383
Birleşik Arap Emirlikleri Diğer
Türkiye
Güney Doğu Asya Kuzey Afrika Ülkeleri
www.investinnorthcyprus.org 12
Başlıca Ürünler: Taştan Mamul Ürünler, Kimyasal Ürünler, Mekanik Ürünler ve Ekipmanlar, Mineral Ürünler, Kağıt Ürünleri, Plastik Ürünler, Yaş meyve,sebze Ürünleri.
Ye Ye ş ş il Hat Ticareti 2005 il Hat Ticareti 2005 - - 2008 2008
(Euro 000) (Euro 000)
www.investinnorthcyprus.org
13
1,708
3,273
4,154
7,171
- 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000
2005 2006 2007 2008
%91
%27
%73
REEL SEKT
REEL SEKT Ö Ö RLER RLER
TURĐZM SEKTÖRÜ
Kitle Turizmi
Özel Đlgi Turizmi
YÜKSEK ÖĞRENĐM SEKTÖRÜ
ĐNŞAAT SEKTÖRÜ
Snow Balls
www.investinnorthcyprus.org 14
KKTC Turizm Sekt
KKTC Turizm Sekt ö ö r r ü ü : :
Net Turizm Gelirleri ve Turist Say Net Turizm Gelirleri ve Turist Sayııssıı
15
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900
2003 2004 2005 2006 2007 2008
NET TURĐZM GELĐRLERĐ (Milyon ABD Doları) TURĐST SAYISI(bin kişi)
www.investinnorthcyprus.org
- 50,000 100,000 150,000 200,000 250,000 300,000
ALMAN YA
GÜNE Y KIBR
IS
KK TC
OCAK-EKĐM 2008 OCAK-EKĐM 2009
KKTC Turizm Sekt
KKTC Turizm Sekt ö ö r r ü ü : :
Turistik Tesislerde Konaklayan Ki
Turistik Tesislerde Konaklayan Kişşi Sayi Sayııssıı 20082008--2009 (Ocak2009 (Ocak--Ekim)Ekim)
16
www.investinnorthcyprus.org
KKTC Y
KKTC Y ü ü ksek ksek ö ö ğ ğ renim Sekt renim Sekt ö ö r r ü ü
17 0
10,000 20,000 30,000 40,000
2007-2008 2008-2009 2009-2010
2007-2010 Öğretim Yılı KKTC Üniversitelerinin Yıllara ve Ülkelere Göre Öğrenci Sayıları
TC KKTC 3.ülke
www.investinnorthcyprus.org
TEDB TEDB Đ Đ RLER RLER
Kredi Garanti fonu ve faiz farkı fonu uygulaması,
Đhracatçıya Eximbank kredi imkanı uygulaması,
KOBĐ’lere “0” faizli kredi imkanı uygulaması,
Đthalatta alınan stopaj vergileri ve KDV oranlarında önemli indirimler,
KOBĐ lere yönelik düşük faizli uzun vadeli kredi imkanları,
Sosyal Güvenlik prim borçlarına yönelik ceza indirimleri,
www.investinnorthcyprus.org 18
…/..
Vergi borçlarına yönelik ceza indirimleri,
Tapu harçlarında %75 oranında indirim,
Bankaların Dağıtılmayan ve sermayelerine ilave edilen kazançlarda %15 Gelir vergisi muafiyeti,
Devlet alacaklarına uygulanan faizlerde indirim,
Alacaklarda Devlet önceliğinin (özellikle Bankalar için) kaldırılması,
Özel ve Tüzel kişilerin borçlarının yeniden yapılandırılmasında Pul ve BSĐV muafiyeti,
www.investinnorthcyprus.org 19
…/..
Merkez Bankasının munzam karşılık oranını düşürmesi,
Merkez Bankası Reeskont faiz oranlarında indirim yapması ve yararlanan sektörleri genişletmesi,
Kurumlar Vergisi oranının %10 a,Gelir vergisi üst oranın ise %37’ye düşürülmesi.
www.investinnorthcyprus.org 20
“ “ Kamunun Kamunun Etkinli Etkinli ğ ğ inin inin ve ve Ö Ö zel zel Sekt Sekt ö ö r r ü ü n n Rekabet
Rekabet G G ü ü c c ü ü n n ü ü n n Art Art ı ı r r ı ı lmas lmas ı ı Program Program ı ı ” ”
Türkiye Cumhuriyeti tarafından finansman sağlanmak suretiyle desteklenen“Kamunun Etkinliğinin ve Özel Sektörün Rekabet Gücünün Artırılması Programı”nı 2010-2012 yılları için uygulamaya başlayacaktır.
Programın temel hedefi kamunun ekonomi içindeki
payının azaltılarak, sürdürülebilir bir büyümeyi teminen özel sektöre dayalı rekabet gücü yüksek bir ekonomik ortam yaratılmasıdır.
www.investinnorthcyprus.org 21
AVRUPA
AVRUPA B B Đ Đ RL RL ĐĞĐ ĐĞĐ Đ Đ LE LE Đ Đ L L Đ Đ Ş Ş K K Đ Đ LER LER
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ekonomik kalkınmasını sağlamak amacıyla AB müktesebatı referans alınarak kapsamlı reform çalışmaları
yürütülmektedir.
Bu amaçla Müktesebatın belirli alanlarında gerek
mevzuat uyumunda gerekse de idari yapılanmalarda ilerlemeler kaydedilmiştir.
AB Mali Yardım Protokolu kapsamında 259 Milyon Euro ekonomide çeşitli sektörlerdeki projelere hibe olarak
kullandırılmıştır.
www.investinnorthcyprus.org 22
YAGA Hakk
YAGA Hakk ı ı nda nda
23
YAGA,
YAGA, ü ü lkemizde yat lkemizde yat ı ı r r ı ı mlar mlar ı ı n n
art art ır ı r ılmas ı lması ı, do , doğ ğru y ru y önlendirilmesi, ö nlendirilmesi, yat yat ı ı r r ı ı m ortam m ortam ı ı n n ı ı n iyile n iyile ş ş tirilmesi tirilmesi g g ö ö revlerini yerine getirmek revlerini yerine getirmek ü ü zere zere Ba Ba ş ş bakan bakan ’ ’ a a bağ ba ğl lı ı , kamu tü , kamu t ü zel zel ki ki ş ş ili ili ğ ğ ine haiz, ine haiz, ö ö zerk zerk bir yap bir yap ı ı da da
kurulmu
kurulmu ş ş tur. tur.
YAGA : GENEL B
YAGA : GENEL B Đ Đ LG LG Đ Đ
www.investinnorthcyprus.org 24
Yatırım ikliminin iyileştirilmesine katkı koyacak çalışmalar yapmak;
Yatırım tanıtım ve promosyonunu yapmak;
Yatırımcıya yardım etmek, bilgilendirmek,
özendirmek, yönlendirmek ve onun adına iş takip etmek;
Yatırım Alanları yaratılması konularında çalışmalar yapmak,
Yatırım projelerini sonuçlandırmak suretiyle ülkenin gelişimine destek olacak yatırımların önünü açmak ve
Kamu Arazi tahsisleri konusunda aracılık görevi yapmak ve bu konuda Başbakan’a öneri sunmak.
YAGA YAGA - - GENEL BĐ GENEL B Đ LG LG Đ Đ
www.investinnorthcyprus.org 25
Vizyonumuz Vizyonumuz
www.investinnorthcyprus.org 26
Kuzey Kıbrıs’ın sürdürülebilir ekonomik kalkınmasına ve toplumun artan yaşam
standardına katkı koymaktır.
YAGA YAGA - - Yat Yat ı ı r r ı ı m Y m Y ö ö nlendirme ve nlendirme ve Tan Tan ı ı t t ı ı m Stratejileri m Stratejileri Ç Ç al al ış ış mas mas ı ı
Arama Konferansı (Konferans ve 4 atölye çalışması)
Đş Yapabilirlik Raporu (Doing Business Index)
Kıyaslama Raporu (Benchmarking Report),
Atölye Çalışmaları
Sektör Hedefleme
Yatırım Ortamı
Sektör Kritik Başarı Noktaları ve Aksiyon Planı
Anket Çalışmaları (paydaşlar, mevcut ve potansiyel yatırımcılar)
www.investinnorthcyprus.org 27
Yat Yat ı ı r r ı ı mlar mlar ı ı n Tan n Tan ı ı t t ı ı m m ı ı
Yurtdışı tanıtım
Web Sitesi
Flyer, broşür
Road Shows /Yatırımların Tanıtımı Konferansları
Yurtiçi tanıtım
Web Sitesi
Çeşitli seminerler, atölye çalışmaları
Uluslararası üyelik ANIMA
www.investinnorthcyprus.org
28
Yat Yat ı ı r r ı ı m m Đ Đ klimi ve Yat klimi ve Yat ı ı r r ı ı m m Te Te ş ş vik Sistemi vik Sistemi
29
www.investinnorthcyprus.org
Avrupa
Avrupa Ü Ü lkeleri ve Kuzey K lkeleri ve Kuzey K ı ı br br ı ı s s Ortalama B
Ortalama B ü ü y y ü ü me Oranlar me Oranlar ı ı 2003 2003 - - 2008 2008
30
2.12 1.47
2.35
6.05 4.97
6.30
3.80
3.08
2.30
5.13
6.38
0.00 8.85
0.00 2.00 4.00 6.00 8.00 10.00
AB 27
Almanya
Ingiltere
Bulgaristan Çek Cum
huriyeti
Estonya
Ispanya
Malta
Polonya Rom
anya
Yunanistan KKTC
29.5 25
26 26.5
29.8 26.3
25 25.5
28
34.4 34
35 31.4
23.5
0 5 10 15 20 25 30 35
Almanya Avusturya Finlandiya Portekiz Danimarka Đsveç Yunanistan Hollanda Birleşik Krallık Fransa Belçika Malta Đtalya KKTC
31
Ş Ş irket Gelirleri irket Gelirleri Ü Ü zerinden Al zerinden Al ı ı nan Vergi nan Vergi % %
2009 2009
Kaynak: Eurostat and DPÖ www.investinnorthcyprus.org
95
86
33
106
96
71
114
90
59
70
0 20 40 60 80 100 120
KKTC
Arnavutluk
Azerbaycan
Yunanistan
Makedonya
Türkiye
Kazakistan
D D ü ü nya Bankas nya Bankas ı ı (WB) (WB) Đş Đş Yapabilirlik Endeksi
Yapabilirlik Endeksi 181 181
Ü Ü lke/ lke/ 2009 2009
YAGA 2009 32
www.investinnorthcyprus.org
Yat Yat ı ı r r ı ı m Te m Te ş ş vik Sistemi vik Sistemi
Yat Yat ı ı r r ı ı m Teş m Te ş vik Belgesi vik Belgesi
Yatırım Đndirimi (%100, 200)
Gümrük Vergisi ve Fon Muafiyet
Makine ve Techizat Alımında KDV Muafiyeti
Arazi Arsa ve Bina Temini
Fon Kaynaklı Kredi
Đnşaat ruhsatı ile ilgili vergi, resim harç gibi muafiyetler
Đpotek Đşlemleriyle Đlgili Harç Đndirimi
www.investinnorthcyprus.org 33
... /..
Vergi Mevzuat Vergi Mevzuat ı ı Alt Alt ı ı nda Uygulanan Teş nda Uygulanan Te ş vikler vikler
Yatırım indirimi %50
Amortisman Đndirimleri (%3-20)
Diğer Đndirimler (patent gibi)
Đhracat hasılatının %20 si Kurumlar Vergisinden istisna
Mal ve hizmet ihracatında KDV muafiyeti
Deniz, hava ve kara yolu ile yapılan taşıma işlemleri ile transit taşıma işlerinde KDV istisnası
Sermaye Artırımları Đle Đlgili Pul Vergisi Đndirimi
Liman hizmetlerinde KDV istisnası.
www.investinnorthcyprus.org 34
KKTC Yat
KKTC Yat ı ı r r ı ı m Te m Te ş ş vik Belgesine vik Belgesine Ba Ba ğ ğ lanan Yat lanan Yat ı ı r r ı ı mlar mlar ( ( Milyon TL) Milyon TL)
www.investinnorthcyprus.org 35
181.02 213.24
526.11
370.16
299.07
524.46
307.68
0.00 100.00 200.00 300.00 400.00 500.00 600.00
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Kaynak:DPÖ
www.investinnorthcyprus.org
Yat Yat ı ı r r ı ı m Te m Te ş ş vik Belgesi Alm vik Belgesi Alm ış ış Yat Yat ı ı r r ı ı mlar 2003 mlar 2003 - - 2008 2008
(Milyon TL)(Milyon TL)36
2,503.0
574.0
187.7 234.9
39.0
0 500 1000 1500 2000 2500 3000
Turizm Sanayi Sağlık Yükseköğrenim Diğer
Kaynak: DPÖ
www.investinnorthcyprus.org
Yat Yat ı ı r r ı ı m Te m Te ş ş vik Belgeli Yat vik Belgeli Yat ı ı r r ı ı mlar mlar
2003 2003 - - 2008 2008
37
Kaynak:DPÖ
Yat Yat ı ı r r ı ı m F m F ı ı rsatlar rsatlar ı ı
38
Ö Ö ne ne Ç Ç ı ı kan Baz kan Baz ı ı F F ı ı rsatlar rsatlar
“ “ B B ü ü t t ü ü n yat n yat ı ı r r ı ı mlara kap mlara kap ı ı m m ı ı z a z a ç ç ı ı kt kt ı ı r r ” ”
MarinaMarina YatıYatırrıımlarımları
YatYat Üretimi YatÜretimi Yatıırrıımlarmlarıı
ÖÖzel Đzel Đlgi Turizmi Yatılgi Turizmi Yatırırımlarımları
SağSağllıık Turizmi (Yk Turizmi (Yüüksek Standartlıksek Standartlı BakıBakım Merkezleri m Merkezleri dahil) ve Konferans Turizmi Yat
dahil) ve Konferans Turizmi Yatıırırımlarımları
BiliBilişşim Sektim Sektöörrüü YatYatıırrıımlarımları
YüYüksek ksek ÖÖğğrenim Sektörenim Sektörrüü YatYatıırrıımlarmlarıı
NiNişş, (tar, (tarıım, tarm, tarıımsal sanayi, turizm) Nitelikli msal sanayi, turizm) Nitelikli
YatYatıırrıımlarmlar www.investinnorthcyprus.org 39
Yat Yat ı ı r r ı ı m Alanlar m Alanlar ı ı Yarat Yarat ı ı lmas lmas ı ı ve ve Duyuruya
Duyuruya Ç Ç ı ı k k ı ı lmas lmas ı ı
Bafra Turizm Bö Bafra Turizm B ö lgesi Yat lgesi Yat ı ı r r ı ı mlar mlar ı ı
Ekonomiye kazandırılması ve çeşitlenmesi
Kira sözleşmesinin revize edilmesi,
Kira Sözleşmesi Đptalleri ve yeni duyurular,
Komite oluşumu ve destinasyon yaratılması çalışmaları,
Bafra 16A-B Özel Đlgi Turizmi Yatırımı(Tema Park)
www.investinnorthcyprus.org
40
Yat Yat ı ı r r ı ı m Alanlar m Alanlar ı ı Yarat Yarat ı ı lmas lmas ı ı ve ve Duyuruya
Duyuruya Ç Ç ı ı k k ı ı lmas lmas ı ı
Özel Ö zel Đlgi Turizmi Đ lgi Turizmi
YatıYatırırımlarmlarııGaziveren Turizm Çekim Merkezi
Bafra 16A ve 16B (tema park)
Sa Sa ğ ğ l l ı ı k ve Sa k ve Sa ğ ğ l l ı ı k Turizmi Yat k Turizmi Yat ı ı r r ı ı mlar mlar ı ı
Güzelyurt Özel Hastahane yatırımı (bölge ihtiyacı)
Esentepe Care Center (Yaşlı Turistik Bakım Evi)
www.investinnorthcyprus.org
41
Yat Yat ı ı r r ı ı m Alanlar m Alanlar ı ı Yarat Yarat ı ı lmas lmas ı ı ve ve Duyuruya
Duyuruya Ç Ç ı ı k k ı ı lmas lmas ı ı
Sanayi Yatı Sanayi Yat ır rı ımlar mları ı
Biyodizel Rafinerisi
Piyasa Düzenlemesi
Arazi tahsisi
Peyniraltı Suyu Projesi
www.investinnorthcyprus.org
42
Ü Ü zerinde zerinde Ç Ç al al ış ış malar Yap malar Yap ı ı lan Yat lan Yat ı ı r r ı ı m m Alanlar
Alanlar ı ı
Marina Turizmi Marina Turizmi
Yaş Ya şl l ı ı Turistik Bak Turistik Bak ı ı m Evi m Evi
Bafra Turizm B Bafra Turizm B ö ö lgesinin Tamamlanmas lgesinin Tamamlanmas ı ı
Eco&Agro Turizm yat Eco&Agro Turizm yat ı ı r r ı ı m m ı ı
Yat ü Yat ü retim Yat retim Yat ı ı r r ı ı mı m ı
Teknoloji B Teknoloji B ö ö lgesi yarat lgesi yarat ı ı lmas lmas ı ı
Yenilenebilir Enerji Yenilenebilir Enerji
Tar Tar ı ı msal sanayi (tar msal sanayi (tar ı ı msal msal ü ü retim dahil) retim dahil)
www.investinnorthcyprus.org
43
B B ü ü y y ü ü k Organize Sanayi B k Organize Sanayi B ö ö lgesi (B lgesi (B - - OSB); OSB);
Sanayi Odas
Sanayi Odası ı taraf taraf ı ı ndan i ndan i ş ş letilecek olup Yerli letilecek olup Yerli ve Yabanc
ve Yabancı ı Sanayi sekt Sanayi sekt ö ö r r ü ü Yat Yat ı ı rı r ı mcı mc ı ları lar ı hedeflenmektedir
hedeflenmektedir
KKTC Serbest B KKTC Serbest B ö ö lge Projesi lge Projesi
Bili Bili ş ş im Adas im Adas ı ı Projesi Projesi
KOSGEB Modelinin Oluşturulması
Boru ile T Boru ile T ü ü rkiye rkiye ’ ’ den Su Getirilmesi Projesi den Su Getirilmesi Projesi
Tü T ü rkiye ile Elektrikde Enterkonnekte Sisteme rkiye ile Elektrikde Enterkonnekte Sisteme Ge Ge ç ç ilmesi Projesi ilmesi Projesi
www.investinnorthcyprus.org
B B ü ü y y ü ü k Kamu Projeleri k Kamu Projeleri
44