HAVZA MESLEK YÜKSEKOKULU İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROGRAMI. ISG 108 ARAMA VE KURTARMA BİLGİSİ Öğr. Gör. Cihan YAYLACI

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROGRAMI

HAVZA MESLEK YÜKSEKOKULU

ISG 108 – ARAMA VE KURTARMA BİLGİSİ

Öğr. Gör. Cihan YAYLACI

GİRİŞ

Hafta-12

ISG 108 – ARAMA VE KURTARMA BİLGİSİ

12.1. Tehlikelere Karşı Davranış Şekilleri 12.2. Afet Sonrası Yapılması Gerekenler

12.3. Kazaya Maruz Kalanların Karşılaşabileceği Durumlar Örnek Olay: Yangınla mücadele yöntemleri

KAYNAKLAR

3

12. Afet ve Sonrası Yapılması Gerekenler

4

12.1. Tehlikelere Karşı Davranış Şekilleri

Çök, Kapan ve Tutun

Yerinde Sığınak Oluştur

Kilitlen

ve Yat Tahliye

Çök, Kapan ve Tutun

Çök, Kapan Ve Tutun Öğretisi,

FEMA (Federal Afet/Acil Durum Yönetim Merkezi), Red Cross (Kızıl Haç)

NWS (Ulusal Meteoroloji Servisi) gibi afetlerle ilgili belli başlı 40 değişik kurum tarafından

önerilmektedir,

Yerinde Sığınak

• Tehlikeli madde (nükleer, biyolojik ve kimyasal (NBC)) sızıntısı,

• Serpinti,

• Duman,

• Ateşli silah sesi,

• Keskin nişancı tehlikesi,

• Şiddetli fırtına,

Kilitlen ve Yat

• Ateşli silah sesi,

• Şüpheli veya tehlikeli kişi,

• Keskin nişancı,

Tahliye

• Yangın anı,

• Deprem sonrası,

• Patlama sonrası,

• Sel/su baskını öncesi ve anı,

• Kimyasal kaza,

• Terör/bomba,

• Heyelan,

Afet Veya Acil Durum Davranış Şekli

• Deprem Çök, Kapan ve Tutun

• Yangın Tahliye

• Duman alarmı Yerinde Sığınak

• Uçak kazası Çök, Kapan ve Tutun

• Bomba veya bomba tehdidi Çök, Kapan, Tutun ve/veya Tahliye

• Tehlikeli madde sızıntısı Yerinde Sığınak

• Gizli ateş veya silahlı saldırı Kilitlen ve Yat

• Şiddetli fırtına Yerinde Sığınak, Çök, Kapan ve Tutun ya da Tahliye

10

12.2. Afet Sonrası Yapılması Gerekenler

• 21 gün içinde yapılan çalışmalar, kısa vadeli iyileştirme,

• Ana hedef hayati aktivitelerinin minimum düzeyde karşılanması,

• Eski hataları ve yanlışları tekrarlamamak,

• İyileştirici önlemlerin alınacağı kaynakların yönetimi,

• Acil durum eylem planları gözden geçirilmeli,

12.3. Kazaya Maruz Kalanların Karşılaşabileceği Durumlar

Olağandışı durum nedir?

Günlük yaşam ve toplumsal düzenin bozulması ya da kesintiye

uğraması, işlevlerini yerine getirememesi

Olağandışı Durumların Ortak Özellikleri Nelerdir?

Yaşam kaynaklarına zarar verir, Şok etkisi yaratır,

Ani olur ya da yavaş gelişir,

İlk anlarda organize müdahalesi gerçekleşmeyebilir,

Olağandışı Duruma Neden Olan Olaylar

Doğal afetler,

İnsan kaynaklı afetler, Teknoloji kaynaklı

afetler,

14 Fiziksel ve psikolojik etkiyi en aza indirme,

Gıda, su, barınma, tuvalet,….

Güvenlik, mahremiyet, öz saygı, şefkat,…..

Kişinin hayatını sürdürme becerisi artıracaktır,

İnsani İhtiyaçlar ve Olağandışı Durumlar

15

Arama ve Kurtarma Yöntemleri

Arama: Kişilerin; planlanan yere planlanan zamanda ulaşamaması durumunda kaybolan, yaralanan, kazaya uğrayan veya ölen kişilerin bulunması çalışmaları,

Kurtarma: Bulunan kişilerin alınıp emniyetli bölgelere taşınması, Arama ve Kurtarma (Search and rescue) : Her iki hareketin birlikte yapılması,

16

Kaza Değerlendirme Safhaları

Şüphe safhası Alarm safhası Tehlike safhası

Kazazedenin Aranması

Havadan arama ve kurtarma yöntemleri

• Papatya zinciri paterni (şablonu)

• S- Paterni (şablonu)

• Yonca yaprağı paterni (şablonu)

• Yan bacak

Karadan arama yöntemleri

• Kaza yeri biliniyorsa,

• Kaza yeri bilinmiyor ise arama yöntemleri:

Keşif araması Alan taraması Süpürerek arama Temasla arama

Örnek: Yangına Müdahale Yöntemleri

• Hazırlıklı müdahale,

• Hazırlıksız müdahale,

Yangına müdahale stratejisi: Ölçme ve değerlendirme, hayat kurtarma,

havalandırma, sıçrama ve sirayeti önleme, yangını kontrol altına alma, söndürme toparlanma, eşya koruma ve mal güvenliği,

Yangına müdahale ekibinin teçhizatı

Koruyucu ceket ve pantolon,

Baret, Çizme, Eldiven, Solunum yolu

koruyucuları, Kemer, balta, el feneri,

Yangın Önleyici Tedbirler

 Risklerin ortadan kaldırılması ya da azaltılması,

 Yangından ekiplerinin oluşturulması,

 Ekiplere görev ve sorumluluklarının öğretilmesi,

Yetkili ve sorumlu haricinde tesisatlarda çalışma yapılmamalı, Elektrik tesisat ve donanımları periyodik bakımları yapılmalı, Tesisatlarda standart dışı malzeme kullanılmamalı,

Kablo, fiş ve prizlerinde sıyrık, çatlak ve kırık olanlar kullanılmamalı,

Aynı prize birkaç cihaz bağlanmamalı,

Parlayıcı, patlayıcı gaz tehlikesi olabilecek yerlerde sızdırmazlığı olan (exproof) armatürler kullanılmalı,

Trafo, jeneratör vb. yüksek gerilim olan yerlerinde uyarı levhaları konulmalı,

Ambar içinde ateşli işler izinsiz yapılmamalı,

Parlayıcı, patlayıcı ve yanıcı maddeler depo dışında ayrı bir bölümde depolanmalı,

Örnek: Yangın Ortamında Arama ve Kurtarma

1. Hayat kurtarmak, 2. Haber vermek,

3. Y angını söndürmeye çalışmak,

Ahşap, Kâğıt ve Pamuk Yangınları

• Karbon monoksit CO

• Formaldehit CH₂O

• Formik Asit HCOOH

• Metil alkol CH₃OH

• Asetik asit CH₃COOH

Plastik Yangınları

• Karbon monoksit CO

• Hidroklorik asit HCI

• Hidrojen siyanür HCN

• Azot oksitler N₂O ya da NO₂

Kauçuk Yangınları

• Karbon monoksit CO

• Kükürt dioksit SO₂

• Hidrojen Sülfür H₂S

İpek Yangınları

• Amonyak NH₃

• Hidrojen siyanür HCN

Yün Yangınları

• Karbon monoksit CO

• Hidrojen sülfür H₂S

• Kükürt dioksit SO₂

• Hidrojen siyanür HCN

31

KAYNAKLAR

Arama ve Kurtarma Bilgisi, Atatürk Üniversitesi, Açık öğretim Fakültesi Yayını, ISBN:

978-975-442-765-3

Çetin, H., (2002). “Acil Durum veya Doğal Afet Sonrası Türkiye’de Arama ve Kurtarma Faaliyetlerinin Düzenlenmesi ve ek Merkezden Organize Edilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Seğmenoğlu, M., (2013). “Arama Kurtarma Sistemleri İçin Personel Alım Sürecinin Tasarlanması”, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Birand, A. Ergünay, O. (2001). “Türkiye’ nin Afet Sorunlarına Genel Bakış ve Erzincan Depremi Uygulaması”, Türkiye Deprem Vakfı, İstanbul.

Sarol, H., (2007). “Türkiye’deki Arama Kurtarma Elemanlarının Temel Sorunları”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Açıkgöz, A., (2004). “Türk Silahlı Kuvvetleri Arama Kurtarma Timlerinin Yerleşiminin Yeniden Düzenlenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

32

KAYNAKLAR

Akkaya, B., (2002). “Sivil Havacılıkta Kaza-kırım İncelemeleri, Ulusal ve Uluslararası Mevzuatın Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.

Başeren, S.H., (2003). ‘‘Ege Sorunları’’, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Yayınları, Yayın no:15, İstanbul.

Ankara Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi Başkanlığı, (2011). “Kentsel Arama Kurtarma”, Hizmet içi eğitim 11, Ankara.

Arslan, H., (2008). ‘‘Su Altı ve Su Üstü Arama Kurtarma’’, T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Savunma Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara.

Afet Ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği,

https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=20135703&MevzuatTur=3&Mevzuat Tertip=5