GGY 303 İmar Hukuku

GGY 303 İmar Hukuku

Prof. Dr. Ruşen KELEŞ

İmar Planlarının Onaylanması ve Bağlayıcılığı

• İmar planları belediye meclislerinde onaylanır. 1985 yılında 3194 sayılı İmar Yasası yürürlüğe girinceye değin belediye meclislerince kabul edilen planlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca onaylanmadıkça yürürlük şansı kazanamazlardı.

• Türkiye’de ulusal parklarla ilgili gelişme planları, turizm alanları ve

bölgeleri için hazırlanan planlar, koruma planları gibi özel yasalarına göre hazırlanan planlar da Çevre ve Şehircilik Bakanlığının onayına bağlıdır.

• Kapsamının ve sınırlarının yönetsel vesayet kavramı çerçevesinde

kalabilmesi için merkezi yönetimin imar planlarının onaylanmasına ilişkin yetkilerinin yerel özerkliği ortadan kaldıracak boyutlara ulaşmaması

gerekir.

• Kesinlik kazanan imar planları, hem yerinden yönetim kuruluşları, hem merkezi yönetim hem de yurttaşlar ve kenttaşlar açısından tüzel sonuçlar doğurur.

• Yönetsel kuruluşlar ve bireyler için yarattığı yükümlülükler ve haklarına konan sınırlamalar tüzel sonuçların başlıcalarıdır.

• İmar planının bağlayıcılığı, planların zorunluluk ve esneklik adını verdiğimiz ilkeleriyle yakından ilgilidir.

• Belediyelerin bütün organları kesinleşen kent planlarını günlük eylemlerinde

bir dayanak, kural ve ölçü olarak kullanmak zorundadırlar.

Plana aykırı karar almaları, eylem ve işlemlerde bulunmaları söz konusu olamaz.

Belediyeler planın uygulanması için gerekli olan imar izlenceleriyle imar yönetmeliklerini plan ilkelerinin ışığı altında hazırlamak zorundadırlar.

Her türlü imar etkinliğinin plandaki ilkeler uyarınca gerçekleşmesini sağlamak görevi belediyelerindir.

İmar planı, merkezi yönetim ve onun taşra örgütü için bağlayıcıdır. Tüm bu örgütler bir yandan plan ilkelerine uymak, öte yandan da plan uygulamasına ilişkin

görevlerinin yerine getirilmesinde belediyelerle işbirliği ve eşgüdüm sağlamak

zorundadırlar.

• 3194 sayılı İmar Yasası’nın 11. maddesine göre, imar planlarında meydan, yol, park, yeşil alan, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi genel hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan Hazine, il özel yönetimi ve Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait

taşınmaz mallar, belediyelerin başvurusu üzerine Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın onayıyla kendilerine terk edilir.

• Her yurttaş ve kenttaş, girişeceği imar ve yapı yapma etkinliklerinde imar planı kararlarına uymak, ilgili kamu yönetimlerinden izin almak, yapısını aldığı izin belgesine ve eklerine uygun olarak tamamlamak zorundadır.

• İmar planları, yurttaşın mülkiyet hakkını toplum yararına aykırı olarak kullanmasını

önleyecek, bunu kentin sağlıklı ve düzenli gelişmesini sağlamak bakımından güvence

altına alacak birer belge niteliği de taşırlar.

İmar Planlarında Değişiklik Yapılması

• İmar planlarının kağıt üzerinde bırakılmasının ve sağlıksız ve çarpık kentleşmenin

ardındaki başlıca nedeni imar planı değişikliklerinin sıklığı ve çoğu kez nesnel kurallara bağlı olmaktan uzak kalışıdır.

• 3194 sayılı İmar Yasası, imar plan değişikliklerin de planların yapılışındaki yöntemlere uygun olarak yapılacağını öngörmüştür. Bunun anlamı, belediye meclislerinin imar planı değişikliklerini üyelerinin salt çoğunluğuyla yapma yetkisine sahip olmamalarıdır.

• Bununla birlikte, bir kamu hizmetinin görülmesi amacıyla imar planlarında resmi

yapılar ve kuruluşlar için değişiklik yapılması gerektiğinde Bakanlık valilik kanalıyla

bunu belediyeye bildirir.

• Belediye bu konuda bir karar almadığı takdirde Bakanlık belediyenin kararına gerek kalmaksızın uygun görüp onaylayacağı plan değişikliğini yürürlüğe sokar.

Bu tür plan değişikliklerine belediyeler uymak zorundadır.

• Plan değişikliği yapılırken imar planındaki toplumsal ve teknik altyapıyla ilgili dairelerin görüşleri alınacak ve ayrıca söz konusu altyapının yer alacağı alanlara eşdeğerde olan alanların ayrılması sağlanacaktır.

• Plan değişikliğiyle yapım katsayısı, yapıların katsayıları veya yer bölümlere (parsellere) ayrıma koşulları değiştiriliyor ve bu değişikliklerden sonra nüfus yoğunluğu artıyorsa ancak bu artışa yanıt verecek toplumsal ve teknik altyapı gereksinmesinin karşılanması durumunda böyle bir plan değişikliği

yapılabilecektir.

• Plan değişikliğiyle çıkmaz sokak oluşturulmasında da Yönetmelik engeldir.

• Karayolunun kent içinden geçişinde değişiklik öngören plan değişiklikleri yapılmadan önce T.C. Karayollarının görüşünün alınması zorunludur.

• İmar planı değişiklikleri ana plan kararlarını bozmayacaktır. Böyle bir

gereksinmenin ortaya çıkması durumunda plan değişikliği yerine yeni bir planın hazırlanması yeğlenecektir.

• Etkili bir denetim dizgesinin yokluğunda, rant yaratma ve paylaştırma güdüleriyle pek çok belediye meclisi kısa süre önce kabul edilmiş ve

onaylanarak kesinleşmiş planları tanınmayacak duruma getiren radikal plan

değişiklikleri yapabilmektedir.