ANT 311 Beslenme İlkeleri ve Beslenme Antropolojisi

(1)

ANT 311 Beslenme İlkeleri ve Beslenme Antropolojisi

Prof.Dr. Timur Gültekin

Email: tgultekin@ankara.edu.trin

(2)

Amilaz Enzimi

• Tükürüğümüzde kodlanan ve nişastanın ağızda sindirimini sağlayan amilaz enzimi.

• Bu enzimi kodlayan genin ismi AMY1.

• Bu gen, diğer çoğu gen gibi şempanzelerde anneden birisi babadan geçen 2 kopya halinde bulunuyor.

• Bu zaten beklenen herhangi bir gen için beklenen bir rakam.

• Ancak, yeni çalışmalar insanların genomlarında AMY1

geninin sayısına baktıklarında 4 kopyadan 17 kopyaya

kadar hiç beklenmedik ölçekte bir aralık ortaya çıkardı

(3)

Amilaz Enzimi

• Bu noktada hemen akla gelen hipotez, bu genin fazla kopyada bulunmasının

nedeninin tarımla beraber artan nişasta

tüketimi olduğu idi.

(4)

Amilaz Enzimi

• Araştırmacılar değişik insan gruplarının nişasta tüketimleri ile amilaz geni kopya sayısını

karşılaştırdı araştırmacılar. Coğrafyadan bağımsız olarak, çok nişasta tüketen erken tarıma geçiş

yapmış grupların genomlarında daha fazla sayıda amilaz geni bulmuşlardı. Örneğin çok nişasta

tüketen Japonya populasyonu ile İç Asya’da Japonlarla genetik olarak yakın olan ancak az

nişasta tüketen Turki Yakut populasyonu arasında genomik amilaz geni sayısında istatistik olarak

anlamlı bir fark buldular.

(5)

LCT GENİ

• Laktaz enzimini yapar

• Laktaz enzimi sütteki şeker olan laktozun sindirilebilmesini sağlıyor.

• Birçok memeli türünde sadece süt emen yavrular laktozu sindirebilirler.

• İnsanda ise 9,000 yıl kadar önce LCT geninde laktozun yetişkinlikte de sindirilebilmesini sağlayan değişiklikler oldu.

• LCT'nin bu yeni versiyonu süt veren evcil hayvan yetiştiren Avrupa ve Afrika popülasyonlarında ortaya çıktı. Bugün bu popülasyonların

neslinden gelenlerin çoğunluğu yetişkinlikte süt içebiliyorlar.

• Asya ve Latin Amerika popülasyonlarında ise LCT geninin primat

versiyonu var ve bunlar laktozu sindiremedikleri için süt içmiyorlar

(6)

Gıda maddelerinin içerisinde yenilen bitkilere ait mikro RNA’lar vardır ve insanların

bağırsaklarından emilerek kan dolaşımına geçer.

Dokulara ulaşan bu mikro RNA’lar o bireyin genlerine müdahale eder.

Yediğimiz besinler genetiğimiz

değiştirebilir mi?

(7)

Yediğimiz besinler genetiğimiz değiştirebilir mi?

Bir gıdanın içerisinde kolesterolün bulunmaması o gıdanın kolesterolü arttırmayacağı anlamına gelmemektedir.

2- Gıdalara sadece kalorileri, içerdikleri yağ, şeker, tuz ve protein yönünden değil bize hangi genetik enformasyonu taşıdığı gözü ile de bakmalıyız. Amerika Birleşik Devletleri Berkley Üniversitesinden Mehmet Somel insan beyninin

evriminin mikro RNA’lar ile gerçekleştiğine dair çok önemli buluşlarını bir ay önce Plos dergisnde yayınlamıştır.

3- Bu mikro RNA’ların bloke eden yeni ilaçların tasarlanması ile yeni tedavi usulleri gelişecektir.

4- Bu zararlı mikro RNA’lardın temizlenmesi için gıda mühendisleri özellikle bebek mamalarında ve günlük besinlerimizde yeni gıda işleme, pişirme ve paketleme yöntemlerini geliştirecektir.

5- Kanda bu mikro RNA’ların klinik kimya laboratuarlarında tespiti ile bireye

özgü gıdalar ve pişirme usullerinin gelişmesi mümkün olacak. Birey, bu yolla da

kalp ve damar hastalıklarından korunacaktır.