Trablus
(Domus. Mllâno. 78. 1934) Trablu»
serpişinde bir Pavion. Mimar C. E- Rava ve S- Larco.
Y a p ı d a H a v a d e ğ i ş t i r m e usulleri
İnsan uzviyetinin faaliyeti için muntazam bir surette saf bir hava teneffüs etmek ihtiya- cında olduğu i nkâr edilmeyen hakikatlardan biridir. Bu itibarle hayatımızın mühim bir kıs- m ı m içinde geçirdiğimiz evlerimizde ve mesai yerlerimizde en evvel düşüneceğimiz şey vanti- lâsiyon olmalıdır. Saf manada temiz bir hava teneffüs için miktarı kâfi müvellidülhumuza
«0» ihtiva etmekle beraber muayyen bir dere- cede de ratıp olmalıdır. Bu rutubet miktarına
İstanbul Mmtaka san'at mektebi muallimlerinden
Ali K e m a l havanın «Higrotermique» derecesi ismi verilir.
Havası muntazaman değişmeyen bir mahalde bu rutubet derecesi kolayca yükselir. Zira uzvi- yet teneffüs ederken başlıca olmak üzere "sû buharı, gazı karbonik «C02» ve bir kısım da uz- vl mevat hasıl eder. Bilhassa uzvl mevadın vü- cudu havası çoktanberi değişmemiş bir odada h a f i f kokusu sayesinde kolaylıkla hissolunur.
Her hangi bir mahallin havasının bozulması de- mek o mahalde «C02» miktarının ve Higroter-
mique derecisinin hadden fazlaya varmış olma- sı demektir. Bizzat saf havada 0,0004 ilâ 0,0006 kadar «C02» mevcuttur ve bu miktarın 0,001 den fazlaya çıkmaması lâzımdır. Aksi takdirde te- neffüs güçleşir ve gayrı sıhhî bir mahiyet ikti- sap eder,. Oturduğumuz odalarda teshinat ve tenvirat için kullandığımız aletler de bizi mu- hit olan havanın bozulmasına sebep olurlar.
Bilhassa gaz lâmbaları fazla miktarda zehirli gazlar neşrederler.
Havada bulunan su buharına gelince:
Bu miktar sabit olmayıp mevsime göre de- ğişir. Vasati olarak soğuk havalarda beher met- re mikâbında 4,5 ve sıcak havalarda ise 11,5 gram kadardır. Teneffüs için nasıl ki pek kuru hava muzır sayılıyorsa aynı surette lüzumun- dan fazla rutubetli hava da muzırdır. Böyle bir mahalde insan vücudünü kemiren mikroplar kolaylıkla tekssür edebilirler. Bilhassa verem mikrobu en ziyade bu şerait içinde yaşar ve ço- ğalır. Şu halde sıhhatli bir teneffüs için vanti- lâsiyonun lüzumu aşikârdır.
Vantilâsiyon evvelâ tabiî ve sun'î olmak üzere ikiye ayrılır: Bundan başka muvakkat ve daimî vantilâsiyon namlarüe tekrar ikiye ayrı- lır.
Muvakkat vantilâsiyon:
Bir mahallin muvakkat bir zamandan son- ra içine oturanlar tarafından terkolunmasını müteakip kapı ve pencere açmak suretile bir hava ceryanı hasıl etmek ve bu sayede bozul- muş havayı kâmilen değiştirerek saf hava ile doldurmaktan ibarettir. Bu usul vantilâsiyon basit ve iptidaî olup bizce teknik bir kıymeti yoktur.
Daimî ve sun'î vantilâsiyon:
Teneffüs keyfiyetinin daimî bir surette vu- ku bulduğu yerlerde bozulan havanın munta- zaman değiştirilmesidir. Bu değiştirilen hava miktarı o mahallin kullanüdığı işe, içindeki o- turanların yaşlarına ve sıhhî vaziyetlerine gö- re değiştiği gibi işbu mahalle giren saf havanın içeriden çıkan bozulmuş hava ile karışmaması- nı temin maksadile alınan tedbirlere de tâbi- dir. Pratik olarak bir insana saatte metro mikâ- bı olarak lâzımgelen hava miktarı şunlardır:
Hasta koğuşlarında beher hastaya 80 metro mikâbı.
Hususî çalışma odasında sağlam adama 30 metro mikâbı,
Salonlarda 20 metro mikâbı, Sınıflarda 10-20 metro mikâbı.
Hasta koğuşlarında hiç değilse hava yarım saatte bir defa,
Oturma odalarımızda ve salonlarda saatte bir defa,
Banyo dairelerinde saatte iki Sınıflarda saate iki veya üç
Helâlarda saatte üç ilâ beş defa değişmeli- dir.
Daimî vantilâsiyon:
Sun'î olduğu gibi tabii olarak ta temin olu- nabilir. Sun'î vantilâsiyon da hariçten alman hava doğruca toz odası namını verdiğiimz ve tuğladan yapılmış hususî bir odacığa getirilir, bu odamn zemini hafif meyilli olmakla beraber her tarafı ince bir çimento ile sıvanmış yani sathı pürüzsüz olmalıdır. Bundan maksat ha- vada mevcut tozların duvar cidarına takümayıp doğruca zemine düşmesini temindir. Dışarıdan alınacak hava tercihen evin çatısından hiç ol- mazsa 1/2 metre yukarıdan alınmalı, bu suret- le hem tozsuz ve hem de evin civarında bulun- ması muhtemel uzvî mevaddın tefessühünden mütevellit kokulardan ari bir hava elde edilmiş olur.
Hususî kanal vasıtasile toz odasına indiri- len hava orada tozunu bırakır. Bu suretle biri- ken tozları temizlemek için de bir kapı bulun- malıdır. Toz odasının bir tarafında münasip bir satıhta bir filitre bulunur. Odaya indirilen ha- va bu filitreden geçirildikten sonra temizlen- miş olur.
Filitre işini ince ve sağlam bir tülbent gö- rebilir. Mevsim kış ise filitreden geçen havayı doğruca istimale göndermek doğru değildir. Zi- ra kışın dışarıdan alınan havanın suhunet de- recesi pek düşüktür, yani soğuktur. Bu itibarle havayı kâfi derecede ısıtmak zaruridir. Bunun için filitreden geçen hava «hava reşoförü» is- mi verilen yanyana gelmiş müteaddit radiya- tör elemanlarından geçirilir. Hava reşoförü üaerinde bir kısım su mevcuttur. Hararetin tah- tı tesirinde bu suyun sathından yavaş, yavaş su buharları hasıl olur. Filitreyi takiben gelen hava reşoförden ısınarak geçerken bu su bu- harlarından da bir kısım almakla miktarı kâfi nemlenmiş olur. Ve bu suretle hava sıhhî bir
mahiyet iktisap ettikten sonra artık odalara yani istimale sevkolunur.
Şekilde:
A - Hava prizini B - Tos odasım C - FUtreyi D - Vantilatörü E - Reşoförü F - Ozonatörü
G - Odalara giden kanalı göstermektedir- ler.
Mevsim yaz ise odalara sevkolunacak hava- nın suhunet derecesini kışın olduğu gibi reşo- förden geçirerek yükseltmeğe lüzum kalmaz.
Bilâkis yazın dışarıdan alacağımız havanın su- hunet derecesini düşürmemiz lâzımdır. Bu mak- sadın temini için de toz odasından ve filitreden hava geçerken sevk kanalının her hangi bir ye-
rinde küçük bir vantilâtör bulunur. Bu vantilâ- tör bir su tabakası üzerinde sür'atle dönerken su sathında küçük zerreler hasıl olur. Filitre- den gelen hava buradan geçerken matlûp dere- cede serinlenmiş ve nemlenmiş olur. Bu âlete
«Hümidifikatör» namı verilir. Bazan vantilâsi- yon tesisatına bir de «Ozonifikatör» ismi veri- len bir alet ilâve olunur. Bundan maksat ta o- dalara sevkedilen havamn içine bir miktar ozon ilâvesile işbu havada buluması melhuz kokuları izale etmektir. Şekilde vantilâtör alıcı ve ayni zamanda verici olarak hümidifikatörden evvel konulmuştur. Ve bizce en muvafık olanı da bu- dur. Havamn arzu edilen mahallere şevki için kullanılacak kanallar mümkün mertebe için- den geçen havaya az bir mukavemet arzetmeli- dir. Bunun için de bu gibi kanallerin galvanizli saçtan yapılması lâzımdır.
H a b e r l e r
Nakil: Millî Müdafaa Vekâleti Hava Müste- şarlığı mimarı İzzet Bey Eskişehir Bankası hu- susî inşaat şirketi mimarlığına tayin edilmiş- tir.
(Akay) idaresi mimarı Nazım Bey İstanbul Tütün İnhisarı Fen Heyeti müdürlüğüne tayin edilmiştir. Arkadaşlarımıza muvaffakiyet te- menni ederiz.
Sümer Bank projesi: Ankarada Taşlıtnın bulunduğu mevkide inşa edilecek olan Sümer Bank merkez binası projesi müsabakaya konul- muştur. Müsabaka müddeti (30) Birinci teşrin- de nihayetlenecektir.
(Font) dökme işlerinde ihtikâr:
Memleketimizde kanalizasyonda kullanılan dökme demir malzemesi hazırlayan birkaç fab- rika açılmıştır. Bu fabrikalar, iç piyasadaki hurda dökmeyi işledikleri gibi, hariçten Teşvi- ki Sanayi kanunundan istifade ederek; hiç bir resim vermeksizin kilosu 1,5-2 kuruşa ham dök- me ithal ediyorlar. Yerli imal edilen dökme- ler bu suretle piyasada toptan 10, perakende 12 kuruşa satılmaktadır.
Kanalizasyon işlerinde kullanılan, ızgara baca ve sair dökme teferruatı İstanbulda bir tek fabrika imal etmekte olduğu ve hariçten de İthali memnu bulunduğu cihetle rekabet et- mek imkânı bulunamadığından; bunların piya- sa fiatları fabrikanın keyfine kalmıştır. Bir ka-
nalizasyon ızgarasına 35 lira, bir bacaya eb'adı- na göre 45. 50, 60 lira istenmektedir.
Şimdiye kadar bu teferrüatı belediye şehir kanalizasyonunda kullanıyor ve bunların para- sını bu yüksek fiattan ödüyordu. Son zamanlar- da memleketimizin umumî menfatlara ait bi- nalar, fabrikalar inşaatı çoğaldığından bunların da kullanılması çoğalmıştır. İstanbul sebze halin- de, Alpullu fabrikasında bu kanalizasyon te- ferrüatı istimaline lüzum hasıl olmuş, ve müte- ahhitler bu yüksek fiat karşısında şaşırmışlar- dır. (45) lira istenilen bir kanalizasyon kapa- ğının kilosu (50) kuruşe gelmektedir ki, neka- dar fahiş bir fiat olduğu anlaşılır. Ticaret ve Sanayi Odasının inşaat malzemesi fiatları ile meşgul olmasım temenni ederiz.
Teşviki Sanayi kanunundan istifade ede- rek, maliyeti 5 kuruş olan bir metam on kuruş fiatına satılması doğru değildir. Bu işlerin kontrol ve fiat tespitine ihtiyacı vardır.
Cam fiatları: Son zamanlarda cam fiatla- rında, % 20 derecesinde bir yükselme kaydedil- miştir. Piyasada; ikinci derecede bir mal olan Yunan camlarına tesadüf edilmektedir. Yunan camlarının rengi yeşil ve nescî hava kabarcıklı ve satıhları dalgalıdır. Dışarıdan sokulan bir malzeme olan cam, kontenjan ve kılıving gibi ithali mecburiyetlerine tâbi olduğundan ve memleket piyasası da ancak iki tüccarın elinde
