İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROGRAMI
HAVZA MESLEK YÜKSEKOKULU
ISG 202 – İŞ KAZALARI VE RAPORLANDIRMA
Öğr. Gör. Dr. Cihan YAYLACI
KONU BAŞLIKLARI
8.1. Meslek Hastalığı Tıbbi Ve Yasal Tanı Süreci, Kayıt Ve Bildirimi 8.1.1 Meslek Hastalığı Tanısı Konulması İçin Gerekenler
8.1.2 Çalışma Öyküsü Neleri İçermektedir?
8.1.3 Meslek Hastalığı Ön Tanı Süreci
8.1.4 Ön Tanı Sonrası Meslek Hastalığının Bildirimi 8.1.5 Meslek Hastalığı Kesin Tanı Süreci
8.1.6 Kesin Tanı Sonrası Meslek Hastalığının Bildirimi
8.1.7 Meslek Hastalığının Bildirim Süresine Uyulmazsa Ne Olur?
8.2. İş Kazası Ve Meslek Hastalığı Bildirimi 8.2.1 Hangi Hastalıklar Meslek Hastalığıdır?
8.2.2 Meslek Hastalığının Kapsamında Bulunan Sigortalılar Kimlerdir?
8.2.3 Meslek Hastalığı Sonucu Sigortalıya Sağlanan Haklar 8.2.4 Geçici İş Göremezlik
8.2.5 Sürekli İş Göremezlik 8.2.6 Malullük Durumu
8.2.7 Meslek Hastalığı Tespiti Sonrası Neler Yapılmalıdır?
Kaynaklar
8.1. Meslek Hastalığı Tıbbi Ve Yasal Tanı Süreci
Doktor tarafından sorulması gereken soru:
Ne İş Yapıyorsun?
Çalışanın Çalışma Öyküsü, Meslek Hastalığı Tanısında Çok Önemlidir!
Meslek Hastalığı tanısında ilk adım
klinik
değerlendirmeler,
Klinik değerlendirme,
Çalışma Öyküsünün alınması, Fizik muayene ve
Laboratuar değerlendirmeleri,
İşyeri Ortam Ölçümleri
İş-Meslek
Hastalığı
İlişkisinin
Kurulması;
HASTALIKLAR NEDEN OLAN İŞLER
Karpal tunel sendromu
Taşlama, zımparalama, cilalama, montaj, müzik aletleri çalma, cerrahi, paketleme, temizlik işleri, yer döşeme, tuğla kesim, çekiç kullanma, el yıkama veya ovma
Lateral Epikondilit, tenisçi dirseği Tenis, bovling, oynama, çekiç, tornavida kullanma, küçük parça montajı, et kesme, müzik aletleri çalma Boyun gerilmesi sendromu
Yük taşıma, montaj, paketleme
Pronator teres sendromu Lehimleme, cilalama, taşlama, parlatma, kumlama Radiyal tunel sendromu El aletleri kullanımı
Omuz tendoniti, rotator kılıf sendromu
Zımbalama, tavan montajı, tavan kaynağı, tavan boyama, oto tamiri, paketleme, depolama, inşaat, postacılık
Tetikçi parmağı El aletleri kullanırken elle yapılamayan işlerin sürekli
işaret parmağıyla yapılması
HASTALIKLAR NEDEN OLAN İŞLER
Guyon tuneli sendromu Müzik aletleri çalma, marangozluk, tuğla örme, çekiç kullanma
Beyaz parmak sendromu Zincir testere, havalı çekiç, titreşimli aletler, kumlama, püskürtme; özellikle soğuk ortam
Omuz tendoniti, rotator kılıf sendromu
Zımbalama, tavan montajı, tavan kaynağı, tavan boyama, oto tamiri, paketleme, depolama, inşaat, postacılık
Dirsek tendoniti Zımbalama, montaj, kablolama, paketleme, pense kullanma
DeQuervain Tendosinovit sendromu
Polisaj, parlatma, kumlama, taşlama, baskıişleri,
cerrahi, vidalama, sıkma, testere, pensekullanma
Mesleki Deri Hastalıklarının En Sık Görüldüğü Meslekler
• Kuaförler
• Berberler
• Makine operatörleri
• Aşçılar, fırıncı ve pastacılar
• Galvanizleme işinde çalışanlar
• İnşaat işçileri
• Metal işçileri
• Sağlık personelleri
• Lastik-plastik sanayi işçileri
• Deri ve Kauçuk işlemeleri
• Boya ve printer mürekkebi gibi kimyasal maddelerle çalışmalar
Alınacak Genel Önlemler
• Maruziyeti en aza indirilmeli
• İşyerinde mesleki hijyen sağlanmalı
• Kişisel hijyene dikkat edilmeli
• Uygun kişisel koruyucu donanım kullanılmalı
• Çalışanlar işyerindeki tehlikeler ve tehlikelerin neden olabileceği riskler hakkında bilgilendirilmelidir
• İşe giriş muayenelerin dikkatli yapılması ve kişisel duyarlılıklar göz önüne alınarak uygun işe yerleştirme sağlanmalıdır
• Periyodik muayeneler yapılmalıdır
• Çalışanlara işyerindeki tehlikeler, hijyen, kişisel koruyucu donanımlar ve tehlikelerden korunma yolları hakkında eğitimler verilmelidir.
8.1.1 Meslek Hastalığı Tanısı Konulması İçin Gerekenler
Hastalığın;
– Meslek hastalığı listesinde yer almalı,
– Kişinin ilgili hastalık maruziyet değerinin üstünde maruziyeti olmalı, – Hastalığın yükümlülük süresi içinde çıkmalı,
– Meslek hastalığının yetkili hastanelerde hekim raporuyla belirlenmeli, Hastalık
Ve Çalışma Ortamı
Hastalık Ve Çalışmanın
Zorunlu nedensellik bağı olmalıdır, Kişinin SGK'lı olması,
Kurum Sağlık Kurulu tarafından onaylanmalıdır,
8.1.2. Çalışma Öyküsü Neleri İçermektedir?
Bütün İşlerin Tanımlanması:
Hastanın bugüne kadar çalıştığı bütün işlerin öğrenilmesi gerekir.
Çalıştığı işyerlerinde yaptığı asıl işler ve maruziyet miktarı öğrenilmelidir.
Çalıştığı işyerlerinde ne tür koruyucu önlemler alındığı ve hangi kimyasallarla çalışıldığı araştırılmalıdır.
Belirtilerin Zamanla İlişkisi:
Çalışmanın yapıldığı dönemlere ve çalışma temposuna bağlı olarak hastalık belirtilerindeki artış ve azalış takip edilmelidir.
Hastanın şikayetlerinin mesai saatlerine göre farklılık gösterip göstermediği takip edilmelidir.
8.1.2. Çalışma Öyküsü Neleri İçermektedir?
Benzer Belirtilerin Başka İşçilerde Gözlemlenmesi:
Hastada görülen belirtilerin, kendisiyle aynı ortamda çalışan işçilerde de görülmesi hastalık- meslek ilişkisinin kurulması açısından önemlidir.
İş dışı etkenlerin varlığı:
Kişinin çalıştığı iş dışında yaptığı diğer faaliyetleri meslek hastalığı üzerinde etkili olabilir.
Bazı hobiler ve alkol sigara alışkanlıklarının da çalışma ortamındaki maruziyetlerin kişi üzerindeki etkisinin daha fazla ortaya çıkmasına sebep olabilir.
8.1.3 Meslek Hastalığı Ön Tanı Süreci
Meslek hastalığına yakalanıldığına dair işyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları ön tanı koyabilir.
8.1.4 Ön Tanı Sonrası Meslek Hastalığının Bildirimi
Ön kanı koyulduğu takdirde 6331 sayılı İş sağlığı ve güvenliği kanuna göre işveren, bu durumu Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk etmekle yükümlüdür. (3 işgünü içerisinde)
8.1.5 Meslek Hastalığı Kesin Tanı Süreci
• 5510 sayılı kanuna göre Sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına yakalanması;
• Meslek hastalıkları hastaneleri
• Eğitim ve araştırma Hastaneleri
• Devlet üniversite Hastaneleri
tarafından düzenlenecek sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmektedir.
8.1.6 Kesin Tanı Sonrası Meslek Hastalığı Bildirimi
Yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.
8.1.7 Meslek Hastalığı Bildirim Süresine Uyulmazsa Ne Olur?
Meslek hastalığı bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverene ve 4/b sigortalılarına, Kurumca bu durum için yapılmış bulunan masraflar (genel sağlık sigortası giderleri dahil) ile ödenmişse geçici iş göremezlik ödenekleri rücu edilir. Ayrıca bildirimi süresinde yerine getirmeyen işverenlere, 2018 yılı için 3.092 TL ile 9.276 TL arasında değişen tutarlarda idari para cezası uygulanmaktadır. Söz konusu idari para cezaları, işyerinde çalışan sigortalı sayısı ve işyerinin az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli sınıfta yer alması durumuna göre farklılaştırılmış olup her takvim yılı başından geçerli olmak üzere yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanmaktadır.
8.1.7 Meslek Hastalığı Bildirim Süresine Uyulmazsa Ne Olur?
Süresinde bildirilmeyen sigortalılıktan doğan sorumluluk
• MADDE 23- Sigortalı çalıştırmaya başlandığının süresi içinde sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma
bildirilmemesi halinde, bildirgenin sonradan verildiği veya sigortalı çalıştırıldığının Kurumca tespit edildiği tarihten önce meydana gelen iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık halleri sonucu ilgililerin gelir ve ödenekleri Kurumca ödenir. Yukarıdaki fıkrada belirtilen hallerde, Kurumca yapılan ve ileride yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile gelir bağlanırsa bu gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri tutarı, 21 inci maddenin birinci fıkrasında yazılı sorumluluk halleri aranmaksızın, işverene ayrıca ödettirilir. 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olduğu halde, 8 inci maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen süre içerisinde bildirimde bulunmayanlara, bildirimde bulunulmayan sürede meydana gelen iş kazası, meslek
hastalığı, analık halleri sonucu ilgililerin gelir ve ödenekleri Kurumca ödenmez.
8.2. İş Kazası Ve Meslek Hastalığı Bildirimi
• İş Kazası Meslek Hastalığı Bildirimi, elektronik ortamda yapılabileceği gibi, internet erişiminin bulunmadığı yerlerde kağıt ortamında da Kuruma gönderilebilecektir.
Meslek Hastalığı Dosyasında Bulunması Gerekenler;
İlk işe giriş sağlık raporu,
Sigortalının çalışma süre ve koşullarını belirleyen mesai listesi yada listeleri,
Daha önce meslek hastalığı tespit edilmiş, kontrol muayenesi yada hastalığında artma sebebi ile müracaat eden sigortalıda; daha önce meslek hastalığı tespitinin yapıldığı Meslek Hastalıkları Hastanesine ait hasta arşiv dosyası ile yeni sağlık kurulu raporu aslı ile dayanağı tıbbi belgeler,
İlk tespit ise yeni açılmış dosyası ile, yeni sağlık kurulu raporu aslı ve dayanağı tıbbi belgeler,
İşyerinde yapılmış olan periyodik muayene raporları,
Dosya içerisinde mevcut belgelere dair kontrol listesi
8.2.1 Hangi Hastalıklar Meslek Hastalığıdır?
• Hangi hastalıkların meslek hastalığı sayılacağı Meslek Hastalıkları Listesine göre tespit ve tayin edilir.
• Bir hastalığın Meslek Hastalığı sayılabilmesi için o hastalığın yükümlülük süresi içerisinde meydana gelmiş olması gerekmektedir.
• Yükümlülük Süresi; Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden fiilen ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının meydana çıktığı tarih arasında geçen en uzun süreyi ifade eder.
• Bazı durumlarda ise hastalığın meslek hastalığı olduğun tespiti için kişinin o işte belirli bir süre hastalık yapıcı etkenlere maruz kalması gerekmektedir.
• Maruziyet Süresi; Sigorta mevzuatının bir hastalığı meslek hastalığı olarak kabul etmesi için gerekli olan asgari etkilenme süresini ifade eder.
Önemli Not:
Yönetmelikte tespit edilmiş olan hastalıklar dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmayacağına, Yüksek Sağlık Kurulu karar verir. Ayrıca Yüksek Sağlık Kurulu yükümlülük süresini uzatabilir ve maruziyet süresini de kısaltabilir.
SEKTÖR KANSER TÜRÜ
Kauçuk imalatı Mesane
Boya sektörü Mesane
Metal kaplama Burun boşluğu, akciğer
Plastik imalatı Karaciğer, akciğer, kan, lösemi
Ahşap endüstrisi Burun boşluğu
Petro-kimya Cilt
Kimyasal ara ürün, sterilant üretimi Lösemi
Kağıt endüstrisi Akciğer
SEKTÖR KANSER TÜRÜ
İnşaat-yapı malzemeleri üretimi Cilt, akciğer mesane
Cam endüstrisi Akciğer, deri
Havacılık endüstrisi Akciğer
Tekstil sektörü Akciğer, plevra, karın zarı
Madeni yağ Cilt
Metalurji Burun boşluğu, akciğer
Taş yontma, heykeltraşlık Akciğer
Çözücü, kuru temizleme Akciğer, lenfoma, yemek borusu
8.2.2 Meslek Hastalığının Kapsamında Bulunan Sigortalılar Kimlerdir?
Hizmet akdi ile çalışanlar (4/a)
Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile köy ve mahalle muhtarları (4/b)
Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevlerinde çalışanlar
Aday çırak, çırak ve stajyerler,
Harp Malulleri ile Vazife Malullüğü aylığı bağlanmış malullerden Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında çalışanlar
Türkiye İş Kurumu kursiyerleri
Sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri
İntörn öğrenciler
Tarım ve orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışan sigortalılar
Ek 9 uncu maddede belirtilen şartlarda ev hizmetlerinde çalışan sigortalılar
8.2.3 Meslek Hastalığı Sonucu Sigortalıya Sağlanan Haklar
Kısa vadeli sigorta kolları kapsamında ;
• Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük
• Geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi,
• Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması,
• İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine, gelir bağlanması,
• Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi,
• Hastalık ve analık sigortasından sigortalıya hastalık veya analık hallerine bağlı olarak ortaya çıkan iş göremezlik süresince, günlük geçici iş göremezlik ödeneği,
• Analık sigortası kapsamında emzirme ödeneği,
• Cenaze Ödeneği,
• Askerlik ve doğum borçlanması hakları, verilmektedir.
8.2.3 Meslek Hastalığı Sonucu Sigortalıya Sağlanan Haklar
• Uzun vadeli sigorta kolları kapsamında;
• Malullük sigortası kapsamında malullük aylığı,
• Yaşlılık sigortası kapsamında yaşlılık aylığı ve toptan ödeme,
• Ölüm sigortası kapsamında ölüm aylığı,
• ölüm toptan ödemesi ve aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği ile cenaze ödeneği verilmektedir
8.2.4 Geçici İş Göremezlik
• Sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde Sosyal Güvenlik Kurumunca
yetkilendirilen hekim veya sağlık kurulu raporlarında belirtilen istirahat süresince geçici olarak çalışamama hali olarak, geçici iş göremezlik ödeneği ise iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde Kanun’da belirtilen geçici iş göremezlik sürelerinde verilen ödenek olarak tanımlanmıştır.
Geçici İş Göremezlik Ödeneği Ödenebilmesinin Şartları;
a) İş kazası, meslek hastalığı, hastalık veya analık hallerinden biri nedeniyle geçici iş göremezliğe uğranılması gereklidir.
b) Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetki verilmiş hekim ve sağlık kurullarından sağlık raporu alınması gerekmektedir.
8.2.5 Sürekli İş Göremezlik
Sürekli iş göremezlik geliri, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum Sağlık Kurulunca meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalıya bağlanmaktadır.
8.2.5 Sürekli İş Göremezlik
Sürekli iş göremezlik durumunun tespiti için Kurum Sağlık Kuruluna;
• İlk işe giriş sağlık raporu,
• İş kazası ve meslek hastalığı bildirim belgesi,
• Olayın Kanuna göre iş kazası olup olmadığı veya sigortalının meslek hastalığına yakalandığı işyerine ait çalışma şartlarını net olarak belirtir rapor ve tutanaklar,
• Çalışır veya çalışamaz raporu,
• Geçici iş göremezlik ödeneği belgesi,
• İş kazasından sonra veya meslek hastalığının tedavisi için başvurduğu hastanelerden alınan epikrizler,
• Sigortalının tedavisi tamamlanıp bulguları sekel halini aldıktan sonra, son durumunu gösterir sağlık kurulu raporu ve dayanağı tüm belgeler, gönderilir.
8.2.6 Malullük Durumu
Çalışma gücünün veya iş kazası ve meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün %60 ını kaybettiği Kurum Sağlık Kurullarınca tespit edilen sigortalı malul sayılır.
Kişinin Malul sayılması sonucunda Maluliyet aylığı bağlanabilmesi için;
• Kişi malul duruma düşmeden önce, yani sağlıklıyken sigortalı olması,
• En az 10 yıllık sigortalılık süresinin bulunması ve 1800 gün prim ödemiş olması,
• Çalıştığı işten ayrılmış olması,
• Sosyal Güvenlik Kurumuna Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesini doldurarak başvuruda bulunması gerekmektedir.
• Maluliyetin tespiti SGK tarafından yetkilendirilen Devlet Üniversite Hastaneleri, Sağlık Bakanlığı eğitim ve Araştırma Hastaneleri ile Askeri Hastaneler tarafından düzenlenecek sağlık raporları incelenerek SGK Sağlık Kurulunca yapılır.
8.2.6 Malullük Durumu
Önemli !
• İlk defa sigortalı olarak işe başlamadan önce var olan hastalık başlangıçta maluliyeti gerektirecek durumda değilken çalışmaya başladıktan bir süre sonra sigortalıyı malul duruma düşürürse bu hastalığa bağlı olarak maluliyeti kabul edilir.
• Sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul ise sigortalılık süresi aranmaz, en az 1800 gün prim ödemesi yeterli olur.
8.2.7 Meslek Hastalığı Tespiti Sonrası Neler Yapılmalıdır?
İş sağlığı ve güvenliğinden sorumlu İş güvenliği uzmanına, işyeri hekimine bilgi verilmelidir.
İşverene Meslek hastalığı ve nedenleri ile ilgili bilgilendirmede bulunmalıdır.
İşçilere Meslek hastalığı ve nedenleri ile ilgili bilgilendirmede bulunmalıdır.
