F e n n i n e v i n ş a a t ı n a t a t b i k i , i n ş a a t t e k n o l o j i s i n i n u m u m î t a t b i k a t ı n d a n a n c a k b i r i n i t e ş k i l e d e r . H a l e n İ'ngilter-ede h a y a t î e h e m m i y e t t e k r i t i k

I N Ş A T E K N İ Ğ İ K o n f e r a n s ı s ö y l i y e n ; A . C h i t t y

F e n n i n e v i n ş a a t ı n a t a t b i k i , i n ş a a t t e k n o l o j i s i n i n u m u m î t a t b i k a t ı n d a n a n c a k b i r i n i t e ş k i l e d e r . H a l e n İ'ngilter-ede h a y a t î e h e m m i y e t t e k r i t i k z a m a n l a r y a ş a m a k t a y ı z . B u , t e k - n i s y e n i n ( ( b a b a d a n o ğ u l a i n t i k a l e d e n )

e k u l a k t a n d o l m a m a h a l l î «el s a n a t l a r ı a n ' a n e s i n i n y e n i t e ş e k k ü l e t m e ğ e b a ş - l ı y a n b i r m a k i n e s a n a y i i n e geçiş n o k t a s ı n ı t e ş k i l e t m e k t e d i r . M a h i y e t i i t i b a r i y l e b u k a d a r ö n e m l i o l a n v e y ü z s e n e g i b i k ı s a b i r z a m a n d a b a ş a r ı l a n b u i n k i l â p t a b i a t i y l e z o r v e ü z ü - c ü o l a c a k t ı r İ s t i h l â k m a d d e l e r i n d e b u i n k i l â p s ü r a t l i v e k o - l a y o l m u ş t u r . Z i r a , « Ü t ü v e f o n o g r a f » g i b i ş e y l e r i a t a r a k d a - h a m o d e r n ç e ş i t l e r i y l e d e ğ i ş t i r m e k b a s i t b i r h â d i s e o l m u ş t u r . F a k a t i n ş a a t t a b u t a h a v v ü l . d a h a g ü ç o l m u ş t u r . İ n ş a a t e n d ü s - t r i s i n i n t a r i h i n d e d a i m a : i r s î k a b i l i y e t v e b a b a d a n o ğ u l a , v e u s t a d a n ç ı r a ğ a g e ç e n k u l a k t a n d o l m a u s u l l e r v e t a l i m a t - l a r b a r i z b i r r o l o y n a m ı ş t ı r .

Y e r y ü z ü n d e b e ş e r i y e t i n e n b ü y ü k i h t i y a c ı n ı ; g ı d a v e g i y i m ile b i r l i k t e « m e s k e n » t e ş k i l e d e r B u i h t i y a ç «ev»

ş e k l i n d e t e z a h ü r e d e r . V e b i n a e n a l e y h b ü t ü n i k t i s a d i y a t ı - m ı z d a m e r k e z î b i r v a z i y e t a r z e d e r .

B u g ü n ü n m a h s u s i h t i y a ç l a r ı n e d i r ? B u i h t i y a ç l a r e v v e - l â : l ü z u m s u z e l i ş l e r i n i b e r t a r a f e t m e k a r z u s u , s a n i y e n , k a - z a n ı l a n b u f a z l a z a m a n ı n d a h a m ü s b e t b i r ş e k i l d e k u l l a n ı l - m a s ı ; s a l i s e n ç o c u k l a r ı n d a h a m ü s b e t v e m ü n a s i p b i r t a r z d a y e t i ş t i r i l m e s i v e b u n u n l a b i r l i k t e o l m a k ü z e r e ç o c u k l u k t a n i t i b a r e n h a y a t t a o y u n u n , e ğ l e n c e n i n ö n e m l i b i r y e r işgal e t t i - ğ i n i n t e b a r ü z e t t i r i l m e s i ; d ö r d ü n c ü o l a r a k e n d ü s t r i y e l h a y a t ı n g ü r ü l t ü l e r i n d e n u z a k l a ş a r a k y a l n ı z k a l m a , s ü k û n e t v e b e - d e n î h u z u r i h t i y a c ı . B u i h t i y a ç l a r , g e ç m i ş n e s i l l e r i n i h t i y a ç - l a r ı m t a t m i n e d e n ş a r t l a r d a n b a m b a ş k a b i r m e s k e n t i p i n i n m e y d a n a g e l m e s i n i d o ğ u r m u ş t u r .

E v i n m a h i y e t i , m a k i n e n i n o r t a y a çıkışı ila b ü y ü k m i k - y a s t a d e ğ i ş m i ş t i r , « O r t a ç a ğ e v l e r i » k e n d i arazisi o r t a s ı n d a t a m a m e n t e c r i t e d i l m i ş b i r b ü t ü n t e ş k i l e t m e k t e idi. B u g ü n ise, b u m a d d î i n f i r a t t a m a m e n , y ı k ı l m ı ş v e h e r e v â m m e h i z - m e t l e r i , y o l l a r , k a l d ı r ı m l a r ^ s u v e k a n a l i z a s y o n , e l e k t r i k , t e - l e f o n v e s a i r e s e r v i s l e r i y l e b i r b i r l e r i n e b a ğ l a n a n d a h a b ü y ü k b i r k ü l l ü n b i r c ü z ' ü n ü t e ş k i l e t m e k t e d i r . A m m e m a s r a f l a r ı - n ı m ü s t e h l i k m a s r a f l a r ı n d a n a y ı r a n h a d , h e r s e n e d a h a zor k a b i l i t a k s i m b i r h a l e g e t i r m e k t e d i r . E v l e r , â m m e m e s u l i y e - tini b e k l e d i ğ i m i z d i ğ e r â m m e h i z m e t l e r i n e m ü ş a b i h b i r s o s - y a l m e s e l e o l m a k t a d ı r . 1935 s e n e s i n d e A v r u p a d a k i e v l e r i n b e ş t e b i r i h a l k t a r a f m d a n t e s a h t i p v e i d a r e e d i l m e k t e idi.

H i ç ş ü p h e s i z b u n i s b e t gittikçe, a r t a c a k t ı r . A m m e h i z - m e t l e r i n d e k i b u a r t ı ş l a r , fiatlaı-ın d a a r t m a s ı n ı t e v l i t e t m i ş - tir. Z i r a : b i r z a m a n l a r b i r k a b u k t a n i b a r e t o l a n ev, ınû'dil b i r u z v i y e t m e s e l e h a l i n e g e l m i ş t i r . B ö y l e b i r e v i n t e ç h i z a t ı b u - g ü n için i n ş a a t ı n •% 40 m ı t e ş k i l e d e c e k b i r m e b l â ğ a y ü k s e l - m i ş t i r . B u n a m ü ş a b i h o l a r a k ev. i ç i n d e k i b o ş k ı s ı m l a r ı n k ı y - m e t i , h â l e n d a h a u c u z a m a l o l m a k t a d ı r . 1935 s e n e s i n d e e v i n ş a a t ı k ı y m e t l e r i h a k k ı n d a « S ı h h a t . . B a k a n l ı ğ ı » y a p ı l a n b i r

(3 ü n c ü k o n f e r a n s ) t e t k i k s o n u c u n d a d ü ş m e s a h a s ı n d a % 14 n i s b e t i n d e b i r a r t ı - şın, e v i n u m u m î m a l i y e t i n d e a n c a k % 6 b i r a r t ı ş v ü c u d e g e - t i r d i ğ i n i t e s b i t e t m i ş t i r . H i ç ş ü p h e s i z b u t e m a y ü l d a h a z i y a - d e a r t a c a k t ı r .

İ n ş a a t :

B u u m u m m ü l â h a z a l a r ı k a y d e t t i k t e n s o n r a ş i m d i e v i n - ş a a t ı n d a t a t b i k e d i l e n f e n n î m e t o d a g e l e l i m ; B u m e v z u s o n z a m a n l a r d a « B U R T » k o m i t e s i n i n a h i r e n n e ş r e d i l e n r a p o - r u n d a n ele a l ı n m ı ş t ı r . B u r a p o r , İngiliz m e s k e n i n ş a a t ı t a - r i h i n d e b i r d ö n ü m n o k t a s ı t e ş k i l e d e r . Z i r a b u r a p o r i l k d e f a r a k a m z i k r e d e r e k ev m e s e l e s i n i h a l k ı n n a z a r ı n a a r z e t m i ş t i r . B u t a r i h e k a d a r i n ş a a t h a k k ı n d a k i k a n u n l a r m u a y y e n i n ş a -

a t m a l z e m e s i v e m u a y y e n ö l ç ü l e r t e s b i t e t m e k t e i d i y s e d e b u h a l , ç o k a n o r m a l v a z i y e t l e r e s e b e b i y e t v e r m e k t e idi. H a l - b u k i ş i m d i t a v s i y e o l u n a n h u s u s l a r f e n n î e s a s l a r a i s t i n a t e d e n n o r m l a r ı n t a t b i k i n i i c a p e t t i r m e k t e d i r . B u s a y e d e s e - n e d e n s e n e y e a r t a n y e n i m a d d e ş e k i l l e r i y l e i n k i ş a f e d e n i n - ş a a t bilgisi, b i r t a t b i k a t s a h a s ı b u l a c a k d e m e k t i r .

B u r a d a , Ibir k a ç y e n i i n ş a a t ş e k l i n i i z a h e d e l i m : S A Ğ L A M L I K V E S E L A B E T : E v i n ş a a t ı n d a a r a n ı l a n e n ö n e m l i e v s a f , t a b i a t i y l e s a ğ - l a m l ı k v e s e l â b e l t i r . B u n o k t a o k a d a r e h e m m i y e t l i d i r k i h a l e n İ n g i l t e r e d e m u h t e l i f k a n u n l a r v e m a h a l l î n i z a m a t ile t e s b i t e d i l m i ş v e m ü k e m m e l s u r e t t e tarif e d i l m i ş a s g a r î b i r n o r m h a d d i v a r d ı r . B u k a n u n v e n i z a m a t a y a k i n e n m ü z a - h i r o l a n v e m u h t e l i f i n ş a a t u s u l v e m a l z e m e s i n e r â c i b i r t a - k ı m İ n g i l i z N O R M Ş A R T N A M E L E R İ m e v c u t t u r .

M a z i d e e k s e r i y a s i k l e t l e r i , y a n l ı ş o l a r a k k u v v e t l e k a r ı ş t ı r - m a k t a i d i k . « D a r t m o o r » u n massif b i n a l a r ı « S t o n e h e n g e » i n ş a y a n ı h a y r e t cüssesi « D u ı h a m » k a t e d r a l i n i n m u a z z a m b i n a - sı b i r e r f ü z u l î b ü y ü k l ü k l e r m i s a l i d i r . A n c a k , X V I I I ci a s ı r , y a n i « M a n t ı k asrı» dir k i b u k ö r , a m p i r i k a n ' a n e , n a r i n l i k v e h e s a b a m ü s t e n i t i n ş a a t a i n k i l â p e t m i ş , v e m i m a r l a r b i n a i n ş a a t ı n d a f e n n î m e t o d u n t a t b i k i n i z a r u r î g ö r m e ğ e b a ş l a - m ı ş l a r d ı r .

Ş i m d i , « Ö l ü a ğ ı r l ı k l a r ı » v e ü s t ü s t e y ı ğ ı l m ı ş a ğ ı r l ı k l a r ı , t r a b z a n v e k o r k u l u k l a r ı n k u v v e t l e r i n i , r ü z g â r a -maruz v e r ü z g â r d a n m a s u n o l d u k l a r ı n a g ö r e ş a k u l î s a t ı h l a r d a r ü z g â r t e s i r l e r i n i , d ü z v e y a s i v r i ç a t ı l a r d a m e v c u t « S u c t i o n •—

e m m e » t e s i r l e r i n i n a z a r ı i t i b a r a a l m a k s u r e t i y l e , m u h t e l i f a ğ ı r l ı k l a r ı , çatı ö r t ü l e r i n i n k u v v e t l e r i n i , r a k a m l a r v e r m e k s u r e t i y l e a s g a r î y a p ı y ü k l e r i n i t e s b i t e t m i ş b u l u n u y o r u z .

Y u k a r ı d a z i k r e d i l e n h u s u s a t i p t i d a î o l m a k l a b e r a b e r l ü - z u m l u d u r . B u n l a r , i n ş a a t ş e k i l l e r i n i b i r a d ı m d a h a i l e r i y e g ö - t ü r ü r v e h i ç ş ü p h e s i z i s t i k b a l d e ş a y a n ı a r z u v e ş a y a n ı t a t b i k b i r h a l e g i r m e s i n e y a r d ı m e d e r .

A c a b a f e n b i n a l a r ı n ı n k u v v e t v e s e l â b e t i n d e y e n i n e gibi

t e r a k k i l e r m e y d a n a g e t i r e b i l i r ? Y e n i m a l z e m e v e y e n i u s u l -

l e r i n v ü c u d e g e t i r d i ğ i i n k i l â b ı n t e s i r l e r i m i m a r i n i n a n a p r e n - s i p l e r i n d e a n c a ' k s o n z a m a n l a r d a t e z a h ü r e t m e k t e d i r . F i - r a v u n l a r ı n z a m a n ı n d a n b e r i , t a ş ü z e r i n e t a ş , v e t u ğ l a ü z e r i n e

t u ğ l a k o y m a k , s u r e t i y l e d e v a m e d e g e l m i ş olan. a n ' a n e n m t e m s i l e t t i ğ i « i t i b a r î m i m a r l ı k » t a n , b u n d a n b ö y l e a z z a m a n i ç i n d e t a m a m e n a y r ı l a r a k , R a s y o n e l , F a b r i k a s y o n i s t i k a m e - t i n d e i l e r l e m e k m ü m k ü n o l a c a k t ı r . M i m a r i n i n f i z i k f o n k s i - y o n l a r ı e s a s i t i b a r i y l e t e c r i t v e a ğ ı r l ı k l a r ı t a ş ı m a k t a d ı r . A n - c a k b u n l a r t a m a m i y l e b i r b i r i n d e n a y r ı l a b i l i r u n s u r l a r d ı r . K a i m d u v a r l a r v e a ğ ı r . t a b a n l a r , b u i k i f a k t ö r ü t a v s i y e e t m e k b a k ı m ı n d a n g a y e t e l v e r i ş s i z u s u l l e r d i r . B u g ü n , m u h t e l i f m a l z e m e n i n ( A ğ ı r l ı k - k u v v e t ) n i s b e t l e r i h a k k ı n d a d ü ş ü n ü - l e c e k v e a r a ş t ı r ı l a c a k p e k ç o k s a h a v a r d ı r B i l h a s s a s o n z a - m a n l a r d a m e y d a n a ç ı k a n y e n i v e g a y e t g e n i ş i m k â n l a r a r - z e d e n h a f i f m a d e n l e r g ö z ö n ü n d e t u t u l a c a k o l u r s a . . .

A l ü m i n y u m u n y e r y ü z ü n d e e n m e b z u l b u l u n a n b i r m a - d e n o l d u ğ u n u u n u t m a m a m ı z l â z ı m d ı r . A r z ı n s e k i z m i l l i k k ı ş r ı % 8 a l ü m i n y u m v e % 5 d e m i r d e n t e r e k k ü p e d e r . Ü z e - r i n d e a r a ş t ı r m a y a p ı l m a s ı g e r e k e n ö n e m l i b a ş k a b i r m a d e n d e m a g n e z y u m d u r . Z i r a , m a g n e z y u m , a l ü m i n y u m d a n d a h a h a f i f o l m a k l a b e r a b e r , d a h a m u k a v i m d i r . H a f i f m a d e n l e r i n k u l l a n ı l m a s i y l e ilgili d i ğ e r b i r a r a ş t ı r m a s a h a s ı d a m a d e n l e - r i n p a s l a n m a s ı d ı r . A ğ ı r d e m i r i n ş a a t ı n m u h a f a z a s ı i ç i n b o - y a m a , l â k e v e g a l v e n i z m a s r a f l a r ı o l a r a k h e r s e n e y ü z b i n - l e r c e İ n g i l i z l i r a s ı s a r f e d i l m e k t e d i r . B ü t ü n b u t e d b i r l e r e r a ğ - m e n h e r s e n e p a n s l a m a y ü z ü n d e n z i y a n o l a n m a d e n m i k t a - r ı , s e n e l i k m a d e n i s t i h s a l i n i n % 20 s i n e t e k a b ü l e t m e k t e d i r . H a f i f m a d e n l e r i n ş a a t t a k u l l a n ı l d ı ğ ı t a k d i r d e p a s l a n m a m e - s e l e s i d a h a âcil b i r m a h i y e t a r z e d e b i l i r . Z i r a , h a f i f m a d e n - l e r i n k u l l a n ı l m a s i y l e e m n i y e t p a y ı d a a z a l m ı ş o l u r . B u g i b i d u r u m l a r d a a l â k a , ( A n o d l a n ) , ( A n o d i s i n g ) v e ( A l c l a d ) m e - t o d l a r ı g i b i k a p l a m a t e k n i ğ i n d e t e m e r k ü z e d e r .

D a h a b a ş k a t e c r ü b e l e r : ( D u v a r i n ş a a t m d a k i h a r ç g i b i ) d e r z h a r ç l a r ı n ı n k u v v e t i n i v e y a p ı ş k a n m a d d e l e r i n ( A d h e - s i v e s ) h a s s a l a r ı n ı m e y d a n a ç ı k a r i r .

R U T U B E T :

M e s k e n l e r d e g ö z e t i l e n i k i n c i b i r h u s u s d a r u t u b e t i n i ç e r i n ü f u z e t m e s i n e m â n i o l m a k t a d ı r . R u t u b e t e m a n i o l m a d e r e c e s i h a k k ı n d a s ö y l e n e c e k y e g â n e s ö z : R u t u b e t e y ü z d e y ü z m a n i o l m a k g e r e k t i ğ i d i r . B u h u s u s u n n a s ı l b a ş a r ı l a c a - , ğı d a â d e t a b i r m u a m m a d ı r . B u g ü n e k a d a r İ n g i l i z i n ş a a t t a - r i h i n d e ü s t ü s t e b i n d i r i l m i ş D E R Z u s u l ü n e , b o z u k m a l z e m e y ü z ü n d e n i ç e r i n ü f u z e d e b i l e c e k r u t u b e t i i k i n c i b i r m ü d a f a a h a t t i y l e . d u r d u r m a k p r e n s i b i n e b ü y ü k ö n e m v e r i l m e k t e idi.

B u p r e n s i p o r t a s ı n d a (11. İ n ç . ) l i k b i r b o ş l u k o l a n t u ğ l a d u v a r l a r d a t e z a h ü r e d e r . K e z a ( P a k n t G l a z i n g b a r ) l a r d a a y n i p r e n s i b i n t a t b i k i n i g ö r ü r ü z . A y n i ş e k i l d e s u g e ç m e z k â - ğ ı t l a r l a ö r t ü l m ü ş ç a t ı l a r ı n ü z e r i n e a y r ı c a k i r e m i t d ö ş e m e u s u l ü d e b u p r e n s i b i n i c a p l a r ı n d a n d ı r . B u gibi u s u l l e r r u t u - b e t i n n ü f u z u n u ö n l e m e k b a k ı m ı n d a n f a y d a l ı o l a b i l i r . A n - c a k . f e n n î n o r m b a k ı m ı n d a n p e k o k a d a r e l v e r i ş l i a d d e d i l e - m e z . V e n e t i c e i t i b a r i y l e m a l z e m e v e işçilik m a s r a f l a r ı b a - k ı m ı n d a n . t a m a m i y l e f ü z u l i d i r .

B u m e s e l e n i n h a l l i , ş u v e r u t u b e t g e ç i r m e z b e z , m u ş a m - b a k u l l a n m a k t a d ı r . Ç i m e n t o i l e ş a p y a r m a k ( C e m e n t . r e n - t e r i n s s ) m a d e n i v e y a ( a s b e s t ) l e v h a l a r l a k a p l a m a k , f a y a n s k a p l a m a k , b u y o l d a y a p ı l a n t e c r ü b e l e r d i r ; - - -

!

- ' - R u t u b e t i n n ü f u z u n u <jlıleme'k -igin a l m a n t e d b i r l e r m i k i n - c i s a f h a s ı n ı d a teksif '- ( C o n d e r s a t i o n ) - u s u l ü - t e ş k i l - ö d e r . ' .

( F i r s t P r i n e i p l e ) l e r i n i l m î ş e k i l d e i n c e l e n m e s i s a y e s i n d e t e k â s ü f s e b e p l e r i ş i m d i g a y e t i y i b i l i n m e k t e d i r . R u t u b e t i b e r - t a r a f e t m e k ç a r e s i , b i n a n ı n e l v e r i ş l i b i r s u r e t t e t e s h i n v e v a n t i l â s y o n u n u s a ğ l a m a k , k u l l a n ı l a n m a l z e m e n i n h a r a r e t

g e ç i r m e d e r e c e s i n i a z a l t m a k , a z h a r a r e t g e ç i r e n c i n s t e n b i r d a h i l î a s t a r ( İ n t e r n a l l i n i n g ) k u l l a n m a k t ı r . B u s o n u n c u n u n ş e k i l v e m a d d e b a k ı m ı n d a n g e l i ş t i r i l m e s i n i v e d u v a r , t a v a n , v e z e m i n s a t ı h l a r ı n d a s u h u n e t k o n t r o l ü n ü n i n k i ş a f ı n ı b e k - l i y e b i l i r i z .

H A R U R î T E C R İ T :

B u n d a n s o n r a k i ö n e m l i n o k t a h a r u r î t e c r i t t i r . B u b e l k i d e z a m a n ı m ı z ı n e n ö n e m l i g e l i ş m e s i d i r . B u z a n n ı m c a , i s t i k - b a l i ç i n g a y e t b ü y ü k i m k â n l a r s a ğ l ı y a n b i r m e v z u d u r .

E v l e r i n d u v a r , d ö ş e m e v e d a m l a r ı n d a h a r a r e t g e ç i r e c e k

« M a y i m u n V a l v e s » t e k l i f e t m e k t e y i z . B u t e m i n e d i l d i ğ i t a k - d i r d e y a l n ı z y a k ı n f a t u r a l a r ı n d a o l d u k ç a ö n e m l i i k t i s a t y a - p ı l m ı ş o l m a k l a k a l m ı y a c a k , a y n i z a m a n d a İ n g i l t e r e n i n e n b ü y ü k t a b i î z e n g i n l i ğ i o l a n k ö m ü r d e n d e b ü y ü k b i r t a s a r - r u f s a ğ l a n m ı ş o l a c a k t ı r .

F e n , b i z e i n ş a a t m a l z e m e s i n i n f i z i k î h u s u s i y e t l e r i n i n t a h l i l i n i b a h ş e t m i ş o l d u ğ u n d a n biz, h a f i f v e i k t i s a d î b i n a n ı n e v s a f ı n ı m u h a f a z a e d e b i l i r , v e i c a p e t t i ğ i ş e k i l d e h a r a r e t z i - y a m ı a z a l t a c a k t e c r i t m a d d e l e r i , ö r t ü l e r d e ( F i l l i n g ) leı- k u l - l a n a b i l i r i z . D u v a r , y ü k t a ş ı m a v a z i f e s i n d e n k u r t u l a c a ğ ı için, d u v a r p a n o s u a r t ı k m u ş a m b a , t e c r i t m a d d e s i o l a r a k k u l l a n ı - l a n v e i c a b ı n d a b u n l a r ı n . v a z i f e l e r i n i m ü ş t e r e k e n v e a y n i z a m a n d a s a n d e v i ç ş e k l i n d e i f a e d e b i l i r .

A r t ı k y o l u m u z b i r ç o k i n k i ş a f i m k â n l a r ı n a a ç ı k b u l u n - m a k t a d ı r . F e n a d a m l a r ı n ı n i ş t i g a l s a h a s ı n a g i r e n ( A e r o g e l ) i n c e l e n m e s i v e i n k i ş a f ı , h a r a r e t r a n d ı m a n ı n ı t a m a m i y l e k o n t r o l e d e b i l e c e k t e ç h i z a t ı n i n k i ş a f ı ( B u h a l e n f a b r i k a l a r ı y a k i n e n i l g i l e n d i r e n b i r m e s e l e d i r . ) i n ' i k â s s a t ı h l a r ı n ı n v e r e n k l e r i n t e c r i t t e k u l l a n ı l m a s ı , e n g e n i ş m a n a s i y l e f e n n î b i r ş e k i l d e i n c e l e n m e s i , p e n c e r e , k a p ı v e d i ğ e r m e n f e z l e r d e n z a y i o l a n h a r a r t m i k t a r ı m a z a l t m a k g i b i i m k â n l a r ı z i k r e d e b i l i r i z .

N i h a y e t h a r u r î e v s a f ı h a i z k a p l a m a l a r ü z e r i n d e ü m i t v e - r i c i a r a ş t ı r m a l a r y a p ı l m a k t a d ı r . M a h a z a , b i r k ö y e v i n i e l e a l a l ı m : Y e m e k o d a s ı d u v a r l a r ı n ı n k â r g i r ü z e r i n e a h ş a p p a n o ile k a p l ı o l d u ğ u n u f a r z e d e l i m . B ö y l e b i r o d a y a r ı m s a a t i ç i n - d e r r t ü j k e m m e l ş e k i l d e ı s ı t ı l a b i l i r . H a l b u k i , d u b a r l a r ı n d a p a n o o l m ı y a n a y n i b ü y ü k l ü k t e b i r o d a y ı , a y n i h a r a r e t t e İ s ı t m a k i ç i n e n a z i k i s a a t l â z ı m d ı r . O d a n ı n y a l n ı z y a r ı m s a a t g i b i k ı s a b i r m ü d d e t i ç i n k u l l a n ı l a c a ğ ı n ı n a z a r ı d i k k a - t e a l d ı ğ ı m ı z t a k d i r d e b u g i b i k a p l a m a l a r ı n ö n e m i d e r h a l m e y d a n a ç ı k a r .

S E S T E C R İ T İ :

S e s t e c r i t i h a k k ı n d a n e l e r s ö y l i y e b i l i r i z ? B U g ü n i ç i n h a -

r a r e t z i y a m d a o l d u ğ u gibi, a y n i s e b e p l e r d e n d o l a y ı s e s t e c -

r i t i n d e d e m ü ş k i l â t ç e k m e k t e y i z . M o d e m y a p ı l a r ı n i n c e l i ğ i

s a d e m e t a r i k i y l e v e y a h a v a d a n g e l e n s e s l e r e k a r ş ı m u k a v e -

m e t i - azaltmıştır,- - B u m ü ş k i l â t ı b e r t a r a f e t m e k i ç i n h e m e n

h i ç b i r ' ş e y - y a p ı l m a m ı ş t ı r F a k a t b u n u n a k s i n e b u g ü n ses v e

g ü r ü l t ü f a z l a s i y l e ç o ğ a l m ı ş v e a r t m ı ş t ı r . H i ç ş ü p h e s i z f e n n î

araştırmalar-,, ' g ü r ü l t ü n ü n - s ı h h a t , v e z i n d e l i k ü z e r i n d e y a p t ı ğ ı

f e ı i a . t e s i r l e r i g ü n ü n ' b i r i n d e . i n c e l i y e e a k t i r . A n c a k b u n d a n

sönr-adır - k i b ü C-iıis--binaların- ö n e m i n i - t a m - m a n a s i y l e - t a k d i r

etmiş-; o l a b i l e c e ğ i z , - ••-••A «s.'7 ; .'•• - . ..

V A N T İ L A S Y O N :

H a l e n i n g i l t e r e d e ş e h i r v e e t r a f ı n ı n s ı h h a t v e g ü z e l l i ğ i n i b o z m a k l a b e r a b e r , f a y d a l ı o l a b i l e c e k m a d d e l e r i f a z l a s i y l e i s - r a f e t m e k t e y i z . İ n g i l t e r e d e b u g ü n , k i m y a s a n a y i i n i n b i r s e - n e d e i s t i h s a l e t t i ğ i k a d a r s ü l f i r i k a s i t d u v a n l a r l a h a v a y a v e r i l m e k t e d i r (Bu z a r a r l ı h a l i n ö n ü n e a n c a k d u m a n s ı z y a - k ı t ı n k u l l a n ı l m a s ı n ı m e c b u r î k ı l m a k l a v e e v l e r i n ı s ı t m a s i s - t e m l e r i n i r e o ı - g a n i z e e t m e k l e g e ç i r e b i l e c e k t i r

I Ş I K :

' G ü n ı ş ı ğ ı n ı n e v l e r e g i r m e s i n d e b i r t a k ı m k a i d e l e r i n o r - t a y a ç ı k t ı ğ ı n ı g ö r m e k t e y i z . B i n a n ı n ş e k l i , i k i b i n a a r a s ı n - d a k i a r a l ı k v e b i n a n ı n y ü k s e k l i ğ i b u h u s u s t a m ü h i m r o l o y - n a m a k t a d ı r . B u m e v z u u n d a h a f a z l a s i y l e t e t k i k i n d e n ş e h i r - l e r i n p l â n l a ş m a s m d a , d e n s i t e , i ş g a l e d i l e n a r a z i , y ü k s e k l i k , m e v k i i n s e ç i m i g i b i m e s e l e l e r ü z e r i n d e m ü h i m t e s i r i o l a - c a k t ı r .

S u n ' î ı ş ı ğ a g e l i n c e ; b u h u s u s t a e n m ü h i m n o k t a l a r m u h - telif i ş l e r i ç i n ı ş ı k ş i d d e t i n i n t a y i n i v e ı ş ı ğ ı n b i r m e r k e z d e n i n t i ş a r e t m e m e s i d i r ( b i r m u m d a n g e l e n ı ş ı k g i b i ) ; s o n h a r p i ç i n d e b u s a h a d a i l e r i a d ı m l a r a t ı l m ı ş t ı r ; f l ü o r e s a n s t ü p l e - r i n i n g e n i ş m i k y a s t a k u l l a n ı l m a s ı , k a n d e v e r a n ı n ı n k o l a y l a ş - t ı r ı l m a s ı v e a c ı l a r ı n g i d e r i l m e s i d e k ı r m ı z ı - i n f r a ş u a l a r ı n - d a n i s t i f a d e e d i l m e s i , v i t a m i n D t e m i n i n d e v e k a n ı n a k m a - s ı n d a r e a k s i y o n y a p a n u l t r a - v i o l e ş u a l a r ı n ı n k u l l a n ı l m a s ı ; g ü n ı ş ı ğ ı n ı t o p l a m a s ı d o l a y ı s i y l e z i y a t o p l a y ı c ı b o y a l a r ı n t e t - k i k i ; o t o m a t i k k o n t r o l l a y e m e k p i ş i r m e k , v a n t i l â s y o n , k a p ı k a p a m a k v e a ç m a k g i b i i ş l e r d e F o t o - e l e k t r i k h ü c r e l e r i n i n k u l l a n ı l m a s ı , v e s a i r e g i b i b a ş k a h u s u s l a r S u n ' î ışık m e v z u u i ç i n e g i r e c e k d i ğ e r m e v z u l a r ; s o k a k l a r ı n a y d ı n l a t ı l m a s ı v e s u n ' î ı ş ı k ile b a z ı n e b a t l a r ı n b ü y ü t ü l m e s i d i r . H e p i m i z i n s e v - d i ğ i a t e ş b ö c e ğ i n i n p a r l a k l ı ğ ı % 97 ı ş ı k v e % 3 h a r a r e t t i r V e b u g ü n a n c a k s ı c a k v e s o ğ u k k a t o d t ü p l e r i n , v e n a k l e d i l m i ş c e r y a n d a n z i y a d e y e r i n d e h a r e k e t l e n d i r i l m i ş e n e r j i ile e l d e e d i l m i ş ı ş ı k i l e y a v a ş y a v a ş a t e ş b ö c e ğ i n i n e l d e e t t i ğ i b u y ü k - s e k r a n d ı m a n a y a k l a ş m a k t a y ı z .

D a i m î s u r e t t e h a t ı r d a t u t u l a c a k h u s u s ş u d u r k i ; t a b i î v e - y a s u n ' î ı ş ı k l a i l g i l e n m e m i z d e e n m ü h i m f a k t ö r g ö z l e r i n b o - z u l m a m a s ı d ı r

Y A N G I N T E H L İ K E S İ :

Y a n g ı n t e h l i k e s i e n t e r e s a n b i r m e v z u d u r . Y a n g ı n İ n g i l - t e r e d e b ü y ü k h a s a r l a r y a p m ı ş v e b u s u r e t l e b i z l e r e u n u t u l - m ı y a c a k d e r s l e r v e r m i ş t i r . İ n g i l i z t a r i h i y a n g ı n l a r l a d o l u d u r . B ü y ü k ş e h i r v e k a t e d r a l l e r i m i z m u h t e l i f t a r i h l e r d e m ü h i m y a n g ı n f e l â k e t l e r i a t l a t m ı ş l a r d ı r . V e b u n d a n d o l a y ı d ı r k i İ n - g i l t e r e d e y a n g ı n a k a r ş ı a l d ı ğ ı m ı z t e d b i r l e r ç o k t e s i r l i d i r . B u - g ü n L o n d r a d a b i r s i n e m a v e y a t i y a t r o y a p m a ğ a k a l k a c a k b i r m i m a r i n ş a t ı n h e m e n h e r s a f h a s ı n d a y a n g ı n a k a r ş ı t e d b i r l e r n i z a m n a m e s i ile k a r ş ı l a ş a c a k t ı r . B u n d a n d o l a y ı d ı r k i b u g ü n d i ğ e r b a ş k e n d l e r d e r a s t l a n a n t e h l i k e l i y a n g ı n l a r a r t ı k L o n - d r a d a g ö r ü l m e m e k t e d i r . Y a n g ı n t e h l i k e s i n e k a r ş ı n i z a m n a - m e l e r i m i z o r g a n i z a s y o n u m u z , t e ç h i z a t ı m ı z v e p e r s o n e l i m i z m u h a k k a k k i e n i l e r i s a f t a d ı r , v e b ü t ü n b u n l a r ı n ş a h i d i s o n h a r p t e L o n d r a a l e v l e r i ç i n d e y a n a r k e n o r t a y a k o n a n m u - k a v e m e t t i r .

Y a n g ı n t e h l i k e s i n i ü ç e a y ı r a b i l i r i z : ş a h s î , b i n a d a n m ü - t e v e l l i t v e h a r i ç t e n s i r a y e t , a t e ş e m u k a v e m e t z a m a n ı n ı g ö s - t e r e n â d e t l e r t e k l i f e d i l m i ş t i r ; m e s e l â y a n g ı n d u v a r l a r ı i ç i n i k i s a a t , ç e l i k a k s a m i ç i n y a r i m s a a t v.s. B u â d e t l e r i n ş b -

a t t a k u l l a n ı l a c a k m u a y y e n m a l z e m e l e r h a k k ı n d a t e f e r r u a t - lı m a l û m a t l a b i r l e ş t i r i l i r . B u g i b i â d e t l e r İ n g i l t e r e d e « A t e - şe m u k a v e m e t a r a ş t ı r m a m e r k e z i n d e » s e n e l e r c e y a p ı l m ı ş t e c r ü b e v e e t ü d l e r e m ü s t e n i t t i r .

S a t ı h l a r ü z e r i n d e a l e v i n d a ğ ı l m a s ı n a k a r ş ı n e ş e k i l - d e m a n i o l u n a b i l e c e ğ i n i

k ı s ı m l a r ı n b i r b i r i n d e n t e c r i t e d i l - m e s i n i k e r e s t e l e r i n , k o n t r p l â k l a r ı n v e d o k u m a m a d d e l e r i - n i n y a n m a z b i r h a l e g e t i r i l m e s i n i v e s a r i h y a n g ı n s ö n d ü r m e u s u l l e r i n i i s t i k b a l d e d a h a y a k m d a n t e t k i k e d e c e ğ i z . B u h a r p - t e y a n a n t a y y a r e l e r e k a r ş ı k u l l a n ı l a n s ö n d ü r m e u s u l l e r i b u h u s u s t a k i m a l u m a t ı m ı z ı b i r h a y l i a r t t ı r m ı ş t ı r .

D A Y A N I K L I L I K V E B A K I M : İ n ş a a t s a h a s ı n d a t e t k i k e d i l e c e k s o n m e v z u « D a y a n ı k - lılık v e b a k ı m » d ı r .

İ n ş a a t m a l i y e t i , b a k ı m m a l i y e t i v e a r z u e d i l e n d a y a n m a m ü d d e t i m ü l â h a z a l a r ı n d a n g a y r i b i r d a y a n ı k l ı l ı k e t ü d ü y a - p ı l a m a z . « İ y i b i r e v » b u f a k t ö r ü n b i r m u a d e l e s i d i r .

T E S İ S A T :

S u : E v t e s i s a t ı n ı n e n ö n e m l i s i s u t e s i s a t ı d ı r . V e İ n g i l - t e r e d e k i t e k â m ü l ü d i ğ e r t e s i s l e r i n k i n e n i s b e t e n g e r i k a l m ı ş o l m a s ı g a r i p t i r . S u y u n , h â l â d i k k a t l e s a r f e d i l e c e k b i r m a d d e o l a r a k t e l â k k i e d i l m e s i % 40 t e b a h h u r a t h i s s e s i ç ı k a r ı l d ı k t a n s o n r a b i l e , y a ğ m u r m i k t a r ı n ı n a z a m î s u i h t i y a c ı n d a n 15 m i s - li f a z l a o l a n b i r m e m l e k e t t e a b e s b i r h a l d i r . R o m a l ı l a r a d a m b a ş ı n a b i z i n k u l l a n d ı ğ ı m ı z ı n i k i m i s l i s u s a r f e t t i k l e r i t a h m i n e d i l m e k t e d i r . H e r e v e u c u z v e b o l m i k t a r d a s u t e m i n e t m e k e l z e m d i r .

B i r c e m i y e t t e , y ü k s e k b i r h a y a t s e v i y e s i t e m i n e t m e k i ç i n y a p ı l a c a k e n u c u z h i m m e t , s u y u ç o k m i k t a r d a d e p o e d i p b o l s a t m a l ı v e ş e b e k e l e r i t e k â m ü l e t t i r m e l i d i r . E s a s e n e m i - n i m k i s u v e e l e k t r i k d e g ü n ü n b i r i n d e k a n a l i z a s y o n u n i s - t i m a l i g i b i k u l l a n ı l a n m i k t a r ı n a z a r ı i t i b a r a a l m m ı y a r a k u m u m m e n f a a t l e r e a i t h i z m e t l e r gibi b i r v e r g i y e t â b i t u t u - l a c a k .

T e t k i k v e i s l â h e d i l m e s i l â z ı m d i ğ e r b i r k o n u d a , s u y u n f i l t r e e d i l m e s i v e t a t l ı l a ş t ı r ı l m a s ı d ı r . D a ğ ı t ı l a n s u c i n s i n i n t a h a v v ü l ü h a y a t v e s ı h h a t ü z e r i n d e y a p t ı ğ ı z a r a r l a r ı , h â l e n k e s i n o l a r a k b i l i n m e m e k t e d i r .

i l e r i d e b ü t ü n e v l e r e a c ı v e t a t l ı s u y u n b i r l i k t e v e r i l m e s i m u h t e m e l d i r .

K A N A L İ Z A S Y O N :

K a n a l i z a s y o n teı-essiiba t ı n ı n f e n n î b i r ş e k i l d e t o p l a n ı p z i r a a t t e k u l l a n ı l m a s ı gibi, i s t i k b a l d e f e n ş i m d i l ü z u m s u z a d - d e d i l e n m a d d e l e r d e n d a h a f a z l a i s t i f a d e e d e c e k t i r .

M U H A B E R E :

B u k o n u d a a t ı l m a s ı l â z ı m g e l e n ilk a d ı m ı n t e l e v i z y o n o l - d u ğ u g ö r ü l ü y o r . « İ n t e r c o m » d e n i l e n d a h i l î h o p a r l ö r t e r t i b a - t ı n ı n m e k t e p v e d a i r e l e r d e , ç o k g i d i p g e l m e y i m u c i p i ş l e r - d e k ı y m e t i d a h a ş i m d i d e n g ö z e ç a r p m a k t a d ı r ; b u e v l e r d e d a h i t a t b i k s a h a l a r ı m e v c u t t u r . K ı s a d a l g a l ı t e l s i z t e l e f o n u n h a r p e s n a s ı n d a k i k u l l a n ı ş ı n d a n e l d e e d i l e n t e c r ü b e n i n n e - t i c e s i o l a r a k b u ş e k i l d e m u h a b e r e n i n b ü y ü k b i r i n k i ş a f a m a z h a r o l a c a ğ ı t a h m i n e d i l e b i l i r .

E L E K T R İ K - :

E l e k t r i k v e y a k ı t l a r a g e l i n c e : K ö m ü r ü a ç ı k ş ö m i n e l e r d e

y a k a r a k z i y a n k â r b i r şekilde- k u l l a n m a n ı n v e b i n n e t i c e k ö -

m ü r d e r i v e l e r i n i n b i r ç o ğ u n u n t a m a m i y l e z i y a n o l m a s ı n ı n c e z a s ı n ı ç e k m i ş b u l u n u y o r u z . U c u z e l e k t r i k i s t i h s a l i ile m ü n t e ş i r v e m ü t e m e r k i z ı s ı t m a t a r z l a r ı n ı n b i r b i r i n d e n a y - r ı l m a s ı , y a v a ş y a n a n , ç o k r a n d ı m a n l ı izole e d i l m i ş ı s ı t m a t e r - t i b a t ı n ı n i m a l i n d e b ü y ü k i n k i ş a f l a r g ö r e c e ğ i m i z m u h a k k a k - tır.

P R E F A B R İ K A S Y O N :

P r e f a b r i k a s y o n , y a n i e v l e r i n m u h t e l i f k ı s ı m l a r ı n ı n d a h a e v v e l f a b r i k a d a y a p ı l a r a k i n ş a a t m a h a l l i n d e m o n t e e d i l m e k ü z e r e i h z a r i b a ş l ı b a ş ı n a b i r t e k n i k t i r . P r e f a b r i k a s y o n , d e - ğ i ş e n ş e r a i t e u y a ı a k v e m a h a l l i n d e i n ş a a t ı n f i z i k î m ü ş k ü l l e - r i n i y e n m e k için i n ş a a t t a r z v e u s u l l e r i n d e y a p ı l a n b i r t e - r a k k i d i r . İ k i b i n s e n e d e n b e r i d e v a m e d e g e l m i ş b i r u s u l d e y e n i a t ı l m ı ş b i r a d ı m d ı r .

P r e f a b r i k a s y o n u n e n m ü h i m h u s u s i y e t i , i n ş a a t a s ü r a t v e r m e s i n d e d i r . İ n ş a a t , h a v a n ı n k e y f i n e t â b i b i r s a n a y i d i r .

T

ngilte,rede h a v a l a r ı n â n i o l a r a k d e ğ i ş m e s i k a ç ı n ı l m a z t e z a - h ü r l e r e s e b e b i y e t v e r m e k t e d i r . İ n ş a a t , r ü z g â r , y a ğ m u r v e d o n ' d a n d o l a y ı t a t i l o l u n m a k l a k a l m a z , f a k a t b u s e b e p l e r -

d e n d o l a y ı h a s a r a d a u ğ r a r . T u ğ l a l a r s u i l e m e ş b u ğ o l u r , k e - r e s t e eğilir, b ü k ü l ü r , b o y a b o z u l u r v e b i n a t a m a m l a n d ı ğ ı n - d a , i ş g a l e d i l m e z d e n e v v e l m u a y y e n b i r k u r u m a d e v r e s i g e - ç i r m e s i i c a p e d e r . M u t a t i n g i l i z i n ş a a t u s u l l e r i , a y n i z a m a n - d a « Y a ş » d e n i l e n u s u l l e r d i r . Y a n i t u ğ l a l a r , b i r b i r i n e y a ş h a r ç ile b a ğ l a n ı r , alçı v e b e t o n y a ş o l a r a k k a r ı ş t ı r ı l ı p s ı v a n ı r , b o - y a m a y i h a l i n d e f ı r ç a ile s ü r ü l ü r . B ü t ü n b u a m e l i y e l e r b i n a n ı n i y i c e k u r u m a s ı i ç i n l â z i m o l a n m ü d c ı e t i u z a t ı r . İ n ş a e d i l e n n o r m a l u f a k b i r e v i n i ç i n e b u ş e k i l d e 5 t o n s u k a t ı l - d i ğ i t a h m i n e d i l m e k t e d i r . B u n u n f a z l a işçiliğe l ü z u m g ö t s r - d i k t e n m a a d a , k u r u m a n ı n i l e r i d e t a m i r e d i l m e s i l â z ı m g e l e n ç a t l a k v e ç e k m e l e r v ü c u d e g e t i r m e s i ç o k m u h t e m e l d i r

P r e f a b r i k a s y o n , b u m ü ş k ü l l e r i n b i r k ı s m ı n ı b e r t a r a f e t - m e k i ç i n o r t a y a g e t i r i l e n b i r t e k n i k t i r . P r e f a b r i k a s y o n d e - m e k : k a b i l o l a b i l d i ğ i k a d a r b i n a y ı ç a t ı a l t ı n d a v e y a ğ m u r -

D İ Y A R B A K I R E V L E R İ

( B a ş ı 169 u n c u s a y f a d a )

ra bazalt taşından inşa edilmiştir. Bazan yalnız b o d - r u m kısmı bazalt taşından, üst kat ise arası tuğla dolgu ahşap k a r k a s olarak inşa edilmiştir. F a k a t bu ikinci tarz inşa tekniğine az rastlanır ve mahallî değildir (resim: 7 ) .

T a v a n l a r d a 2 0 - 3 0 santim k u t r u n d a k i temiz- lenmiş k a v a k tomrukları, 40-60 santim ara ile o d a - nın enine göre tavan kirişlemesi şeklinde yerleştiril- miştir. Bu kirişlere yuvarlak maktalı oldukları için m a h a l l i n d e ( d i r e k ) tabir edilir. Direkler evin dere- cesine göre işlenmeden bırakıldığı gibi ayrı ayrı renklere d e boyanır. Zengin evlerinde b u direkler b o y a v e o y m a ile müzeyyen bir şekilde bezenir. (re- sim: 9 ) .

d a n u z a k o l a r a k y a p m a k d e m e k t i r . B u g ü n h i ç b i r i n ş a a t ç ı v i d a v e m e n t e ş e l e r i n i , i n ş a a t m a h a l l i n d e y a p m a y ı d ü ş ü n - m e z . B u m a l z e m e y i i ş ç i l e r i n d a h a i y i ı ş ı k v e d a h a m u v a f ı k isi ş a r t l a r ı a l t ı n d a h a v a d a n m a h f u z ç a l ı ş t ı k l a r ı b i r f a b r i k a - d a ; d a h a s ü r a t l e v e d a k i k o l a r a k y a p t ı r a b i l i r .

B ü t ü n b i r b ö l m e y i ç e r ç e v e l e m e k , b i r m e r d i v e n i n h e y e t i u m u m i y e s i n i v e y a h u t d ö ş e m e v e ç a t ı n ı n k ı s ı m l a r ı n ı n b i r f a b r i k a d a h a z ı r l a y a r a k i n ş a a t m a h a l l i n e , h a z ı r b i r ş e k i l d e s e v k e d i p a s g a r î b i r z a m a n d a v e a s g a r î b i r m ü d d e t h a v a y a m a r u z b ı r a k a r a k , o n l a r ı y e r l e r i n e t a k ı l m a s ı ; i s t i k b a l d e d a h a f a y d a l ı , d a h a u c u z v e d a h a s e r i b i r u s u l o l a r a k k a b u l e d i l e - c e k t i r .

F a b r i k a d a b ü y ü k e v a k s a m ı n ı n y a p m a k â d e t i n i i n k i ş a f e t t i r e r e k , i ş ç i l i k t e d a h a b ü y ü k d i k k a t v e s ı h h a t v e g a y e n i n k e n d i s i n d e d a h a i y i n e t i c e l e r e l d e e d i l m e s i n i d ü ş ü n e b i l i r i z . B u ş e k i l d e k u r u m a k t a n m ü t e v e l l i t g e r g i n l i k v e t a z y i k l e r d e n h u s u l e g e l e n a r ı z a l a r ö n l e n m i ş o l u r v e t a b i î o l a r a k d a b i n a - l a r i n ş a a t m a h a l l i n d e d a h a s ü r a t l e y a p ı l a b i l i r . Ç o k g e n i ş m i k y a s t a k i p r o j e l e r d e ; i n ş a a t m a h a l l i n d e b i r « f a b r i k a n ı n » k u r u l m a s ı d a h a i k t i s a d î b i l e o l u r . B u u s u l h a r p e s n a s ı n d a y a p ı l a n e v l e r e t a t b i k e d i l m i ş v e b u ş e k i l d e u z u n m e s a f e l e r - d e n y a p ı l a c a k n a k l i y a t ö n l e n m i ş v e a y n i z a m a n d a ı ı a k i l o l u - n a n m a l z e m e n i n k ı r ı l m a r i z i k o s u i n d i r i l m i ş v e u z u n m ü d d e t y o l d a k a l m a s ı n a m â n i o l u n m u ş t u r . B ü t ü n t e k n i k l e r g i b i P r e - f a b r i k a s y o n u n d a k a r ş ı l a ş a c a ğ ı ş e r a i t e u y d u r u l m a s ı l â z ı m g e l i r .

N E T İ C E :

Ş i m d i y e k a d a r a n l a t t ı k l a r ı n , i n ş a a t t e k n i ğ i n i n k ı s a b i r h ü l â s a s ı d . ı r . B u g ü n k ü h a l d e I n g i l t e r e d e n a z a r ı d i k k a t i m i z i c e l b e d e n m e v z u l a r d a b u n l a r d ı r . M u h a k k a k k i T ü r k i y e d e m a l z e m e v e işçilik m e s e l e l e r i b ü s b ü t ü n b a ş k a b i r d u r u m d a - d ı r . M a m a f i h , b u a n l a t t ı k l a r ı m ı n sizi d e a l â k a d a r e d e b i l d i ğ i - n i u m a r ı m .

D a m örtüsü killi t o p r a k ve b u n u n d a üzerine serpilen v e (sıh) tabir edilen bir nevî şisti t o p r a k - tır. Bu t o p r a k d a m , ayni z a m a n d a h e m evi sıcaktan tecrit eder, h e m d e evlerin tarasası vazifesini görür.

Bu t o p r a k d a m l a r her y a ğ m u r d a n sonra evvelâ tok- m a k l a döğülür, s o n r a d a n taş m e r d a n e l e r l e düzeltilir, bu ameliyeye ( l o ğ l a m a k ) denir.

Binanın yüzü taş konsolcuklara oturmuş düz bir taş saçak v e yer yer k o n m u ş olan çörtenler vasıta- siyle y a ğ m u r d a n k o r u n u r (resim: 1 0 ) . ,

P e n c e r e v e m e r d i v e n parmaklıkları çok müte- nevvi şekillerdeki ince bîr demir işçiliğiyle gayet süslü olarak imal edilmiştir (resim: 4 ve 1 1 ) .

En ince tafsilâtlarda bile mahallî bir hususiyet

a r z e d e n Diyarbakır evlerinin, b u şehirde yapılacak

olan yeni binalara mimarî idrak b a k ı m ı n d a n örnek

olması temenni edilir.