HAFTALIK RAPOR 09 Temmuz 2012

(1)

HAFTALIK RAPOR 09 Temmuz 2012

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

-0.5 0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5

Ağustos Eylül Ekim Kasım

Ortalama Aylık Gıda Enflasyon (%)

Ramazan Ayları Çıkarılmış Ortalama Aylık Gıda Enflasyon (%)

Kaynak: TÜİK

Toplam -6.27 Mart

-0.33

Nisan -0.12

Mayıs -2.40

Haziran -3.42

Haziran ayında enflasyon beklentilerin altında geldi.

Son açıklanan Haziran ayı enflasyon verisi beklentilerin altında gelerek olumlu bir tablo çizmiştir. Bu haftaki raporumuzda gelecek dönemde enflasyon açısından önemli olabilecek gelişmeler ele alınmıştır. Bu bağlamda ilk olarak gıda fiyatlarının gelecek ay başlayacak olan Ramazan ayı çerçevesinde olası etkileri ele alınmıştır.

Ardından enflasyon üzerindeki maliyet baskıları açısından önemli olan ÜFE incelenmiştir. Raporun son bölümünde ise petrol fiyatları, kamu dengeleri ve döviz kuru enflasyon bağlamında ele alınmıştır.

Gıda fiyatlarında yukarı yönlü baskılar artabilir.

Haziran ayında gıda fiyatları aylık bazda %3.4 oranında gerileyerek manşet enflasyonun gerilemesinde temel rol oynamıştır. Gıda fiyatlarının bu seyrinde taze meyve, sebze fiyatlarında yaşanan gerileme belirleyici olmuştur.

Gıda fiyatlarında ilk çeyreğin sonundan itibaren yaşanan olumlu seyrin devam edip etmeyeceği yönündeki soru işaretleri Temmuz ayı enflasyon rakamlarını daha önemli hale getirmiştir. Gıda fiyatlarının genel trendine bakıldığında yaza girilmesi ile gıda fiyatlarında başlayan düşüşün Temmuz ayında da devam ettiği görülmüştür.

Ancak üç nedenden dolayı gıda fiyatlarının hareketinin daha önceki Temmuz aylarının seyrinden bir miktar farklı olabileceğini düşünüyoruz.

Gıda fiyatları 2003 bazlı seride ilk kez 4 ay artarda aylık düşüş yaşamıştır ve böylece son 4 ayda aylık düşüşlerin toplamı 6.3 puana ulaşmıştır. Eski seriler incelendiğinde de gıda fiyatlarının daha önce 4 ay üst üste aylık düşüş yaşamadığı dikkat çekmektedir.

Gıda fiyatlarında son dönemde yaşanan bu trend dışı seyir, yaşanan sert hareketin ardından gıda fiyatlarında düşüşün sonuna gelindiği ihtimalini artırmış görünmektedir. Ayıca bu sert hareketlerin ardından Temmuz ayında gıda fiyatlarında bir düzeltmenin yaşanması da mümkün olabilecektir. Diğer yandan TÜİK’in 2012 yılının başından itibaren gıda fiyatlarını ayda dört kez toplamaya başlamasının da bu farklılık da rol oynayabileceğini düşünüyoruz.

Temmuz ayında Ramazan ayının başlamasının gıda fiyatlarında yukarı yönlü baskı oluşturması mümkün görünmektedir. Ramazan ayının gıda fiyatlarına etkisini belirlemek amacıyla, 2003 bazlı seriye göre Ramazan ayına denk gelen 4 ay (Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım) bulunmuştur.

Bu aylara ilişkin aylık gıda enflasyonu ile Ramazan ayları dışlanarak aylık gıda enflasyonu ortalaması hesaplanmış ve sapmalar incelenmiştir. Analizimize göre Ramazan’ın Ağustos ayına denk geldiği dönemlerde Ağustos ayında aylık gıda enflasyonu normal genel trendine göre ortalama 0.54 puanlık yukarı yönlü bir sapma göstermiştir. Eylül ayında ise ortalama sapmanın 0.22 ile bir miktar azaldığı görülmüştür. Ekim ayında Ramazan ayı ile birlikte fiyatlar düşüşe işaret ederek tutarlı bir sonuç vermemiştir. Ancak Ekim ayı hâlihazırda gıda fiyatlarının arttığı bir ay olduğu için söz konusu Ramazan etkisinin oldukça sınırlı olması da makul görünmektedir. Kasım ayı için ise bulunan 0.1 puanlık yukarı yönlü sapma söz konusu sınırlı etkiyi yansıtmıştır. Sonuç olarak analizimiz yaz aylarında gıda fiyatları üzerindeki Ramazan etkisinin daha belirgin olduğuna işaret etmiştir. Bu sonuçlar dikkate alındığında, Temmuz ayında gıda fiyatlarının genel trendinin üzerinde bir performans sergilemesi mümkün olabilir.

(2)

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

2 2012 yılının başından beri küresel gıda fiyatları

da yurt içi gıda fiyatlarını destekleyen bir tablo çizmiştir. Açıklanan son BM Gıda fiyatları endeksi Haziran ayı rakamları da gıda fiyatlarında düşüşün devam ettiğine işaret etmiştir. Ancak beklentiler Temmuz ayında bu seyrin terse döneceği yönündedir. Özellikle kuru hava koşullarının gıda fiyatlarındaki yukarı yönlü baskıları artırabileceği konuşulmaktadır.

Diğer yandan gıda fiyatları açısından gösterge olan UBS emtia fiyat endeksi Haziran ayında sert şekilde yükselişe geçerek önümüzdeki dönemde gıda fiyatlarında yukarı yönlü hareketler yaşanabileceğine işaret etmiştir. Küresel gıda fiyatlarındaki bu hareketler önümüzdeki dönemde ithalat fiyatları aracılığı ile yurt içi gıda fiyatlarını da etkileyebilecektir.

Üretici fiyatlarındaki son sekiz aydır devam eden gerileme belirginleşiyor.

Haziran ayında TÜFE’de görülen -%0.90’lık düşüşe karşın, ÜFE aylık bazda %1.49’luk sert bir gerileme kaydetmiştir. Böylece 2011 yılının Kasım ayında %13.7 seviyesine kadar yükselen ÜFE’nin yıllık artış hızı %6.4’e gerilemiştir. TÜFE üzerinde maliyet kaynaklı oluşabilecek baskıların izlenmesinde önem taşıyan ÜFE’de son sekiz aydır devam eden yıllık bazdaki gerilemenin belirginleştiği ve Kasım 2010’dan bu yana görülen en düşük seviyeye indiği görülmüştür. Tarım fiyatlarının Mayıs ayındaki yükselişin aksine Haziran ayında düzeltme ile yerini düşüşe bıraktığı görülürken, tarım fiyatlarındaki bu düşüşün önümüzdeki dönemlerde gıda fiyatları açısından belirsizliği arttırmaktır. ÜFE’deki gerilemeye en yüksek katkıyı yapan sanayi sektöründe ise yıllık fiyat artışı %6.87 seviyesine kadar gerilemiştir. Makro marjindeki hareketlerin TÜFE açısından öncül olabileceği göz önüne alınarak geçmiş dönemlerde makro marjinin hareketleri incelendiğinde, Mayıs ayında TÜFE’de yıllık bazda görülen sert gerilemenin de etkisiyle birbirine yaklaşan makro marjin ve TÜFE’nin Haziran ayında yeniden terse döndüğü görülmektedir. Makro marjinde bir dönem önce görülen yükselmenin TÜFE üzerinde de önümüzdeki dönemlerde yıllık bazda hafif yukarı yönlü bir harekete işaret ettiği söylenebilmektedir. Sonuç olarak, ÜFE göstergeleri genel enflasyon eğilimlerine paralel bir hareket sergilemekte ve önümüzdeki dönemde TÜFE üzerinde ciddi bir maliyet baskısına işaret etmemektedir.

100 120 140 160 180 200 220 240 260

500 700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2100 2300

01.01.2005 01.06.2005 01.11.2005 01.04.2006 01.09.2006 01.02.2007 01.07.2007 01.12.2007 01.05.2008 01.10.2008 01.03.2009 01.08.2009 01.01.2010 01.06.2010 01.11.2010 01.04.2011 01.09.2011 01.02.2012

UBS Emtia Fiyat Endeksi

BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi (Sağ Eksen)

Kaynak: Bloomberg

-5 5 15 25 35

-10 -5 0 5 10 15 20 25

Nis.04 Kas.04 Haz.05 Oca.06 Ağu.06 Mar.07 Eki.07 May.08 Ara.08 Tem.09 Şub.10 Eyl.10 Nis.11 Kas.11 Haz.12

Üretici Fiyatları Endeksi (y-y,%) Sanayi Sektör Fiyatları (y-y,%) Tarım Sektör Fiyatları (y-y%,sağ eksen)

Kaynak: TCMB

-10 -5 0 5 10 15

4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Oca.04 Ağu.04 Mar.05 Eki.05 May.06 Ara.06 Tem.07 Şub.08 Eyl.08 Nis.09 Kas.09 Haz.10 Oca.11 Ağu.11 Mar.12

TÜFE (y-y,%) Makro Marjin* (sağ eksen)

*Makro Marjin: ÜFE-TÜFE arasındaki fark Kaynak: TCMB, Vakıfbank

(3)

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

3

70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120

02.01.2011 02.02.2011 02.03.2011 02.04.2011 02.05.2011 02.06.2011 02.07.2011 02.08.2011 02.09.2011 02.10.2011 02.11.2011 02.12.2011 02.01.2012 02.02.2012 02.03.2012 02.04.2012 02.05.2012 02.06.2012 02.07.2012

Kaynak: Reuters

Petrol Fiyatı (dolar/varil)

Petrol fiyatlarındaki yükselişin devamı enflasyon üzerinde baskı yaratabilir.

Yılın ilk çeyreğinde yüksek seyreden petrol fiyatları küresel büyümeye ilişkin endişelerin artması ile Mayıs ayından itibaren yönünü aşağı çevirmiştir.

Şubat ayında 110 dolar seviyesine kadar çıkan petrolün varil fiyatı Haziran ayı sonunda %30’luk gerileme ile 77 dolar seviyesine inmiştir. Petrol fiyatlarındaki söz konusu düşüşün petrolün Türkiye ekonomisi açısından önemli bir ithal kalemi olması dolayısı ile gerek dış ticaret dengesi gerekse enflasyon üzerinde olumlu etkileri olmuştur. Sonuç olarak, petrol fiyatlarındaki düşüş enflasyonda yılbaşından itibaren görülen düşüşte iç talepteki daralma ve TL’deki değer kazancına ek olarak kritik rol oynamıştır. Son günlerde gerek gelişmiş ülke merkez bankalarının yeni parasal genişleme önlemleri alacakları yönündeki beklentiler ve yeniden baş gösteren jeopolitik riskler petrol fiyatlarında yukarı yönlü hareketlerin oluşmasına neden olmuştur. Petrol fiyatlarındaki söz konusu artışın yurtiçi fiyatlara da bir yükseliş olarak yansıması mümkün görünmektedir. Öte yandan, Geçtiğimiz hafta yapılan akaryakıt zammı da petrol fiyatlarındaki artışın yarattığı baskıyı yansıtmaktadır. Bu kapsamda, gelişmiş ülke merkez bankalarının yeni parasal genişlemeye gitmeleri petrol fiyatlarında görülen artışın önümüzdeki aylarda da devam etmesine neden olması ile enflasyonda yılsonuna beklenen düşüşün daha sınırlı olması mümkün olabilecektir.

Kamu dengesinde olası bozulma yeni vergi düzenlemelerini beraberinde getirebilir.

Birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ekonomileri kamu dengeleri kaynaklı sorunlar yaşarken buna bağlı olarak büyük borç sıkıntıları ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Böyle bir küresel makroekonomik görünümde Türkiye ekonomisinin yıllardır uyguladığı sıkı maliye politikalarının sağladığı güçlü bütçe ve borç dinamikleri kazanımları kriz dönemlerinde ekonomiye önemli destek olmaktadır. Mali dengelerin öneminin daha fazla arttığı bir dönemde politika yapıcıların bu alanda elde edilen kazanımdan vazgeçmeyecekleri belirgin olarak karşımızda durmaktadır. Bu bağlamda gerek vergi gelirlerinin artış hızındaki yavaşlama gerekse bütçe harcamalarında önümüzdeki aylarda ortaya çıkabilecek baskılar (memur maaş zammı) yılın son çeyreğine doğru yeni vergi düzenlemelerini gerekli kılabilecektir. Bu durum baz etkisi nedeniyle yıllık enflasyonda son çeyrekte beklediğimiz düşüşün daha sınırlı olmasına neden olabilecektir.

-%30

0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12

Kaynak: TCMB

Dahilde Alınan Vergiler (yıllık, y-y %)

(4)

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

4 Döviz kurunun seyri enflasyon üzerinde önemli olacak.

Son dönemde enflasyonda görülen olumlu seyirde TL’de görülen değer kazancının da etkili olduğu görülmektedir. Ocak ayında 1.90 seviyesine kadar yükselen USD/TL kuru 1.80 seviyelerine kadar gerilemiştir.

Reel bazda ise TL’de Ocak-Mayıs döneminde %4’ün üzerinde bir yükseliş görülmüştür. Son günlerde azalan enflasyonist baskılar, Merkez Bankası’nın politika faiz oranı olmasa bile faiz koridorunun üst sınırı olan borç verme faiz oranında bir indirime gitmesi olasılığını artırmış görünmektedir. Hali hazırda düşüş trendinde olan piyasa faizlerinin söz konusu hareketini devam ettirmesi TL’deki değerlenmenin ivme kaybetmesine hatta son bulmasına neden olabilecektir. Bu durum kurun enflasyondaki düşüşe sağladığı katkının ortadan kalkmasına neden olabilecektir.

Haziran ayı enflasyon rakamları beklentilerin altında kalarak olumlu bir enflasyon görünümüne işaret etmiştir.

Söz konusu düşüşte son dönemde mevsimsel trendinden daha olumlu hareket eden gıda fiyatları ile enerji fiyatlarının hareketi temel belirleyici olmuştur. Beklentilerin altında kalan son enflasyon verisi ile, TCMB büyümeye ilişkin endişelerin artabileceği bir ortamda elini rahatlatan bir yapıya kavuşmuştur. Söz konusu gelişmeler yıl sonu enflasyonuna ilişkin aşağı yönlü revizyonların artmasına neden olmuştur. Ancak bu haftaki raporumuzda ele aldığımız bir takım gelişmelerin göz ardı edilmemesi gerektiğini düşünüyoruz. İlk olarak, son dönemde TÜFE’deki düşüşte önemli role sahip olan gıda fiyatlarının, Temmuz ayında başlayacak Ramazan ayı ile enflasyondaki düşürücü etkisinin sona ermesi mümkün görünmektedir. Orta vadede ise yılın son çeyreğinde 2011 yılından gelen güçlü baz etkisi nedeniyle gerçekleşmesini beklediğimiz yıllık enflasyondaki gerilemenin boyutu önem kazanmaktadır. Son günlerde artan petrol fiyatlarının bu eğilimini sürdürmesi enflasyon üzerinde bir baskı yaratabilecektir. Ayrıca, kamu dengelerinde gelirlerdeki düşüş ve harcamalardaki artış ile yaşanabilecek olası bozulma da ek zam veya vergi düzenlemeleri son çeyrekteki enflasyon düşüşünü sınırlayabilecek bir diğer etken olabilecektir. Ayrıca son yapılan elektrik zamlarının yeterli olmayabileceği ve yeni fiyat artışlarının söz konusu olabileceği dile getirilmektedir. Son olarak, beklentilerin altında gelen son enflasyon verileri TCMB’nin faiz koridorunun üst sınırı olan borç verme faiz oranını indirebileceği beklentilerini arttırmıştır. Bu durumun gerçekleşmesi Türkiye’nin faiz farkını azaltarak TL’deki değerlenmenin enflasyona yaptığı olumlu katkıyı bir miktar sınırlandırabilecektir. Sonuç olarak Haziran ayı enflasyon verileri yılsonu enflasyon beklentimizin aşağı yönde sapma olasılığını arttırmıştır. Ancak yukarıda saydığımız etkilerin ışığında

%7.2 olan 2012 yılı TÜFE beklentimizi revize etmek için bir süre daha beklememizin yararlı olacağını düşünüyoruz.

6 7 8 9 10 11 12 13

Kaynak: TCMB

TCMB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti (%)

(5)

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

5

Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti

09.07.2012 Türkiye Sanayi Üretim Endeksi (Mayıs,y-y%) %1.75 %1.9

Almanya Dış Ticaret Dengesi (Mayıs) 16.1mlyr€ 15.8mlyr€

Japonya Cari İşlemler Dengesi (Mayıs) -%21.2

Sanayi Siparişleri (Mayıs, a-a%) %5.7

10.07.2012 İngiltere Sanayi Üretim Endeksi (Mayıs,a-a%) %0

11.07.2012 Türkiye Cari İşlemler Dengesi (Mayıs) -4.96mlyr$ -6.4mlyr$

ABD Dış Ticaret Dengesi (Mayıs) -50.1mlyr$ -48.7mlyr$

Haftalık Mortgage Verileri 816.7

Almanya TÜFE (Haziran,y-y%) %2.0 %2.0

12.07.2012 ABD Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları 374bin

Bütçe Dengesi (Haziran) 124.6mlyr$ -70mlyr$

Euro Bölgesi Sanayi Üretim Endeksi (Mayıs,y-y%) -%2.3 -%3.0

Fransa TÜFE (Haziran,y-y%) %2.3 %2.1

13.07.2012 ABD ÜFE (Haziran, a-a%) -%1.0 -%0.5

İtalya TÜFE (Haziran,y-y%) %3.3 %3.3

Haftalık Veri Takvimi (9-16 Temmuz 2012)

(6)

6

TÜRKİYE

Sektörler (Sabit Fiyatlarla)

Sektör Payları (%)

2011 I.

Çeyrek 2011

II.

Çeyrek 2011

III.

Çeyrek 2011

IV.

Çeyrek 2012

I.

Çeyrek

Tarım 8.4 7.1 5.0 4.2 6.7 4.5

Sanayi 24.2 14.9 9.1 9.2 5.2 2.7

İnşaat 5.9 15.3 13.0 10.2 7.0 2.8

Ticaret 12.8 17.3 14.2 11.5 3.9 0.9

Ulaş. ve Haber. 15.0 12.4 12.4 12.0 6.8 4.7

Mali Kur. 13.2 10.0 9.2 12.9 6.8 4.8

Konut Sah. 4.5 2.0 1.8 1.3 2.5 1.8

Eğitim 1.8 4.1 4.1 6.9 5.4 4.4

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.1 3.5 3.3 6.8 7.8 2.6

Vergi‐Süb. 8.5 16.9 10.7 10.0 5.0 3.2

GSYİH 11.9 9.1 8.4 5.2 4.5

Kaynak: TÜİK

Türkiye Büyüme Oranı

Sektörel Büyüme Hızları (y‐y, %)

3.2

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

1999Ç1 1999Ç4 2000Ç3 2001Ç2 2002Ç1 2002Ç4 2003Ç3 2004Ç2 2005Ç1 2005Ç4 2006Ç3 2007Ç2 2008Ç1 2008Ç4 2009Ç3 2010Ç2 2011Ç1 2011Ç4

Reel GSYİH (y‐y, %)

Kaynak:TÜİK

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

2009‐I 2009‐II 2009‐III 2009‐IV 2010‐I 2010‐II 2010‐III 2010‐IV 2011‐I 2011‐II 2011‐III 2011‐IV 2012‐I

Sektörel Büyüme Hızları (y‐y, %)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Kaynak:TÜİK

‐20.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

1999Ç1 1999Ç4 2000Ç3 2001Ç2 2002Ç1 2002Ç4 2003Ç3 2004Ç2 2005Ç1 2005Ç4 2006Ç3 2007Ç2 2008Ç1 2008Ç4 2009Ç3 2010Ç2 2011Ç1 2011Ç4

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (ç‐ç, %) Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (y‐y, %)

Kaynak:TÜİK

(7)

7

Harcama Bileşenleri (Sabit Fiyatlarla)

Sektör Payları

(%) 2011

I.

Çey.

2011 II.

Çey.

2011 III.

Çey.

2011 IV.

Çey.

2012 I.

Çey.

Yer. Hanehalkı Tük. Har. 67.9 11.9 8.2 7.8 3.4 0.02 Dev. Nihai Tük. Har. 12.2 7.0 9.0 10.3 ‐4.3 5.5 Gay. Safi Ser. Oluş. 26.5 33.9 28.7 14.6 2.4 1.6

Kamu Sektörü 4.5 ‐0.9 ‐0.2 0.3 ‐9.4 2.1

Özel Sektör 22.0 39.8 34.7 17.7 5.2 1.6

Mal ve Hiz. İhracatı 24.9 8.7 0.5 10.2 6.7 13.2 Mal ve Hiz. İthalatı 27.2 26.9 18.9 6.8 ‐5.1 ‐5.0

GSYİH 11.9 9.1 8.4 5.2 3.2

Kaynak:TÜİK

Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y‐y, %)

Sanayi Üretim Endeksi

‐8.0

‐6.0

‐4.0

‐2.0 0.0 2.0 4.0 6.0

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09 Mar.10 Ağu.10 Oca.11 Haz.11 Kas.11 Nis.12

Sanayi Üretim Endeksi (y‐y, %)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a‐a, %) (Sağ Eksen)

Kaynak: TÜİK

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

‐40.0

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0

Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Kaynak: TÜİK

‐30.00

‐20.00

‐10.00 0.00 10.00 20.00 30.00

Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12

3 Aylık Hareketli Ortalama (y‐y, %)

Kaynak: TCMB

(8)

8

‐60.00

‐50.00

‐40.00

‐30.00

‐20.00

‐10.00 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00

Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09 Mar.10 Ağu.10 Oca.11 Haz.11 Kas.11 Nis.12

Ara Malı İmalatı (y‐y, %)

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y‐y, %) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y‐y, %) Sermaye Malı İmalati (y‐y, %)

Kaynak:TÜİK

Sektörler

Yıllık Değişim Oranı (%)

Nisan Ayı

2011 2012

Petrol Ürünleri 7.9 ‐8.2

Tekstil ‐1.8 5.2

Gıda 6.2 0.5

Kimyasal Madde 13.2 ‐5.2

Ana Metal Sanayi 8.1 5.8

Metalik Olm. Diğ. Mineral 4.2 0.3

Taşıt Araçları 26.6 ‐10.3

Elektrikli Teçhizat 13.1 3.2

Giyim ‐2.9 ‐2.2

Kaynak: TÜİK

Sektörel Sanayi Üretim Endeksi

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Nis.01 Kas.01 Haz.02 Oca.03 Ağu.03 Mar.04 Eki.04 May.05 Ara.05 Tem.06 Şub.07 Eyl.07 Nis.08 Kas.08 Haz.09 Oca.10 Ağu.10 Mar.11 Eki.11 May.12

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Kaynak: OSD, VakıfBank

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

700000 900000 1100000 1300000 1500000 1700000 1900000 2100000

Beyaz Eşya Üretimi (Adet)

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

Sanayi Sipariş Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0 240.0 260.0

Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Kaynak:TÜİK

Sanayi Ciro Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0 240.0 260.0

Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:TÜİK

(9)

9

Kapasite Kullanım Oranı

74.6

55 60 65 70 75 80 85

Kapasite Kullanım Oranı (%)

Kaynak: TCMB

45 55 65 75 85 95

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları

Yatırım Malları

Kaynak: TCMB

Toplam Sanayide Verimlilik Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0 10,000.0 20,000.0 30,000.0 40,000.0 50,000.0 60,000.0 70,000.0 80,000.0

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

PMI Endeksi

51.4

30.00 35.00 40.00 45.00 50.00 55.00

60.00 PMI Imalat Endeksi

Kaynak:Reuters 90

95 100 105 110 115 120 125 130

Çalışan Kişi Başına (3 Aylık) Çalışılan Saat Başına (3 Aylık)

(10)

10

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

8.9

7.5

0 2 4 6 8 10 12 14

May.04 Kas.04 May.05 Kas.05 May.06 Kas.06 May.07 Kas.07 May.08 Kas.08 May.09 Kas.09 May.10 Kas.10 May.11 Kas.11 May.12

TÜFE (y‐y, %)

Çekirdek‐I Endeksi (y‐y, %)

Kaynak: TCMB

TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)

6.4

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0

May.04 Kas.04 May.05 Kas.05 May.06 Kas.06 May.07 Kas.07 May.08 Kas.08 May.09 Kas.09 May.10 Kas.10 May.11 Kas.11 May.12

ÜFE (y‐y, %)

Kaynak: TCMB

0 5 10 15 20 25 30 35

Şub.08 May.08 Ağu.08 Kas.08 Şub.09 May.09 Ağu.09 Kas.09 Şub.10 May.10 Ağu.10 Kas.10 Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12

Gıda Enerji Tüfe

Kaynak: TCMB

Gıda ve Enerji Enflasyonu (y‐y, %)

ÜFE Alt Sektörler (y‐y, %) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0

Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10 May.10 Eyl.10 Oca.11 May.11 Eyl.11 Oca.12 May.12

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB

‐2 ‐1 0 1 2 3

Gıda ve Alkolsüz İçecekler Giyim ve ayakkabı Lokanta ve Oteller Konut Ulaştırma Ev Eşyası Eğitim

Yıllık Aylık

Kaynak: TCMB

500 700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2100 2300

100 120 140 160 180 200 220 240 260

May.05 Kas.05 May.06 Kas.06 May.07 Kas.07 May.08 Kas.08 May.09 Kas.09 May.10 Kas.10 May.11 Kas.11 May.12

BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)

Kaynak: Bloomberg

(11)

11

Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri

5 5.5 6 6.5 7 7.5 8 8.5 9 9.5

12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)

Kaynak: TCMB

Enflasyon Beklentileri

‐10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y‐y,%) İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y‐y,%)

Kaynak:İTO

67.4

40 50 60 70 80 90 100

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti

Kaynak: TCMB

Tük. Güven Endeksi‐Fiyat Beklentileri

‐4

‐2 0 2 4 6 8

Türk‐İş Gıda Enflasyonu ( a‐a, %)

Kaynak: Türk‐İş

(12)

12

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

9.1 9.9

8.0 9.0 10.0 11.0 12.0 13.0 14.0 15.0 16.0 17.0

Mar.05 Eyl.05 Mar.06 Eyl.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eyl.09 Mar.10 Eyl.10 Mar.11 Eyl.11 Mar.12

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%)

Kaynak: TÜİK

19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000 27,000 28,000

Mar.08 Tem.08 Kas.08 Mar.09 Tem.09 Kas.09 Mar.10 Tem.10 Kas.10 Mar.11 Tem.11 Kas.11 Mar.12

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler

Kaynak: TÜİK

35.0 37.0 39.0 41.0 43.0 45.0 47.0 49.0 51.0 53.0

Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı

Kaynak: TÜİK

İşgücüne Katılım Oranı

42.0 44.0 46.0 48.0 50.0 52.0 54.0

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0

Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12

Tarım Sanayi

İnşaat Hizmetler (Sağ Eksen)

Kaynak: TÜİK

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000

May.08 Ağu.08 Kas.08 Şub.09 May.09 Ağu.09 Kas.09 Şub.10 May.10 Ağu.10 Kas.10 Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12

İş Arayanların Sayısı

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

İşkur İstatistikleri

92 94 96 98 100 102 104 106 108 110

2005‐I 2005‐IV 2006‐III 2007‐II 2008‐I 2008‐IV 2009‐III 2010‐II 2011‐I 2011‐IV

Sanayi İstihdam Endeksi

Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

İşsizlik Oranı İşgücü Durumu

(13)

13

1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet)

Kaynak: TCMB

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı

95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0 125.0

2005‐I 2005‐III 2006‐I 2006‐III 2007‐I 2007‐III 2008‐I 2008‐III 2009‐I 2009‐III 2010‐I 2010‐III 2011‐I 2011‐III

Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

(14)

14

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y‐y, %) Sermaye Malları (y‐y, %) Tüketim Malları (y‐y, %)

Kaynak: TCMB

İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi

0 5000 10000 15000 20000 25000

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

Kaynak: TCMB

İthalat

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y‐y, %) Sermaye Malları (y‐y, %) Tüketim Malları (y‐y, %)

Kaynak: TCMB

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

‐11000

‐9000

‐7000

‐5000

‐3000

‐1000 1000 3000

‐84000

‐74000

‐64000

‐54000

‐44000

‐34000

‐24000

‐14000

‐4000 6000

Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık‐milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)

Kaynak: TCMB

‐20000

‐10000 0 10000 20000 30000 40000 50000

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)

Kaynak: TCMB

‐12000

‐10000

‐8000

‐6000

‐4000

‐2000 0

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

Kaynak: TCMB

(15)

15

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20

Reel Hanehalkı Tüketimi (y‐y, %)

Kaynak: TCMB

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

65 75 85 95 105 115

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Kaynak: TCMB

Krediler CNBC‐e Güven Endeksleri

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0 250.0

CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi CNBC‐e Tüketim Endeksi

Kaynak: CNBC‐e

0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00 80.00

Krediler (y‐y, %)

Kaynak: BDDK

Bireysel ve Ticari Krediler

‐5.00 15.00 35.00 55.00 75.00 95.00 115.00 135.00 155.00

Bireysel Krediler (y‐y, %) Ticari Krediler (y‐y, %)

Kaynak: BDDK

(16)

16

‐60

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0

Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam‐milyar TL)

Kaynak:TCMB

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

‐35.00

‐15.00 5.00 25.00 45.00 65.00

Vergi Gelirleri (Nominal y‐y, %) Vergi Gelirleri (Reel y‐y, %)

Kaynak:TCMB, VakıfBank

‐3 7 17 27 37 47 57

Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)

Kaynak:TCMB

300.0 350.0 400.0 450.0 500.0 550.0

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

60.0 80.0 100.0 120.0 140.0 160.0

200.0 250.0 300.0 350.0 400.0

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 150

200 250 300 350

Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam‐milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam‐milyar TL)

Kaynak:TCMB

(17)

17

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

‐5 0 5 10 15 20 25

Oca.04 May.0

4

Eyl.04 Oca.05 May.0

5

Eyl.05 Oca.06 May.0

6

Eyl.06 Oca.07 May.0

7

Eyl.07 Oca.08 May.0

8

Eyl.08 Oca.09 May.0

9

Eyl.09 Oca.10 May.1

0

Eyl.10 Oca.11 May.1

1

Eyl.11 Oca.12 May.1

2

Reel Faiz Nominal Faiz

Kaynak:TCMB, VakıfBank 0

5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0 5 10 15 20 25 30 35

Ocak 2004 Haziran 04 Kasım 04 Nisan 05 Eylül 05 Şubat 06 Haziran 06 Kasım 06 Nisan 07 Eylül 07 Şubat 08 Temmuz 08 Aralık 08 Mayıs 09 Ekim 09 Mart 10 Ağustos 10 Ocak 11 Haziran 11 Kasım 11 Nisan 12

Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

Kaynak:TCMB

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0 250.0

0 5 10 15 20 25 30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

TCMB (milyar dolar‐sol eksen) Kamu Sektörü (milyar dolar) Özel Sektör (milyar dolar)

50000000 70000000 90000000 11000000 13000000 15000000 17000000

10000000 30000000 50000000 70000000 90000000

May.06 Kas.06 May.07 Kas.07 May.08 Kas.08 May.09 Kas.09 May.10 Kas.10 May.11 Kas.11 May.12

M2 (bin TL) M3 (bin TL)

M1 (bin TL‐sağ eksen)

Kaynak:TCMB

(18)

18

2012‐IMF Beklentisi (Nisan 2012)

Reel Büyüme (y‐y. %)

Enflasyon (y‐y. %)

Cari Denge /GSYH (%)

İşsizlik Oranı (%)

Borç St./GSYH (%)

Gelişmiş Ülkeler 1.4 1.81 ‐0.35 7.92 107.85

Gelişmekte Olan Ülkeler 5.7 6.21 1.66 ‐‐ 33.64

Tüm dünya 3.5 3.98 ‐‐ ‐‐ ‐‐

ABD 2.1 1.89 ‐3.27 8.16 106.60

Euro Bölgesi ‐0.3 1.86 0.75 10.87 89.96

Almanya 0.6 1.91 5.18 5.58 78.87

Fransa 0.5 1.95 ‐1.93 9.93 89.02

İtalya ‐1.9 1.82 ‐2.22 9.50 123.36

Macaristan 0.0 5.00 3.26 11.50 76.25

Portekiz ‐3.3 2.65 ‐4.16 14.43 112.40

İspanya ‐1.8 1.69 ‐2.14 24.20 79.04

Yunanistan ‐4.7 0.80 ‐7.39 19.37 153.24

İngiltere 0.8 2.00 ‐1.73 8.26 88.37

Japonya 2.0 0.15 2.17 4.50 235.83

Çin 8.2 3.50 2.27 4.00 22.03

Rusya 4.0 6.20 4.77 6.00 8.37

Hindistan 6.9 8.55 ‐3.23 ‐‐ 67.57

Brezilya 3.0 4.96 ‐3.22 6.00 65.10

G.Afrika 2.7 5.50 ‐4.82 23.81 39.38

TÜRKİYE 2.3 8.56 ‐8.78 10.33 36.04

Reel Büyüme (y‐y)

(Çeyreklik) (%)

Enflasyon (y‐y) (Aylık)

(%)

Cari Denge/GSYİH*

(Yıllık) (%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 2 1.7 ‐3.14 0.25 62

Euro Bölgesi 0 2.4 0.31 0.75 ‐19.80

Almanya 1.2 2.00 5.74 1.00 99

Fransa 0.30 2.30 ‐2.23 1.00 ‐17.90

İtalya ‐0.90 3.60 ‐3.19 1.00 85.30

Macaristan ‐0.70 5.30 1.09** 7.00 ‐52.60

Portekiz ‐2.20 2.70 ‐9.98** 1.00 ‐49.40

İspanya ‐0.40 1.90 ‐4.60** 1.00 ‐25.10

Yunanistan ‐5.50 0.90 ‐9.98** 1.00 ‐70.40

İngiltere ‐0.20 2.80 ‐1.92 0.50 ‐29.00

Japonya 2.80 0.20 2.05 0.10 40.70

Çin 8.10 3.00 5.15** 6.31 104.20

Rusya 4.90 4.30 5.47 8.00

Hindistan 5.30 10.16 ‐3.27** 8.00

Brezilya 0.75 4.92 ‐2.11 8.50 112.60

G.Afrika 2.10 5.70 ‐2.82** 5.50 5.00

Türkiye 3.20 8.87 ‐6.35** 5.75 92.12

*Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2011 verileridir.

**2010 Verileri Kaynak: Bloomberg

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

Beklentiler

(19)

19

2010 2011 En Son Yayımlanan

2012 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi

GSYİH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL) 1 098 799 1 294 893 329 020 (2012, 1Ç) ‐‐

GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla. %) 9.2 8.5 3.2 (2012, 1Ç) 3.5

Sanayi Üretim Endeksi (y‐y. %) 13.1 8.9 1.8 (Nisan 2012) ‐‐

Kapasite Kullanım Oranı (%) 72.6 75.4 74.6 (Haziran 2012) ‐‐

İşsizlik Oranı (%) 11.9 9.8 9.9 (Mart 2012) 10.4

Fiyat Gelişmeleri

TÜFE (y‐y. %) 6.40 10.45 8.28 (Haziran 2012) 7.2

ÜFE (y‐y. %) 8.87 13.33 8.1 (Haziran 2012) ‐‐

Parasal Göstergeler (Milyon TL)

M1 133,885 148,455 146,444 (22.06.2012) ‐‐

M2 587,815 665,642 675,639 (22.06.2012) ‐‐

M3 616,201 700,491 718,994 (22.06.2012) ‐‐

Emisyon 44,368 49,347 51,267 (22.06.2012) ‐‐

TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 80,696 78,330 83,050 (29.06.2012) ‐‐

Faiz Oranları

TCMB O/N (Borç Alma) 1.50 5.0 5.0 (28.06.2012) ‐‐

TRLIBOR O/N 6.54 10.89 8.17 (28.06.2012) ‐‐

Ödemeler Dengesi (Milyon $)

Cari İşlemler Açığı 47,101 77,089 4,956 (Nisan 2012) 65,000

İthalat 185,544 240,834 21,752 (Mayıs 2012) ‐‐

İhracat 113,883 134,971 13,168 (Mayıs 2012) ‐‐

Dış Ticaret Açığı 71,661 105,858 8,584 (Mayıs 2012) 93,000

Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)

Merkezi Yön. İç Borç Stoku 352.8 368.8 375.9 (Mayıs 2012) ‐‐

Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 120.5 149.5 144.9 (Mayıs 2012) ‐‐

Kamu Net Borç Stoku 317.6 290.5 290.5 (2011 IV. Çeyrek) ‐‐

Kamu Ekonomisi (Milyon TL) 2010 Mayıs 2011 Mayıs

Bütçe Gelirleri 24,866 27,132 29,131 (Mayıs 2012) ‐‐

Bütçe Giderleri 19,054 24,298 27,719 (Mayıs 2012) ‐‐

Bütçe Dengesi 5,812 2,834 1,412 (Mayıs 2012) ‐‐

Faiz Dışı Denge 7,976 6,899 6,996 (Mayıs 2012) ‐‐

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm

(20)

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 98

Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr 0212‐398 19 02

Ümit Ünsal Ekonomist umit.unsal@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 99

Emine Özgü Özen Ekonomist emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 90

Naime Doğan Eriş Araştırmacı naimedogan.eris@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 92

Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 91

Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır.

Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir.