Bilimsel Araştırma, Bilimsel Araştırma Süreci, Bilimsel Araştırma Türleri
Dr.Öğr.Üyesi Mehmet Çağlar mcaglar@yildiz.edu.tr
Ofis: F302
Araştırma Yöntemleri
ve Bilimsel Etik
Bilimsel Araştırma Nedir?
Bilimsel araştırma, bilimsel
yöntemleri kullanarak olguları
çalışmanın sistematik sürecidir.
Anlayışımızı genişletmek için
Neden Araştırma Yaparız?
Bir soruya cevap vermek için
Bilgi edinmek için
Bir problemi çözmek için
Bilimsel Araştırma Süreci
Problemin tanımlanması Literatür taraması
Araştırma sorularının kurulması / Hipotezlerin
kurulması
Araştırma dizaynının belirlenmesi
Veri toplama Veri analizi
Sonuçların
yorumlanması Bulguların raporlanması
Bilimsel Araştırmada Kalite Kriterleri
Bir araştırmanın en önemli 5 kalite kriteri (Becker et al., 2006:5; Matthews & Ross, 2010:
10):
1. Uygun kitlelerin erişebileceği biçimde yazılmış araştırmalar.
2. Araştırma sorusunu/sorularını açıkça ele alan araştırma tasarımı.
3. Veri toplama ve analizinde şeffaflık.
4. Araştırma sürecinin nasıl yürütüldüğünün açık bir ifadesi.
5. Araştırmanın bilgiye katkı sağlaması.
Bilimsel Yöntem
Bilimsel yöntem, aşağıda dört temel özelliği karşılamalıdır (Bhattacherjee, 2012:5 ; Pelz, t.y.):
Tekrarlanabilirlik: Başkaları bağımsız olarak bir bilimsel çalışmayı kopyalayabilmeli veya tekrarlayabilmeli ve aynı olmasa da benzer sonuçlar elde edebilmelidir.
Kesinlik: Teorik kavramlar, başkalarının bu kavramları ölçmek ve bu teoriyi test etmek için bu tanımları kullanabileceği kadar kesin olarak tanımlanmalıdır.
Yanlışlanabilirlik: Bir teori, çürütülebilecek şekilde ifade edilmelidir. Test edilemeyen veya yanlışlanamayan teoriler bilimsel teori değildir ve bu tür herhangi bir bilgi bilimsel bilgi değildir.
Basitlik/sadelik: Bir fenomenin birden fazla açıklaması olduğunda, bilim insanları her zaman en basit veya mantıksal olarak en ekonomik açıklamayı kabul etmelidir.
Bilimsel Araştırma Türleri
Araştırmanın amacına bağlı olarak, bilimsel araştırmalar üç türe ayrılabilir (Bhattacherjee, 2012: 5; Pelz, n.d.):
Keşfedici araştırma (Exploratory research) genellikle yeni araştırma alanlarında yürütülen, araştırmanın hedeflerinin (1) belirli bir olgunun, sorunun veya davranışın büyüklüğünü veya kapsamını ortaya çıkarmak, (2) bir olgu hakkında bazı başlangıç fikirleri üretmek veya (3) bir olgu ile ilgili daha kapsamlı bir çalışma yürütmenin fizibilitesini test etmek olduğu araştırmalardır.
Tanımlayıcı araştırma (Descriptive research), ilgilenilen bir olgunun dikkatli gözlemleri ve ayrıntılı belgelenmesine yöneliktir.
Açıklayıcı araştırma (Explanatory research), gözlemlenen fenomenlerin, problemlerin veya davranışların açıklamalarını arar.
Tanımlayıcı araştırma bir olgunun ne, nerede ve ne zaman olduğunu incelerken, açıklayıcı araştırma neden ve nasıl sorularına cevap arar.
Temel ve Uygulamalı Araştırma
Temel Araştırma: Esas olarak mevcut bilgiyi genişletmeye odaklanan bir araştırma.
Müşteri memnuniyetini nelerin etkilediği üzerine bir araştırma.
Eğitimin işletmede verimliliği nasıl sağladığına dair bir araştırma.
Uygulamalı Araştırma: Esas olarak bir soruna çözüm bulmaya odaklanan bir araştırma.
Müşteri memnuniyetinin nasıl artırılacağı üzerine bir araştırma.
Satışların nasıl artırılacağı üzerine bir araştırma.
Verimliliğin nasıl artırılacağı üzerine bir araştırma.
Bilimsel Araştırma Türleri
Temel ve Uygulamalı Araştırma
Karakteristik Temel Araştırma Uygulamalı Araştırma
Amaç Bilimsel bilgi ve tahminler geliştirmek Teknoloji ve teknikler geliştirmek
Motivasyon Merak Çözüm
Bilgi Mevcut bilgiyi genişletir Yeni bilgi ortaya koyar
Doğa Teorik Pratik
Kapsam Evrensel Spesifik
Nitel ve Nicel Araştırma
Nicel Araştırma: Nicel analiz için sayısal biçimde verilerin toplanmasını içeren araştırma (Jupp, 2006:249).
Nitel Araştırma: Sosyal hayatın nicel ölçüme uygun olmayan yönlerini araştıran araştırma (Jupp, 2006:249).
• Vaka Analizi
• Odak grubu
Bilimsel Araştırma Türleri
Nicel vs Nitel Araştırma
Karakteristik Nicel Araştırma Nitel Araştırma
Veri Türü Olgular sayısal olarak tanımlanır (Nicel/sayısal veri)
Olgular anlatı şeklinde tanımlanır (Nitel veri)
Analiz Tanımlayıcı ve çıkarımsal istatistik Ana temaların belirlenmesi Araştırma
Kapsamı Spesifik sorular veya hipotezler Geniş, tematik kaygılar Temel Avantaj Büyük örneklem, istatistiksel geçerlilik,
popülasyonu doğru bir şekilde yansıtır
Örneklemin zengin, derinlemesine, anlatısal açıklaması
Temel Dezavantaj Katılımcıların düşünce ve duygularının yüzeysel olarak anlaşılması
Küçük örneklem, anakütleye genellenemez
Kaynak: Vanderstoep & Johnson (2009:7).
Araştırma Tasarımı
Araştırma metodolojisi ve yöntemlerinin mantığını, yapısını ve ilkelerini ve bunların araştırma soruları, hipotez veya önerme ile nasıl ilişkili olduğunu doğrulayan bir tasarım veya strateji (Jupp, 2006:265).
Etkili bir araştırma tasarımının temel bileşenleri (Jupp, 2006, s. 266):
• Açık, araştırılabilir bir dizi soru veya hipotez.
• Araştırma tasarımı, araştırma sorularının ilgili veri kaynakları ve araştırma yöntemleriyle nasıl uyumlu hale getirileceğini gösterecektir.
• Veri işlemenin nasıl çalışacağını ve analizin nasıl yürütüleceğini belirleyin.
Metodoloji ve Metot (Yöntem)
Metodoloji
Araştırmaya rehberlik edecek felsefe veya genel ilkeler
Metot (Yöntem)
Araştırma kullanılan bilimsel araç
Becker, S., Bryman, A. and Sempik, J. (2006) Defining ‘Quality’ in Social Policy Research: Views, Perceptions and a Framework for Discussion, SPA, Lavenham in conjunction with JUC. Available at: http://www.social- policy.org.uk/downloads/defining%20quality%20in%20social%20policy%20research.pdf
Bhattacherjee, A. (2012). Social Science Research: Principles, Methods, and Practices. Textbooks Collection. 3.
Available at:https://digitalcommons.usf.edu/oa_textbooks/3/
Jupp, V. (2006) The Sage Dictionary of Social Research Methods. SAGE Publications
Matthews, B. & Ross, L. (2010). Research Methods: A Practical Guide for the Social Sciences. Pearson Education
Pelz, B. (n.d.). Research Methods for the Social Sciences». Lumen Learning. Available at:
https://courses.lumenlearning.com/suny-hccc-research-methods/chapter/chapter-1-science-and-scientific- research/
Vanderstoep, S. W., & Johnson, D. D. (2009). Research methods for everyday life: Blending qualitative and quantitative approaches (Vol. 32). John Wiley & Sons.