T.C.
MARMARA ÜNĐVERSĐTESĐ TÜRKĐYAT ARAŞTIRMALARI ENSTĐTÜSÜ
TÜRK DĐLĐ VE EDEBĐYATI ANABĐLĐM DALI ESKĐ TÜRK EDEBĐYATI BĐLĐM DALI
17. YÜZYIL ŞAĐRLERĐNDEN FEHÎM-Đ KADÎM, ÂŞIK ÖMER VE KARACAOĞLAN’IN ŞĐĐRLERĐNDE HAYVANLAR
C.I
ESKĐ TÜRK EDEBĐYATI BĐLĐM DALI
YÜKSEK LĐSANS TEZĐ
Hazırlayan Sani GÖREN
ĐSTANBUL 2010
ii
T.C.
MARMARA ÜNĐVERSĐTESĐ TÜRKĐYAT ARAŞTIRMALARI ENSTĐTÜSÜ
TÜRK DĐLĐ VE EDEBĐYATI ANABĐLĐM DALI ESKĐ TÜRK EDEBĐYATI BĐLĐM DALI
17. YÜZYIL ŞAĐRLERĐNDEN FEHÎM-Đ KADÎM, ÂŞIK ÖMER VE KARACAOĞLAN’IN ŞĐĐRLERĐNDE HAYVANLAR
C.I
( YÜKSEK LĐSANS TEZĐ )
Hazırlayan Sani GÖREN
Danışman
Prof. Dr. Sebahat DENĐZ
ĐSTANBUL 2010
iii
I ĐÇĐNDEKĐLER
ĐÇĐNDEKĐLER ... I ÖZET ... XXVIII ABSTRACT ... XXIX ÖNSÖZ ... XXX KISALTMALAR ...XXXIV
1. GĐRĐŞ
A. FEHÎM-Đ KADÎM HAYATI, EDEBÎ KĐŞĐLĐĞĐ VE ESERLERĐ: ...1
B. ÂŞIK ÖMER HAYATI, EDEBÎ KĐŞĐLĐĞĐ VE ESERLERĐ: ...2
C. KARACAOĞLAN HAYATI, EDEBÎ KĐŞĐLĐĞĐ VE ESERLERĐ: ...3
BĐRĐNCĐ BÖLÜM: I. MĐTOLOJĐK HAYVANLAR: ...7
A.KÜLTÜRÜMÜZDE MĐTOLOJĐK HAYVANLAR: ... 7
B.EDEBĐYATIMIZDA MĐTOLOJĐK HAYVANLAR: ... 7
1. ANKA: ...8
A.KÜLTÜRÜMÜZDE ANKA: ... 10
B.EDEBĐYATIMIZDA ANKA: ... 11
C.ANKA ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 13
1. Anka-Kuşların Sultanı: ... 13
2. Anka-Kutluluk/Güç: ... 13
3. Anka-Küllerinden Doğması: ... 14
4. Anka-Đnsan-ı Kamil, Kutb: ... 14
5. Anka-Mekân ( Kaf ): ... 15
6. Anka-Tasavvuf: ... 15
7. Anka-Uçmak: ... 15
8. Anka-Yavru: ... 16
D.ANKA ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 16
1. Anka-Âşık/Gönül: ... 16
2. Anka-Güneş: ... 17
3. Anka-Sevgili: ... 17
4. Anka-Şair: ... 17
2. BURAK: ... 18
A.KÜLTÜRÜMÜZDE BURAK: ... 18
B.EDEBĐYATIMIZDA BURAK: ... 19
C.BURAK ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 19
1. Burak-Miraç: ... 19
3. EJDERHA: ... 20
A.KÜLTÜRÜMÜZDE EJDERHA: ... 20
B.EDEBĐYATIMIZDA EJDERHA: ... 22
C.EJDERHA ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 22
1. Ejderha-Ağzı/Ağzından Ateş Çıktığı Đnanışı: ... 22
2. Ejderha-Büklüm Büklüm Olması: ... 23
3. Ejderha-Büyü/Sihir: ... 23
4. Ejderha-Hazine: ... 23
5. Ejderha-Hz. Musa: ... 24
6. Ejderha-Kötülük: ... 25
7. Ejderha-Mekân: ... 25
8. Ejderha-Ölümsüzlük: ... 27
9. Ejderha-Yedi Başı ve Bir Kuyruğunun Olması: ... 27
10. Ejderha-Yok Edici: ... 28
II
11. Ejderha-Zehir: ... 28
12. Ejderha-Zincir: ... 28
D.EJDERHA ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 29
1. Ejderha-Âh: ... 29
2. Ejderha-Âşık: ... 29
3. Ejderha-Bulut ve Güneş: ... 29
4. Ejderha-Ecel: ... 30
5. Ejderha-Elif Harfi: ... 30
6. Ejderha-Gazi Sultan: ... 30
7. Ejderhâ-Kalem: ... 30
8. Ejderhâ-Nefs: ... 31
9. Ejderha-Saç ( Zülf ): ... 31
10. Ejderhâ-Sevgili: ... 32
4. HÜMÂ: ... 32
A.KÜLTÜRÜMÜZDE HÜMÂ: ... 33
B.EDEBĐYATIMIZDA HÜMÂ: ... 34
C.HÜMA ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 35
1. Hüma-Av ( sayd ): ... 35
2. Hüma-Avlanamaması: ... 36
3. Hüma-Devlet Kuşu ve Güzellik Sembolü Olması: ... 36
4. Hüma-Kanat: ... 37
5. Hüma-Kemikle Beslenmesi: ... 38
6. Hüma-Mekân: ... 39
7. Hüma-Ötüşü: ... 39
8. Hüma-Renk: ... 40
9. Hüma-Yükseklerde Bulunması/Yere Konmaması/Uçması: ... 40
10. Hüma-Yavru: ... 41
11. Hüma-Yumurta: ... 42
D.HÜMA ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 42
1. Hüma-Allah: ... 42
2. Hüma-Âşık/Gönül: ... 43
3. Hüma-Baykuş: ... 44
4. Hüma-Ben ( hal ) ve Kaş: ... 44
5. Hüma-Cân: ... 44
6. Hüma-Cebrâil ( a.s. ): ... 44
7. Hüma ( kanat )-Kaş: ... 45
8. Hüma-Padişah: ... 45
9. Hüma-Rakip: ... 45
10. Hüma-Sevgili/Saç: ... 45
11. Hümâ-Zincir: ... 46
5. KAKNÜS/MÛSĐKÂR: ... 46
A.KÜLTÜRÜMÜZDE KAKNÜS/MÛSĐKÂR: ... 47
B.EDEBĐYATIMIZDA KAKNÜS/MÛSĐKÂR: ... 48
C.KAKNÜS/MÛSĐKÂR ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 48
1. Kaknüs-Ateş Đçinde Kalıp Yanması/ Altın Renginde Kanatlarının Olması: ... 48
2. Kaknüs-Gagasındaki Deliklerden Türlü Sesler Çıkarması: ... 49
D.KAKNÜS/MUSĐKÂR ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 49
1. Kaknüs-Güneş: ... 49
2. Kaknüs-Neyistân: ... 49
6. NESNÂS: ... 50
A.KÜLTÜRÜMÜZDE NESNAS: ... 50
B.EDEBĐYATIMIZDA NESNAS: ... 51
C.NESNÂS ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 51
1. Nesnâs-Đnsan: ... 51
2. Nesnâs-Riyakârlık: ... 51
7. SEMENDER: ... 51
III
A.KÜLTÜRÜMÜZDE SEMENDER: ... 52
B.EDEBĐYATIMIZDA SEMENDER: ... 52
C.SEMENDER ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 53
1. Semender-Ateşte Yaşaması/ Ateşten Çıkınca Ölmesi: ... 53
2. Semender-Mekân:... 53
D.SEMENDER ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 54
1. Semender-Âşık: ... 54
2. Semender-Balık: ... 54
3. Semender-Gönül: ... 54
4. Semender-Sevgili: ... 55
ĐKĐNCĐ BÖLÜM: ( KUŞ VE KUŞ TÜRLERĐ ) I. KUŞLAR: ... 58
A.KÜLTÜRÜMÜZDE KUŞ: ... 59
B.EDEBĐYATIMIZDA KUŞ: ... 62
C.KUŞLARLA ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 65
1. Kuş-Av: ... 65
2. Kuş-Besin: ... 67
3. Kuş-Göçmen: ... 67
4. Kuş-Güçsüzlük/Zayıflık: ... 68
5. Kuş-Haberleşme: ... 68
6. Kuş-Hz. Süleyman: ... 69
7. Kuş-Kafes: ... 69
8. Kuş-Kanat: ... 70
9. Kuş-Konma: ... 71
10. Kuş-Kuşluk Vakti: ... 71
11. Kuş-Mekân: ... 72
12. Kuş-Renk: ... 73
13. Kuş-Ses ( ötüşü ): ... 73
14. Kuş-Tuzak: ... 74
15. Kuş-Tüy:... 75
16. Kuş-Uçmak: ... 75
17. Kuş-Yem ( Tane): ... 76
18. Kuş-Yuva:... 77
D.KUŞLARLA ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 78
1. Kuş-Ah: ... 78
2. Kuş-Akıl: ... 78
3. Kuş-Âşık: ... 79
4. Kuş-Can: ... 79
5. Kuş-Belâ: ... 80
6. Kuş-Ecel ( Cebrail ): ... 80
7. Kuş-Gönül:... 81
8. Kuş-Güneş: ... 82
9. Kuş-Küfür ve Din: ... 83
10. Kuş-Misafir: ... 83
11. Kuş-Lâmekân ( Allah c.c. ): ... 84
12. Kuş-Ok: ... 84
13. Kuş-Postacı ( peygâm ): ... 84
14. Kuş-Rakip: ... 85
15. Kuş-Ruh: ... 85
16. Kuş-Sevgili: ... 85
17. Kuş-Şair: ... 86
I. KUŞ TÜRLERĐ: ... 88
1. AĞAÇKAKAN: ... 89
A.KÜLTÜRÜMÜZDE AĞAÇKAKAN: ... 89
B.EDEBĐYATIMIZDA AĞAÇKAKAN: ... 89
C.AĞAÇKAKAN ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 89
IV
2. AKBABA ... 90
A.KÜLTÜRÜMÜZDE AKBABA: ... 90
B.EDEBĐYATIMIZDA AKBABA: ... 91
C.AKBABA ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 92
1.AKBABA-UZUN ÖMÜRLÜ OLMASI: ... 92
3. BAHRÎ: ... 92
A.KÜLTÜRÜMÜZDE VE EDEBĐYATIMIZDA BAHRÎ: ... 92
B.BAHRÎ ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 93
1. Bahrî-Yüzme, dalma: ... 93
2. Bahrî-Mekân: ... 93
C.BAHRÎ ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 93
1. Bahri-Âşık:... 93
2. Bahrî-Semender: ... 94
4. BALIKÇIN: ... 94
A.KÜLTÜRÜMÜZDE VE EDEBĐYATIMIZDA BALIKÇIN: ... 94
B.BALIKÇIN ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 95
1. Balıkçın-Avlanması ve Mekânı: ... 95
5. BAYKUŞ:... 95
A.KÜLTÜRÜMÜZDE BAYKUŞ: ... 96
B.EDEBĐYATIMIZDA BAYKUŞ: ... 98
C.BAYKUŞ ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 98
1. Baykuş-Harâbe, Sefillik: ... 98
2. Baykuş-Mekân/Yuva: ... 99
3. Baykuş-Ötüşü: ... 100
4. Baykuş-Şom Yüzlü Olması: ... 101
5. Baykuş-Uğursuz Olması: ... 101
D.BAYKUŞLA ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 102
1. Baykuş-Âşık: ... 102
2. Baykuş-Düşmanların Ruhu: ... 103
3. Baykuş-Gönül: ... 103
4. Baykuş- Rakîp ( Kadir Kıymet Bilmeyen Kişi ): ... 103
5. Baykuş-Sevgili: ... 104
6. Baykuş-Talih, baht: ... 104
7. Baykuş-Zuhal ( Satürn gezegeni ): ... 104
6. BILDIRCIN: ... 105
A.KÜLTÜRÜMÜZDE BILDIRCIN: ... 105
B.EDEBĐYATIMIZDA BILDIRCIN: ... 105
C.BILDIRCIN ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 105
1.BILDIRCIN-ÖTÜŞÜ: ... 105
7. BÜLBÜL: ... 106
A.KÜLTÜRÜMÜZDE BÜLBÜL: ... 107
B.EDEBĐYATIMIZDA BÜLBÜL: ... 109
C.BÜLBÜLLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 113
1. Bülbül-Bahar: ... 113
2. Bülbül-Bahçıvan: ... 114
3. Bülbül-Beslenme: ... 115
4. Bülbül-Diken: ... 115
5. Bülbül-Gözlerinin Kırmızı Olması: ... 116
6. Bülbül-Gül: ... 116
7. Bülbül-Kanat: ... 120
8. Bülbül-Mekân/Kafes: ... 120
9. Bülbül-Mûsikî/Ötüşü:... 123
10. Bülbül-Rengi: ... 128
11. Bülbül-Sonbahar: ... 128
12. Bülbül-Yumurta:... 129
V
13. Bülbül-Yuva: ... 129
14. Bülbül-Yürüyüşü: ... 130
D.BÜLBÜLLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 131
1. Bülbül-Âşık: ... 131
2. Bülbül-Bekçi: ... 133
3. Bülbül-Cân/Rûh: ... 133
4. Bülbül-Cebrâil ( a.s.): ... 134
5. Bülbül-Dâvûd ( a.s. ): ... 135
6. Bülbül-Destânzen: ... 135
7. Bülbül-Gonca: ... 135
8. Bülbül-Gönül: ... 136
9. Bülbül-Karga: ... 136
10. Bülbül-Hz. Muhammed: ... 136
11. Bülbül-Hz. Mûsâ: ... 137
12. Bülbül-Papağan:... 137
13. Bülbül-Pervâne: ... 137
14. Bülbül- Sa‘dî-i Şîrâzî (Gülistân ): ... 138
15. Bülbül-Semender: ... 138
16. Bülbül-Sevgili: ... 139
17. Bülbül-Şâir: ... 139
18. Bülbül-Tâvus: ... 140
19. Bülbül-Üveyik: ... 140
20. Bülbül-Yoksul Kişi: ... 140
21. Bülbül-Zâhid: ... 141
8. ÇAYLAK: ... 141
A.KÜLTÜRÜMÜZDE ÇAYLAK: ... 142
B.EDEBĐYATIMIZDA ÇAYLAK: ... 142
C.ÇAYLAKLA ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 143
1. Çaylak-Avlanması: ... 143
2. Çaylak-Göllerden Kalkması/Yükseklerden Uçması: ... 143
3. Çaylak-Mekân: ... 144
D.ÇAYLAKLA ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 144
1.Çaylak-Sığın/Ala geyik: ... 144
9. DEVE KUŞU: ... 144
A.KÜLTÜRÜMÜZDE DEVE KUŞU: ... 145
B.EDEBĐYATIMIZDA DEVE KUŞU: ... 145
C.DEVE KUŞU ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 145
1. Deve kuşu-Bileğinden Çığa Yapılması: ... 146
2. Deve kuşu-Tehlikeli Olması: ... 146
3. Devekuşu-Tüyü: ... 146
10. DOĞAN: ... 146
A.KÜLTÜRÜMÜZDE DOĞAN: ... 147
A.EDEBĐYATIMIZDA DOĞAN: ... 149
C.DOĞANLA ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 150
1. Doğan-Av/avcı ( sayyâd, sayd, şikâr ): ... 150
2. Doğan-Başlık ( Üsküf ): ... 153
3. Doğan-Çan ( Zil ): ... 153
4. Doğan-Çengel ( pençe ): ... 153
5. Doğan-Kanat ( perr ): ... 153
6. Doğan-Mekân: ... 154
7. Doğan-Uçması ( pervâz ) ve Konması: ... 154
8. Doğan-Yakalanması ve Eğitilmesi: ... 155
9. Doğan-Yavru: ... 157
D.DOĞANLA ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 157
1. Doğan-Akıl: ... 157
2. Doğan-Âşık: ... 157
3. Doğan-Azrâil ( a.s.): ... 158
VI
4. Doğan-Düşman: ... 158
5. Doğan-Sevgili: ... 158
6. Doğan-Şair: ... 160
11. EBÂBĐL: ... 160
A.KÜLTÜRÜMÜZDE EBÂBĐL: ... 160
B.EDEBĐYATIMIZDA EBÂBĐL: ... 161
C.EBÂBĐL ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 161
12. GÜVERCĐN: ... 161
A.KÜLTÜRÜMÜZDE GÜVERCĐN: ... 162
B.EDEBĐYATIMIZDA GÜVERCĐN: ... 164
C.GÜVERCĐNLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 166
1. Güvercin-Kanat/Renk: ... 166
2. Güvercin-Künde ( Kayış-bukağı ): ... 166
3. Güvercin-Mekân: ... 166
4. Güvercin-Mektup/Postacı/Haberci: ... 167
5. Güvercin-Özgürlük: ... 168
6. Güvercin-Uçması/Takla Atması: ... 168
D.GÜVERCĐNLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 169
1.Güvercin-Âşık: ... 169
2. Güvercin-Mavi Gökyüzü: ... 169
3. Güvercin- Sabah: ... 169
4. Güvercin- Sevgili: ... 169
13. HOROZ-TAVUK: ... 170
A.KÜLTÜRÜMÜZDE HOROZ VE TAVÛK: ... 171
B.EDEBĐYATIMIZDA HOROZ VE TAVUK: ... 173
C.HOROZ VE TAVUKLA ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 175
1. Horoz-ibik ( serpûş ): ... 175
2. Horoz-Tavuk-Mekân: ... 175
3. Tavuk-Yiyecek/Besin: ... 176
4. Horoz-Ötüşü: ... 176
D.HOROZ VE TAVUKLA ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 176
1. Horoz Đbiği-Gönül-Ciğer: ... 176
2. Horoz-Aşk Şarabı: ... 177
14. HÜTHÜT: ... 177
A.KÜLTÜRÜMÜZDE HÜTHÜT: ... 178
B.EDEBĐYATIMIZDA HÜTHÜT: ... 179
C.HÜTHÜTLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 180
1. Hüthüt-Haberci Olması: ... 180
2. Hüthüt-Hz. Süleyman Kıssası: ... 180
3. Hüthüt-Ötüşü: ... 180
15. KARABATAK: ... 181
A.KÜLTÜRÜMÜZDE KARABATAK: ... 181
B.EDEBĐYATIMIZDA KARABATAK: ... 181
C.KARABATAKLA ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 182
16. KÂRBAN KUŞU: ... 182
17. KARGA: ... 182
A.KÜLTÜRÜMÜZDE KARGA: ... 183
B.EDEBĐYATIMIZDA KARGA: ... 185
C.KARGA ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 186
1. Karga-Kötü Ses, Kötü Baht: ... 186
2. Karga-Konması: ... 187
3. Karga-Matem/Hüzün/Keder:... 187
4. Karga-Mekân: ... 187
5. Karga-Pislikte/Zibillikte Yaşaması: ... 188
VII
6. Karga-Uğursuzluğu: ... 188
D.KARGA ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 188
1. Karga-Âşık/Şair: ... 188
2. Karga-Bayram Hilâli: ... 189
3. Karga-Bülbül: ... 189
4. Karga-Kömür: ... 190
5. Karga-Kuşlar: ... 190
6. Karga-Papağan: ... 191
7. Karga-Rahip: ... 191
8. Karga-Rakip: ... 191
18. KARTAL: ... 192
A.KÜLTÜRÜMÜZDE KARTAL: ... 192
B.EDEBĐYATIMIZDA KARTAL: ... 194
C.KARTAL ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 195
1. Kartal-Avcılığı: ... 195
2. Kartal-Çengel ( pençe ): ... 196
3. Kartal-Kanat ( bâl ü per ): ... 196
19. KAZ: ... 196
A.KÜLTÜRÜMÜZDE KAZ: ... 197
B.EDEBĐYATIMIZDA KAZ: ... 198
C.KAZLA ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 199
1. Kaz-Av Kuşu Olması: ... 199
2. Kaz-Besin: ... 200
3. Kaz-Mekân: ... 200
4. Kaz-Ötmesi: ... 200
5. Kaz-Uçma: ... 200
6. Kaz-Yüzme: ... 201
D.KAZLA ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 201
1. Kaz-Âşık: ... 201
2. Kaz-Sevgili/Kız: ... 201
20. KEKLĐK: ... 202
A.KÜLTÜRÜMÜZDE KEKLĐK: ... 202
B.EDEBĐYATIMIZDA KEKLĐK: ... 204
C.KEKLĐKLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 205
1. Keklik-Av kuşu: ... 205
2. Keklik-Kafes: ... 206
3. Keklik-Mekân: ... 206
4. Keklik-Oynaması: ... 206
5. Keklik-Ötüşü: ... 207
6. Keklik-Rengi: ... 207
7. Keklik-Tırnak: ... 208
8. Keklik-Uçması: ... 208
9. Keklik-Yuva/Za‘ferân: ... 208
10. Keklik-Yürüyüşü: ... 209
D.KEKLĐKLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 209
1. Keklik-Âşık: ... 209
2. Keklik-Sevgili: ... 209
21. KIRLANGIÇ: ... 210
A.KÜLTÜRÜMÜZDE KIRLANGIÇ: ... 211
B.EDEBĐYATIMIZDA KIRLANGIÇ:... 212
C.KIRLANGIÇLA ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 213
1. Kırlangıç-Hint ve Yemen: ... 213
2. Kırlangıç-Küçüklük: ... 214
23. KUĞU: ... 214
A.KÜLTÜRÜMÜZDE KUĞU: ... 214
VIII
B.EDEBĐYATIMIZDA KUĞU: ... 215
C.KUĞU ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 216
1. Kuğu-Göçmen Oluşu: ... 216
2. Kuğu-Mekân: ... 216
3. Kuğu-Rengi:... 216
4. Kuğu-Su Kuşu Oluşu: ... 217
D.KUĞUYLA ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 217
1. Kuğu-Mercân: ... 217
2. Kuğu-Sevgili: ... 218
23. KUMRU: ... 218
A.KÜLTÜRÜMÜZDE KUMRU: ... 219
B.EDEBĐYATIMIZDA KUMRU: ... 220
C.KUMRU ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER:... 221
1. Kumru-Ayaklarının Kırmızı Olması-Halka: ... 221
2. Kumru-Kafes: ... 221
3. Kumru-Konması: ... 222
4. Kumru-Mekân: ... 222
5. Kumru-Ötüşü: ... 222
D.KUMRU ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 223
1. Kumru-Sevgili: ... 223
25. KUYRUKSALLAYAN: ... 223
A.KÜLTÜRÜMÜZDE KUYRUKSALLAYAN: ... 223
B.EDEBĐYATIMIZDA KUYRUKSALLAYAN: ... 224
C.KUYRUKSALLAYAN ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 224
1. Kuyruksallayan-Av kuşu: ... 224
D.KUYRUKSALLAYAN ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 224
1. Kuyruksallayan-Âşığın Gönlü: ... 224
26. KUZGUN: ... 225
A.KÜLTÜRÜMÜZDE KUZGUN: ... 225
B.EDEBĐYATIMIZDA KUZGUN: ... 226
C.KUZGUNLA ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 226
1. Kuzgun-Avcılığı: ... 226
2. Kuzgun-Leş Yemesi ve Uçması: ... 226
D.KUZGUNLA ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI ÖZELLĐKLER: ... 227
1. Kuzgun-Kötü Đnsanlar/Düşman: ... 227
26. LEYLEK:... 227
A.KÜLTÜRÜMÜZDE LEYLEK: ... 227
B.EDEBĐYATIMIZDA LEYLEK: ... 229
C.LEYLEKLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 230
1. Leylek-Beslenme ( Yılan ): ... 230
2. Leylek-Göçmen Kuşu: ... 230
3. Leylek-Hacı Olduğu Đnanışı: ... 230
4. Leylek-Đnanış: ... 231
5. Leylek-Kılavuz Seçme: ... 231
6. Leylek-Mekân: ... 232
7. Leylek-Ötmesi: ... 232
8. Leylek-Tuzak: ... 232
9. Leylek-Uçması: ... 233
D.LEYLEKLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR:... 233
1. Leylek-Hacı: ... 233
2. Leylek-Đyi ve Đnançlı Đnsanlar: ... 233
27. LORĐ KUŞU: ... 234
28. MARTI: ... 234
A.KÜLTÜRÜMÜZDE MARTI: ... 234
B.EDEBĐYATIMIZDA MARTI: ... 235
IX
29. ÖRDEK:... 235
A.KÜLTÜRÜMÜZDE ÖRDEK: ... 236
B.EDEBĐYATIMIZDA ÖRDEK: ... 236
C.ÖRDEK ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 237
1. Ördek-Av Kuşu: ... 237
2. Ördek-Besin: ... 238
3. Ördek ( Kılkuyruk )-Değer : ... 238
4. Ördek-Eşine Sadıklığı: ... 238
5.Ördek-Göçmen Olması: ... 238
6. Ördek-Đnanış: ... 238
7. Ördek-Mekân: ... 239
8. Ördek-Ötmesi: ... 239
9. Ördek-Renk: ... 239
10. Ördek-Tüy/Tel: ... 240
11. Ördek-Su Đçmesi/Nemlenmesi: ... 240
12. Ördek-Uçması: ... 240
13. Ördek-Yüzmesi: ... 241
D.ÖRDEKLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 241
1. Ördek-Âşık: ... 241
2. Ördek-Gelin: ... 241
3. Ördek-Sevgili: ... 242
30. PAPAĞAN: ... 243
A.KÜLTÜRÜMÜZDE PAPAĞAN: ... 244
B.EDEBĐYATIMIZDA PAPAĞAN: ... 245
C.PAPAĞAN ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 246
1. Papağan-Ayna: ... 246
2. Papağan-Konuşması: ... 246
3. Papağan-Mekân: ... 247
4. Papağan-Renk: ... 248
5. Papağan-Şeker: ... 248
6. Papağan-Uçması: ... 249
7. Papağan-Yürümesi: ... 249
D.PAPAĞAN ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 250
1. Papağan-Akıl: ... 250
2. Papağan-Âşık: ... 250
3. Papağan-Ayva Tüyleri: ... 251
4. Papağan-Boy: ... 251
5. Papağan-Bülbül: ... 252
6. Papağan-Cân: ... 252
8. Papağan-Çeng: ... 252
9. Papağan-Gönül: ... 253
10. Papağan-Ruh: ... 253
11. Papağan-Şâir: ... 253
12. Papağan-Sebz ( Yeşil Ot ): ... 254
13. Papağan-Sevgili: ... 254
14. Papağan-Şarap/Gül/Ayna: ... 255
31. SAKA: ... 255
A.KÜLTÜRÜMÜZDE VE EDEBĐYATIMIZDA SAKA: ... 256
32. SAKANKUR: ... 256
33. SARIASMA: ... 257
1. Sarıasma-Değer/Satılması: ... 257
34. SARI KUŞ: ... 257
35. SERÇE: ... 258
A.KÜLTÜRÜMÜZDE SERÇE: ... 258
B.EDEBĐYATIMIZDA SERÇE: ... 258
X
C.SERÇE ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 259
1. Serçe-Av Kuşu: ... 259
2. Serçe-Besin: ... 260
3. Serçe-Beslenmesi/Güçsüz Olması: ... 260
4. Serçe ( Darı Kuşu )-Devamlı Yer Değiştirmesi: ... 260
5. Serçe ( Çalı Kuşu )-Hareketli Olması: ... 260
6. Serçe ( Darcan )-Ötmesi: ... 261
7. Serçe ( Çayır Kuşu )-Şöhretli Olması: ... 261
36. SIĞIRCIK: ... 261
A.KÜLTÜRÜMÜZDE VE EDEBĐYATIMIZDA SIĞIRCIK: ... 262
C.SIĞIRCIKLA ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 262
1. Sığırcık-Şöhretli Olması: ... 262
37. SÜLÜN: ... 262
A.KÜLTÜRÜMÜZDE SÜLÜN: ... 263
B.EDEBĐYATIMIZDA SÜLÜN: ... 263
C.SÜLÜN ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELĐKLER: ... 263
1. Sülün-Av Kuşu: ... 263
D.SÜLÜN ĐLE ĐLGLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 264
1. Sülün-Âşık: ... 264
2. Sülün-Gönül: ... 264
38. ŞAHĐN: ... 265
A.KÜLTÜRÜMÜZDE ŞAHĐN: ... 265
B.EDEBĐYATIMIZDA ŞAHĐN: ... 266
C.ŞAHĐN ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 266
1. Şahin-Avcı Olması: ... 266
2. Şahin-Kolda Taşınması: ... 267
3. Şahin-Konması: ... 267
4. Şahin-Mekân: ... 268
5. Şahin-Pençe: ... 268
6. Şahin-Şeker Yedirilmesi: ... 268
7. Tırnak ( çırnak ): ... 269
8. Şahin-Uçması: ... 269
9. Şahin-Üsküf: ... 269
10. Şahin-Yavru: ... 270
11. Şahin-Yuva: ... 270
D.ŞAHĐN ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 270
1. Şahin-Âşık: ... 270
2. Şahin-Doğan: ... 270
3. Şahin-Gönül: ... 271
4. Şahin-Keklik: ... 271
5. Şahin-Osman Paşa: ... 271
6. Şahin-Sevgili: ... 272
39. TAVŞANCIL: ... 272
40. TÂVUS: ... 273
A.KÜLTÜRÜMÜZDE TÂVUS: ... 273
B.EDEBĐYATIMIZDA TÂVUS:... 274
C.TÂVUS ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 274
1. Tâvus-Ayaklarının ve Sesinin Çirkin Oluşu: ... 274
2. Tâvus-Beslenme: ... 275
3. Tâvus-Đblîs: ... 275
4. Tâvus-Renkli ve Süslü Olması: ... 275
5. Tâvus-Uzun Ömürlü Olması: ... 276
6. Tâvus-Yürüyüşü: ... 276
D.TÂVUS ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 277
1. Tâvus-Âşık: ... 277
2. Tâvus-Cebrâîl ( a.s. ): ... 277
XI
3. Tâvus-Bülbül: ... 277
4. Tâvus-Sevgili: ... 278
5. Tavus-Yara: ... 278
41. TOY: ... 279
A.KÜLTÜRÜMÜZDE TOY KUŞU: ... 279
B.EDEBĐYATIMIZDA TOY KUŞU: ... 279
42. TOYGAR: ... 280
A.KÜLTÜRÜMÜZDE VE EDEBĐYATIMIZDA TOYGAR KUŞU: ... 280
43. TURAÇ: ... 281
A.KÜLTÜRÜMÜZDE VE EDEBĐYATIMIZDA TURAÇ: ... 281
B.TURAÇ ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 282
1. Turaç-Av Kuşu Olması: ... 282
2. Turaç-Besin: ... 282
3. Turaç-Kafes: ... 282
4. Turaç-Mekânını Sağlama Alması: ... 282
5. Turaç-Ötmesi: ... 283
D.TURAÇ ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 283
1. Turaç-Sevgili: ... 283
46. TURNA: ... 283
A.KÜLTÜRÜMÜZDE TURNA: ... 284
B.EDEBĐYATIMIZDA TURNA: ... 286
C.TURNA ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 287
1. Turna-Av:... 287
2. Turna-Toplu Halde Uçmaları: ... 288
3. Turna-Göçmen: ... 288
4. Turna-Haber: ... 288
5. Turna-Havada Uzun Kalması: ... 289
6. Turna-Kanat: ... 290
7. Turna-Klavuz: ... 290
8. Turna-Konması: ... 290
9. Turna-Mekân: ... 290
10. Turna-Ötmesi: ... 291
11. Turna-Renk: ... 291
12. Turna-Su Đçmesi: ... 291
13. Turna-Turna Teli ve Başa Turna Teli Takma Âdeti: ... 291
14. Turna-Tüy: ... 292
15. Turna-Uçması: ... 292
D.TURNA ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 293
1. Turna-Sevgili: ... 293
2. Turna ( Teli )-Kız: ... 293
45. ÜVEYĐK: ... 293
A.KÜLTÜRÜMÜZDE VE EDEBĐYATIMIZDA ÜVEYĐK: ... 294
B.ÜVEYĐK ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 294
1. Üveyik-Gözlerinin Kırmızı Olması: ... 294
2. Üveyik-Halka ( tavk ): ... 295
3. Üveyik-Mekânı ve Uçması: ... 295
D.ÜVEYĐK ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 295
1. Üveyik-Âşık: ... 296
2. Üveyik-Bülbül: ... 296
3. Üveyik-Sevgili: ... 296
46. YARASA:... 297
A.KÜLTÜRÜMÜZDE YARASA: ... 297
B.EDEBĐYATIMIZDA YARASA: ... 298
C.YARASA ĐLE ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 298
XII
1.Yarasa-Beslenme: ... 298
2. Yarasa-Gece: ... 299
3. Yarasa-Mekân: ... 299
4. Yarasa-Ötüşü: ... 299
D.YARASA ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 300
1. Yarasa-Âşık/Şair: ... 300
2. Yarasa-Baht: ... 300
3. Yarasa-Ben: ... 300
4. Yarasa-Ebû Cehil: ... 301
5. Yarasa-Gece: ... 301
6. Yarasa-Mecnûn: ... 301
7. Yarasa-Külhan: ... 302
8. Yarasa-Sevgili: ... 302
47. YELKOVAN: ... 302
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: III. KARA HAYVANLARI: ... 306
1. ARSLAN: ... 306
A.KÜLTÜRÜMÜZDE ARSLAN: ... 306
B.EDEBĐYATIMIZDA ARSLAN: ... 308
C.ARSLANLA ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 309
1. Arslan-Avcı Olması: ... 309
2. Arslan-Avlanması: ... 310
3. Arslan-Burç: ... 310
4. Arslan-Güç/Kuvvet: ... 311
5. Arslan-Güzel Hitap:... 311
6. Arslan-Hz. Ali: ... 312
7. Arslan-Karakulak: ... 313
8. Arslan-Karınca: ... 314
9. Arslan-Korkması ( At sesinden ): ... 314
10. Arslan-Korkulması: ... 314
11. Arslan-Kükremesi: ... 315
12. Arslan-Mekân: ... 315
13. Arslan-Pençe: ... 316
14. Arslan-Vahşi Olması: ... 317
15. Arslan-Yürüyüşü: ... 317
16. Arslan-Zincir: ... 317
D.ARSLAN ĐLE ĐLGĐLĐ BENZETMEYE DAYALI UNSURLAR: ... 318
1. Arslan-Âşık: ... 318
2. Arslan-At:... 318
3. Arslan-Gamze: ... 318
4. Arslan-Gazi Sultan: ... 319
5. Arslan-Gök Yüzü: ... 319
6. Arslan-Güneş ve Ay: ... 319
7. Arslan-Hz. Ali: ... 319
8. Arslan-Kaza: ... 320
9. Arslan-Kibirli Kimseler: ... 320
10. Arslan-Mecnûn: ... 321
11. Arslan-Sevgili: ... 321
12. Arslan-Zahit: ... 321
2. AT:... 321
A.KÜLTÜRÜMÜZDE AT: ... 322
B.EDEBĐYATIMIZDA AT: ... 331
C.ATLA ĐLGĐLĐ GENEL ÖZELLĐKLER: ... 333
1. At-Ahır ( tavla ): ... 333
2. At-Arslan:... 334
3. At-At Bağışlamak: ... 334
4. At-At Meydanı: ... 334
