L o n d r a d a s e y r ü s e f e r v e ş e h i r p l â n ı
Londra'daki seyrüsefer vaziyetinin şumullü ve plânlı bir surette tetkiki ile bunun neticesinde icabeden tavsiye ve mü-talealarını bildirmesi zımnında 6 kânunuevvel 1934 tarihinde o zamanki ingiltere münakalât nazırı tarafından (Charles Bressy) ye emir verilmişti. Şumullü bir vesika mahiyetinde olan ve son zamanlarda intişar etmiş bulunan (Charles Bres-sy) nin raporu, esas itibarile. seyrüseferdeki inkişaf dolayısile kendini gösteren inşaat ve münakalât icabatını tesbit etmek-tedir. Bahse mevzu teşkil eden saha 5500 kilometre murab-baı olup nufusu 1906 senesinde 7.500.000 iken 1935 senesinde 9.500.000 kişiye yükselmiştir. Bu miktar, Büyük Britanya-nın umum nufusunun beşde biridir. Halbuki bu nufusun o-turduğu saha ingiltere mesahai sathiyesinin otuzda biri ka-dardır. Umuma mahsus nakil vasıtalarının seyrüsefer kesa-feti 1906 ya nazaran 1936 senesinde yüzde (250) bir fazlalık göstermektedir. 28 muhtelif yerde yapılan seyrüsefer sa-yımlarına nazaran otobüs münakalâtı 1924 senesindenberi yüzde (12) nisbetinde azalmıştır. Buna mukabil hususi oto-mobillerin ve kamyonların seyrüsefer miktarı yüzde (72) nisbetinde artmıştır. Büyük Britanyada her gün 400 ile 500 arasında yeni otomobil seyrüsefere başlar. Seyrüsefer halin-de mevcut bulunanların miktarı ise (1,7) milyon tenezzüh o-tomobili, (ki 1929 da bunların miktarı ancak bir milyon idi),
(607000) kamyon (bunlar 1929 senesinde 458000 tane idi). 49000 motosiklet (1929 senesinde 731000 tane idi) ve en az (100000) bisiklettir. Nakil vasıtalarına olan ihtiyaç tatmin edilmiş bulunmadığı gibi, tatmin edilmesi de beklenemez. Binaenaleyh seyrüseferin kuvvetli miktarda artacağı anlaşıl-maktadır.
Bressey tarafından tanzim edilen plâna göre, Londra şeh-rinin cadde ve yollarının şimdiki ve istikbaldeki seyrüsefere (30) sene zaıfında uydurulması tlâzımdır. Her ne kadar bu-nun daha evvel yapılması mümkün isede, şimdiye kadar ya-pılan tecrübelerden alınan derslere göre, iktisadî ve malî şe-rait dolayısile, bu müddetin kısaltılması kabil değildir.
edil-mez halde bulunan seyrüseferi hafifletecektir. Daha dışarı-da, şimalde bir halka cadde ile cenubda bir halka cadde irti-bat ettirilecek ve böylelikle şimalde Finchley cenubda Cat-fard, garbda Ealing ve şarkta ilford iştirak ettirilerek daire kapanmış olacaktır. Woolwich'de, nehrin altında bir tünel yapılarak gidiş geliş tanzim edilecektir ve bu vazifeyi gören şimdiki vapur seferleri tatil edilecektir. Nihayet haricî bir halka da mevcut yol kısımlarını düğümliyecektir. Bunun u-zunluğu takriben 200 metre olacak, şimalde Hotfield, şarkta Purfleet ve Dartford, cenupta Reigate'den ve garpta Egham dan geçecektir. Aşağı Taymis tüneli ve Eghamda yeni yapı-lacak bir köprü de dahildir. Bu haricî halka. Londra etra-fında yapılması derpiş edilmekte olan yeşil bir kuşakla ilti-sak edecektir. Muhtelif istikametlerde inşa edilecek kestirme caddeler ve şimal - cenup, şark - garp caddesi da halkaları tamamhyacaktır. Şark - garp caddesi, Hammersmith'deki garp avenüsü ile Leytonstoııe'deki şark avenüsünü bağlıya-caktır. Bu cadde Oksford caddesi hattına muvazidir ve şe-hir içindeki caddelerin tıkanmasına mani olur. Bu meyanda Islington'dan bir tünel yapılması da derpiş edilmiştir. Şi-mal - cenup caddesi (Southwork) un pek kalabalık nufuslu sahasından geçecektir. Bu şekli hal, en enteresan bir teknik proje teşkil etmektedir. Mahalli seyrüseferi haleldar etme-mek ve çok geçit yerleri tesisine lüzum bırakmamak üzere kestirme bir yüksek demiryolu yapılacaktır. Yüksek sütun-lar üstünden geçecek olan bu hat 4 kilometre uzunlukta o-lacak ve mevcut Cenup demiryolunun imtidadmca gidecek-tir. Yeni yol Blackfriors köprüsünün cenubundan her iki istikamette seyrüsefer için çift rampa ile başlıyacak ve (Camberwell New - Road) da bitecektir. Projenin pek çok olan teferruatı arasında muhtelif tüneller ve viyadükler vardır. Taymis nehri altına (3) yeni tünel yapılacaktır. Bu tüneller Potherhithe ile Stepney arasında, Greenwich ile Poplar arasında ve Woolwich ile sefine havuzları arasın-da olacaktır. Londra şehrinin dış kısımlarınarasın-da yapılacak olup Birmingham, Grantham, Brighton Winchester ve sair şehirlere götürecek yollar Almanyadaki otomobil yolları tarzında tesis edilecek ve bilhassa otomobil seyrüseferine ehemmiyet verilecektir. Bu suretle Almanyada tatbik edi-len esasların İngilizler üzerine tesir ettiği ilk defa görülmek-tedir. ingilizder şimdiye kadar bu hususta oldukça çekingen surette hüküm eriyorlardı ve ingilteredeki ahval ve şeraitin hususiyetini ileri sürüyorlardı. Şarktaki sefain havuzlarının bulunduğu saha ile Croydon'daki hava meydanı arasında sey-rüseferin çabuklaştırılması mühim bir rol oynar.
Şehrin içindeki sahil boyu yollar uzatılacaktır ve garpta Putney köprüsüne, şarkta Tower mevkiine kadar varacaklar-dır. Bu suretle şehrin içindeki seyrüseferin zayıflamaması için kestirme bir yol viicude gelmiş olacaktır. Şehrin merke-zinde yeni köprüler inşi edilmiyecektir, çünkü Taymis üze-rine kurulacak her yeni köprü seyrüsefer kesafetini eksiltme-yip çoğaltacaktır.
Bu plânın tatbiki, bir çok evlerin yıkılıp yeniden yapıl-masını mucîb olacaktır. Mahallî idarelerin, sahaları yeniden tanzim hususunda elde edecekleri fırsattan faydalanacakları umulmaktadır ki bu suretle cîiğer gelirleri mühim miktarda yükseltilebilecektir. Raporda, Londra gibi büyük bir şehre yakışmıyacak bir çok pis geçitlerin, arka avluların ve küçük sokakların mevcut bulunduğu ve bunların pek fazla bir yer işgal de etmekte olduğu zikredilmiştir. Raporun çerçevesin-den hariçte kalan şehircilik meseleleri sadece ima suretile bahse mevzu teşkil etmiştir. Sadece umumî hatlardan bahse-dilmiş olup teferruat henüz tesbit edilmediğinden tebdili
Ka-bil bulunmaktadır. Raporda ileri sürülmüş olan dikkaie şayan fikirlerden birisi de, üzerinde bina bulunan arsaların y e -rine başka yerlerden başka ve bina vermek tarzında yapılacak istimlâktir. Bu gibi emlâkin sahiplerine yeni yapılacak bi-naların hisse senetlerinden verilecektir. Şehir içinde cadde-lerin tevsii için beher mil başına 2000000 ingiliz lirası masra-fa lüzum görülmüştür. Bu sebeble merkezdeki site kısmında esaslı inşaat tedbirleri alınacak değildir. Şehrin eski kısımla-rının temizlenip asrîleştirilmesine dair kanunun meiryet? girmiş bulunduğu iki senedenberi bu bakımdan bir sür'atlen-diriliş vukubulacağı ümit edilmektedir, ki bilhassa Bethnal, Gı-een, Westham, Shoredith gibi kesif nüfuslu mmtakalarm beş sene içinde bambaşka bir çehre iktisab edeceği beklenilmektedir. Şehrin takriben C60.ı sene evvel vücut bulmuş o -laıı civar mahallelerindeki ikametgâhlar pek geniş tutulmuş olup aynı zamanda eski bir hale gelmiştirler. Bu vazieytte bırakılmaları doğru görülmüyor. Büyük bahçeler ortadan kalkacak onların yerine modern ve sıra halinde ev blokları vücude getirilecektir. Bu maksatla buralarda büyük masraf-larla istimlâk yapmak bile lüzumlu görülmektedir. Şehrin haricinde bulunan ve artık köylük sayılabilecek olan kısım-larda ise caddeler açılması daha kolay olacaktır; çünkü bu-radaki emlâkin ucuzca istimlâki mümkündür. Yeni açıla-cak caddelerdeki inşaatın iyi bir tekâmül halinde ceryan et-mesine ise bittabi çok dikkat etmek lâzımgelmektedir. Şe-hir dahilindeki otomobil bekleme yerleri meselesinin de, mümkün olduğu kadar merkez haricindeki mahallerde ye-ni garajlar inşa etmek suretile bertaraf edilmesi düşünül-mektedir.
Masrafların tahminen ııeye baliğ olacağı hakkında bir-şey söylenmiş olmamakla beraber, işlerin 30 - 40 sene sü-recek şekilde tedricen yapılması derpiş edilmiş bulunduğuna bakarak, mevcut müşkülâtın ve icabeden masrafın büyük-lüğü hakkında bir fikir edinmek kabildir.
1300 Kilometre tutan yeni caddeler inşası ve bununla a-lâkadar yüksek ve alçak inşaat işleri başarılabilmek için bütün fili kuvvetlerin bu hedefte toplanması lâzımdır.
