HAFTALIK RAPOR 23 Temmuz 2012
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul TCMB Temmuz ayı toplantısında faizleri sabit bıraktı.
TCMB Temmuz ayı toplantısında faiz oranlarında bir değişikliğe gitmemiştir. Ancak TL yükümlülükler için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tutulabilecek kısmında 5 puanlık bir artırıma giderek 2.8 milyar TL likidite sağlamayı hedeflemiştir. Ayrıca önümüzdeki hafta açıklanacak 2012 yılının III. Enflasyon Raporu’nda yılsonu enflasyon beklentisini düşüreceğinin sinyalini vermiştir.
Bu haftaki raporumuzda, TCMB’nin son kararlarının arkasında yatan nedenler detaylı bir şekilde incelendikten sonra TCMB’nin para politikasına ilişkin değerlendirmeler yapılacaktır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Temmuz ayı toplantısında faizlerde herhangi bir değişikliğe gitmeyerek politika faiz oranını beklentilere paralel olarak, %5.75 seviyesinde sabit bırakmıştır. TCMB ayrıca borç alma faiz oranını %5 seviyesinde sabit tutarken, 50 baz puan indirmesini beklediğimiz borç verme faiz oranını
%11.5 olarak bırakmıştır. TCMB Temmuz ayı toplantısının ardından önümüzdeki hafta yayımlanacak olan “Enflasyon Raporu’nda” yılsonu enflasyon beklentisini aşağı yönde revize edebileceği vurgusunu yinelemiştir. Ancak karar metninde bir önceki aydan farklı olarak, gıda ve enerji fiyatlarındaki gelişmelerin enflasyon üzerindeki olumlu katkısına ilişkin vurgusunu kaldırmış, ayrıca ek sıkılaştırmaya gidilebileceğine ilişkin söylemine de yer vermemiştir.
TCMB, Temmuz ayı toplantısında, TL yükümlülükler için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tutulabilecek kısmında bir artırıma giderek, söz konusu oranı
%50’den %55’e yükseltmiştir. Üst üste üçüncü toplantısında söz konusu oranda artırıma giden TCMB, ilave
%5’lik dilim için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık için katsayıyı da 1.9 olarak belirlemiştir. Bu çerçevede, imkanın bankalarca tam olarak kullanılması durumunda TCMB rezervlerinin 2.9 milyar dolar artması, piyasaya ise 2.8 milyar TL likidite sağlanması beklenmektedir. TCMB, gerçekleştirdiği son üç PPK toplantısında TL zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tutulabilecek kısmını kademeli olarak artırırken, uygulanacak katsayıyı da aynı şekilde yükseltmiştir. Katsayının yükseltilmesi, TCMB’nin piyasaya sağladığı TL likiditesinde temkinli davrandığını göstermektedir. Ayrıca, zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tutulabilecek üst sınırının yükseltilmesi kararı TCMB’nin döviz rezervlerine olumlu katkı sağlayacaktır.
TCMB, Temmuz ayı toplantısında, zorunlu karşılıkların altın cinsinden tutulabilecek kısmına ilişkin ise herhangi bir değişikliğe gitmemiştir. TL yükümlülükler için tutulması gereken zorunlu karşılıkların altın cinsinden tutulabilecek kısmının üst sınırı hâlihazırda %25 seviyesinde bulunmaktadır.
TL yükümlülükler için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tutulabilecek kısmına ilişkin kararlar
Karar Tarihi Karar Döviz Rezervi
Artışı
Uygulanacak Katsayı 05 Ekim 2011 %10’dan %20’ye 3.6 milyar dolar 1.0 27 Ekim 2011 %20’den %40’a 4.7 milyar dolar 1.0 29 Mayıs 2012 %40’tan %45’e 2.1 milyar dolar 1.4 21 Haziran 2012 %45’ten %50’ye 2.7 milyar dolar 1.7 19 Temmuz 2012 %50’den %55’e 2.9 milyar dolar 1.9
4 6 8 10 12
14 TCMB Faiz Oranları (%)
Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti Borç Verme
Borç Alma Kaynak: TCMB
Grafik 1
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
2 Gıda ve petrol fiyatları enflasyon üzerinde baskı yaratabilir.
Son dönemde olumlu bir performans sergileyerek manşet enflasyonun beklentilerden iyi gelmesinde temel rol oynayan gıda fiyatlarının önümüzdeki dönemde nasıl bir seyir izleyeceği enflasyon ve TCMB’nin para politikası açısından önem kazanmıştır. Gıda fiyatlarının daha önemli hale gelmesinde hem yurt içi hem de yurt dışı faktörlerin etkili olduğu görülmektedir. Küresel gıda fiyatları, özellikle 2012 yılının ilk çeyreğinde başladığı aşağı yönlü hareketini ikinci çeyreğin sonuna kadar devam ettirmiş ve enflasyon görünümünü destekleyen bir tablo çizmiştir.
Ancak Haziran ayı ile birlikte gözlenmeye başlanan kötü mevsimsel koşulların tarım üzerindeki olumsuz etkileri, gıda fiyatlarında yukarı yönlü baskıları artırarak küresel enflasyon görünümü açısından risk oluşturmuştur. Gıda fiyatları için gösterge veriler arasında yer alan BM gıda fiyatları endeksi Haziran ayında da gerilemeye devam etmesine karşın UBS emtia fiyatları endeksi Haziran ayında sert bir sıçrama yaşayarak gıda fiyatlarındaki dönüşün habercisi olmuştur. Önümüzdeki dönemde de endekste bu hareketin devam etmesi beklenmektedir. Diğer yandan BM gıda fiyatları endeksine ilişkin beklentiler de Temmuz ayında sert bir yükseliş yaşanacağına işaret etmektedir. Yurt içinde ise küresel gıda fiyatlarında yaşanan son gelişmelerin yansımalarının yanı sıra Ramazan etkisi ile gıda fiyatlarının genel trendinin üzerinde bir performans sergilemesi mümkün görünmektedir. Özellikle et fiyatlarında gözlenen artışların bu beklentilerimizi desteklediği görülmektedir.
TCMB’nin kontrol edemediği kalemler arasında yer alan gıda fiyatlarında yaşanan bu gelişmelerin manşet enflasyon görünümü açısından takip edilmesi gerekmektedir.
2012 yılının ikinci çeyreğinde uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarının düşüşü yurtiçinde enflasyonda görülen olumlu seyirde önemli role sahip olmuştur. Mayıs ayının başında 106 dolar seviyesine kadar yükselen ham petrol varil fiyatı, Haziran ayı sonu itibariyle 77 dolara kadar gevşemiştir. Özellikle küresel büyümeye ilişkin artan endişeler petrol fiyatlarında mayıs ayının başından haziran ayının sonuna kadar %27’lik bir düşüşe neden olmuştur. Son dönemde ise Hürmüz Boğazı ve Suriye’deki gelişmelerin yarattığı arz yönlü endişeler petrol fiyatlarında yeniden bir yükselişin görülmesine neden olmuştur.
Geçtiğimiz hafta 93 dolar seviyesine kadar yükselen petrol fiyatları son 20 günlük dönemde %20 oranında yükselmiştir. Son dönemde USD/TL’de görülen düşüşlere karşın petrol fiyatlarının daha sert bir yükseliş gösterdiği değerlendirildiğinde, petrol fiyatlarının bu yükselişinin süreklilik kazanması yurtiçi enflasyonu üzerinde baskıların artmasına neden olabilecektir.
Yukarıda da değindiğimiz gibi gerek gıda fiyatlarında hem hava koşullarının uluslararası fiyatları artırması ile hem de Ramazan ayının etkisi ile görülebilecek yükseliş, gerekse petrol fiyatlarının arz yönlü kaygılarla artışı önümüzdeki aylarda enflasyon üzerinde yükseliş yönlü baskıların artmasına neden olabilecektir. Buna ek olarak, TL sepet bazında (0.5$+0.5€) Temmuz ayı başından itibaren %2.2 değer kazanırken USD/TL kuru aynı seviyede bulunmaktadır. Dolayısıyla, USD/TL’deki gelişmeler döviz kurundan enflasyona katkının daha sınırlı olabileceğini
100 150 200 250
500 1000 1500 2000
01.01.2005 01.08.2005 01.03.2006 01.10.2006 01.05.2007 01.12.2007 01.07.2008 01.02.2009 01.09.2009 01.04.2010 01.11.2010 01.06.2011 01.01.2012
UBS Emtia Fiyat Endeksi
BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi (Sağ Eksen)
Kaynak: Bloomberg Grafik 2
75 80 85 90 95 100 105 110 115
20.07.2011 20.08.2011 20.09.2011 20.10.2011 20.11.2011 20.12.2011 20.01.2012 20.02.2012 20.03.2012 20.04.2012 20.05.2012 20.06.2012 20.07.2012
Kaynak: Reuters
Petrol Fiyatı (dolar/varil) Grafik 3
%27
%20
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
3
göstermektedir. TCMB’nin yılsonu enflasyon tahminini düşürebileceğini vurguladığı bir dönemde söz konusufiyat gelişmelerinin süreklilik kazanıp kazanmayacağının ortaya çıkması para politikası duruşu açısından da önem kazanmaktadır. Yukarıda değindiğimiz enflasyonist gelişmeler dikkate alındığında, TCMB’nin önümüzdeki hafta yapacağı enflasyon tahminindeki aşağı yönlü revizyonda sınırlı kalacağını düşünüyoruz. Ayrıca bu enflasyonist gelişmelere bağlı olarak enflasyonun %6’nın altına hareket etmesi ihtimalini düşük görüyoruz.
TCMB son yaptığı PPK toplantısında 50 baz puanlık indirim beklentimizin aksine borç verme faiz oranını sabit bırakmıştır. Son dönemde küresel piyasalarda nispeten yükselen risk iştahı, yurtiçinde düşen enflasyon beklentileri piyasa faizlerinin gerilemesine neden olmuştur. Bu süreçte TCMB’nin efektif fonlama maliyeti de aşağı yönlü bir trend izlemiştir. Faizdeki düşüş ile efektif fonlama maliyeti ile faiz koridorunun üst sınırı olan borç verme faiz oranı arasındaki fark da yükselmeye başlamıştır. Ancak söz konusu farkın tarihsel gelişimine baktığımızda, yandaki grafikte de görüldüğü gibi borç verme faiz oranının en son indirildiği dönemdeki seviyesinin altında olduğu görülmektedir. Sonuç olarak, efektif fonlama maliyetinin bir miktar daha düşmesi durumunda borç verme faiz oranındabeklediğimiz indirim söz konusu olabilecektir.
Merkez Bankası’nın, Temmuz ayı toplantısında 50 baz puanlık indirim beklentimize karşın, faiz koridorunun üst sınırında bir değişikliğe gitmemesinin birkaç nedeni olabilir. İlk olarak, son dönemde gerek Hürmüz Boğazı gerekse Suriye’de yaşanan gelişmelerin yarattığı arz yönlü endişelerin petrol fiyatlarında yukarı yönlü baskıları artırması ve kötü hava koşullarının küresel gıda fiyatlarındaki görünümü bozması enflasyona ilişkin risk algılamalarını artırmaktadır. Buna ek olarak, yurtiçi ekonomik aktivitede yaşanan yavaşlamanın vergi gelirlerinde ortaya çıkardığı kaybın yılın son çeyreğinde alkollü içecekler ve tütün grubunda yeni fiyat ayarlamaları ile telafi edilme olasılığı enflasyon beklentilerini artırabilecek olmasından dolayı önemli görünmektedir. Son olarak sepet bazında TL’nin değer kazanmasına karşın enflasyona geçişkenlik için önemli olan USD/TL kurunun sepete oranla daha az bir değerlenmeye işaret etmesi döviz kuru düşüşünün enflasyona yansımasının da daha sınırlı olmasına neden olabilecektir. Enflasyona ilişkin söz konusu belirsizliklerin, TCMB’nin faiz koridorunun üst limitini indirme konusunda bir süre daha beklemeyi tercih etmesindeki başlıca neden olduğunu düşünüyoruz. Mayıs ayı sonunda %10.83 seviyesinde olan efektif fonlama maliyetinin %8’in altına düşmüş olmasına karşın, faiz koridorunun üst sınırı ile arasındaki farkın borç verme faizinin %12.50’den
%11.50’e çekildiği bir önceki indirimin yapıldığı dönemdeki farkın altında olması TCMB’nin söz konusu indirim kararı için bir süre daha beklediğini göstermektedir. Diğer yandan, efektif fonlama maliyetinin hali hazırda düşük seviyede bulunduğu bir dönemde, piyasalara mesaj verme anlamı olabilecek indirimi gerçekleştirmemiş olması TCMB’nin temkinli duruşuna da işaret etmektedir. Küresel risk iştahını yansıtan VIX endeksinin dip seviyelerine yaklaştığı bir ortamda Avrupa’daki krizin sürdüğü ve ABD’de büyüme endişelerinin devam ettiği dikkate alındığında önümüzdeki dönemde VIX endeksinde yeniden bir yükseliş görülebilir. Geçmiş dönemlere baktığımızda risk algılamalarında bozulmaya işaret eden VIX endeksinin yükseldiği dönemlerde TCMB’nin istisnai gün ilan ederek efektif fonlama maliyetini artırdığı görülmüştür. VIX endeksinde yeniden yukarı yönlü hareketlerin görülmesi diğer bir ifade ile yurtiçi likidite koşulları açısından en önemli konulardan olan yurtdışı piyasalardaki bir bozulma TCMB’nin efektif faiz oranında da bir artışa neden olabilecektir. Sonuç olarak, TCMB gerek enflasyona ilişkin belirsizlikler gerekse TL’nin değeri karşında takındığı temkinli duruş ile birlikte herhangi bir faiz indirimine gitmemiştir. Yurt dışında keskin bir bozulma olmadığı takdirde TCMB’nin enflasyonun yıllık bazda belirgin bir düşüş yaşamasını beklediğimiz Ekim ayından önce faiz koridorunun üst limitinde bir indirime gitmeme ihtimali artmış görünmektedir.
0 2 4 6 8
0 2 4 6 8 10 12 14
Kaynak:TCMB Borç alma Borç verme
Borç verme faizi ile efektif fonlama maliyeti farkı (sağ eksen) Grafik 4
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
4
Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti
23.07.2012 ABD Chicago FED Endeksi (Haziran) -0.45 --
Euro Bölgesi Tüketici Güveni (Temmuz) -19.6 -20
24.07.2012 ABD Richmond FED İmalat Endeksi (Temmuz) -2 --
Euro Bölgesi PMI İmalat endeksi (Temmuz) 45.1 45.3
Almanya PMI İmalat Endeksi (Temmuz) 45 45.3
Fransa PMI İmalat Endeksi (Temmuz) 45.2 45.5
İş Dünyası Güven Endeksi (Temmuz) 92 91
Japonya Dış Ticaret Dengesi (Haziran) -907.3 milyar --
25.07.2012 Türkiye Reel Kesim Güven Endeksi (Temmuz) 108.1 --
Kapasite Kullanım Oranı (Temmuz) 74.6 --
ABD Yeni Konut Satışları (Haziran) 0.369 milyon 0.372 milyon
Haftalık Mortgage Verileri 935.4 --
Almanya İFO İş Dünyası Güven Endeksi (Temmuz) 105.3 104.7
İngiltere GSYİH (2012 2.çeyrek, y-y) -%0.2 -%0.3
26.07.2012 Türkiye Enflasyon Raporu (2012-III) -- --
ABD Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları 386 bin 380 bin
Dayanıklı Mal Siparişleri (Haziran) %1.3 %0.2
Satış Aşamasındaki Konutlar (Haziran) %5.9 %0.2
Euro Bölgesi M3 Para Arzı (Haziran) %2.9 %2.9
İtalya Perakende Satışlar (Mayıs, y-y) -%6.8 --
Japonya TÜFE (Haziran, y-y) -%0.1 --
Perakende Satışlar (Haziran, y-y) %3.6 --
27.07.2012 ABD GSYİH (2012 2.çeyrek) %1.9 %1.5
Michigan Ün. Tük. Güven Endeksi
(Temmuz) 72 72
Almanya TÜFE (Temmuz, y-y) %2 %1.9
Fransa Tüketici Güveni (Temmuz) 90 90
İtalya İş Dünyası Güveni (Temmuz) 88.9 88.4
Haftalık Veri Takvimi (23-27 Temmuz 2012)
5 TÜRKİYE
Sektörler (Sabit Fiyatlarla)
Sektör Payları (%)
2011 I.
Çeyrek 2011
II.
Çeyrek 2011
III.
Çeyrek 2011
IV.
Çeyrek 2012
I.
Çeyrek
Tarım 8.4 7.1 5.0 4.2 6.7 4.5
Sanayi 24.2 14.9 9.1 9.2 5.2 2.7
İnşaat 5.9 15.3 13.0 10.2 7.0 2.8
Ticaret 12.8 17.3 14.2 11.5 3.9 0.9
Ulaş. ve Haber. 15.0 12.4 12.4 12.0 6.8 4.7
Mali Kur. 13.2 10.0 9.2 12.9 6.8 4.8
Konut Sah. 4.5 2.0 1.8 1.3 2.5 1.8
Eğitim 1.8 4.1 4.1 6.9 5.4 4.4
Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.1 3.5 3.3 6.8 7.8 2.6
Vergi-Süb. 8.5 16.9 10.7 10.0 5.0 3.2
GSYİH 11.9 9.1 8.4 5.2 4.5
Kaynak: TÜİK
Türkiye Büyüme Oranı
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
3.2-20 -15 -10 -5 0 5 10 15
1999Ç1 1999Ç4 2000Ç3 2001Ç2 2002Ç1 2002Ç4 2003Ç3 2004Ç2 2005Ç1 2005Ç4 2006Ç3 2007Ç2 2008Ç1 2008Ç4 2009Ç3 2010Ç2 2011Ç1 2011Ç4
Reel GSYİH (y-y, %)
Kaynak:TÜİK
-30.0 -20.0 -10.0 0.0 10.0 20.0 30.0
2009-I 2009-II 2009-III 2009-IV 2010-I 2010-II 2010-III 2010-IV 2011-I 2011-II 2011-III 2011-IV 2012-I
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Kaynak:TÜİK
-20.0 -15.0 -10.0 -5.0 0.0 5.0 10.0 15.0
1999Ç1 1999Ç4 2000Ç3 2001Ç2 2002Ç1 2002Ç4 2003Ç3 2004Ç2 2005Ç1 2005Ç4 2006Ç3 2007Ç2 2008Ç1 2008Ç4 2009Ç3 2010Ç2 2011Ç1 2011Ç4
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (ç-ç, %) Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (y-y, %)
Kaynak:TÜİK
6
Harcama Bileşenleri (Sabit Fiyatlarla)
Sektör Payları (%)
2011 I.
Çey.
2011 II.
Çey.
2011 III.
Çey.
2011 IV.
Çey.
2012 I.
Çey.
Yer. Hanehalkı Tük. Har. 67.9 11.9 8.2 7.8 3.4 0.02 Dev. Nihai Tük. Har. 12.2 7.0 9.0 10.3 -4.3 5.5 Gay. Safi Ser. Oluş. 26.5 33.9 28.7 14.6 2.4 1.6
Kamu Sektörü 4.5 -0.9 -0.2 0.3 -9.4 2.1
Özel Sektör 22.0 39.8 34.7 17.7 5.2 1.6
Mal ve Hiz. İhracatı 24.9 8.7 0.5 10.2 6.7 13.2 Mal ve Hiz. İthalatı 27.2 26.9 18.9 6.8 -5.1 -5.0
GSYİH 11.9 9.1 8.4 5.2 3.2
Kaynak:TÜİK
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %)
Sanayi Üretim Endeksi
-8.0 -6.0 -4.0 -2.0 0.0 2.0 4.0 6.0
-30.0 -20.0 -10.0 0.0 10.0 20.0 30.0
May.06 Eki.06 Mar.07 Ağu.07 Oca.08 Haz.08 Kas.08 Nis.09 Eyl.09 Şub.10 Tem.10 Ara.10 May.11 Eki.11 Mar.12
Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)
Kaynak: TÜİK
İmalat Sanayi Üretim Endeksi
Kaynak:TÜİK -40.0
-30.0 -20.0 -10.0 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Kaynak: TÜİK
-30.00 -20.00 -10.00 0.00 10.00 20.00 30.00
May.07 Ağu.07 Kas.07 Şub.08 May.08 Ağu.08 Kas.08 Şub.09 May.09 Ağu.09 Kas.09 Şub.10 May.10 Ağu.10 Kas.10 Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12
3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %)
Kaynak: TCMB
7
-60.00 -50.00 -40.00 -30.00 -20.00 -10.00 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00
May.06 Kas.06 May.07 Kas.07 May.08 Kas.08 May.09 Kas.09 May.10 Kas.10 May.11 Kas.11 May.12
Ara Malı İmalatı (y-y, %)
Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y, %) Sermaye Malı İmalati (y-y, %)
Kaynak:TÜİK
Sektörler
Yıllık Değişim Oranı (%)
Mayıs Ayı
2011 2012
Petrol Ürünleri 10.9 -21.7
Tekstil -3.3 10.3
Gıda 8.1 8.5
Kimyasal Madde 4.9 5.3
Ana Metal Sanayi 6.0 5.8
Metalik Olm. Diğ. Mineral 7.4 1.0
Taşıt Araçları 15.2 -1.9
Elektrikli Teçhizat 12.5 3.0
Giyim 3.3 -0.5
Kaynak: TÜİK
Sektörel Sanayi Üretim Endeksi
0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000
May.01 Ara.01 Tem.02 Şub.03 Eyl.03 Nis.04 Kas.04 Haz.05 Oca.06 Ağu.06 Mar.07 Eki.07 May.08 Ara.08 Tem.09 Şub.10 Eyl.10 Nis.11 Kas.11 Haz.12
Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)
Kaynak: OSD, VakıfBank
Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi
700000 900000 1100000 1300000 1500000 1700000 1900000 2100000
Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Sanayi Sipariş Endeksi
100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0 240.0 260.0
May.08 Ağu.08 Kas.08 Şub.09 May.09 Ağu.09 Kas.09 Şub.10 May.10 Ağu.10 Kas.10 Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12
Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)
Kaynak:TÜİK
Sanayi Ciro Endeksi
100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0 240.0 260.0
May.08 Ağu.08 Kas.08 Şub.09 May.09 Ağu.09 Kas.09 Şub.10 May.10 Ağu.10 Kas.10 Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12
Aylık Sanayi Ciro Endeksi
Kaynak:TÜİK
8 Kapasite Kullanım Oranı
74.6
55 60 65 70 75 80 85
Kapasite Kullanım Oranı (%)
Kaynak: TCMB
45 55 65 75 85 95
Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları
Yatırım Malları
Kaynak: TCMB
Toplam Sanayide Verimlilik Verilen İnşaat Ruhsatları
0.0 10,000.0 20,000.0 30,000.0 40,000.0 50,000.0 60,000.0 70,000.0 80,000.0
Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
PMI Endeksi
51.4
30.00 35.00 40.00 45.00 50.00 55.00
60.00 PMI Imalat Endeksi
Kaynak:Reuters
90 95 100 105 110 115 120 125 130
Çalışan Kişi Başına (3 Aylık) Çalışılan Saat Başına (3 Aylık)
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
9 ENFLASYON GÖSTERGELERİ
TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
8.9
7.4
0 2 4 6 8 10 12 14
Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12
TÜFE (y-y, %)
Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)
Kaynak: TCMB
TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)
6.4
-5.0 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0
Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12
ÜFE (y-y, %)
Kaynak: TCMB
0 5 10 15 20 25 30 35
Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12
Gıda Enerji Tüfe
Kaynak: TCMB
Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %)
ÜFE Alt Sektörler (y-y, %) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE
-10.0 -5.0 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0
Şub.06 Haz.06 Eki.06 Şub.07 Haz.07 Eki.07 Şub.08 Haz.08 Eki.08 Şub.09 Haz.09 Eki.09 Şub.10 Haz.10 Eki.10 Şub.11 Haz.11 Eki.11 Şub.12 Haz.12
Tarım Sanayi İmalat Sanayi
Kaynak:TCMB
-2 -1 0 1 2 3
Gıda ve Alkolsüz İçecekler Giyim ve ayakkabı Lokanta ve Oteller Konut Ulaştırma Ev Eşyası
Eğitim Yıllık
Aylık
Kaynak: TCMB
500 700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2100 2300
100 120 140 160 180 200 220 240 260
Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12
BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)
Kaynak: Bloomberg
10 Türk- İş Mutfak Enflasyonu
İTO Enflasyon Göstergeleri
5 5.5 6 6.5 7 7.5 8 8.5 9 9.5
12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
Kaynak: TCMB
Enflasyon Beklentileri
-10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%) İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%)
Kaynak:İTO
69.1
40 50 60 70 80 90 100
Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti
Kaynak: TCMB
Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri
-4 -2 0 2 4 6 8
Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %)
Kaynak: Türk-İş
11 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
9 9
8.0 9.0 10.0 11.0 12.0 13.0 14.0 15.0 16.0 17.0
Nis.05 Eki.05 Nis.06 Eki.06 Nis.07 Eki.07 Nis.08 Eki.08 Nis.09 Eki.09 Nis.10 Eki.10 Nis.11 Eki.11 Nis.12
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%)
Kaynak: TÜİK
19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000 27,000 28,000
Nis.08 Ağu.08 Ara.08 Nis.09 Ağu.09 Ara.09 Nis.10 Ağu.10 Ara.10 Nis.11 Ağu.11 Ara.11 Nis.12
İşgücü Arzı İstihdam Edilenler
Kaynak: TÜİK
35.0 37.0 39.0 41.0 43.0 45.0 47.0 49.0 51.0 53.0
Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12
İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı
Kaynak: TÜİK
İşgücüne Katılım Oranı
42.0 44.0 46.0 48.0 50.0 52.0 54.0
0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0
Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12
Tarım Sanayi
İnşaat Hizmetler (Sağ Eksen)
Kaynak: TÜİK
Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı
0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000
Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12
İş Arayanların Sayısı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
İşkur İstatistikleri
92 94 96 98 100 102 104 106 108 110
2005-I 2005-III 2006-I 2006-III 2007-I 2007-III 2008-I 2008-III 2009-I 2009-III 2010-I 2010-III 2011-I 2011-III 2012-I
Sanayi İstihdam Endeksi
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)
İşsizlik Oranı İşgücü Durumu
12
1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
Kaynak: TCMB
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı
95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0 125.0
Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri
13 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
-60 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120 140
Ara Malları (y-y, %) Sermaye Malları (y-y, %) Tüketim Malları (y-y, %)
Kaynak: TCMB
İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi
0 5000 10000 15000 20000 25000
İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)
Kaynak: TCMB
İthalat
-60 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120 140
Ara Malları (y-y, %) Sermaye Malları (y-y, %) Tüketim Malları (y-y, %)
Kaynak: TCMB
İhracat
Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı
-11000 -9000 -7000 -5000 -3000 -1000 1000 3000
-84000 -74000 -64000 -54000 -44000 -34000 -24000 -14000 -4000 6000
Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Kaynak: TCMB
Kaynak:TCMB
-12000 -10000 -8000 -6000 -4000 -2000 0
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
Kaynak: TCMB
-20000 -10000 0 10000 20000 30000 40000 50000
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) Kaynak: TCMB
14 TÜKETİM GÖSTERGELERİ
-15 -10 -5 0 5 10 15 20
Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %)
Kaynak: TCMB
Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları
40 50 60 70 80 90 100 110 120 130
65 75 85 95 105 115
Tüketici Güven Endeksi
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
Kaynak: TCMB
Krediler CNBC-e Güven Endeksleri
0.0 50.0 100.0 150.0 200.0 250.0
CNBC-e Tüketici Güven Endeksi CNBC-e Tüketim Endeksi
Kaynak: CNBC-e
0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00 80.00
Krediler (y-y, %)
Kaynak: BDDK
Bireysel ve Ticari Krediler
-5.00 15.00 35.00 55.00 75.00 95.00 115.00 135.00 155.00
Bireysel Krediler (y-y, %) Ticari Krediler (y-y, %)
Kaynak: BDDK
15
-60.00 -50.00 -40.00 -30.00 -20.00 -10.00 0.00
Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam-milyar TL)
Kaynak:TCMB
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ
Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları
Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku
Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge
-35.00 -15.00 5.00 25.00 45.00 65.00
Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %) Vergi Gelirleri (Reel y-y, %)
Kaynak:TCMB, VakıfBank
-3 7 17 27 37 47 57
Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)
Kaynak:TCMB
300.0 350.0 400.0 450.0 500.0 550.0
Toplam Borç Stoku (milyar TL)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
60.0 80.0 100.0 120.0 140.0 160.0
200.0 250.0 300.0 350.0 400.0
İç Borç Stoku (milyar TL)
Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 150
200 250 300 350
Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL)
Kaynak:TCMB
16
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
-5 0 5 10 15 20 25
Şub.04 Haz.04 Eki.04 Şub.05 Haz.05 Eki.05 Şub.06 Haz.06 Eki.06 Şub.07 Haz.07 Eki.07 Şub.08 Haz.08 Eki.08 Şub.09 Haz.09 Eki.09 Şub.10 Haz.10 Eki.10 Şub.11 Haz.11 Eki.11 Şub.12 Haz.12
Reel Faiz Nominal Faiz
Kaynak:TCMB, VakıfBank 0
5 10 15 20 25 30 35 40 45
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili
TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz
Para Arzı
0 5 10 15 20 25 30 35
Ocak 2004 Temmuz 04 Ocak 05 Temmuz 05 Ocak 06 Haziran 06 Aralık 06 Haziran 07 Aralık 07 Haziran 08 Aralık 08 Haziran 09 Aralık 09 Haziran 10 Aralık 10 Haziran 11 Aralık 11 Haziran 12
Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)
Kaynak:TCMB
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:TCMB 0.0
50.0 100.0 150.0 200.0 250.0
0 5 10 15 20 25 30
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
TCMB (milyar dolar-sol eksen) Kamu Sektörü (milyar dolar) Özel Sektör (milyar dolar)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
50000000 70000000 90000000 110000000 130000000 150000000 170000000
100000000 300000000 500000000 700000000 900000000
Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12
M2 (bin TL) M3 (bin TL)
M1 (bin TL-sağ eksen)
Kaynak:TCMB
17
2012-IMF Beklentisi
(Temmuz 2012) Reel Büyüme
(y-y. %)
Enflasyon (y-y. %)
Cari Denge /GSYH (%)
İşsizlik Oranı (%)
Borç St./GSYH (%)
Gelişmiş Ülkeler 1.4 2.0 -0.35 7.92 107.85
Gelişmekte Olan Ülkeler 5.6 6.3 1.66 -- 33.64
Tüm dünya 3.5 3.98 -- -- --
ABD 2.0 1.89 -3.27 8.16 106.60
Euro Bölgesi -0.3 1.86 0.75 10.87 89.96
Almanya 1.0 1.91 5.18 5.58 78.87
Fransa 0.3 1.95 -1.93 9.93 89.02
İtalya -1.9 1.82 -2.22 9.50 123.36
Macaristan 0.0 5.00 3.26 11.50 76.25
Portekiz -3.3 2.65 -4.16 14.43 112.40
İspanya -1.5 1.69 -2.14 24.20 79.04
Yunanistan -4.7 0.80 -7.39 19.37 153.24
İngiltere 0.2 2.00 -1.73 8.26 88.37
Japonya 2.4 0.15 2.17 4.50 235.83
Çin 8.0 3.50 2.27 4.00 22.03
Rusya 4.0 6.20 4.77 6.00 8.37
Hindistan 6.1 8.55 -3.23 -- 67.57
Brezilya 2.5 4.96 -3.22 6.00 65.10
G.Afrika 2.6 5.50 -4.82 23.81 39.38
TÜRKİYE 2.3 8.56 -8.78 10.33 36.04
Reel Büyüme (y-y) (Çeyreklik)
(%)
Enflasyon (y-y) (Aylık)
(%)
Cari Denge/GSYİH*
(Yıllık) (%)
Merkez Bankası Faiz
Oranı (%)
Tüketici Güven Endeksi
ABD 2 1.7 -3.14 0.25 62
Euro Bölgesi 0 2.4 0.31 0.75 -19.80
Almanya 1.2 2.00 5.74 0.75 99
Fransa 0.30 2.30 -2.23 0.75 -17.90
İtalya -0.90 3.60 -3.19 0.75 85.30
Macaristan -0.70 5.60 1.09** 7.00 -52.60
Portekiz -2.20 2.70 -9.98** 0.75 -49.40
İspanya -0.40 1.90 -4.60** 0.75 -25.10
Yunanistan -5.50 1.00 -9.98** 0.75 -70.40
İngiltere -0.20 2.40 -1.92 0.50 -29.00
Japonya 2.80 0.20 2.05 0.10 40.40
Çin 7.60 2.20 5.15** 6.00 104.20
Rusya 4.90 4.30 5.47 8.00
Hindistan 5.30 10.16 -3.27** 8.00
Brezilya 0.75 4.92 -2.11 8.00 112.60
G.Afrika 2.10 5.50 -2.82** 5.00 -3.00
Türkiye 3.20 8.87 -6.35** 5.75 91.75
*Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2011 verileridir.
**2010 Verileri Kaynak: Bloomberg
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler
Beklentiler
18
2010 2011 En Son Yayımlanan
2012 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi
GSYİH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL) 1 098 799 1 294 893 329 020 (2012, 1Ç) --
GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla. %) 9.2 8.5 3.2 (2012, 1Ç) 3.5
Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %) 13.1 8.9 5.9 (Mayıs 2012) --
Kapasite Kullanım Oranı (%) 72.6 75.4 74.6 (Haziran 2012) --
İşsizlik Oranı (%) 11.9 9.8 9.0 (Nisan 2012) 10.4
Fiyat Gelişmeleri
TÜFE (y-y. %) 6.40 10.45 8.87 (Haziran 2012) 7.2
ÜFE (y-y. %) 8.87 13.33 6.44 (Haziran 2012) --
Parasal Göstergeler (Milyon TL)
M1 133,885 148,455 142,242 (06.07.2012) --
M2 587,815 665,642 673,406 (06.07.2012) --
M3 616,201 700,491 720,377 (06.07.2012) --
Emisyon 44,368 49,347 51,887 (06.07.2012) --
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 80,696 78,330 84,002 (13.07.2012) --
Faiz Oranları
TCMB O/N (Borç Alma) 1.50 5.0 5.0 (20.07.2012) --
TRLIBOR O/N 6.54 10.89 7.37 (20.07.2012) --
Ödemeler Dengesi (Milyon $)
Cari İşlemler Açığı 47,101 77,089 5,828 (Mayıs 2012) 65,000
İthalat 185,544 240,834 21,752 (Mayıs 2012)
--
İhracat 113,883 134,971 13,168 (Mayıs 2012)
--
Dış Ticaret Açığı 71,661 105,858 8,584 (Mayıs 2012) 93,000
Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)
Merkezi Yön. İç Borç Stoku 352.8 368.8 377.7 (Haziran 2012) --
Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 120.5 149.5 145.9 (Haziran 2012) --
Kamu Net Borç Stoku 317.6 290.5 290.5 (2011 IV. Çeyrek) --
Kamu Ekonomisi (Milyon TL) 2010 Haziran 2011 Haziran
Bütçe Gelirleri 18,448 26,686 24,804 (Haziran 2012) --
Bütçe Giderleri 23,894 23,597 31,074 (Haziran 2012) --
Bütçe Dengesi -5,446 3,089 -6,270 (Haziran 2012) --
Faiz Dışı Denge -2,103 4,650 -4,389 (Haziran 2012) --
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar
ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar
Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 98
Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr 0212‐398 19 02
Ümit Ünsal Ekonomist umit.unsal@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 99
Emine Özgü Özen Ekonomist emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 90
Naime Doğan Eriş Araştırmacı naimedogan.eris@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 92
Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 91
Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır.
Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir.
