HAVZA MESLEK YÜKSEKOKULU İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROGRAMI. ISG 209 Sosyal Güvenlik. Öğr. Gör. Dr. Cihan YAYLACI

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROGRAMI

HAVZA MESLEK YÜKSEKOKULU

ISG 209 – Sosyal Güvenlik

GİRİŞ

Hafta-5

ISG 209 – SOSYAL GÜVENLİK

2

5. İŞ GÖREMEZLİK

5.1. Ödenek Ve Gelirlere Esas Tutulacak Günlük Kazanç 5.2. Geçici İş Göremezlik Ödeneği

5.3. Sürekli İş Göremezlik Geliri Ve Birden Çok İş Kazası Ve Meslek Hastalığı Hali 5.4. Hak Sahiplerine Gelir Bağlanması, Evlenme Ve Cenaze Ödenekleri

Kaynaklar

Konuya özgü kavramlar

4 Geçici iş göremezlik; sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurulu raporlarında belirtilen istirahat süresince geçici olarak çalışamama hali,

Ücret: sigortalı sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutarı,

Asgari ücret: 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen bir aylık brüt ücreti,

Gelir: İş kazası veya meslek hastalığı halinde sigortalıya veya sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine, yapılan sürekli ödemeyi,

İş Görme Borcu

• İş görme borcuna ilişkin kurallar İş Kanunu’nda yer almamaktadır,

• Türk Borçlar Kanunu hükümleri içinde düzenlenmiştir,

İş Görme Borcu

6

• İşçinin asıl borcu, iş görmedir,

• Kişisel bir borçtur,

• İşçi bilinçli bir şekilde kapasitesinin altında çalışıyorsa iş görme borcunu yerine getirmemiş sayılır,

• Eğitim durumu, ehliyet ve tecrübe gibi kişisel yetenekler iş sözleşmesi yapıldığında dikkate alınır,

• İşini özenle yapmak,

Borçlar Kanunu 396. Madde :

“İşçi yüklendiği işi özenle yapmak ve işverenin

haklı menfaatinin korunmasında sadakatle

8

“İşçi İşverene Ait Makineleri, Araç Ve Gereçleri, Teknik Sistemleri, Tesisleri Ve Taşıtları Usulüne Uygun Olarak Kullanmak Ve Bunlarla Birlikte İşin Görülmesi İçin

Kendisine Teslim Edilmiş Olan Malzemeye Özen Göstermekle Yükümlüdür”

İşçi, işverene kusuruyla verdiği her türlü zarardan sorumlu,

• İşin tehlikeli olup olmaması,

• Uzmanlık,

• Eğitimi gerektirip gerektirmemesi,

• İşçinin işveren tarafından bilinen veya bilinmesi gereken yetenek ve nitelikleri,

10

İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi (İşveren)

• İşçinin işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi (kendi isteği veya savsaması),

• işverenin eli altında bulunan makinaları ve tesisatı otuz günlük ücreti tutarı ile ödenemeyecek derecede hasara uğratması, İK M.25/II, İ

İş Görme Borcu

• İşyerinin tamamının veya bir bölümünün devri, işverenin girişim özgürlüğü gereği hakkıdır,

• Devredilme fesih nedeni sayılmaz,

• Çalışma koşullarında değişiklik olması durumunda taraflar sözleşmeyi feshedebilir,

Sadakat Borcu

12

• İşçi işverene sadakat ile hizmet vermeli,

• Somut sınırları olmayan geniş kapsamlı bir borçtur,

• Sadakat borcuna aykırı davranılması sonucunda sözleşme feshedilebilir,

Rekabet Etmeme Borcu

• Sadakat borcunun bir sonucu,

• Rekabet yasağı sözleşmeleri yapılır,

Emir ve Talimatlara Uyma Borcu

14

• Disiplin cezası verilebilir,

• İş sözleşmesi feshedilebilir,

İŞ

GÖREMEZLİK ?

16

• Günlük geçici iş göremezlik ödeneği,

• Sürekli iş göremezlik geliri,

• Hak sahiplerine gelir bağlanması,

• Kız çocuklarına evlenme ödeneği,

• Cenaze ödeneği,

• Geçici İş Göremezlik Ödeneği,

• Emzirme Ödeneği,

18

• En az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları

primi bildirilmiş olmalı

5.1. Ödenek Ve Gelirlere Esas Tutulacak Günlük Kazanç

İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık halleri:

Günlük Kazanç Hesabı:

İş kazasının veya doğumun olduğu tarihten,

Meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının,

5.1. Ödenek Ve Gelirlere Esas Tutulacak Günlük Kazanç

20

Meslek hastalığı, sigortalının sigortalı olarak çalıştığı son işinden ayrıldığı tarihten bir yıl geçtikten sonra meydana çıkmış ise,

günlük kazancı bu son işinden ayrıldığı tarih esas alınarak hesaplanır.

Aynı veya emsal işte çalışan benzeri bir

sigortalının günlük kazancı,

5.2. Geçici İş Göremezlik Ödeneği

22

İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için,

Geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için,

4/1-A sigortalılar

Hastalık sebebiyle iş göremez duruma düşmelerinde:

İş görmezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmeli,

5.2. Geçici iş göremezlik ödeneği

24

Sigortalı kadının analığı halinde doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için,

4/1-B sigortalıları

• İş kazası,

• Meslek hastalığı,

• Analık halinde geçici iş göremezlik ödeneği verilir,

Not: prim ve prime ilişkin her türlü

26

İş kazası, meslek hastalığı ve hastalık hallerinde, sigortalı kadının analığı,

Geçici iş görmezlik ödeneği,

• Yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı (1/2),

• Ayakta tedavilerde üçte ikisi (2/3)

5.3. Sürekli İş Göremezlik Geliri Ve Birden Çok İş Kazası Ve Meslek

Hastalığı Hali

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu Kurum Sağlık

Kurulunca meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalı, sürekli iş

28

Sürekli tam iş göremezlikte sigortalıya, aylık kazancının % 70'i oranında gelir bağlanır,

Sigortalı, başka birinin sürekli bakımına

muhtaç ise gelir bağlama oranı % 100

olarak uygulanır,

Sigortalının sürekli iş göremezlik geliri;

• Geçici iş göremezlik ödeneğinin sona erdiği tarihi,

• Sağlık kurulu raporu tarihini takip eden ay

başından başlar

5.4. Hak Sahiplerine Gelir Bağlanması, Evlenme Ve Cenaze Ödenekleri

30

• İş kazası veya meslek hastalığına bağlı nedenlerden dolayı ölen sigortalının hak sahiplerine, aylık kazancının % 70'i gelir olarak bağlanır,

• İş göremezlik geliri bağlanmış iken ölenlerin, hak sahiplerine gelir bağlanır,

31

KAYNAKLAR

Sosyal Güvenlik, Millî Eğitim Bakanlığı, Ankara, 2013 Sosyal Güvenliğin Tarihsel Gelişimi, Prof, Dr. Sait DlLİK, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/42/451/5084.pdf

Sosyal Güvenlik Kavramı Ve Türkiye’de Sosyal Güvenliğin Tarihçesi, Cemal Hüseyin Güvercin, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, Cilt 57, Sayı 2, 2004

http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/kurumumuz/tarihce/tarihce Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 5510 Sayılı, 2006

Sosyal Güvenlik Kavramı Ve Türkiye’de Sosyal Güvenliğin Tarihçesi, Cemal Hüseyin Güvercin, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, Cilt 57, Sayı 2, 2004

http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/kurumumuz/tarihce/tarihce

32

KAYNAKLAR

Fevzi DEMİR, Hukuka Giriş ve Temel Kavramlar, İzmir 2012, Yasemin Işıktaç, Hukuk Felsefesi, Filiz Kitabevi, İstanbul 2010

Kemal GÖZLER, Hukukun Temel Kavramları, Ekin, 15. Baskı, Ağustos 2017

Prof. Dr. Yusuf ALPER, Prof. Dr. İlknur KILKIŞ, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Dora, 1.

Baskı, Bursa 2015

A. Hakim ÇELİK, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Ekin, 12. Baskı, Bursa 2014

Prof. Dr. Nuri ÇELİK, Prof. Dr. Nurşen CANİKLİOĞLU, Prof. Dr. Talat CANBOLAT, İş Hukuku Dersleri, Beta, 30. Baskı, Eylül 2017