A D A N A D A M E M U R , T E K N İ S Y E N V E U S T A B A Ş I E V L E R İ
P r o j e ve k o n t r o l : Y. M i m a r N İ H A L S A N L I
Adananın iktisadî kalkınması ve dolayısiyle nüfus artışı üzerinde dikkatle durulması icap eden bir meseledir.
Adananın, ziraî ehemmiyeti, toprağın müstes-na zenginliği, binnetice istihsal olumüstes-nan ham madde-nin, teşekkül eden sınaî tesislerde işlenmesi ve şa-yanı istifade hale getirilmesi zaruretleri, fabrikaların adet ve muhtevasını inkişaf ettirmiş, ticarî kalkın-maya ve nüfusun merkezde toplanmasına âmil ol-muştur.
Çukurovada muayyen ziraat ve iş mevsimle-rinde, gözle görülür ve şehir içtimaî hayatı üzerinde müessir olacak derecede bir hareket ve beşerî iş mü-nasebetleri doğar. Bu esnada civar köylerden 30.000 kişi kadar amele merkeze akın eder. Zaten şehir hayatına iştirak etmiş olan daimî fabrika
işçisi ustabaşı v e teknisyenler r e s m î v e g a y
-ri resmî müesseselerde çalışan m e m u r v e m ü s t a h
-demler, esnaf ve serbest m e : l e k e r b a b ı , n ü f u s a t e k a
-bül etmiyen mesken darlığı dolayısiyle her güıı
da-h a büyük sıkıntı hissetmektedirler. Ancak, r e s m î v e
gayri resmî, bütün müesseseler, iş randımanı ve rekabet dolayısiyle ellerindeki ehliyetli, tecrübeli yetişmiş işçiyi memnun ve tatmin etmek mecburiye-tini hissetmekte ve bu zaruret zamanla artmaktadır.
Ayrıca Hıfzıssıhha Kanunu, Çalışma Bakanlığı-nın işçi sıhhat ve hayatı üzerinde aldığı tedbirler ve kanunlaşmış hükümler, işçinin yaşama haklarını günden güne daha iyi idrak edişi karşılında, iş sa-hipleri, tedbirler almak işçinin sıhhat ve yaşama şartları ile daha yakından alâkadar olmak
( 2 0 1 inci sahifeden devam)
riyetinde kaldılar. Bu zaruret ayni zamanda şehrin yaz aylarında tahammülün fevkinde olan sıcağın-dan doğmaktadır.
Son, harp yıllarının dünya çapında doğurduğu içtimaî felâket ve mesken buhranı memleketimizde, binnetice Adana ve civarında da bütün ehemmiyeti ile kendini göstermektedir. Son yıllarda, kuvvetle hissolunan mesken buhranının belli başlı sebeplerin-den biri de harbin zaruretleri neticesinde bina inşa edememek meselesi olmuştur. Malzeme teminindeki Zorluk, fiyatların fahiş artışları ve tesisat malzeme-sinin ithal edilmeyişi, siyasî vukuatın inşaat sahip-leri üzerindeki tesirsahip-leri de vardır.
Bu tesir, bilhassa, hususî inşaat sahiplerinde te-cellî etti. Neticeyi ve normal ahvali beklemeyi hak-lı olarak tercih ettiler, (tek tük hususî inşaata rast-lanırsa da, bu heyeti umumiye içinde mütalea oluna-maz.) Ancak umumî ahval böyle iken, müstacel o-lan işlerde, yerli malzemenin verdiği imkânlar, ka-raborsaya ve yüksek maliyet hadlerine rağmen şe-hirde, belli başlı devlet inşaatı ve müesseselere ait
mesken ve diğer mevzuda inşaat yapılmasına imkân verdi.
Emlâk Bankasının yirmi sene müddetle öde-mek ve taksitle satılmak üzere yapılan yüz adet ev inşaatı, Malatya Mensucat Fabrikaları T.A.O. (Sü-merbank) iki proğramda yapacağı 32 lojmandan inşa edilen 1 6 adedinin ikmali, Belediyenin yaptır-dığı memur lojmanları, ziraat amelesi ve çiftçi için henüz ikmal olunamıyan çiftçi hanı ve müştemilâtı, tesisleri Belediye tip projelerine müstenit yapılar ve İş Bankasının memur evleri, bu mevzuda ehemmi-yetle kayda değer belli başlı teşebbüs ve ilk adım-dır.
Son senelerde, buna mümasil imar hareketleri ve mesken mevzuundaki hareket şayanı dikkat ol-makla beraber, memleket ölçüsünde ve ihtiyaca te-kabül edecek çapta değildir.
Temenni ederiz ki, yapı faaliyeti ehemmiyet ve ciddiyeti nisbetinde inkişaf etsin. Devletin müzahe-reti ve müdahalesi ile mesken dâvası belli başlı meş-gale ve üzerinde ısrarla durulan bir millî konu haline getirilsin.
Nihal Sanlı
«R. İ. A.» i n B e y n e l m i l e l k o n -g r e s i :
1948 yılı Temmuz ayında îsviçrede Lausanne şehrinde toplanacaktır. Temmuzun 2 sinden 1 0 una kadar devam edecek olan kongrede, mimarlara dü-şen yeni görevler görüşülecektir. Bu meyanda, mimar ve plancılık, mimar ve yapıların endüstrileştirilmesi, devlet ve cemiyet karşısında mimar temleri vardır.
Kongreye iştirak edecekler ayrıca Isviçrenin şa-yanı dikkat yerlerinde etüd seyahati yapacaklardır.
i n g i l i z M i m a r l a r C e m i y e t i -n i -n 1 0 0 ü -n c ü k u r t u l u ş y ı l ı :
