ANT BESLENME İLKELERİ VE BESLENME ANTROPOLOJİSİ
Prof.Dr. Timur Gültekin
• İnsanlar mezarlarını kendi dişleriyle
kazıyorlar ve düşman silahlarından ziyade bu yüzden daha çok ölüyorlar.
Pythagoras
• Eski Anadolu Toplumlarında Beslenme Profili
• Arkeolojik kazılardan çıkan iskeletler
Paleoantropologlar tarafından incelendiğinde, iskeletlerin morfolojik, paleodemografik ve paleopatolojik yapılarının belirlenmesine paralel olarak beslenme rejimi ve ağız sağlığına ilişkin bilgiler de elde edilmektedir.
• Anadolu’da insanlık tarihi boyunca yaşamış çeşitli toplumlar ekolojik ortamlarına uygun olarak farklı
beslenme alışkanlıklarına sahip olmuşlardır. Üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımada olan Anadolu’da denize yakın alanlarda yaşamış ve denizel protein tüketen toplumlarda daha sağlıklı bir yapıya sahip olma eğilimi gözlenirken, tarımsal ürünlere dayalı beslenme rejimi izleyen toplumlarda tersine bir eğilim saptanmaktadır.
• Beslenme problemi yaşamış bireylere ait iskeletlerde
hypoplasia, harris çizgileri, kemiklerde büyüme geriliği vb.
gibi patolojik olgularla karşılaşılmaktadır. Bu çalışmada bu açıdan irdelenmiş toplumlar ele alınarak Anadolu’nun
antik beslenme profili ortaya konmaya çalışılacaktır.
MODERN BESLENME
ANLAYIŞININ DOĞUŞU
16. Yüzyıl ve
Pişirmenin Kimyası
• Sağlıklı gıdalar tüketmek, bizden yüzyıllar önce yaşayanlar için, belki de bizim için olduğundan
çok daha önemliydi. Zengin ‘hastalarının’ günlük alışkanlıklarını (ne kadar uyudukları, egzersiz
yaptıkları, temiz hava aldıkları, duygusal durumları vs) ve bununla birlikte beslenme alışkanlıklarını
dikkatle izlemek, fazla tedavi seçeneği olmayan hekimler için, hastalığın ve sonuçta tatsız cerrahi girişimlerin önlenmesi demekti.
• 16. yüzyılda “iyi bir aşçı, yarım bir hekim”di.
Osmanlı Mutfağı
• Osmanlı mutfağında;
Asya-Balkanlar-AfrikaOrtadoğu’a kadar farklı kültürel yapıların beslenme
biçimlerini buluruz
• Osmanlı yemek kültürü dünyanın üç büyük mutfağından biridir.
Soru
Osmanlı yemek Kültürünün zenginliği nereden gelir?
CEVAP
• Coğrafya
• İklim
• Denizler
• Göller
• Etnik yapı
Osmanlıda yemek felsefesi
• “Az yiyen melek olur-Çok yiyen helak olur”
• “Az yiyen hergün yer-Çok yiyen bir gün yer”
• “Ağız yer- Yüz utanır”
• “Neler yedi neler yedi bu diş-Ne altın oldu ne gümüş”
• Osmanlı mutfağında insan ilişkilerinde, sofranın yeri çok önemliydi.
• Osmanlıda Sofra Türleri -Aile Sofrası
-Konuk Sofrası
-Toplu yemek sofrası -Sayılı gün sofraları
-Düğün ve sünnet sofraları -Ramazan sofraları
-Hamam Sofraları -Saray Sofraları
