S UUDGȱ A RABGSTANȱ E <GTGMȱ S GSTEMG ȱ ȱ

 

ndokuzMayõsÜniversitesi 7lahiyatFakültesiDergisi, 2013,sayõ:35,ss.135Ͳ158.



ȱ ȱ

S ^UUDGȱ A ^RABGSTANȱ E ^<GTGMȱ S ^GSTEMG ȱ ȱ

Y ^USUFȱ B ^AHRGȱ G ^ÜNDO<DU









ƒ—†‹”ƒ„‹ƒ†—…ƒ–‹‘›•–‡ 

„•”ƒ…–ǣƒ—†‹”ƒ„‹ƒ‹•ƒ…‘—–”›‡•–ƒ„Ž‹•Š‡†‹ͳͻ͵ʹƒ†”—Ž‡†„›Šƒ”‹ƒሺ‡Ž‹‰‹‘—•

ƒ™ሻǤ•‹ƒŽŽƒ”‡ƒ•‘ˆŽ‹ˆ‡ǡ‹–…ƒ„‡•ƒ‹†–Šƒ–”‡Ž‹‰‹‘‹•–Š‡†‡–‡”‹‹‰ˆƒ…Ǧ

–‘”‹–Š‡ˆ‹‡Ž†‘ˆ‡†—…ƒ–‹‘ǡ–‘‘ǤŠ‡†—…ƒ–‹‘‘Ž‹…›‘…—‡–™Š‹…Š†‡Ǧ

–‡”‹‡•–Š‡„ƒ•‹…–‡”•ƒ†’”‹…‹’Ž‡•‘ˆ–Š‡†—…ƒ–‹‘…ƒ„‡…‘•‹†‡”‡†ƒ•

–Š‡ ‘•– ‹’‘”–ƒ– ’‹ŽŽƒ” ‹ –Š‹• ˆ‹‡Ž†Ǥ  ƒ—†‹ ”ƒ„‹ƒǡ ‡š…‡’– ˆ‘” —”•‡”›

•…Š‘‘Žǡƒ‡†—…ƒ–‹‘„ƒ•‡†‘‰‡†‡”†‹•…”‹‹ƒ–‹‘‹•‰‹˜‡ǤŽ–Š‘—‰Šƒ•‹…

†—…ƒ–‹‘‹•‘–…‘’—Ž•‘”›ǡ–Š‡‡”‘ŽŽ‡–”ƒ–‹‘‘ˆ’”‹ƒ”›•…Š‘‘Ž‹•ͻ͸ǤͷΨǤ

ͷǡʹ͹ͶǡʹͲͷ•–—†‡–•ƒ”‡Šƒ˜‹‰‡†—…ƒ–‹‘‹–Š‡…‘—–”›ǤͳʹǤ͹Ψ‘ˆ–Š‡•‡•–—Ǧ

†‡–• ƒ”‡ Šƒ˜‹‰ ‡†—…ƒ–‹‘ ‹ ’”‹˜ƒ–‡ •…Š‘‘Ž•Ǥ Š‡ —„‡” ‘ˆ •–—†‡–• ’‡”

…Žƒ••‹•ʹͳǤ͹ƒ†–Š‡—„‡”‘ˆ•–—†‡–•’‡”–‡ƒ…Š‡”‹•ͳͲǤͶǤ–Š‡…‘—–”›ǡ

–Š‡Žƒ‰—ƒ‰‡‘ˆ‡†—…ƒ–‹‘‹•”ƒ„‹…ƒ†–Š‡’”‘’‘”–‹‘‘ˆ‹ŽŽ‹–‡”ƒ–‡•‹•ͷǤ͸ΨǤ

ƒ—†‹”ƒ„‹ƒǡΥ‘ˆ–Š‡„—†‰‡–‹•ƒŽŽ‘––‡†–‘‡†—…ƒ–‹‘ǤǤ



*ȱȱ Yrd.ȱDoç.ȱDr.,ȱOrduȱÜniversitesiȱGlahiyatȱFakültesiȱDinȱSosyolojisiȱABDȱ ȱȱ [yusufbahri@hotmail.com].ȱ

136 

OMÜ7FD

‡› ‘”†•ǣ ƒ—†‹ ”ƒ„‹ƒǡ –Š‡ ‡†—…ƒ–‹‘ •›•–‡ǡ ‡†—…ƒ–‹‘ ’‘Ž‹…› †‘…—‡–ǡ „ƒ•‹…

‡†—…ƒ–‹‘ƒ†Š‹‰Š‡”‡†—…ƒ–‹‘Ǥ

××× 

Yœǣ ——†‹”ƒ„‹•–ƒǡͳͻ͵ʹ›ÇŽÇ†ƒ—”—Žƒ˜‡燔‹ƒ–Žƒ›Ú‡–‹Ž‡„‹”G•Žƒ†‡˜Ž‡–‹Ǧ

†‹”Ǥ——†‹”ƒ„‹•–ƒǯ†ƒŠƒ›ƒ–ǐ–òƒŽƒŽƒ”ǐ†ƒ‘Ž†—º—‰‹„‹‡º‹–‹ƒŽƒÇ†ƒ

†ƒ„‡Ž‹”Ž‡›‹…‹—•—”—†‹‘Ž†—º—•Ú›Ž‡‡„‹Ž‹”Ǥº‹–‹Ž‡‹Ž‰‹Ž‹–‡‡ŽŠòòŽ‡”‹

˜‡‡•ƒ•Žƒ”Ç„‡Ž‹”Ž‡›‡º‹–‹‹›ƒ•‡–‡Ž‰‡•‹„—ƒŽƒ†ƒ‹‡ڐ‡Ž‹†ƒ›ƒƒ

‘Žƒ”ƒ ƒ„—Ž ‡†‹Ž‡„‹Ž‹”Ǥ ——†‹ ”ƒ„‹•–ƒǯ†ƒ ƒƒ•ÇÇˆÇ Šƒ”‹­ …‹•‹›‡– ƒ›”Ǐǐƒ

†ƒ›ƒŽÇ‡º‹–‹˜‡”‹Ž‡–‡†‹”Ǥ‡‡Ž‡º‹–‹œ‘”—Ž—‘ŽƒƒŽƒ„‡”ƒ„‡”‹Ž‘—Ǧ

Žƒƒ›Ç–‘”ƒÇΨͻ͸ǡͷǯ–‹”ǤoŽ‡†‡ͷǡʹ͹ͶǡʹͲͷÚº”‡…‹‡º‹–‹ƒŽƒ–ƒ†Ç”Ǥ—ÚºǦ

”‡…‹Ž‡”‹Ψͳʹǡ͹ǯ•‹ڜ‡Ž‘—ŽŽƒ”†ƒ‡º‹–‹‰Ú”‡–‡†‹”Ǥ‹”•ÇÇˆƒ†ò燐‘”–ƒǦ

ŽƒƒÚº”‡…‹•ƒ›Ç•Çʹͳǡ͹˜‡„‹”Úº”‡–‡‡†ò燐Úº”‡…‹•ƒ›Ç•ÇͳͲǡͶǯ–ò”Ǥº‹Ǧ

–‹ †‹Ž‹ ”ƒ’­ƒ ‘Žƒ òŽ‡†‡ ‘—”Ǧ›ƒœƒ” ‘Žƒ›ƒŽƒ”ǐ ‘”ƒÇ Ψͷǡ͸ǯ†Ç”Ǥ ——†‹

”ƒ„‹•–ƒǯ†ƒ„ò–­‡‹›ƒŽƒçǍΥǯò‡º‹–‹‡ƒ›”ÇŽƒ–ƒ†Ç”Ǥ

ƒŠ–ƒ” ‡Ž‹‡Ž‡”ǣ ——†‹ ”ƒ„‹•–ƒǡ ‡º‹–‹ •‹•–‡‹ǡ ‡º‹–‹ •‹›ƒ•‡– „‡Ž‰‡•‹ǡ –‡‡Ž

‡º‹–‹ǡ›ò•‡Úº”‡–‹Ǥ

××× 

1.ȱGirióȱ

SuudiȱArabistanȱKrallõÂõȱAbdulazizȱb.ȱAbdurrahmanȱelȬSuud’unȱHicazȱveȱ Necdȱbölgesiniȱbirleótirerekȱtekȱyönetimȱaltõndaȱtoplamasõylaȱ1932ȱyõlõndaȱ kurulmuótur.ȱSuudiȱArabistan,ȱ3ȱmilyonȱm²ȱolanȱArapȱYarõmadasõ’nõnȱ2.2ȱ milyonȱm²’sineȱsahiptir.ȱÜlkeninȱdoÂusundaȱArapȱKörfezi,ȱKatar,ȱBirleóikȱ ArapȱEmirlikleri;ȱbatõsõndaȱKõzõlȱDenizȱveȱAkabeȱKörfezi;ȱkuzeyindeȱÜrȬ dün,ȱIrakȱveȱKuveyt;ȱgüneyindeȱUmmanȱveȱYemenȱbulunmaktadõr.ȱ2013ȱ yõlõȱitibariyleȱSuudiȱArabistan’õnȱnüfusuȱtoplamȱ29,994,272’dir.ȱBuȱnüfuȬ sunȱ20,271,058’iniȱ(%67,58)ȱSuudiler,ȱ9,723,214’ünüȱ(%32,42)ȱSuudiȱolmaȬ yanlarȱoluóturmaktadõr.

ȱȱ

SuudiȱArabistanȱóeriatlaȱyönetilenȱbirȱGslamȱdevletidir.ȱSuudiȱArabisȬ tan’daȱhayatõnȱtümȱalanlarõndaȱolduÂuȱgibiȱeÂitimȱalanõndaȱdaȱenȱönemliȱ unsurunȱGslamȱolduÂuȱsöylenebilir.ȱEÂitiminȱgayeȱveȱhedeflerineȱbakõldõȬ ÂõndaȱeÂitiminȱgenelȱgayeȱveȱhedefleriȱyanõȱsõraȱGslamîȱgayeȱveȱhedeflereȱ



1ȱȱ http://www.cdsi.gov.sa/,ȱ19/03/2013.ȱȱ

137 

OMÜ7FD

deȱyerȱverildiÂiȱveȱbunlarȱiçerisindeȱGslamîȱgayeȱveȱhedeflerinȱmerkezdeȱ yerȱaldõÂõȱgörülmektedir.

ȱȱ

SuudiȱArabistan’daȱeÂitimininȱtarihiȱgelióimineȱbakõldõÂõnda,ȱeÂitimȱ adõnaȱatõlanȱenȱönemliȱadõmõnȱ1926ȱyõlõndaȱ“MaarifȱMüdürlüÂü”nünȱkuȬ rulmasõȱ olduÂuȱ söylenebilir.ȱ Maarifȱ MüdürlüÂününȱ kurulmasõȱ Suudiȱ Arabistan’dakiȱmodernȱeÂitimȱsistemininȱtemelȱtaóõȱkabulȱedilmektedir.

ȱ Maarifȱ MüdürlüÂüȱ kurulduÂundaȱ ülkedeȱ yalnõzcaȱ 4ȱ ilkokulȱ bulunmakȬ tadõr.

ȱ1932ȱyõlõndaȱNecdȱveȱHicazȱbölgesininȱbirleóerekȱbugünküȱSuudiȱ Arabistanȱ KrallõÂõ’nõnȱ kurulmasõndanȱ sonraȱ Maarifȱ MüdürlüÂüȱ ülkeninȱ herȱ köóesindeȱ eÂitimiȱ yönetmeyeȱ baólamõótõr.ȱ Döneminȱ óartlarõnaȱ göreȱ önemliȱçalõómalarȱortayaȱkoyanȱMüdürlük,ȱtoplumunȱihtiyaçlarõnaȱcevapȱ vermekteȱ yetersizȱ kalõncaȱ “Maarifȱ BakanlõÂõ”nõnȱ kurulmasõnaȱ kararȱ veȬ rilmiótir.ȱ1953ȱyõlõndaȱkurulanȱbakanlõÂõnȱilkȱbakanõȱdaȱilerideȱkralȱolacakȱ Fahdȱb.ȱAbdulazîzȱolmuótur.ȱ1960’lõȱyõllarõnȱbaóõnaȱkadarȱkõzȱeÂitimiȱiçinȱ düzenliȱ birȱ sistemdenȱ bahsedilmemektedir.ȱ Modernȱ okullarõnȱ kõzlarõnȱ üzerindeȱistenmeyenȱetkileriȱolabileceÂiȱendióesiyleȱailelerdenȱveȱulemaȬ danȱkaynaklananȱmuhalefet,ȱkõzȱokullarõnõnȱkuruluóunuȱ1960’laraȱkadarȱ geciktirmiótir.

ȱ1960ȱyõlõndaȱ“KõzȱÖÂretimiȱGenelȱBaókanlõÂõ”nõnȱ(KÖGM)ȱ kurulmasõȱSuudiȱArabistanȱkõzȱeÂitimiȱtarihindeȱbirȱdönümȱnoktasõȱolaȬ rakȱ kabulȱ edilmektedir.

ȱ Bahsiȱ geçenȱ Müdürlük,ȱ Maarifȱ BakanlõÂõndanȱ baÂõmsõz,ȱ kendiȱ bütçesiȱ olanȱ birȱ kurumȱ olarakȱ devamȱ etmiótir.ȱ KÖGM,ȱ 23.04.2002ȱ tarihindeȱ Maarifȱ BakanlõÂõȱ bünyesineȱ katõlmõótõr.ȱ Bundanȱ birȱ yõlȱsonraȱdaȱ(2003)ȱMaarifȱBakanlõÂõnõnȱadõȱdeÂiótirilerekȱEÂitimȱveȱÖÂreȬ timȱBakanlõÂõȱolmuótur.

ȱ



2ȱȱ Bkz.ȱ Vesîkatü’sȬȱ Siyâseti’tȬȱ Ta’lîmȱ fi’lȬȱ Memleke,ȱ h.ȱ 1390ȱ Ȭȱ m.1970,ȱ 28Ȭ61.ȱ maddeler,ȱȱȱȱȱȱȱ http://www.moe.gov.sa/Pages/educationPolicy.aspx,ȱ03.12.2013.ȱȱ

3ȱȱ Muhammedȱ Süleymanȱ elȬMansûrȱ elȬÎsa,ȱ Tatavvuruȱ Nizâmi’tȬȱ Ta’lîmȱ fi’lȬȱ Memleketi’lȬȱ Arabiyyeti’sȬȱSuûdiyyeȱ(1918Ȭ1995),ȱ1.ȱBasõm,ȱ2010,ȱRiyad,ȱs.ȱ24.ȱȱȱ

4ȱȱ Süleymanȱb.ȱAbdurrahmanȱelȬHakîl,ȱȱNizâmuȱveȱSiyâsetu’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱAraȬ biyyeti’sȬȱSuûdiyye,ȱ16.ȱbaskõ,ȱ2011,ȱRiyad,ȱs.ȱ354.ȱȱ

5ȱȱ H.ȱ M.ȱ ElȬBaadi,ȱ “Suudiȱ Arabistan’daȱ EÂitimȱ Sistemi”,ȱ (çev:ȱ Seyfiȱ Öngiderȱ veȱ Tonguçȱ Çoban),ȱEÂitimȱveȱToplumȱDergisi,ȱYazȱ1994,ȱss.ȱ26Ȭ30.ȱȱ

6ȱȱ MuhammedȱSüleymanȱelȬMansûrȱelȬÎsa,ȱa.g.e.,ȱs.ȱ53.ȱȱȱ

7ȱȱ www.moe.gov.sa/pages/establishmentoftheministryofeducation.aspx,ȱ04.10.2013.ȱȱ

138 

OMÜ7FD

ÜlkedeȱanasõnõfõȱhariçȱeÂitiminȱtümȱkademelerindeȱcinsiyetȱayrõmõnaȱ dayalõȱ eÂitimȱ verilmektedir.

ȱ Bununlaȱ beraberȱ kõzȱ veȱ erkekȱ öÂrencilerȱ hemenȱhemenȱaynõȱöÂretimȱprogramõnaȱtabiȱtutulmaktadõrlar.

ȱȱȱ

Suudiȱ Arabistan’daȱ eÂitimȱ zorunluȱ deÂildir.ȱ Bununȱ yerineȱ ilimȱ öÂȬ renmeninȱkõzȱveȱerkekȱherkesȱiçinȱdiniȱbirȱzorunlulukȱ(farz)ȱolduÂuȱvurȬ gusuȱ yapõlmaktadõr.

ȱ Ancakȱ EÂitimȱ Ȭȱ ÖÂretimȱ BakanlõÂõnõnȱ hazõrlamõóȱ olduÂuȱ onȱ yõllõkȱ (2004/2014)ȱ stratejikȱ plandaȱ temelȱ eÂitiminȱ zorunluȱ olȬ masõȱyönündeȱkararȱalõnmõótõr.

ȱSuudiȱArabistan’daȱeÂitiminȱtümȱkadeȬ meleriȱ ücretsizdir.

ȱ Dersȱ kitaplarõȱ eÂitiminȱ herȱ kademesindeȱ veȱ resmiȱ Ȭȱ özelȱ tümȱ okullardaȱ öÂrencilereȱ ücretsizȱ olarakȱ daÂõtõlmaktadõr.

ȱ Dersȱ kitaplarõȱ öÂrencilereȱ dönemlikȱ olarakȱverilmektedir.ȱ SuudiȱArabistan’daȱ 2012/2013ȱöÂretimȱyõlõȱitibariyleȱtoplamȱ5,274,205ȱöÂrenciȱeÂitimȱgörmekȬ tedir.ȱ Buȱ öÂrencilerinȱ %ȱ 87,5’iniȱ (4.616.595)ȱ Suudi,ȱ %12,5’iniȱ (657,610)ȱ Suudiȱ olmayanlarȱ oluóturmaktadõr.ȱ Yineȱ toplamȱ öÂrencilerinȱ %12,70’iȱ (669,642)ȱözelȱokullardaȱeÂitimȱgörmektedir.

ȱ2011ȱyõlõȱitibariyleȱbirȱsõnõfaȱ düóenȱortalamaȱöÂrenciȱsayõsõȱ21,7,ȱbirȱöÂretmeneȱdüóenȱortalamaȱöÂrenciȱ sayõsõȱiseȱ10,4’tür.

ȱȱȱ

SuudiȱArabistan’daȱeÂitimȱdiliȱArapça’dõr.

ȱȱÜlkedeȱ2004ȱyõlõȱ15ȱyaóȱ veȱ üzeriȱ okurȬyazarlõkȱ oranõȱ %ȱ 82,9ȱ olarakȱ tespitȱ edilmiótir.

ȱ 2013ȱ yõlõȱ itibariyleȱ okurȬyazarȱ olmayanlarõnȱ (ümmi)ȱ toplamȱ nüfusaȱ oranõȱ



8ȱȱ Vesîkatü’sȬȱSiyâseti’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleke,ȱm.ȱ155.ȱȱ

9ȱȱ Haftalõkȱdersȱçizelgesindeȱfarklõȱolarak,ȱerkekȱöÂrencilerȱ“BedenȱEÂitimi”,ȱkõzȱöÂrencilerȱ

“KadõnȱEÂitimi”ȱdersiniȱalmaktadõrlar.ȱ

10ȱȱ Vesîkatü’sȬȱSiyâseti’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleke,ȱm.ȱ˺˹.ȱ

11ȱȱ MinistryȱofȱEducationȱ(2005),ȱTheȱExecutiveȱSummaryȱofȱTheȱMinistryȱofȱEducationȱTenȱYearȱ Planȱ(2004Ȭ2014),ȱȱȱSecondȱEdition,ȱ2005,ȱp.ȱ13.ȱȱȱ

12ȱȱ Vesîkatü’sȬȱSiyâseti’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleke,ȱm.ȱ233.ȱȱ

13ȱȱ MevsûatuȱTârîhi’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyyeti’sȬȱSuûdiyye,ȱC.ȱI,ȱ1999,ȱs.ȱ303.ȱ

14ȱȱ https://www.moe.gov.sa/Arabic/Ministry/Pages/StatisticalȬreports.aspx,ȱ28/01/2014.ȱȱ

15ȱȱ Abdullahȱ b.ȱ Muhammedȱ elȬMa’yûf,ȱ “Hulâsatuȱ Ghsaiyyetinȱ Ammetinȱ ani’tȬȱ Ta’limi’lȬȱ âmmiȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyyeti’sȬȱSuudiyyeȱ(h.ȱ1430Ȭ1431)ȱ”,ȱetȬTevsîkü’tȱȬTerbevî,ȱS.ȱ 54,ȱss.ȱ4Ȭ33.ȱ

16ȱȱ Vesîkatü’sȬȱSiyâseti’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleke,ȱm.24.ȱȱ

17ȱȱ http://stats.uis.unesco.org/unesco/TableViewer/tableView.aspx?ReportId=210,ȱ 05.03.2013.ȱ

139 

OMÜ7FD

%5,6’dõr.

ȱ 2012ȱ yõlõndaȱ toplamȱ bütçeninȱ %24’üȱ eÂitimeȱ aktarõlmõótõrȱ (45ȱ milyarȱ dolar).

ȱ Suudiȱ Arabistan’daȱ 150ȱ binȱ öÂrenciȱ baótaȱ ABDȱ olmakȱ üzereȱdünyanõnȱçeóitliȱülkelerindeȱdevletȱbursuylaȱeÂitimȱgörmektedir.

ȱȱ 2.ȱSuudiȱArabistan’daȱEÂitiminȱDayanaklarõȱȱ

2.1.ȱȱSuudiȱArabistanȱAnayasasõȱ

ȱȱSuudiȱArabistanȱanayasasõndaȱeÂitimleȱilgiliȱikiȱmaddeȱyerȱalmaktadõr.ȱȱ BunlardanȱilkiȱeÂitiminȱamacõnõȱeleȱalanȱ13.ȱmaddedir.ȱBuȱmaddeyeȱgöreȱ

“EÂitim,ȱgençlerinȱgönlündeȱGslamȱinancõnõnȱyerleómesini,ȱonlarõnȱbilgiȱveȱbeceȬ rilerleȱdonatõlmasõnõ,ȱtoplumunȱinóasõndaȱyararlõȱbirerȱüyeȱolmalarõnõ,ȱvatanlaȬ rõnõȱ sevmeleriȱ veȱ tarihleriyleȱ gururȱ duymalarõȱ içinȱ hazõrlanmasõnõȱ hedefler.”ȱ Anayasa’nõnȱeÂitimleȱilgiliȱikinciȱmaddesiȱiseȱ30.ȱmaddedir.ȱBuȱmaddeyeȱ göreȱ“DevletȱgenelȱeÂitimiȱsaÂlarȱveȱcehaletleȱmücadeleȱeder.”ȱȱ

2.2.ȱSuudiȱArabistanȱEÂitimȱSiyasetȱVesikasõȱȱ

SuudiȱArabistan’daȱeÂitiminȱenȱönemliȱdayanaÂõȱ“EÂitimȱSiyasetȱVesikaȬ sõ”ȱ kabulȱ edilebilir.ȱ EÂitimȱ Politikasõȱ Yüksekȱ Komitesiȱ tarafõndanȱ 1970ȱ yõlõndaȱ hazõrlananȱ “Vesika”ȱ 9ȱ bölümȱ veȱ 236ȱ maddedenȱ oluómaktadõr.

ȱ Vesikaȱ“eÂitimȱveȱöÂretiminȱuygulanmasõndaȱesasȱalõnanȱgenelȱçizgileri”ȱortaȬ yaȱkoymaktadõr.

ȱȱVesika’yaȱgöreȱeÂitimdeȱasõlȱolanȱ“Allah’õȱRab,ȱGslam’õȱ dinȱveȱHz.ȱMuhammed’iȱpeygamberȱolarakȱkabulȱetmektir.”

ȱȱ

3.ȱSuudiȱArabistan’daȱEÂitiminȱYönetimiȱ(KararȱVericiȱMakamlar)ȱ 3.1.ȱEÂitimȱPolitikalarõȱYüksekȱKuruluȱȱ

EÂitimȱPolitikalarõȱYüksekȱKuruluȱ(EPYK),ȱh.ȱ1383/ȱm.1963ȱyõlõndaȱdöneȬ minȱKralõȱFahdȱb.ȱAbdulazizȱtarafõndanȱkurulmuó

ȱveȱkurulunȱbaókanlõȬ



18ȱȱ http://www.cdsi.gov.sa,ȱ07/04/2014.ȱȱ

19ȱȱ http://www.alȬmonitor.com/pulse/business/2012/01/theȬlargestȬbudgetȬinȬtheȬ histor.html,ȱ16.03.2013.ȱȱ

20ȱȱ http://akhbaar24.argaam.com/article/detail/123479ȱ,ȱ17.03.2013.ȱȱ

21ȱȱ http://uqu.edu.sa/page/ar/5200,ȱ05.10.2013.ȱȱ

22ȱȱ Vesîkatü’sȬȱSiyâseti’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleke,ȱm.ȱ1.ȱȱ

23ȱȱ Vesîkatü’sȬȱSiyâseti’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleke,ȱm.ȱ2.ȱȱ

24ȱȱ SuudiȱArabistanȱBakanlarȱKurulununȱ01/27/1383ȱtarihliȱveȱ93ȱsayõlõȱkararõyla.ȱȱ

140 

OMÜ7FD

Âõnõȱdaȱkendisiȱüstlenmiótir.ȱOluóturulanȱilkȱkuruldaȱGçióleriȱBakanõ,ȱSaȬ vunmaȱveȱUçakȱBakanõ,ȱMaarifȱBakanõ,ȱGlimȱEnstitüleriȱMüdürüȱüyeȱolaȬ rakȱ yerȱ almõótõr.

ȱ EPYKȱ kurulduÂuȱ gündenȱ itibarenȱ önemliȱ çalõómalaraȱ imzaȱatmõótõr.ȱküphesizȱbunlarȱiçerisindeȱenȱönemlisiȱSuudiȱArabistan’daȱ eÂitiminȱtemelȱdayanaÂõȱolanȱ“EÂitimȱSiyasetȱVesikasõ”nõnȱhazõrlanmasõȱ olmuótur.ȱȱEÂitimȱPolitikalarõȱYüksekȱKuruluȱeÂitimiȱyönetenȱenȱyüksekȱ kararȱmerciidir.ȱȱ

3.2.ȱEÂitimȱveȱÖÂretimȱBakanlõÂõȱ(MaarifȱBakanlõÂõ)ȱ

Maarifȱ BakanlõÂõȱ (EÖB)ȱ 1953ȱ yõlõndaȱ Kralȱ Abdulazîzȱ tarafõndanȱ kurulȬ muótur.ȱ 2003ȱ yõlõndaȱ BakanlõÂõnȱ adõȱ deÂiótirilerekȱ EÂitimȱ veȱ ÖÂretimȱ BakanlõÂõȱ olmuótur.ȱ Suudiȱ Arabistan’daȱ eÂitimȬöÂretimiȱ yönetenȱ enȱ önemliȱmakamȱEÖB’dür.ȱ2004ȱyõlõnaȱkadarȱÖÂretmenȱFakülteleriȱveȱKõzȱ FakültelerindenȱdeȱsorumluȱolanȱEÖB

ȱgenelȱ(kõzȱveȱerkekȱilkokul,ȱortaoȬ kulȱveȱlise)ȱeÂitim,ȱözelȱeÂitim,ȱözelȱokullar,ȱyabancõȱokullar,ȱKur’anȱokulȬ larõ,ȱyetiókinȱeÂitimiȱveȱokurȬyazarlõktanȱsorumludur.

ȱȱ

3.3.ȱYükseköÂretimȱBakanlõÂõȱ

ȱ1975ȱ yõlõndaȱ Kralȱ Halidȱ tarafõndanȱ kurulanȱ YükseköÂretimȱ BakanlõÂõȱ (YÖB)ȱyükseköÂretimȱprogramlarõȱileȱülkeninȱkalkõnmaȱprogramlarõȱaraȬ sõndaȱ yönetimȱ veȱ koordinasyonuȱ saÂlamaklaȱ görevlidir.

ȱ Hâlihazõrdaȱ YÖB’eȱbaÂlõȱ25ȱadetȱdevletȱüniversitesiȱveȱ10ȱadetȱözelȱüniversiteȱbulunȬ maktadõr.ȱȱ

3.4.ȱMeslekiȱveȱTeknikȱEÂitimȱKurumuȱ

SuudiȱArabistan’daȱeÂitimiȱyönetenȱkurumlardanȱbirȱtanesiȱdeȱMeslekiȱveȱ TeknikȱEÂitimȱKurumudur.ȱMeslekiȱveȱteknikȱeÂitimȱkurumlarõȱönceleriȱ pekȱçokȱdevletȱkurumununȱyönetimiȱaltõndaykenȱbuȱokullarõnȱyönetimiȱ KrallõkȱMakamõnõnȱh.ȱ10.08.1400ȱ(m.ȱ1980)ȱtarihliȱemriyleȱToplumsalȱGólerȱ



25ȱȱ Süleymanȱb.ȱAbdurrahmanȱelȬHakîl,ȱa.g.e.,ȱs.ȱ54.ȱȱ

26ȱȱ MinistryȱofȱEducationȱ(2008),ȱNationalȱReportȱonȱEducationȱDevelopmentȱInȱTheȱKingdomȱofȱ SaudiȱArabia,ȱRiyadh,ȱ2008,ȱs.ȱ24.ȱȱ

27ȱȱ MuhammedȱSüleymanȱelȬMansûrȱelȬÎsa,ȱa.g.e.,ȱs.74.ȱ

28ȱȱ MevsûatuȱTârîhi’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyyeti’sȬȱSuûdiyye,ȱC.ȱI,ȱs.ȱ196.ȱȱ

141 

OMÜ7FD

veȱGóȱBakanlõÂõȱyönetimindeȱtekȱçatõȱaltõndaȱtoplandõ.

ȱBakanlarȱKuruluȬ nunȱh.ȱ04.03.1426ȱ(m.ȱ2005)ȱtarihliȱkararõylaȱkõzȱmeslekiȱveȱteknikȱeÂitimȱ kurumlarõȱ daȱ aynõȱ çatõȱ altõndaȱ toplanmõótõr.

ȱ 2007ȱ yõlõndaȱ yapõlanȱ birȱ deÂióiklikleȱdeȱTeknikȱÖÂretimȱveȱMeslekiȱEÂitimȱGenelȱKurumuȱolanȱadõȱ MeslekiȱveȱTeknikȱEÂitimȱKurumuȱolarakȱdeÂiótirilmiótir.

ȱ2012ȱöÂretimȱ yõlõȱ itibariyleȱ buȱ kurumaȱ baÂlõȱ 36ȱ erkek,ȱ 14ȱ kõzȱ teknikȱ fakültesi,ȱ 70ȱ liseȱ sanayiȱenstitüsü,ȱ36ȱhükümlülerȱeÂitimȱenstitüsüȱbulunmaktadõr.

ȱȱȱȱ 4.ȱSuudiȱArabistan’daȱEÂitiminȱAmacõȱVeȱHedefleriȱ

SuudiȱArabistan’daȱeÂitiminȱamacõȱ“Gslam’õnȱtamȱveȱdoÂruȱbirȱóekildeȱanlaȬ óõlmasõ,ȱGslamȱinancõnõnȱyerleótirilmesiȱveȱyayõlmasõ,ȱöÂrencininȱyüksekȱidealler,ȱ Gslamîȱ öÂretiȱ veȱ deÂerlerleȱ donatõlmasõ,ȱ çeóitliȱ bilgiȱ veȱ becerilerȱ kazandõrõlmasõ,ȱ yapõcõȱdavranõóȱeÂilimlerininȱgeliótirilmesi,ȱtoplumunȱiktisadî,ȱiçtimaîȱveȱkültürelȱ olarakȱ geliótirilmesiȱ veȱ kióininȱ toplumunȱ yapõcõȱ birȱ üyesiȱ olarakȱ yetiótirilmeȬ si”dir.

ȱ Suudiȱ Arabistan’daȱ tümȱ eÂitimȱ faaliyetleriȱ yukarõdaȱ verilenȱ gaȬ yeyiȱgerçekleótirmekȱüzereȱyapõlõr.ȱBuȱgayeyeȱulaómakȱiçinȱçeóitliȱhedeflerȱ belirlenmiótir.ȱ“EÂitimȱSiyasetȱVesikasõ”ȱeÂitiminȱhedefleriniȱ33ȱmaddedeȱ eleȱalmaktadõr.ȱBuȱhedeflerdenȱbirincisiȱ“GslamȱóeriatõnaȱbaÂlõlõkȱruhuȱgelióȬ tirmek,ȱbunaȱgöreȱóeriataȱaykõrõȱherȱtürlüȱilkeȱveȱsistemdenȱuzakȱdurmak,ȱȱherȱ türlüȱ ióȱ veȱ tasarrufuȱ óeriatõnȱ genelȱ veȱ kapsayõcõȱ hükümlerineȱ göreȱ düzenleȬ mek”tir.

ȱ

5.ȱEÂitimȱBasamaklarõȱȱ 5.1.ȱAnaokuluȱ(Ravda)ȱȱ

AnasõnõfõȱaóamasõȱöÂrencileriȱilkokulaȱhazõrlar.ȱÖÂrencilerȱbuȱseviyedeȱ2ȱ yõlȱeÂitimȱalõrlar.ȱDevlet,ȱokulȱöncesiȱeÂitimiȱülkedekiȱeÂitimȱseviyesininȱ



29ȱȱ etȬTakrîru’sȬȱSeneviȱliȱMüesseseti’lȬȱÂmmetiȱli’tȬȱTedrîbi’tȬȱTekaniȱve’lȬȱMiheni,ȱ(2012)ȱȱs.ȱ9.ȱȱȱ

30ȱȱ etȬTakrîru’sȬȱSeneviȱliȱMüesseseti’lȬȱÂmmetiȱli’tȬȱTedrîbi’tȬȱTekaniȱve’lȬȱMiheni,ȱs.ȱ9.ȱȱȱ

31ȱȱ Unesco,ȱ “Worldȱ Dataȱ onȱ Education”,ȱ 2010/2011,ȱ http://www.ibe.unesco.org/ȱ fileadȬ min/user_upload/Publications/WDE/2010/pdfȬversions/Saudi_Arabia.pdf,ȱ4/4/2014.ȱȱ

32ȱȱ etȬTakrîru’sȬȱSeneviȱliȱMüesseseti’lȬȱÂmmetiȱli’tȬȱTedrîbi’tȬȱTekaniȱve’lȬȱMiheni,ȱs.ȱ9.ȱȱȱ

33ȱȱ Vesîkatü’sȬȱSiyâseti’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleke,ȱm.ȱ28.ȱȱ

34ȱȱ Vesîkatü’sȬȱSiyâseti’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleke,ȱm.ȱ29.ȱȱ

142 

OMÜ7FD

yükseltilmesiȱ veȱ çocuklarõnȱ gözetilmesiȱ maksadõylaȱ desteklemektedir.

ȱȱ Glkȱ yõlȱ kreóȱ (4ȱ yaó),ȱ ikinciȱ yõlȱ ilkokulaȱ hazõrlõkȱ (5ȱ yaó)ȱ yõlõȱ kabulȱ edilir.

ȱ Suudiȱ Arabistan’daȱ 2012/2013ȱ öÂretimȱ yõlõȱ itibariyleȱ 2559ȱ okuldaȱ 18556ȱ öÂretmeninȱgörevȱyaptõÂõȱveȱ182556ȱöÂrencininȱeÂitimȱaldõÂõȱgörülmekteȬ dir.

ȱ EÂitimȱ veȱ ÖÂretimȱ BakanlõÂõnõnȱ 2004/2014ȱ yõlõȱ stratejikȱ planõndaȱ anasõnõfõȱoranõnõnȱ%40’laraȱçõkartõlmasõȱhedeflenmektedir.

ȱȱȱ

5.2.ȱGlkokulȱ(Gbtidâiyye)ȱ

Suudiȱ Arabistan’daȱ temelȱ eÂitiminȱ ilkȱ basamaÂõȱ olanȱ ilkokulȱ 6ȱ yaóõndaȱ baólar

ȱȱveȱ6ȱyõlȱsürer.

ȱSõnõfȱaralõÂõȱ1Ȭ6ȱveȱgeneldeȱbuȱseviyedekiȱöÂrenciȬ lerinȱyaóȱaralõÂõȱ6Ȭ12’dir. GenelȱeÂitiminȱtemeliȱkabulȱedilenȱilkokulȱkõzȱȬȱ erkekȱ herkeseȱ açõktõrȱ veȱ ücretsizdir.

ȱ Temelȱ eÂitiminȱ zorunluȱ olmadõÂõȱ ülkede,ȱ 2012ȱ yõlõȱ itibariyleȱ okulȱ çaÂõndakiȱ çocuklarõnȱ %96,5’ininȱ okulaȱ devamȱ ettiÂiȱ görülmektedir.

ȱ Dersȱ yõlõȱ 15’óerȱ haftalõkȱ ikiȱ dönemdenȱ oluómaktadõr.ȱBirȱdersȱsaatiȱ45ȱdakikadõr.ȱKõzȱveȱerkekȱayrõȱeÂitimȱgörülȬ mekleȱbirlikte,ȱhemenȱhemenȱaynõȱöÂretimȱprogramlarõnõȱtakipȱetmekteȬ dirler.

ȱȱ2012/2013ȱöÂretimȱyõlõȱitibariyleȱ13,801ȱilkokuldaȱ247,111ȱöÂretȬ meninȱ görevȱ yaptõÂõȱ veȱ 2,570,334ȱ öÂrencininȱ buȱ okullardaȱ eÂitimȱ aldõÂõȱ görülmektedir.

ȱ2011/2012ȱöÂretimȱyõlõndaȱGngilizceȱilkokulunȱdördüncüȱ sõnõfõndanȱ itibarenȱ zorunluȱ derslerȱ kapsamõnaȱ alõnmõótõr.

ȱ Ancakȱ fiiliȱ olarakȱ buȱ kararõnȱ bazõȱ okullardaȱ uygulanabildiÂi,ȱ Gngilizceninȱ yaygõnȱ olarakȱ6.ȱsõnõfȱseviyesindenȱitibarenȱokutulduÂuȱgörülmektedir.ȱȱ



35ȱȱ Vesîkatü’sȬȱSiyâseti’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleke,ȱm.ȱ116.ȱ

36ȱȱ Saudiȱ Arabianȱ Culturalȱ Missionȱ Washington,ȱ “Educationȱ Systemȱ Inȱ Saudiȱ Arabia”,ȱȱ 2006,ȱȱȱȱȱhttp://www.sacm.org/Publications/58285_Edu_complete.pdf,ȱ4/4/2014.ȱȱ

37ȱȱ https://www.moe.gov.sa/Arabic/Ministry/Pages/StatisticalȬreports.aspx,ȱ28/01/2014.ȱ

38ȱȱ MinistriyȱofȱEducationȱ(2005),ȱa.g.e.,ȱȱs.ȱ13.ȱȱ

39ȱȱ elȬKavâidu’tȱTanzîmiyyeȱliȱMedârisiȱTa’lîmi’lȱÂm,ȱtarih:ȱ18/10/1420,ȱsayõ:ȱ3556/1/7/32,ȱm.ȱ6.ȱȱ

40ȱȱ Vesîkatü’sȬȱSiyâseti’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleke,ȱm.ȱ˺˻˹.

41ȱȱ Vesîkatü’sȬȱSiyâseti’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleke,ȱm.ȱ˺˻1.ȱ

42ȱȱ http://www.cdsi.gov.sa,ȱ07/04/2014.ȱȱ

43ȱȱ Saudiȱ Arabianȱ Culturalȱ Missionȱ Washington,ȱ “Educationȱ Systemȱ Inȱ Saudiȱ Arabia”,ȱȱ 2006,ȱȱȱȱȱhttp://www.sacm.org/Publications/58285_Edu_complete.pdf,ȱ4/4/2014.ȱ

44ȱȱ https://www.moe.gov.sa/Arabic/Ministry/Pages/StatisticalȬreports.aspx,ȱ28/01/2014.ȱ

45ȱȱ http://www2.moe.gov.sa/english/Pages,ȱ05/04/2013.ȱȱ

143 

OMÜ7FD

Glkokuldaȱ sõnavlaȱ deÂerlendirmeȱ yapõlmamaktadõr.ȱ ÖÂrencilerȱ “süȬ rekliȱdeÂerlendirme”ȱyöntemiyleȱdeÂerlendirilmektedir.

ȱÖÂrencilerȱeldeȱ ettikleriȱkazanõmlaraȱgöreȱ1ȱilaȱ4ȱarasõndaȱnotlarlaȱdeÂerlendirilmektedir.ȱ DersinȱbütünȱkazanõmlarõnõȱgerçekleótirenȱbirȱöÂrenciȱenȱyüksekȱnotȱolanȱ 1’i,ȱhiçbirȱkazanõmõȱeldeȱedemeyenȱöÂrenciȱiseȱenȱdüóükȱnotȱolanȱ4ȱalmakȬ tadõr.ȱKazanõmlarõnȱ%ȱ66ȱilaȱ%99’nuȱgerçekleótirenȱöÂrenciȱikinciȱnotȱolaȬ rakȱ2ȱalmaktadõr.ȱ%ȱ65ȱveȱaltõndakiȱkazanõmȱdüzeyleriȱ3ȱolarakȱdeÂerlenȬ dirilmektedir.

ȱHiçbirȱkazanõmõȱeldeȱedemeyenȱöÂrenciȱhakkõndaȱsõnõftaȱ kalmaȱkararõȱverebilir.

ȱBununlaȱberaberȱöÂrencininȱsõnõftaȱkalmasõȱyaȱdaȱ geçmesiȱ “Yönlendirmeȱ veȱ Rehberlikȱ Komisyonu”nunȱ vereceÂiȱ kararaȱ baÂlõdõr.

ȱȱ

GlkokulaȱaitȱhaftalõkȱçizelgesiȱTabloȱ1’deȱgösterilmiótir.ȱȱ

Dersinȱadõȱ 1.ȱSõnõfȱ 2.ȱsõnõfȱ 3.sõnõfȱ 4.sõnõfȱ 5.sõnõfȱ 6.sõnõfȱ

Kur’anȬõȱKerimȱ 7ȱ 7ȱ 7ȱ 6ȱ ȱ ȱ

Tecvîdȱ ȱ ȱ ȱ ȱ 4ȱ 4ȱ

Tevhîdȱ 1ȱ 1ȱ 1ȱ 1ȱ 1ȱ 1ȱ

FõkõhȱveȱSulûkȱ 1ȱ 1ȱ 1ȱ 1ȱ 2ȱ 2ȱ

HadîsȱveȱSîretȱ ȱ ȱ ȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ

Arapçaȱ 11ȱ 9ȱ 9ȱ 8ȱ 8ȱ 8ȱ

MilliȱveȱSosyalȱEÂitimȱ ȱ ȱ ȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ

Matematikȱ 3ȱ 5ȱ 5ȱ 5ȱ 5ȱ 5ȱ

Bilimȱȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ 3ȱ 3ȱ

Gngilizceȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ 2ȱ

GóȱveȱsanatȱeÂitimiȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ

BedenȱeÂitimiȱ(Erkelerȱiçin)ȱ 3ȱ 3ȱ 3ȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ

KadõnȱEÂitimiȱ(Kõzlarȱiçin)ȱ 3ȱ 3ȱ 3ȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ

Toplamȱdersȱsaatiȱ 30ȱ 30ȱ 30ȱ 31ȱ 31ȱ 33ȱ

Dersȱsayõsõȱ 8ȱ 8ȱ 8ȱ 10ȱ 10ȱ 11ȱ

Kaynak:ȱwww.cpfdc.gov.sa/curriculum/studyplan/studyplannormalschool.pdfȱ/,ȱ09.12.2012.ȱȱ

ȱ



46ȱȱ LaihatuȱTakvimi’tȬȱTâlib,ȱm.ȱ5/1,ȱhttp://www.imamu.edu.sa,ȱ04/04/2014.ȱȱ

47ȱȱ etȬTakvîmü’lȬȱ Müstemirȱ fi’lȬȱ Merhaleti’lȬȱ Gbtidâiyye,ȱ h.ȱ 1429,ȱ www.bahaedu.gov.ȱ sa/vb/f9/aȬ300.htmlȱ,ȱ09/04/2013.ȱȱ

48ȱȱ ȱDelîlü’lȬȱ Takvîmi’lȬȱ Müstemirȱ fi’lȬȱ Merhaleti’lȬȱ Gbtidâiyye,ȱ h.ȱ 1431,ȱ http://www.bishaedu.ȱ gov.sa/vb/attachment.php?attachmentid=13171&d=1360931477,ȱ04/04/2014.ȱȱ

49ȱȱ LaihatuȱTakvimi’tȬȱTâlib,ȱm.ȱ5/3.ȱȱȱ

144 

OMÜ7FD

5.3.ȱOrtaokulȱ(Mutavassõta)ȱ

Ortaokul,ȱilkokulȱyaȱdaȱdengiȱdiplomayaȱsahipȱöÂrencilerinȱkayõtȱyaptõȬ rabileceÂi,ȱsonundaȱortaokulȱdiplomasõȱverilenȱ3ȱyõllõkȱeÂitimȱbasamaÂõȬ dõr.

ȱSõnõfȱaralõÂõȱ7Ȭ9ȱveȱgeneldeȱbuȱseviyedekiȱöÂrencilerinȱyaóȱaralõÂõȱ12Ȭ 15’tir.ȱDersȱyõlõȱikiȱhaftalõkȱsõnavȱdöneminiȱdeȱkapsayanȱ18’erȱhaftalõkȱikiȱ dönemdenȱ oluómaktadõr.

ȱ Birȱ dersȱsaatiȱ 45ȱ dakikadõr.

ȱ 2012/2013ȱ öÂreȬ timȱ yõlõȱ itibariyleȱ 8,325ȱ ortaokuldaȱ 128,144ȱ öÂretmeninȱ görevȱ yaptõÂõȱ veȱ 1,230,577ȱöÂrencininȱbuȱokullardaȱeÂitimȱaldõÂõȱgörülmektedir.

ȱȱ

OrtaokulaȱaitȱhaftalõkȱdersȱçizelgesiȱTabloȱ2’deȱgösterilmiótir.ȱȱ

Dersinȱadõȱ 7.ȱSõnõfȱ 8.ȱSõnõfȱ 9.ȱSõnõfȱ

Kur’anȬõȱKerimȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ

Tefsîrȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ

Tevhîdȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ

Fõkõhȱȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ

Hadîsȱȱ 1ȱ 1ȱ 1ȱ

Arapçaȱ 6ȱ 6ȱ 6ȱ

MilliȱveȱSosyalȱAraótõrmalarȱȱ 3ȱ 3ȱ 3ȱ

Matematikȱ 5ȱ 5ȱ 5ȱ

Bilimȱȱ 4ȱ 4ȱ 4ȱ

Bilgisayarȱ 1ȱ 1ȱ 1ȱ

Gngilizceȱȱ 4ȱ 4ȱ 4ȱ

GóȱveȱSanatȱEÂitimiȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ

BedenȱEÂitimiȱ(Erkelerȱiçin)ȱ 1ȱ 1ȱ 1ȱ

KadõnȱEÂitimiȱ(Kõzlarȱiçin)ȱ 1ȱ 1ȱ 1ȱ

Toplamȱdersȱsaatiȱ 35ȱ 35ȱ 35ȱ

Dersȱsayõsõȱ 13ȱ 13ȱ 13ȱ

Kaynak:www.cpfdc.gov.sa/curriculum/studyplan/studyplannormalschool.pdfȱ,ȱ09.12.2012.ȱ

ȱ ȱ



50ȱȱ Vesîkatü’sȬȱSiyâseti’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleke,ȱm.ȱ˺˻4,ȱ125.ȱ

51ȱȱ Delîlü’tȬȱTa’lîmi’sȬȱSânevîȱ(Nizâmu’lȬȱMukarrerât),ȱ5.ȱBaskõ,ȱH.ȱ1433Ȭ1434.,ȱs.ȱ12.ȱȱȱ

52ȱȱ elȬlâihatu’tȬȱ Dâhiliyyeȱ liȱ Tanzîmiȱ Medârisi’lȬȱ Merhaleteyni’lȬȱ Mutevessitaȱ ve’sȬȱ Sâneviyyeȱ (EÂitimȱPolitikasõȱYüksekȱKurulu’nunȱ23/11/1390ȱtarihliȱveȱr/t/1584ȱsayõlõȱkararõ),ȱ5/b.ȱȱ

53ȱȱ https://www.moe.gov.sa/Arabic/Ministry/Pages/StatisticalȬreports.aspx,ȱ28/01/2014.ȱȱ

145 

OMÜ7FD

5.4.ȱLiseȱ(Sâneviyye)ȱ 5.4.1.ȱGenelȱLiseȱ

Lise,ȱortaokulȱyaȱdaȱdengiȱdiplomayaȱsahipȱöÂrencilerinȱkayõtȱyaptõrabileȬ ceÂi,ȱsonundaȱçeóitliȱtürleriyleȱliseȱdiplomasõȱverilenȱ3ȱyõllõkȱeÂitimȱbasaȬ maÂõdõr.

ȱDersȱyõlõȱikiȱhaftalõkȱsõnavȱdönemineȱdeȱkapsayanȱ18’erȱhaftalõkȱ ikiȱ dönemdenȱ oluómaktadõr.

ȱ Birȱ dersȱ saatiȱ 45ȱ dakikadõr.

ȱ 2012/2013ȱ öÂretimȱ yõlõȱitibariyleȱ5,725ȱ lisedeȱ 119,939ȱ öÂretmenȱgörevȱ yapmaktaȱ veȱ 1,214,084ȱöÂrenciȱbuȱokullardaȱeÂitimȱalmaktadõr.

ȱȱ

SuudiȱArabistan’daȱortaöÂretimdeȱhâlihazõrdaȱikiȱayrõȱsistemȱkullaȬ nõlmaktadõr.ȱBunlar;ȱsõnõfȱgeçmeȱsistemiȱveȱdersȱgeçmeȱsistemidir.ȱBunlarȱ sõrasõylaȱincelenecektir.ȱȱ

5.4.1.1.ȱSõnõfȱGeçmeȱSistemiȱ

HalenȱSuudiȱArabistan’daȱyaygõnȱolanȱ3ȱseneȱveȱ3ȱsõnõftanȱoluóanȱsistemȬ dir.ȱBuȱsistemdeȱherȱbirȱdersȱyõlõȱbirbiriyleȱbaÂlantõlõȱikiȱdönemdenȱoluóȬ maktadõr.ȱBuȱsistemdeȱilkȱyõlȱortakȱokunduktanȱsonraȱikinciȱsõnõftanȱitibaȬ renȱerkekȱöÂrencilerȱkeriatȱBölümü,ȱFenȱBölümüȱveȱYönetimȱ(Gdare)ȱBöȬ lümünü;ȱkõzȱöÂrencilerȱiseȱBilimȱBölümüȱveȱEdebiyatȱBölümünüȱseçebilȬ mektedirler.

ȱȱ

SõnõfȱgeçmeȱsistemiȱiçinȱhazõrlananȱhaftalõkȱdersȱçizelgesiȱTabloȱ3’teȱ gösterilmiótir.

ȱȱ

ȱ ȱ ȱ



54ȱȱ Vesîkatü’sȬȱSiyâseti’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleke,ȱm.ȱ˺˻7Ȭ128.

55ȱȱ Delîlü’tȬȱTa’lîmi’sȬȱSânevîȱ(Nizâmu’lȬȱMukarrerât),ȱs.12.ȱȱȱ

56ȱȱ elȬLâihatu’tȬȱDâhiliyyeȱliȱTanzîmiȱMedârisi’lȬȱMerhaleteyni’lȬȱMutevessitaȱve’sȬȱSâneviyye,ȱ5/b.ȱȱ

57ȱȱ https://www.moe.gov.sa/Arabic/Ministry/Pages/StatisticalȬreports.aspx,ȱ28/01/2014.ȱȱ

58ȱȱ Lâihatü’lȬȱMuâdelâtȱ(etȬTa’lîmü’sȬȱSânevîȬNizâmü’lȬȱMukarrerât),ȱ3.ȱBaskõ,ȱ2012,ȱs.ȱ5.ȱȱ

59ȱȱ Kõzlarȱ içinȱ hazõrlananȱ cetveldeȱ dersȱ saatleriȱ farklõlaómaklaȱ beraberȱ birȱ dersȱ dõóõndaȱ okutulanȱderslerȱaynõdõr.ȱErkekȱöÂrencilerȱ“BedenȱEÂitimi”ȱdersiȱalõrken,ȱkõzȱöÂrencilerȱ bununȱyerineȱ“PratikȱMalzemeler/Materyaller”ȱdersiȱalmakadõr.ȱȱ

146 

OMÜ7FD

Tabloȱ3:ȱSõnõfȱGeçmeȱSistemiȱGenelȱLiseȱHaftalõkȱDersȱÇizelgesiȱ(Erkek)ȱ

DersȱGruplarõȱȱ Derslerȱȱ Ortakȱ Arapçaȱveȱkeriatȱ

Bilimleriȱ TabiatȱBilimȬ leriȱ 1.Sõnõfȱ 2.ȱsõnõfȱ 3.ȱsõnõfȱ 2.sõnõfȱ 3.sõnõfȱ keriatȱGlimleri

ȱ Kur’anȬõȱKerim ˺ ˼ ˼ ˺ ˺ȱ

Tefsirȱ ˺ ˻ ˻ ˺ ˺ȱ

Hadisȱ ˺ ˻ ˻ ˺ ˺ȱ

Tevhidȱ ˺ ˻ ˻ ˺ ˺ȱ

Fõkõhȱ ˺ ˼ ˼ ˺ ˺ȱ

ArapȱDiliȱ Bilimleri

NahivȱveȱSarfȱ ˻ ˼ ˼ ˻ ˻ȱ

Belagatȱ ȱ ˻ ˻ ȱ ȱ

Edebiyatȱȱ ˻ ˻ ˻ ˺ ˺ȱ

Okuma

ȱ ˺ ˺ ˺ ȱ ȱ

Kompozisyon

ȱ ˺ ˺ ˺ ȱ ȱ

Toplumsalȱ Bilimler

Tarihȱ ˺ ˺ ˺ ȱ ȱ

CoÂrafyaȱ ˺ ˺ ˺ ȱ ȱ

Psikolojiȱ ȱ ˺ ȱ ȱ ȱ

Sosyolojiȱ ȱ ȱ ˺ ȱ ȱ

Vatandaólõkȱ

EÂitimiȱȱ ˺ȱ ˺ȱ ˺ȱ ˺ȱ ˺ȱ

Bilimlerȱ

(Ulûm)ȱ Fizikȱ ˻ ȱ ȱ ˽ ˽ȱ

Kimyaȱ ˻ ȱ ȱ ˽ ˽ȱ

Biyolojiȱ ˻ ȱ ȱ ˽ ˽ȱ

Yerbilimȱ ȱ ȱ ȱ ˺ ˺ȱ

Gngilizce ˽ ˽ ˽ ˽ ˽ȱ

Matematikȱ ˾ ȱ ȱ ˿ ˿ȱ

Bilgisayarȱ ˻ ˻ ˻ ˻ ˻ȱ

KütüphaneȱveȱAraótõrma ˺ ˺ ˺ ȱ ȱ

BedenȱEÂitimi ˺ ˺ ˺ ˺ ˺ȱ

Etkinlik ˻ ȱ ȱ ȱ ȱ

Dersȱsayõsõȱ ˻˺ ˺́ ˺́ ˺˿ ˺˿ȱ

Dersȱsaatlerininȱtoplamõ ˼˾ ˼˼ ˼˼ ˼˾ ˼˾ȱ

Kaynak:ȱwww.p.hailsa.gov.sa,ȱ02/04/2013.ȱ ȱ

ȱ

147 

OMÜ7FD

5.4.1.2.ȱDersȱGeçmeȱSistemiȱ(Krediliȱsistem/Nizâmü’lȬȱMukarrerât)

ȱ BuȱsistemdeȱzorunluȱveȱbaÂõmsõzȱikiȱdönemȱveȱterciheȱbaÂlõȱyazȱdönemiȱ bulunmaktadõr.ȱÖÂrencilerȱbuȱsistemdeȱilkȱyõlȱortakȱderslerȱaldõktanȱsonȬ raȱikinciȱsõnõftanȱitibarenȱinsaniȱilimlerȱveȱtabiatȱilimleriȱbölümleriniȱseçeȬ bilmektedirler.

ȱ Krallõkȱ Makamõnõnȱ h.ȱ 11/10/1425ȱ (m.ȱ 2004)ȱ tarihliȱ veȱ 701/bm/7ȱsayõlõȱemirleriȱgereÂinceȱ42ȱokuldaȱpilotȱuygulamasõȱyapõlarakȱ baólayanȱkrediliȱseçmeȱsisteminin

ȱ2011/2012ȱöÂretimȱyõlõȱitibariyleȱresmiȱ Ȭȱözel,ȱkõzȱȬȱerkekȱtoplamȱ434ȱlisedeȱuygulanmaktadõr.

ȱ2014ȱyõlõȱitibariyleȱ tümȱliselerinȱ%ȱ25’indeȱbuȱsisteminȱuygulanmasõȱhedeflenmektedir.

ȱBuȱ sistemdeȱbirȱsõnõftaȱenȱazȱ15,ȱenȱfazlaȱ35ȱöÂrenciȱbulunabilmektedir.

ȱȱ 5.4.2.ȱMeslekiȱveȱTeknikȱLiseȱ

Gógücüȱ piyasasõnõnȱ ihtiyaçlarõȱ doÂrultusundaȱ ülkedeȱ meslekiȱ veȱ teknikȱ enstitüleriȱ (lise)ȱ kurulmaktadõr.ȱ Sonȱ yõllardaȱ meslekiȱ veȱ teknikȱ eÂitimeȱ dahaȱ fazlaȱ önemȱ verildiÂiȱ söylenebilir.ȱ Góȱ piyasasõndakiȱ Suudileótirmeȱ çabalarõnõnȱancakȱmeslekiȱveȱteknikȱeÂitimleȱmümkünȱolabileceÂiȱçeóitliȱ ortamlardaȱdileȱgetirilmektedir.ȱȱ

LiseȱdüzeyindeȱüçȱçeóitȱmeslekiȱveȱteknikȱeÂitimȱverilmektedir:ȱȱ 1)ȱEndüstriyelȱ

2)ȱTicariȱȱ 3)ȱZiraiȱ

Genelȱ liselerdeȱ olduÂuȱ gibiȱ buȱ okullardaȱ daȱ üçȱ yõllõkȱ eÂitimȱ verilȬ mekteȱveȱbuȱseviyedeȱtoplamȱ70ȱadetȱeÂitimȱkurumuȱbulunmaktadõr.ȱ ȱ

ȱ



60ȱȱ Detaylõȱbilgiȱiçinȱbkz.ȱDelîlü’tȬȱTa’lîmi’sȬȱSânevîȱ(Nizâmu’lȬȱMukarrerât),ȱ5.ȱbaskõ,ȱh.ȱ1433Ȭ 1434ȱ

61ȱȱ Lâihatü’lȬȱMuâdelât,ȱ3.ȱbaskõ,ȱs.ȱ5,ȱhttp://alshfa.com/ebook/10001.PDF,ȱ15/04/204.ȱȱȱ

62ȱȱ SAȱEÂitimȱÖÂretimȱBakanlõÂõnõnȱh.ȱ14/7/1430ȱtarihliȱveȱȱ30324250ȱsayõlõȱyazõsõ.ȱȱ

63ȱȱ etȬTakrîrü’sȬȱSenevîȱliȱVizîreti’tȬȱTerbiyeȱve’tȬȱTa’lîmȱ(h.ȱ1432/1433),ȱs.ȱ67.ȱȱȱ

64ȱȱ http://www.aawsat.com/details.asp?issueno=10992&article=527541,ȱ07/04/2013.ȱȱ

65ȱȱ Delîlü’tȬȱTa’lîmi’sȬȱSânevîȱ(Nizâmu’lȬȱMukarrerât),ȱs.12.ȱȱȱ

148 

OMÜ7FD

6.ȱYükseköÂretimȱ

YükseköÂretimȱ BakanlõÂõ,ȱ 236/1ȱ sayõlõȱ veȱ h.ȱ 08.05.1395ȱ (m.ȱ 1975)ȱ tarihliȱ Kraliyetȱ Fermanõȱ gereÂinceȱ devletinȱ yükseköÂretimȱ politikasõnõȱ icraȱ etȬ mekȱüzereȱkurulmuótur.

ȱÜlkedeȱverilenȱüniversiteȱeÂitimiȱbelliȱbirȱdereȬ ceyeȱ kadarȱ Amerikaȱ Birleóikȱ Devletleri’ndeȱ uygulananȱ sistemeȱ benzeȬ mektedir.ȱABD’denȱalõnanȱmodelȱveȱuygulamalarȱülkeninȱGslamiȱinançȱveȱ geleneklerineȱ uyarlanarakȱ Suudiȱ yükseköÂretimindeȱ kullanõlmaktadõr.

ȱ YükseköÂretimȱKonseyi,ȱaskeriȱeÂitimȱdõóõndaȱtümȱyükseköÂretimȱióleriniȱ yönetenȱveȱkoordineȱedenȱenȱüstȱmakamdõr.

ȱȱ

Normalȱlisansȱprogramlarõnõnȱsüresiȱ4ȱyõldõr.ȱMimarlõk,ȱtarõm,ȱeczaȬ cõlõkȱveȱveterinerlikȱbölümleriȱ5;ȱdióçilikȱ5Ȭ6ȱyõl;ȱhukukȱveȱtõpȱbölümleriȱ iseȱ6ȱyõldõr.

ȱLisansüstüȱeÂitimde,ȱ1ȱyõllõkȱsüreyleȱeÂitimȱalanõndaȱyüksekȱ diplomaȱveȱöÂretmenlikȱalanõndaȱyineȱ1ȱyõlȱsüreyleȱyeterlikȱbelgesiȱprogȬ ramlarõȱbulunmaktadõr.ȱYüksekȱLisansȱprogramlarõȱ2,ȱdoktoraȱprogramlaȬ rõȱiseȱenȱazȱ3ȱyõlȱsürmektedir.

ȱȱ

1998ȱ –ȱ 2008ȱ tarihleriȱ arasõndaȱ liseȱ diplomasõnaȱ sahipȱ öÂrencilerinȱ oranõȱ %ȱ 400ȱ artõnca,ȱ yükseköÂretimȱ kurumalarõnaȱ olanȱ ihtiyaçȱ daȱ artõrȬ mõótõr.

ȱ Buȱ doÂrultudaȱ 2004ȱ –ȱ 2008ȱ tarihleriȱ arasõndakiȱ 5ȱ yõldaȱ devletȱ üniversitelerinȱsayõsõȱ%50ȱartmõótõr.ȱBugünȱülkedekiȱdevletȱüniversiteleriȬ ninȱ sayõsõȱ 25’eȱ ulaómõótõr.

ȱ Buȱ üniversitelerdenȱ Gslamȱ Üniversitesiȱ veȱ GmamȱMuhammedȱb.ȱSuudȱÜniversiteleriȱdahaȱçokȱGslamîȱilimlereȱaÂõrlõkȱ vermektedir.ȱÜlkedekiȱdevletȱüniversitelerineȱaitȱçizelgeȱTabloȱ4’teȱgösteȬ rilmiótir.ȱ



66ȱȱ MinistryȱofȱEducationȱ(2008),ȱa.g.e.,ȱȱs.ȱ49.ȱȱ

67ȱȱ Saudiȱ Arabianȱ Culturalȱ Missionȱ Washington,ȱ “Educationȱ Systemȱ Inȱ Saudiȱ Arabia”,ȱ 2006,ȱȱȱȱȱhttp://www.sacm.org/Publications/58285_Edu_complete.pdf,ȱ4/4/2014.ȱ

68ȱȱ Saudiȱ Arabianȱ Culturalȱ Missionȱ Washington,ȱ “Educationȱ Systemȱ Inȱ Saudiȱ Arabia”,ȱ 2006,ȱȱȱȱȱhttp://www.sacm.org/Publications/58285_Edu_complete.pdf,ȱ4/4/2014.ȱ

69ȱȱ Unesco,ȱ“WorldȱDataȱonȱEducation”,ȱ7thȱȱEdition,ȱ2010/2011.ȱ

70ȱȱ Unesco,ȱ“WorldȱDataȱonȱEducation”,ȱ7thȱȱEdition,ȱ2010/2011.ȱȱ

71ȱȱ Ministryȱ ofȱ Higherȱ Education,ȱ “Theȱ Nationalȱ Report”,ȱ Juneȱ 2009,ȱ s.ȱ 3.ȱȱ http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/forum2010/documents/SAUDI _ARABIA_National_Report.pdf,ȱ11/04/2013.ȱȱȱ

72ȱhttp://statistics.mohe.gov.sa/DCFiles/UniversitiesȬGuide.pdfȱ,11/4/2013.ȱȱ

149 

OMÜ7FD

Tabloȱ4:ȱSuudiȱArabistan’daȱKurulanȱDevletȱÜniversiteleriȱ

S.Noȱ Üniversite kehir Kuruluóȱ

1ȱ KralȱSuudȱÜniversitesiȱ Riyadȱ 1957ȱ

2ȱ GslamȱÜniversitesiȱ Medineȱ 1961ȱ

3ȱ KralȱAbdülazizȱÜniversitesiȱ Ciddeȱ 1967ȱ

4ȱ GmamȱMuhammedȱb.ȱSuudȱÜniversitesiȱ Riyadȱ 1974ȱ

5ȱ KralȱFahdȱPetrolȱveȱMadenȱÜniversitesiȱȱ Zehranȱ 1975ȱ

6ȱ KralȱFaysalȱÜniversitesiȱ Ahsaȱ 1975ȱ

7ȱ Ümmü’lȬȱKuraȱÜniversitesiȱ Mekkeȱ 1981ȱ

8ȱ KralȱHalidȱÜniversitesiȱ Abhaȱ 1999ȱ

9ȱ KassimȱÜniversitesiȱ Kassimȱ 2004ȱ

10ȱ TaybaȱȱÜniversitesiȱ Medineȱ 2004ȱ

11ȱ TaifȱȱÜniversitesiȱ Taifȱ 2004ȱ

12ȱ CizanȱÜniversitesiȱ Cizanȱ 2006ȱ

13ȱ KralȱSuudȱb.ȱAbdulazizȱTõpȱBilimleriȱ

Üniversitesiȱ RiyadȬCiddeȬ

Ahsaȱ 2006ȱ

14ȱ HailȱÜniversitesiȱ Hailȱ 2006ȱ

15ȱ CevfȱÜniversitesiȱ Sekaka/Cevfȱ 2006ȱ

16ȱ TebükȱÜniversitesiȱ Tebükȱ 2007ȱ

17ȱ BahaȱÜniversitesiȱ Bahaȱ 2007ȱ

18ȱ NecranȱÜniversitesiȱ Necranȱ 2007ȱ

19ȱ EmireȱNuraȱbintiȱAbdurrahmanȱÜniverȬ sitesiȱ

Riyadȱ 2008ȱ

20ȱ KuzeyȱSõnõrlarõȱÜniversitesiȱ Ararȱ 2008ȱ

21ȱ DammamȱÜniversitesiȱ Dammamȱ 2010ȱ

22ȱ EmirȱSelmanȱb.ȱAbdülazizȱÜniversitesiȱ Haracȱ 2010ȱ

23ȱ kakraȱÜniversitesiȱ kekraȱ 2010ȱ

24ȱ MecmaahȱÜniversitesiȱ Mecmaahȱ 2010ȱ

25ȱ ArabistanȱElektronikȱÜniversitesiȱ Riyadȱ 2012ȱ

Kaynak:ȱhttp://www.mohe.gov.sa/ar/studyinside/GovernmentȬUniversities/Pages/default.aspx,ȱ 23/04/2014.ȱ

ȱ

Suudiȱ Arabistan’õnȱ 6.ȱ Kalkõnmaȱ planõndaȱ yükseköÂretiminȱ geliótiȬ rilmesiȱveȱbunaȱözelȱüniversitelerinȱdeȱdâhilȱedilmesiȱkararõȱuyarõncaȱilkȱ özelȱüniversitelerinȱkurulmasõnõnȱyoluȱaçõlmõótõr.ȱGlkȱözelȱüniversiteȱ1999ȱ yõlõndaȱkurulmuótur.ȱBugünȱülkedekiȱözelȱüniversitelerinȱsayõsõȱ10’dur.

ȱ



73ȱȱ http://www.mohe.gov.sa/ar/studyinside/PrivateȬhigherȬEducation/Pages/listphe.aspxȱ ,ȱ 11/4/2013.ȱȱ

150 

OMÜ7FD

Buȱ üniversitelerdenȱ 7’siȱ yüksekȱ lisansȱ diplomasõȱ daȱ vermektedir.ȱ Özelȱ üniversitelerinȱ dõóõndaȱ 16ȱ adetȱ özelȱ fakülteȱ deȱ ülkedeȱ yükseköÂretimȱ hizmetiȱvermektedir.

ȱBuȱözelȱfakültelerinȱ8ȱtanesiȱyüksekȱlisansȱdiploȬ masõȱvermektedir.

ȱȱ

SuudiȱArabistan’daȱkurulanȱözelȱüniversitelereȱaitȱbilgilerȱTabloȱ5’teȱ gösterilmiótir.ȱȱ

Tabloȱ5:ȱSuudiȱArabistan’daȱKurulanȱÖzelȱÜniversitelerȱ

S.Noȱ Üniversite kehirȱ Kuruluóȱ

1ȱ EmirȱSultanȱÜniversitesiȱ Riyadȱȱȱ 1999ȱ

2ȱ ÖzelȱGffetȱÜniversitesiȱ Ciddeȱȱ 2000ȱ

3ȱ AçõkȱArapȱÜniversitesiȱ Riyadȱveȱ6ȱóehȱ 2003ȱ

4ȱ ÖzelȱYemameȱÜniversitesiȱȱ Riyadȱȱ 2004ȱ

5ȱ GóȱGdaresiȱÜniversitesiȱ Ciddeȱȱȱ 2004ȱ

6ȱ EmirȱFahdȱb.ȱSultanȱÜniversitesiȱ Tebükȱȱ 2006ȱ

7ȱ EmirȱMuhammedȱb.ȱFahdȱÜniversitesiȱ Huberȱȱ 2007ȱ

8ȱ FaysalȱÜniversitesiȱȱ Riyadȱ 2008ȱ

9ȱ BilimȱEviȱÜniversitesiȱ Riyadȱȱȱ 2009ȱ

10ȱ KralȱAbdullahȱBilimȱveȱTeknolojiȱÜniv.ȱ Ciddeȱȱȱ 2010ȱ

Kaynak:ȱhttp://www.mohe.gov.sa/ar/studyinside/PrivateȬhigherȬEducation/Pages/UniversitiesȬHigherȬ EducationȬEligibility.aspx,ȱ23/04/2014.ȱ

Buȱ bölümdeȱ sonȱ olarakȱ resmiȱ veȱ özelȱ üniversitelerdeȱ görevȱ yapanȱ akademikȱ personelȱ veȱ buralardaȱ eÂitimȱ görenȱ öÂrenciȱ sayõlarõnaȱ dairȱ verilereȱyerȱverilecektir.

ȱȱȱ

Tabloȱ6:ȱÜniversiteȱÖÂretimȱKadrosuȱveȱÖÂrenciȱSayõlarõȱ

Türüȱ ÖÂretimȱKadrosu ÖÂrenciȱSayõsõ

DevletȱÜniversiteleriȱ 48,788ȱ 1,058,155ȱ

ÖzelȱÜniversitelerȱ 3,028ȱ 58,628ȱ

DiÂerȱ 7,626ȱ 89,224ȱ

Toplamȱ 59,442 1,206,007



74ȱȱ http://www.mohe.gov.sa/ar/studyinside/PrivateȬhigherȬEducation/Pages/Colleges.aspxȱ,ȱ 12/04/2013.ȱȱ

75ȱȱ http://www.mohe.gov.sa/ar/studyinside/PrivateȬhigherȬEducation/Pages/Master.aspxȱ ,ȱ 12Ȭ04Ȭ2013.ȱȱ

76ȱȱ http://www.mohe.gov.sa/ar/mõnõstry/deputyȬmõnõstryȬforȬplannõngȬandȬõnformatõonȬ affaõrs/hesc/unõversõtõesstatõstõcs/pages/default.aspx,ȱ11/04/2013.ȱȱ

151 

OMÜ7FD

7.ȱYetiókinȱEÂitimiȱVeȱOkurȬYazarlõkȱȱ

Yetiókinȱ eÂitimiȱ Suudiȱ Arabistan’daȱ EÂitimȱ Ȭȱ ÖÂretimȱ BakanlõÂõnõnȱ üstȬ lendiÂiȱsorumluluklardanȱbiridir.ȱYetiókinȱeÂitimiȱüçȱaóamadanȱoluómakȬ tadõr:

ȱȱ

1.OkurȬyazarlõkȱmerkezleriȱ(ilkokullar)ȱ 2.Akóamȱortaokullarõȱȱ

3.Akóamȱliseleriȱȱ

OkurȬyazarlõkȱmerkezlerineȱ11ȱyaóȱveȱ3ȱayõnõȱdoldurmuóȱolanlarȱkaȬ bulȱ edilmektedir.ȱ Akóamȱ ortaokuluȱ içinȱ kayõtȱ yaóõȱ 16,ȱ akóamȱ lisesiȱ içinȱ kayõtȱyaóõȱiseȱ19’dur.

ȱOkurȬyazarlõkȱmerkezlerineȱSuudiȱolanȱveȱolmayanȱ herkesȱ kabulȱ edilirkenȱ akóamȱ ortaokullarõȱ veȱ liselerineȱ yalnõzcaȱ Suudiȱ vatandaólarõȱdevamȱedebilmektedir.

ȱHerȱüçȱseviyedeȱdeȱbirȱdersȱsaatiȱ45ȱ dakikadõr.

ȱOkurȬyazarlõkȱmerkezlerindeȱüçȱyõllõkȱbirȱeÂitimȱverilmekteȬ dir.ȱ Buȱ eÂitimȱ sonrasõndaȱ öÂrenciȱ “Glkokul”ȱ diplomasõȱ almayaȱ hakȱ kaȬ zanmaktadõr.ȱ Verilenȱ buȱ diplomaȱ genelȱ eÂitimdekiȱ ilkokulȱ diplomasõnaȱ eóitȱkabulȱsayõlmaktadõr.

ȱȱ

OkurȬyazarlõkȱmerkezleriȱhaftalõkȱdersȱçizelgesiȱTabloȱ7’deȱgösterilȬ miótir.ȱ

Tabloȱ7:ȱOkurȬYazarlõkȱMerkezleriȱHaftalõkȱDersȱÇizelgesiȱ(Glkokul)ȱ

Derslerȱȱ 1.ȱSõnõf 2.ȱȱSõnõf 3.ȱȱSõnõf

Kur’anȬõȱKerimȱ 2ȱ 1ȱ 1ȱ

Tevhid/Hadis/Fõkõhȱ 2ȱ 2ȱ 2ȱ

OkumaȱveȱEzberȱ 7ȱ 2ȱ 2ȱ

Yazõȱveȱimlaȱ ȱ 1ȱ 1ȱ

DilȱBilgisiȱ ȱ 1ȱ 1ȱ

Kompozisyonȱ 1ȱ 1ȱ 1ȱ

Matematikȱ 3ȱ 4ȱ 3ȱ

Bilimȱ(FenȱBilgisi)ȱ ȱ 2ȱ 2ȱ

Gctimaiyyatȱ ȱ 1ȱ 2ȱ

Vatandaólõkȱȱ ȱ 1ȱ 1ȱ



77ȱȱ elȬLâihatü’tȬȱTenfîziyyeȱliȱNizâmiȱTa’lîmi’lȬȱKibârȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyyeti’sȬȱSuudiyye,ȱm.1.ȱȱ

78ȱȱ elȬLâihatü’tȬȱTenfîziyyeȱliȱNizâmiȱTa’lîmi’lȬȱKibârȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyyeti’sȬȱSuudiyye,ȱm.ȱ13.ȱ

79ȱȱ Delîli’lȬȱKabûlȱve’tȬȱTescîlȱfiȱMerâhili’tȬȱTa’lîmi’lȬȱÂm,ȱh.ȱ1432,ȱs.ȱ34Ȭ35.ȱȱ

80ȱȱ elȬLâihatü’tȬȱTenfîziyyeȱliȱNizâmiȱTa’lîmi’lȬȱKibârȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyyeti’sȬȱSuudiyye,ȱm.ȱ21.ȱ

81ȱȱ elȬLâihatü’tȬȱTenfîziyyeȱliȱNizâmiȱTa’lîmi’lȬȱKibârȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyyeti’sȬȱSuudiyye,ȱm.ȱ27.ȱ

152 

OMÜ7FD

Gngilizceȱȱ ȱ ȱ 3ȱ

Derslerinȱtoplamõȱ 15 16 19

Kaynak:ȱhttp://madinaedu.gov.sa/data.php?sp=sef&w=80&t=14 /, 11/04/2013.

YetiókinȱeÂitimiȱsaÂlamakȱveȱokurȬyazarlõkȱoranlarõnõȱyukarõyaȱtaóõȬ makȱ amacõylaȱ 2012/2013ȱ öÂretimȱ yõlõndaȱ 2,509ȱ okuldaȱ 2,625ȱ öÂretmenȱ görevȱ yapmõóȱ veȱ 51,903ȱ öÂrenciȱ eÂitimȱ almõótõr.

ȱ EÖB,ȱ cehaletiȱ ortadanȱ kaldõrmakȱveȱokurȬyazarlõkȱoranlarõnõȱenȱüstȱseviyeyeȱçõkarmakȱamacõylaȱ çeóitliȱprojelerȱgerçekleótirmektedir.

ȱȱ

8.ȱÖzelȱEÂitimȱ

SuudiȱArabistan’dakiȱözelȱeÂitimȱçalõómalarõȱbireyselȱçabalarlaȱbaólamõóȬ tõr.ȱ Brailleȱ (körlerȱ alfabesi)ȱ yoluylaȱ okumaȱ Ȭȱ yazmaȱ öÂretmekȱ üzereȱ birȱ programȱhazõrlayanȱbazõȱgönüllüler,ȱBakanlõÂaȱbaÂlõȱ“EnstitülerȱveȱFakülȬ telerȱGdaresi”ninȱ1957ȱyõlõndakiȱmuvafakatõȱüzerineȱRiyadȱArapȱDiliȱFaȬ kültesindeȱakóamȱsõnõflarõndaȱgörmeȱengellilereȱyönelikȱeÂitimȱverilmeyeȱ baólandõ.

ȱȱBirȱyõlȱsonraȱiseȱ(1958)ȱbuȱeÂitimȱRiyad’daȱbirȱilkokulaȱtaóõnȬ mõótõr.ȱ Oȱ anaȱ kadarȱ devletinȱ sadeceȱ destekȱ verdiÂiȱ buȱ çalõómalar,ȱ 1960ȱ yõlõndaȱ resmiȱ olarakȱ üstlendiÂiȱ birȱ sorumlulukȱ halineȱ gelmiótir.

ȱ Oȱ zaȬ mankiȱadõylaȱMaarifȱBakanlõÂõȱ1960ȱyõlõndaȱilkȱdefaȱ“özelȱeÂitim”ȱprogȬ ramõnõȱbaólatmõótõr.ȱBuȱçerçevedeȱaçõlanȱilkȱeÂitimȱmerkeziȱ1960ȱyõlõndaȱ Riyad’daȱ “Nurȱ Enstitüsü”ȱ adõylaȱ kurulanȱ görmeȱ engellilerȱ (günȬ düz/erkek)ȱokuluȱolmuótur.

ȱ1962ȱyõlõndaȱBakanlõkȱhiyeraróikȱyapõsõndaȱȱ

“ÖzelȱEÂitimȱGdaresi”ȱkurulmuótur.

ȱ1964ȱyõlõndaȱióitmeȱengellilerȱiçinȱilkȱ okulȱ Riyad’daȱ “Emelȱ Enstitüsü”ȱ adõylaȱ açõlmõótõr.

ȱ ȱ Zihinselȱ engellilerȱ



82ȱȱ https://www.moe.gov.sa/Arabic/Ministry/Pages/StatisticalȬreports.aspx,ȱ28/01/2014.ȱ

83ȱȱ “etȬTakrîrü’sȬȱSenevîȱliȱVizîreti’tȬȱTerbiyeȱve’tȬȱTa’lîm”,ȱh.1432Ȭ1433,ȱs.ȱ104.ȱȱ

84ȱȱ HamidȱGbrahimȱesȬSelûm,ȱetȬTa’lîmü’lȬȱÂmȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyyeti’sȬȱSuûdiyye,ȱikinciȱ baskõ,ȱ1991,ȱWashington,ȱABD,ȱs.ȱ264.ȱȱȱ

85ȱȱ HamidȱGbrahimȱesȬSelûm,ȱa.g.e.,ȱs.ȱ264.ȱȱȱ

86ȱȱ https://uqu.edu.sa/page/ar/5255ȱ,ȱ13/04/2013.ȱȱ

87ȱȱ https://uqu.edu.sa/page/ar/5255ȱ,ȱ13/04/2013.ȱ

88ȱȱ Saudiȱ Arabianȱ Culturalȱ Missionȱ Washington,ȱ “Educationȱ Systemȱ Inȱ Saudiȱ Arabia”,ȱ 2006,ȱȱȱȱȱhttp://www.sacm.org/Publications/58285_Edu_complete.pdf,ȱ4/4/2014.ȱ

153 

OMÜ7FD

içinȱ açõlanȱ ilkȱ eÂitimȱ merkeziȱ iseȱ 1971ȱ yõlõndaȱ kurulanȱ “etȬTerbiyetü’lȱ Ȭ Fikriyye”ȱ(kõz/erkek)ȱEnstitüsüȱolmuótur.

ȱȱ

ArapȱülkelerindeȱözelȱeÂitimeȱönemȱverilmesindeȱ1981ȱyõlõndaȱKuȬ veyt’teȱdüzenlenenȱveȱ17ȱArapȱülkesininȱkatõldõÂõȱengellilerȱkongresininȱ büyükȱbirȱetkisiȱvardõr.

ȱȱ

Suudiȱ Arabistan’daȱ belliȱ seviyedekiȱ engelliȱ öÂrencilerȱ normalȱ okulȱ öÂrencileriyleȱ beraberȱ eÂitimȱ almaktadõrlarȱ (Nizâmü’dȬȱ demc).

ȱ Ancakȱ buȱeÂitimȱaynõȱsõnõfȱortamõndaȱdeÂilȱözelȱsõnõfȱortamlarõndaȱyapõlmaktaȬ dõr.ȱ Normalȱ eÂitimȱ verenȱ birȱ okuldaȱ öÂrencilerinȱ ancakȱ %ȱ 20’siȱ engelliȱ öÂrencilerdenȱ oluóabilmektedir.ȱ Yineȱ normalȱ birȱ okuldaȱ enȱ fazlaȱ 8ȱ adetȱ özelȱeÂitimȱverenȱsõnõfȱbulunabilmektedir.

ȱȱ

2008–2009ȱ öÂretimȱ yõlõȱ istatistiklerineȱ göreȱ Suudiȱ Arabistan’daȱ 53ȱ adetȱözelȱeÂitimȱenstitüsüȱyaȱdaȱmerkeziȱbulunmaktadõr.

ȱEnstitülerȱveȱ özelȱ eÂitimȱ programõylaȱ normalȱ eÂitimȱ içerisindeȱ eÂitimȱ alanȱ öÂrenciȱ sayõsõȱ24,751ȱveȱburalardaȱgörevȱyapanȱöÂreticiȱsayõsõȱiseȱ9240’tõr.

ȱGstatisȬ tiklereȱgöreȱözelȱeÂitimȱalanȱöÂrencilerinȱ%93’üȱnormalȱeÂitimȱverenȱokulȬ larda,ȱ%7’siȱiseȱözelȱeÂitimȱenstitülerindeȱbulunmaktadõr.

ȱ

9.ȱÖÂretmenȱYetiótirmeȱ

1926ȱ yõlõndaȱ kurulanȱ Maarifȱ MüdürlüÂününȱ önündeȱ duranȱ önȱ önemliȱ sorunlardanȱbirisiȱ “öÂretmenȱ ihtiyacõ”ȱ sorunudur.ȱÜlkedekiȱ mevcutȱ öÂȬ retmenȱihtiyacõȱbirȱyandanȱkardeóȱArapȱülkelerdenȱkaróõlanõrkenȱbirȱyanȬ danȱdaȱöÂretmenȱyetiótirenȱkurumlarȱinóaȱedilmeyeȱbaólanmõótõr.

ȱMaarifȱ



89ȱȱ Saudiȱ Arabianȱ Culturalȱ Missionȱ Washington,ȱ “Educationȱ Systemȱ Inȱ Saudiȱ Arabia”,ȱ 2006,ȱȱȱȱȱhttp://www.sacm.org/Publications/58285_Edu_complete.pdf,ȱ4/4/2014.ȱ

90ȱȱ https://uqu.edu.sa/page/ar/5255ȱ,ȱ13/04/2013.ȱȱ

91ȱȱ DelîlȬuȱMuallimȬiȱZeviȱSuûbâti’tȬȱTaallum,ȱs.10.ȱȱ

92ȱȱ elȬKavâidü’tȬȱ Tanzimiyyeȱ liȱ Meâhideȱ veȱ Beramice’tȬȱ Terbiyeti’lȬȱ Hâssa,ȱ (5/4/1422ȱ tarihliȱ veȱ 27/1674ȱsayõlõȱBakanlõkȱonayõ),ȱm.ȱ96.ȱȱȱ

93ȱȱ http://www.se.gov.sa/database/spedȬ28Ȭ29.pdfȱ,ȱ14Ȭ04Ȭ2013.ȱȱ

94ȱȱ http://www.moe.gov.sa/Pages/stat32Ȭ33.aspxȱ,ȱ19Ȭ03Ȭ2013.ȱȱ

95ȱȱ https://www.moe.gov.sa/Arabic/Ministry/Pages/StatisticalȬreports.aspx,ȱ28/01/2014.ȱȱ

96ȱȱ “Tatavvuruȱ Müessesâtiȱ G’dâdi’lȬȱ Muallimiȱ bi’lȬȱ Memleketi’lȬȱ Arabiyyeti’sȬȱ Suudiyye”,ȱ https://uqu.edu.sa/page/ar/5251ȱ,ȱ13Ȭ04Ȭ2013.ȱ

154 

OMÜ7FD

MüdürlüÂüȱ kurulduÂundaȱ ülkedeȱ yalnõzcaȱ 4ȱ ilkokulȱ bulunmaktaydõ.ȱ Ülkedeȱ ilkokuldanȱ sonraȱ inóaȱ edilenȱ ikinciȱ eÂitimȱ müessesiȱ öÂretmenȱ okuluȱ olmuótur.

ȱ Buȱ amaçlaȱ kurulanȱ ilkȱ eÂitimȱ kurumuȱ daȱ “Suudȱ Glimȱ Enstitüsü”dür.ȱ1926ȱyõlõndaȱMekke’deȱ40ȱöÂrenciyleȱeÂitimeȱbaólayanȱbuȱ enstitüȱilkokulȱdiplomasõnaȱsahipȱöÂrencileriȱkabulȱetmekteȱveȱ3ȱyõllõkȱbirȱ eÂitimȱvermekteydi.

ȱȱ

2005ȱyõlõnaȱkadarȱEÂitimȱȬȱÖÂretimȱBakanlõÂõnõnȱuhdesindeȱolanȱöÂȬ retmenȱokullarõ/fakülteleriȱbuȱtarihtenȱitibarenȱYükseköÂretimȱBakanlõÂõȬ naȱdevredilmiótir.

ȱȱ

Günümüzdeȱ Suudiȱ Arabistan’daȱ öÂretiminȱ herȱ seviyesindeȱ öÂretȬ menlikȱiçinȱenȱazȱ4ȱyõllõkȱüniversiteȱeÂitimiȱóartõȱaranmaktadõr.

ȱBayanȱ öÂretmenlerȱdoÂumȱsonrasõȱaylõklõȱikiȱayȱizinȱkullanabilmektedirler.

ȱȱ

SuudiȱArabistanȱkurulduÂuȱgündenȱitibarenȱöÂretimȱkadrosuȱihtiyaȬ cõnõȱkaróõlamadaȱyabancõȱöÂretmenlerdenȱistifadeȱetmiótir.ȱMõsõr,ȱFilistin,ȱ Ürdün,ȱSuriyeȱvb.ȱülkelerdenȱöÂretmenlerȱülkedekiȱeÂitimȱçalõómalarõndaȱ rolȱalmõólardõr.ȱ1983ȱyõlõndaȱSuudiȱeÂitimȱsistemiȱiçerisindeȱyerȱalanȱyaȬ bancõȱöÂretmenlerinȱoranõȱ%44,78ȱikenȱbuȱoranȱ10ȱyõlȱsonraȱ1993ȱyõlõndaȱ

%26’yaȱdüómüótür.

ȱBakanlõkȱtarafõndanȱhazõrlananȱ2004–2014ȱStratejikȱ PlanõȱöÂretimȱkadrosundakiȱSuudiȱoranõnõȱ%95’eȱçõkarmaȱhedefiniȱortayaȱ koymuótur.

ȱ2011/2012ȱöÂretimȱyõlõȱverilerineȱgöreȱyabancõȱöÂretmenleȬ rinȱoranõȱ%5,61’eȱdüóerkenȱSuudiȱöÂretmenlerinȱoranõȱ%94,39’aȱulaómõóȬ



97ȱȱ HamadȱGbrahimȱesȬSelûm,ȱa.g.e.,ȱȱs.ȱ236.ȱȱȱ

98ȱȱ “Tatavvuruȱ Müessesâtiȱ G’dâdi’lȬȱ Muallimȱ bi’lȬȱ Memleketi’lȬȱ Arabiyyeti’sȬȱ Suûdiyye”,ȱ https://uqu.edu.sa/page/ar/5251ȱ,ȱ13Ȭ04Ȭ2013.ȱ

99ȱȱ MinistryȱofȱEducationȱ(2008),ȱa.g.e.,ȱs.ȱ24.ȱȱ

100ȱȱ Unesco,ȱ “Worldȱ Dataȱ onȱ Education”,ȱ 2010/2011,ȱ http://www.ibe.unesco.org/ȱ fileadȬ min/user_upload/Publications/WDE/2010/pdfȬversions/Saudi_Arabia.pdf,ȱ4/4/2014.ȱ

101ȱȱ Unesco,ȱ “Worldȱ Dataȱ onȱ Education”,ȱ 2010/2011,ȱ http://www.ibe.unesco.orgȱ /fileadmin/user_upload/Publications/WDE/2010/pdfȬversions/Saudi_Arabia.pdf,ȱ 4/4/2014.ȱ

102ȱȱ Williamȱ A.ȱ Rugh,ȱ “Educationȱ inȱ Saudiȱ Arabia:ȱ Choicesȱ andȱ Constraints”,ȱ Middleȱ Eastȱ Policy,ȱC.ȱ9,ȱS.2,ȱJuneȱ2002.ȱȱ

103ȱȱ MinistryȱofȱEducationȱ(2005),ȱa.g.e.,ȱ,ȱp.ȱ16.ȱȱȱ

155 

OMÜ7FD

tõr.

ȱ 2013ȱ yõlõȱ istatistiklerineȱ göreȱ Suudiȱ Arabistan’daȱ görevȱ yapanȱ öÂȬ retmenlerinȱsayõsõȱ525,615’tir.ȱBuȱöÂretmenlerinȱ498,581’iȱ(%94,85)ȱȱSuudiȬ lerdenȱoluómaktadõr.

ȱȱ

Bugünȱülkedeȱ19ȱfarklõȱüniversitedeȱtoplamȱ28ȱadetȱeÂitimȱfakültesiȱ bulunmaktadõr.ȱȱBuȱfakültelerdenȱikiȱtanesiȱ“eÂitimȱveȱedebiyatȱfakültesi”ȱ adõnõȱtaóõmaktadõr.

ȱȱ

10.ȱSonuçȱ

SuudiȱArabistanȱ1932ȱyõlõndaȱkurulanȱveȱóeriatlaȱyönetilenȱbirȱGslamȱdevȬ letidir.ȱHayatõnȱtümȱalanlarõndaȱolduÂuȱgibiȱeÂitimȱalanõndaȱdaȱbelirleyiciȱ unsurȱ dindir.ȱ Ülkedeȱ anasõnõfõȱ hariçȱ cinsiyetȱ ayrõmõnaȱ dayalõȱ eÂitimȱ veȬ rilmektedir.ȱ Ancakȱ herȱ ikiȱ cinseȱ deȱ uygulananȱ programȱ hemenȱ hemenȱ aynõdõr.ȱ Suudiȱ Arabistan’daȱ temelȱ eÂitimȱ zorunluȱ olmamasõnaȱ raÂmenȱ birinciȱ sõnõfaȱ kayõtȱ oranlarõȱ oldukçaȱ yüksektirȱ (%96,5).ȱ 2014ȱ yõlõȱ sonunaȱ kadarȱeÂitiminȱzorunluȱolmasõȱplanlanmaktadõr.ȱȱ

EÂitiminȱ tümȱ kademeleriȱ ücretsizdir.ȱ Dersȱ kitaplarõȱ öÂrencilereȱ ücȬ retsizȱdaÂõtõlmaktadõr.ȱSuudiȱArabistan’daȱdersȱkitaplarõȱdönemlikȱolarakȱ hazõrlanmaktadõr.ȱ 2012/2013ȱ öÂretimȱ yõlõȱ itibariyleȱ S.ȱ Arabistan’daȱ 5,274,205ȱ öÂrenciȱ eÂitimȱ almaktadõr.ȱ Buȱ öÂrencilerinȱ %ȱ 87,5’iniȱ Suudi,ȱ

%12,5’iniȱ Suudiȱ olmayanlarȱ oluóturmaktadõr.ȱ Toplamȱ öÂrencilerinȱ

%12,7’siȱözelȱokullardaȱeÂitimȱgörmektedir.ȱ2011ȱyõlõȱitibariyleȱbirȱsõnõfaȱ düóenȱortalamaȱöÂrenciȱsayõsõȱ21,7,ȱbirȱöÂretmeneȱdüóenȱöÂrenciȱsayõsõȱiseȱ 10,4’tür.ȱÜlkedeȱeÂitimȱdiliȱArapçadõr.ȱ2013ȱyõlõȱitibariyleȱokurȬyazarȱolȬ mayanlarõnȱoranõȱ%5,6’dõr.ȱDevletȱbütçesininȱyaklaóõkȱdörtteȱbiriȱ(45ȱmilȬ yarȱdolar)ȱeÂitimeȱayrõlmaktadõr.ȱBaótaȱAmerikaȱBirleóikȱDevletleriȱolmakȱ üzereȱ yurtdõóõndaȱ devletȱ bursuylaȱ okuyanȱ150ȱ binȱ öÂrenciȱ bulunmaktaȬ dõr.ȱȱ



104ȱȱ http://www.alwatan.com.sa/local/News_Detail.aspx?ArticleID=62657&CategoryID=5ȱ ,ȱ 18Ȭ04Ȭ2013.ȱȱ

105ȱȱ https://www.moe.gov.sa/Arabic/Ministry/Pages/StatisticalȬreports.aspx,ȱ28/01/2014.ȱ

106ȱȱ Müessesatü’Ȭtȱ Talimi’lȬȱ Âliȱ ȱ fi’lȬȱ Memleketi’lȬȱ Arabiyyeti’sȬȱ Suûdiyye,ȱ 2012,ȱȱ http://statistics.mohe.gov.sa/DCFiles/UniversitiesȬGuide.pdfȱ,ȱ18/04/2013.ȱ

156 

OMÜ7FD

Suudiȱ Arabistan’daȱ anayasaȱ yanõndaȱ eÂitiminȱ enȱ önemliȱ dayanaÂõȱ

“eÂitimȱsiyasetȱvesikasõ”dõr.ȱ9ȱbölümȱveȱ236ȱmaddedenȱoluóanȱ“vesika”ȱ 1970ȱ yõlõndaȱ yürürlüÂeȱ girmiótir.ȱ Vesika’yaȱ göreȱ eÂitimdeȱ asõlȱ olanȱ “AlȬ lah’õȱrab,ȱGslam’õȱdin,ȱHz.ȱMuhammed’iȱpeygamberȱolarakȱkabulȱetmektedir.”ȱ

ÜlkedeȱeÂitimiȱyönetenȱdörtȱmakamȱvardõr.ȱBunlar;ȱEÂitimȱPolitikaȬ larõȱYüksekȱKurulu,ȱEÂitimȱȬȱÖÂretimȱBakanlõÂõ,ȱYükseköÂretimȱBakanlõȬ Âõ,ȱMeslekiȱveȱTeknikȱEÂitimȱKurumudur.ȱBunlarȱiçerisindeȱenȱüstȱkararȱ merciiȱEÂitimȱPolitikalarõȱYüksekȱKuruludur.ȱȱ

SuudiȱArabistan’daȱ6+3+3ȱsistemiȱuygulanmaktadõr.ȱ2012/2013ȱöÂreȬ timȱ yõlõȱ itibariyleȱ Suudiȱ Arabistan’daȱ ilkokuldaȱ 2,570,334,ȱ ortaokuldaȱ 1,230,577,ȱlisedeȱiseȱ1,214,084ȱöÂrenciȱeÂitimȱalmaktadõr.ȱGlkokuldaȱsõnavlaȱ deÂerlendirmeȱyapõlmayanȱülkede,ȱlisedeȱikiȱayrõȱsistemȱuygulanmaktaȬ dõr.ȱ Bunlar;ȱ öÂrencilerinȱ büyükȱ çoÂunluÂununȱ tabiȱ olduÂuȱ sõnõfȱ geçmeȱ sistemiȱveȱdersȱgeçmeȱ(kredili)ȱsistemidir.ȱÜlkedeȱliseȱseviyesindeȱendüstȬ riyel,ȱticariȱveȱziraiȱalanlardaȱmeslekiȱveȱteknikȱeÂitimȱverilmektedir.ȱȱ

1975ȱyõlõndaȱkurulanȱYükseköÂretimȱBakanlõÂõnaȱbaÂlõȱ25ȱadetȱdevletȱ üniversitesi,ȱ10ȱadetȱözelȱüniversiteȱbulunmaktadõr.ȱÜlkedeȱilkȱözelȱüniȬ versiteȱ 1999ȱ yõlõndaȱ kurulmuótur.ȱ Ülkedeȱ üniversiteȱ seviyesindeȱ eÂitimȱ alanȱöÂrenciȱsayõsõȱ1,206,007’dir.ȱȱ

11ȱyaóȱveȱüçȱayõnõȱgeçmióȱSuudiȱolanȱveȱolmayanȱherkesȱokurȱȬȱyaȬ zarlõkȱmerkezlerineȱkabulȱedilmektedir.ȱÜçȱyõlȱsürenȱbuȱeÂitimiȱtamamlaȬ yanlarȱ ilkokulȱ diplomasõȱ almayaȱ hakȱ kazanmaktadõrlar.ȱ Bundanȱ sonraȱ verilenȱ açõkȱ ortaokulȱ veȱ açõkȱ liseȱ eÂitimiȱ sadeceȱ Suudilereȱ yöneliktir.ȱ 2012/2013ȱöÂretimȱyõlõȱitibariyleȱ2,509ȱokuldaȱ51,903ȱöÂrenciȱyetiókinȱeÂiȬ timiȱkapsamõndaȱbuȱmerkezlerdeȱeÂitimȱalmõótõr.ȱȱ

1957ȱ yõlõndaȱ özelȱ çabalarlaȱ baólayanȱ özelȱ eÂitimȱ çalõómalarõȱ günüȬ

müzdeȱoldukçaȱmesafeȱkatȱetmióȱgörünüyor.ȱ2008/2009ȱyõlõȱistatistiklerineȱ

göreȱSuudiȱArabistan’daȱ53ȱadetȱözelȱeÂitimȱenstitüsüȱyaȱdaȱmerkeziȱbuȬ

lunmaktadõr.ȱ Enstitülerȱ veȱ özelȱ eÂitimȱ programõylaȱ okullardaȱ normalȱ

eÂitimȱiçerisindeȱeÂitimȱalanȱöÂrenciȱsayõsõȱ24,751’dir.ȱȱȱ

157 

OMÜ7FD

ÖÂretmenȱ sorunuȱ ülkeȱ kurulduÂundaȱ önündeȱ duranȱ enȱ büyükȱ soȬ runlardanȱ biriydi.ȱ Uzunȱ yõllarȱ öÂretmenȱ ihtiyacõȱ komóuȱ veȱ civarȱ Arapȱ ülkelerindenȱ karóõlanmayaȱ çalõóõldõ.ȱ 1983ȱ yõlõndaȱ ülkedeȱ görevȱ yapanȱ öÂretmenlerinȱ neredeyseȱ yarõsõȱ (%44,78)ȱ yabancõȱ öÂretmenlerdenȱ oluóȬ maktaydõ.ȱ 2011/2012ȱ öÂretimȱ yõlõȱ itibariyleȱ buȱ oranȱ %5,61’eȱ gerilemiótir.ȱ Bugünȱülkedeȱ28ȱadetȱeÂitimȱfakültesiȱbulunmaktadõr.ȱȱ

Kaynakçaȱ

Delîli’lȬȱKabûlȱve’tȬȱTescîlȱfiȱMerâhili’tȬȱTa’lîmi’lȬȱÂm.ȱ DelîlȬuȱMuallimȬiȱZeviȱSuûbâti’tȬȱTaallum.ȱ

Delîlü’lȬȱTakvîmi’lȬȱMüstemirȱfi’lȬȱMerhaleti’lȬȱGbtidâiyye,ȱh.ȱ1431,ȱȱhttp://www.bishaedu.gov.sa/ȱ vb/attachment.php?attachmentid=13171&d=1360931477.ȱȱ

Delîlü’tȬȱTa’lîmi’sȬȱSânevîȱ(Nizâmu’lȬȱMukarrerât),ȱ5.ȱbaskõ,ȱh.ȱ1433Ȭ1434.ȱ

ElȬBaadi,ȱ H.ȱ M.,ȱ “Suudiȱ Arabistan’daȱ EÂitimȱ Sistemi”,ȱ (çev:ȱ Seyfiȱ Öngiderȱ veȱ Tonguçȱ ÇoȬ ban),ȱEÂitimȱveȱToplumȱDergisi,ȱYazȱ1994,ȱss.ȱ26Ȭ30.ȱ

elȬHakîl,ȱȱSüleymanȱb.ȱAbdurrahman,ȱNizâmuȱveȱSiyâsetu’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyyeȬ ti’sȬȱSuûdiyye,ȱ16.ȱbaskõ,ȱ2011,ȱRiyad.ȱȱ

elȬÎsa,ȱMuhammedȱSüleymanȱelȬMansûr,ȱTatavvuruȱNizâmi’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyȬ yeti’sȬȱSuûdiyyeȱ(1918Ȭ1995),ȱ1.ȱBasõm,ȱ2010,ȱRiyad.ȱȱȱ

elȬKavâidu’tȱTanzîmiyyeȱliȱMedârisiȱTa’lîmi’lȬȱÂm,ȱtarih:ȱ18/10/1420,ȱsayõ:ȱ3556/1/7/32.ȱȱ

elȬKavâidü’tȬȱTanzimiyyeȱliȱMeâhideȱveȱBeramice’tȬȱTerbiyeti’lȬȱHâssa,ȱ(5/4/1422ȱtarihliȱveȱ27/1674ȱ sayõlõȱBakanlõkȱonayõ).ȱȱ

elȬLâihatu’tȬȱDâhiliyyeȱliȱTanzîmiȱMedârisi’lȬȱMerhaleteyni’lȬȱMutevessitaȱve’sȬȱSâneviyyeȱ(EÂitimȱ PolitikasõȱYüksekȱKurulu’nunȱ23/11/1390ȱtarihliȱveȱr/t/1584ȱsayõlõȱkararõ).ȱ

elȬLâihatü’tȬȱTenfîziyyeȱliȱNizâmiȱTa’lîmi’lȬȱKibârȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyyeti’sȬȱSuudiyye.ȱ elȬMa’yûf,ȱAbdullahȱb.ȱMuhammed,ȱ“HulâsatuȱGhsaiyyetinȱAmmetinȱani’tȬȱTa’limi’lȬȱâmmiȱ

fi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyyeti’sȬȱSuudiyyeȱ(h.ȱ1430Ȭ1431)ȱ”,ȱetȬTevsîkü’tȱȬTerbevî,ȱS.ȱ54,ȱ ss.ȱ4Ȭ33.ȱ

esȬSelûm,ȱ Hamidȱ Gbrahim,ȱ etȬTa’lîmü’lȬȱ Âmȱ fi’lȬȱ Memleketi’lȬȱ Arabiyyeti’sȬȱ Suûdiyye,ȱ Gkinciȱ baskõ,ȱ1991,ȱWashington,ȱABD.ȱȱ

etȱȬTakvîmü’lȬȱMüstemirȱfi’lȬȱMerhaleti’lȬȱGbtidâiyye,ȱh.ȱ1429,ȱwww.bahaedu.gov.sa/vb/f9/aȬ 300.html.ȱȱ

etȬTakrîru’sȬȱSeneviȱliȱMüesseseti’lȬȱÂmmetiȱli’tȬȱTedrîbi’tȬȱTekaniȱve’lȬȱMiheni.ȱȱ etȬTakrîrü’sȬȱSenevîȱliȱVizîreti’tȬȱTerbiyeȱve’tȬȱTa’lîmȱ(h.ȱ1432/1433).ȱȱ http://akhbaar24.argaam.com/article/detail/123479.ȱȱ

http://madinaedu.gov.sa/data.php?sp=sef&w=80&t=14.ȱȱ http://statistics.mohe.gov.sa/DCFiles/UniversitiesȬGuide.pdf.ȱȱ

http://stats.uis.unesco.org/unesco/TableViewer/tableView.aspx?ReportId=210.ȱȱ http://uqu.edu.sa/page/ar/5200.ȱȱ

http://www.aawsat.com/details.asp?issueno=10992&article=527541.ȱȱ

http://www.alȬmonitor.com/pulse/business/2012/01/theȬlargestȬbudgetȬinȬtheȬhistor.html.ȱȱ http://www.alwatan.com.sa/local/News_Detail.aspx?ArticleID=62657&CategoryID=5.ȱȱ http://www.cdsi.gov.sa/.ȱ

158 

OMÜ7FD

http://www.moe.gov.sa/pages/establishmentoftheministryofeducation.aspx.ȱȱ

http://www.mohe.gov.sa/AR/MINISTRY/DEPUTYȬMINISTRYȬFORȬPLANNINGȬANDȬ INFORMATIONȬAFFAIRS/HESC/UNIVERSITIESSTATISTICS/Pages/default.aspx.ȱȱ http://www.mohe.gov.sa/ar/studyinside/PrivateȬhigherȬEducation/Pages/listphe.aspx.ȱ http://www.mohe.gov.sa/ar/studyinside/PrivateȬhigherȬEducation/Pages/Colleges.aspx.ȱ http://www.mohe.gov.sa/ar/studyinside/PrivateȬhigherȬEducation/Pages/Master.aspx.ȱ http://www2.moe.gov.sa/english/Pages.ȱ

https://uqu.edu.sa/page/ar/5255.ȱ

https://www.moe.gov.sa/Arabic/Ministry/Pages/StatisticalȬreports.aspx.ȱȱ ȱLaihatuȱTakvimi’tȬȱTâlib,ȱm.ȱ5/1,ȱhttp://www.imamu.edu.sa.ȱȱ

Lâihatü’lȬȱMuâdelât,ȱ3.ȱbaskõ,ȱs.ȱ5,ȱhttp://alshfa.com/ebook/10001.PDF.ȱȱ MevsûatuȱTârîhi’tȬȱTa’lîmȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyyeti’sȬȱSuûdiyye,ȱC.ȱI,ȱ1999.ȱȱ

Ministryȱ ofȱ Educationȱ (2005),ȱ Theȱ Executiveȱ Summaryȱ ofȱ Theȱ Ministryȱ ofȱ Educationȱ Tenȱ Yearȱ Planȱ(2004Ȭ2014),ȱȱȱSecondȱEdition,ȱ2005.ȱȱ

Ministryȱ ofȱ Educationȱ (2008),ȱ Nationalȱ Reportȱ onȱ Educationȱ Developmentȱ Inȱ Theȱ Kingdomȱ ofȱ SaudiȱArabia,ȱRiyadh,ȱ2008.ȱȱ

MinistryȱofȱHigherȱEducation,ȱ“TheȱNationalȱReport”,ȱJuneȱ2009,ȱȱhttp://www.ond.ȱvlaandeȬ ren.be/hogeronderwijs/bologna/forum2010/documents/SAUDI_ARABIA_National_

Report.pdf.ȱȱ

Müessesatü’ȬtȱTalimi’lȬȱÂliȱȱfi’lȬȱMemleketi’lȬȱArabiyyeti’sȬȱSuûdiyye,ȱ2012,ȱȱhttp://statistics.mohe.ȱ gov.sa/DCFiles/UniversitiesȬGuide.pdf.ȱȱ

Rugh,ȱWilliamȱA.,ȱȱ“EducationȱinȱSaudiȱArabia:ȱChoicesȱandȱConstraints”,ȱMiddleȱEastȱPolicy,ȱ C.ȱ9,ȱS.2,ȱJuneȱ2002.ȱ

SaudiȱArabianȱCulturalȱMissionȱ Washington,ȱ“EducationȱSystemȱInȱSaudiȱ Arabia”,ȱȱ2006,ȱȱȱȱȱ http://www.sacm.org/Publications/58285_Edu_complete.pdf.ȱȱ

ȱTatavvuruȱ Müessesâtiȱ G’dâdi’lȬȱ Muallimiȱ bi’lȬȱ Memleketi’lȬȱ Arabiyyeti’sȬȱ Suudiyye,ȱ https://uqu.edu.sa/page/ar/5251.ȱȱȱ

Unesco,ȱ “Worldȱ Dataȱ onȱ Education”,ȱ 2010/2011,ȱ http://www.ibe.unesco.org/ȱ fileadȬ min/user_upload/Publications/WDE/2010/pdfȬversions/Saudi_Arabia.pdf.ȱȱ Unesco,ȱ“WorldȱDataȱonȱEducation”,ȱ7thȱȱEdition,ȱ2010/2011.ȱȱ

Vesîkatü’sȬȱ Siyâseti’tȬȱ Ta’lîmȱ fi’lȬȱ Memleke,ȱ h.ȱ 1390ȱ Ȭȱ m.1970,ȱ http://www.moe.gov.sa/ȱ PaȬ ges/educationPolicy.aspx.ȱȱ

www.cpfdc.gov.sa/curriculum/studyplan/studyplannormalschool.pdfȱ/.ȱ www.cpfdc.gov.sa/curriculum/studyplan/studyplannormalschool.pdf.ȱȱ www.p.hailsa.gov.sa.ȱȱ

××× 

ȱ