J a p o n b a ğ ç e l e r i
R e s i m l e r ( S i n k e n t i k u ) ( K o k u s a i K e n t i k u s ) ve ( K e n t i k u S e k a i ) M e c m u a l a r ı n d a n alınd-. i n s a n l a r t a r a f ı n d a n ev ve b a h ç e d ü n y a n ı n h e r y e r i n d e b i r b i r i n i t a m a m l a y a n v e içinde y a ş a n m a s ı n ı b e r a b e r t e m i n . e d e n iki m e f h u m o l a r a k t e l a k k i edilir. F a k a t bu t e l a k k i n i n en ziyade taassupla k a b u l edildiği m e m l e k e t şüphesiz J a p o n -ya'dır. J a p o n y a ' d a t a b i a t sevgisi ve b a h ç e y e bağlılık an'-anedir, âdettir. Ağaç, su, taş m u k a d d e s t i r , y a ş a m a k , nefes a l m a k v e r a h a t e t m e k için, itibar g ö r m e k için elzem sayı-lan u n s u r l a r d ı r . B a h ç e evin en f e d a edilemez p a r ç a s ı d ı r ve evin e t r a f ı n d a , y a n ı n d a v e h a t t a içindedir.J a p o n b a h ç e l e r i n i n ihtişamı eski edebiyatta y e r t u t m u ş -tur. E n eski b a h ç e l e r i n t e r t i p l e r i v e b u g ü n yetişen ağaç ve çiçeklerin m e n ş e l e r i h a k k ı n d a yapılan t e t k i k l e r b ü y ü k Çin h ü k ü m d a r l a r ı n ı n efsanevî b a h ç e l e r i n e d a y a n m a k t a d ı r . Bu-g ü n J a p o n y a ' d a a s l m a y a k ı n bir şekilde m u h a f a z a edilebi-len en eski b a h ç e 14 ü n c ü aşıra aittir.
J a p o n bahçeleri, A v r u p a ' d a bin i h t i m a m l a yetiştirilen hesaplı ve m ü t e n a z ı r tarhlı, s u n i ifadeli b a h ç e l e r d e n b ü s -b ü t ü n f a r k l ı d ı r , i l k n a z a r d a gelişi güzel hasıl olmuş hissini v e r m e s i n e r a ğ m e n g ö r g ü l ü bir zevk m a h s u l ü , m u v a f f a k olm u ş bir k o olm p o z i s y o n d u r . Y a k i n e n yapılacak bir t e t k i k t e b ü -t ü n d e -t a y l a r d a bir i-tina ifşa eder.
B a h ç e l e r i n h u s u s i y e t l e r i b ü y ü k l ü k veya k ü ç ü k l ü k l e r i n e göre değişir. B ü y ü k b a h ç e l e r d e sun'i tepecikler, d e r e l e r , şelâleler, göller, k ö p r ü l e r , b ü y ü k k a y a l a r , palmiyeler, b a m -bo; servi v e çeşitli ç a m ağaçları, muhtelif b o y d a t a ş f e n e r
ler, tabiiliğe y a k ı n bir arazi kompozisyonu teşkil eder. K ü -çük b a h ç e l e r d e ise yalnız yosun v e çimen satıhları, bodur ağaçlar, çiçekler v e n i s b e t e n k ü ç ü k k a y a l a r , k u y u ağızları ve çiniler b u l u n u r . P e r e l e r i n , göllerin y e r i n i b u r a l a r d a k ü -çük taş h a v u z l a r v e oyuk t a ş l a r t u t a r .
J a p o n b a h ç e l e r i n d e p e k çok g ö r ü l e n ve tabiî o l a r a k ser-pilmiş sanılan k a y a l a r d a ğ l a r d a n bilhassa seçilerek getirilir. P e k b ü y ü k k a y a l a r ı n n a k l i zor olduğu için b u n l a r evvelâ p a r ç a l a n a r a k b a h ç e l e r e getirilir v e o r a d a t e k r a r yapıştırılır.
J a p o n b a h ç e l e r m d e su l ü z u m l u ve i h m â l e d i l m e y e n bir u n s u r d u r . U f a k bir d e r e halinde, göl, h a v u z v e y a şelâ-le h a l i n d e b a h ç e d e m u h a k k a k s u b u l u n u r , sun'i şelâşelâ-leşelâ-ler yosunlu k a y a l a r a r a s ı n d a n çiçekler içinde k a y b o l m u ş sığ h a -vuzlara a k a r . M u n t a z a m yassı taşlar suların ü z e r i n d e n geçmesine yol teşkil ederler. i k l i m ifazla y a ğ m u r l u oldu-ğ u n d a n bu yassı taşlar b a h ç e k a p ı s ı n d a n evin v e r a n d a s ı n a k a d a r sağlı sollu, a y a k a d ı m l a r ı n a göre dizilirler. S u b u l u n -m ı y a n bazı b a h ç e l e r e k u -m serpilir.
Çay bahçesi diye a y r ı l a n bir köşeye bilhassa i h t i m a m gösterilir. A n c a k h e r t a r a f t a ağaçlar, çiçekler, taş f e n e r l e r ve k a y a l a r d a i m a gelişigüzel v e gayet tabiî o l a r a k r o m a n t i k bir şekilde yerleştirilir. İntizam, t e n a z u r ve sistem J a p o n b a h ç e l e r i n d e k a t ' i y y e n y e r bulamaz.
J a p o n e v l e r i n e g i r m e k için m u h a k k a k b a h ç e d e n g e ç m e k lâzımdır. B a h ç e m e d h a l l e r i n e b ü y ü k b i r e h e m m i y e t v e r i -lir. K a y a l a r l a , çitlerle, b a m b o s ç a r a a k l a r i l e b a h ç e kapısın-dan ev kapısına k a d a r olan m e s a f e y e hususiyet v e zengin-lik verilir: k a y a l a r v e çalılar a r a s ı n d a n y ü k s e l e n ağaçlarla bu yol gölgelendirilir.
Evin esas kapısı, ekseriya b a h ç e ile t a m a m i l e birleşmiş ve h u d u d u belirsizleştirilmiş bir v e r a n d a h a l i n d e yapılır. Ver a n d a evin başka t e Ver a f m d a ise evin kapısının üstü h u s u s i y e t -li 'bir ç a r d a k ile b a h ç e kapısile a l â k a l a n d ı r ı l ı r .
V e r a n d a b a h ç e n i n üstü ö r t ü l ü bir köşesidir. Çok zayıf bir m a l z e m e ile m u v a k k a t hissini v e r e c e k b i r şekilde taş p a r -çalarına o t u r t u l m u ş olan açık v e y a k a p a l ı bir v e r a n d a b a h ç e ile ev a r a s ı n d a en tabiî bir geçit h a l i n d e d i r .
J a p o n l a r ı n b a h ç e l e r i k e n d i l e r i n i n m ü t e v a z i k a r a k t e r l e r i ni gösteren s a m i m i bir aile m u h i t i d e k o r u teşkil eder; K ü -çük, b ü y ü k b ü t ü n b a h ç e l e r d e ciddî ve mistik bir ifade ile f ı t r î bir t a b i a t s e v e r l i k ve estetik bir şevki tabiî o k u n u r .
Tas y o l l a r
Soka antresi
E v ö n ü n d e çardak
