Vet. Bil. Derg.(1997),13, i :ı.W-I.ıs
BiR KÖPEKTE KOlANGiOSEllÜlER KARSiNOM
Gürsel Sön
mez'
S
elda
Özbilg in 'C
holangiocellular
C
areinoma in a Do
g
Summary: in thisreport,a case of cholangiocellular carcinoma in a 4-year-old,male,mongrelretrieverisd ese-ribed.Inthe necropsy, numerous neoplasticmasses, grey-white colored,firm,0,5 -4 cm in diameterwereseen both on theserosalandcutsurfaces of the liver.Additionally,metastaseswere observed in the portal Iymph nodes,omen -.tum, diaphragm and spleen.Microscopically, tumor cells were generally arranged in to form ductular or glandular
structureslined by mucin secretingcuboidalor columnar epithelium.
Keywords:Cholangiocellularcarcinoma, dog.
Özet: Bu raporda, 4yaşlı , erkek, melez bir av köpeğinde kolangiosellüler karsinom olgusu tanımlanmaktadır. Nek -ropside,karaciğeri n hemdışhem de kesit yüzünde,gri-beyaz renkte,sertveçapları 0,5-4 cmarasında değişençok
sayıdatümoralkitlelergözlendi.Ay rı ca portallenfdüğümleri , omentum,diafragmave dalakta metastazlara rastland ı.
Mikroskobik olarak tümörünçoğunlukla bez veya kanalyapısı gösteren ve müsin salg ılayan kübikve silindirik epitel hücrelerindenoluşt u ğu belirlendi.
Anahtarkelimeler:Kolangiosellüler karsinom,köpek.
Giriş
Kolangiosellüler karsinom (Kolangiokarsinom,
Kolangioadenokarsinom) intrahepatik safra ka-nallarının epitel hücrelerinden köken alan malign bir tümördür (Ponomarkov ve Mackey, 1976; M o-ulton, 1978; Kelly, 1985). Bu tümör en fazla k
ö-pekierde (Straffus, 1976; Marler ve ark.,
1977;Hayes ve ark., 1983; Dakshinkar ve ark.,
1990;Krotjeve ark, 1990), daha az olarak ta kedi (Mc Clure ve ark., 1977; Post ve Patnaik, 1992;
Lawrance veark.,1994),at(Mueller ve ark.,1992), sığır (Straffus ve ark., 1973) ve koyunlarda (Lofs-tedtve ark.,1988)bildirilmiştir.
Safra kanalı kanserleri, oldukça nadir olarak duktus hepatikus, duktus sistikus ve duktus ko-ledokus gibi ekstrahepatik safra kanallarından da gelişebilirse de (Patnaik ve ark., 1981; Hayes ve ark., 1983), çoğunlukla intrahepatik safra ka-nallarının epitel hücrelerinden köken alırlar (Marler
veark.,1977:Patnaikve ark.,1981; Hayesve ark.,
1983; Lofstedt ve ark., 1988). Hayes ve ark.
(1983), köpeklerde tespit edilen 77 safra kanalı kanserinden ô linin intrahepatik (ko langiokar-sinorn), 16' sının ise ekstrahepatik safra kanalı ori-jinliolduklarını kaydetmişlerdir. Aynı araştırıcılar bu (;c1i ~Tarihi:00 ,02.ı997'
ı.U,Ü.Veterine r Fak ültes i. Patoloj iAnabilimDalı,nURSA.
türn örün
oluşumunda cinsiyetin rolü olmadığını ve diğer ırkıara oranla Labrador av köpeklerive melez köpeklerdedaha sıkgörüldüğünü bildirmişlerdir.Tümöre çoğunlukla 6 yaşın üzerindeki k
ö-pekierde rastlandı ğı veyaşla birlikte insidensin art-tı ğ ı kaydedilmiştir (Strafuss, 1976; Moulton, 1978).
Strafuss (1976), incelediği 1664 tümörlü köpeğin
14'ünde safrakanalı kanseri teşhis etmişve bu
kö-pekierin8- 17yaşlar arasında (ortalama11,4yaş) olduğunu bild irmişt ir.
Metastazik özelliği oldukça yüksek olan ko
-langiosellüler karsinomlar çoğunluklaportal lenfd
ü-ğümleri, periton ve akciğerlere metastaz yapar (Strafuss, 1976; Moulton, 1978: Patnaik ve ark.,
1981;Kelly,1985).Ayrıcametastazlaradalak (Stra
-fuss, 1976; Marler ve ark., 1977; Moulton, 1978),
böbrek (Strafuss ve ark., 1973; Strafuss, 1976; Marlerve ark.,1977;Lofstedt ve ark.,1988),adren (Strafuss, 1978; Moulton, 1978), kalp (Lofstedt ve ark., 1988), rnediastinal ve mezenterial lenf dü-ğümleri(Strafuss, 1976;Moulton, 1978),tiroid (Mo-ulton,1978), pankreas (Strafuss, 1976), kemik i1iği (Moulton, 1978), göz (Strafuss, 1976) ve v er-tabralarda da (Marler ve ark.,'1977) rastlandığı bil-dirilmiştir.
SClNMEZ.üznllJ.;IN
Veteriner Fakültesi PatolojiAnabilim Deh'n oa 1973 - 1984 yıllarını kapsayan ve 523 köpeğin post
-mortem bulguların ın değerlendirildiği survey ç
a-lışmada (Berkin ve Alçığır. 1986) kaydedilen bir
olgudışındakolanqiosetlülerkarsinam hakkındabir
raporun bulunmaması nedeniyle bu olgunun
ya-yınlanmasıuygunbulunmuştur.
Sunulan raporda , bir köpekt e saptanan k
o-Iangiosel1Cıler karsinom olgusu makroskobik ve
mikroskobikbulgularıylatanımlanmaktadır.
OlgununTanımı
Materyal 4 yaşlı. erkek. melez bir av köpeği
olup, Patoloji Anabilim Dalına hayvan sahibi t a-rafı ndan ölü olarak getirildi.Yapılansistematik n
ek-ropsi sonuc unda. karaciğer. portal lenf düqümleri.
diafragma. omentum ve dalakla çeşitli
bü-yüklüklerd etumor aloluşumlargörüldü.Türnöral
kit-lelerden ve iç organlardan alınan doku örnekleri
%lmuk tormafin'de tepitedildi. Haz ırlanan peretin
bloklar 5 • 6 mikton kalınlığında kesilerek He· matoxylin-Eosin,gerekli görülen kesit leriseayrıca van Gieson, Periodic Acid Schiff ve Mayer' s mu
-cicarmine metodlarına göre boyanarak ış ık mik-roskobunda incelendi (Luna.1968).
Makroskobik Bulgular Post - mortem i
n-celemede, karı n boşluğunda yakla şık 3 •3,5i m
ik-tarı nda kanlıbirsıvı dikkati çekti.Karaciğeringerek
dış yüzevinde gerekse kesit yüzünde gri - beyaz renkte,sertve çaplan0,5-4cmarası nda değişen multifokal neoplastik oluşumlar görüldü.
T
ürnöra
l
lezyontarLobu sheparis dexter ve sinister' lerin me-dial loblarındadaha yaygınolarakşekillenmişti.Ka
-raciğerin dış yüzündeki tümörel kitlelerin ortaları
çukur olup, göbeklenme gösteriyordu. Yaklaşık 2
kg olarak tartılan ve dışyClzüoldukça kaygan olan
karaciğer, şekillenen neoplastik oluşumlar ne
-deniyle kaba noduler bir qôrünüm sergiliyordu
(Şekil 1A). Türröral kitlelerin kesit yüzteri lobullu olup. kesit yüzünden sızan berrak, parlak ve ya
-pışkan birsıvı (mukus) nedeniyle nemli ve kaygan
bir durumdayd ı. Portal lenf duğumleri metastaıik
odaklar nedeniyle büyümüş olup, kesit yuzleri gri
-beyaz renkte ve farklı büyükluklerdenodüllerle
lo-bulasyon gösteriyordu (Şekil 1B). Dolu ve gergin
bir durumdaolansafra kesesinetazyikyapıldığında güçlükledeolsasahanınduodenuma akışının sağ lanabildiği gözlendi. Diafragmanın üzerindeki
pa-riyetal periten ve omentum üzerinde de çapları 1
cmvevaran çok say ıda nodClllererastlandı. Ayrıca
dalağın kesit yüzünde. merkeze yakın olarak y
er-leşmişve dışa doğru hafif çı kıntı yapan gri - beyaı renkte, 0,5-1cmçapında3adet nodülünvarlığıda
dikkati çekti.
Mikroskobik Bulgular : Tümör parankimi nuk -leoluslen belirgin olmayanve hücreninortas ı ndaye
r-leşmiş, yuvartak, krcmetinden fakir veziküler
çe-kirdekli kübik hücreler ile hücrenin bazalinde
yerleşmiş,oval.kromatinden fakirvezikülerçekirdekli
kolumnar hücrelerden oluşmuştu. Hücre si
-toplazmelen hafif granüler veya solguneozinofilik
ka-rak1er gösteriyordu. Bu hücrelerin çoğunlukla yan
yana diziletek bez veya kanal yapısı Oıuşturdukları
dikkati çekti(Şekil 2ve3A).Bu yapıların bazılarında
lümen boş olmasına karşın, çoğunun PAS ve
mu-cicannine ile boyanan kesjtferde perrce - kınnızı renktemükôzbir salg ı iledoluolduğu gözlendi(Şekil
3Bve C).Hiperkromatik çekirdekli büyük pleomorfik
hücreler ileçok say ıda mitetik figürler gösteren hüc-relere de rastland ı. Stroma. içinde çok sayıda
hi-peremik kandamarlan n ında bulunduğudeğişen ka· lınlıklarda bağ ckıku trabeküüeri ile turnörel odakları
lobüllü bir yapıya dönüşt ürmüştü. Kanama ve geniş
nekroz alanlarına özellikle karaciğerdeki neoplastik
odaklarda rastlandı. Tümöral kitlelerin çevresindeki
hepatosillerde atrofi. yağ dejenerasyonu ve geniş
nekroz alanları şekillenmişti (Şekil 2).Yine bu a lan-larda kandamarlarında şiddetlipasit hiperemi ile lenf
damartarında dilatasyon gözlendi. Bazı odakların çevresindeki damarlar içleri eritrositlerle dolu, geniş
kavemöz boşluklar şeklindeydi. Özellikle kevemöz
damar1ann bulunduğu alanlarda safra kapillartarı nın dagenişlediğive içlerininsarı - kahverengisafra pig
-menti ile dolu olduğu görüldü. Ayrıca, yine k
a-raciğerdeki bazı lenf ve kan damarları içindetümör
hücre emboluslanna da rastlandı. Portal lenf
dü-ğumlerinde; karaciğerdekilere benzer özelliklere
sahip tamörel doku lentoid dokunun tamamen yerini alm ıştı (Şekil 4). Diafragma ve omentum üzerindeki
metastatik tümörier de kanama ve nekroz alanları
hariç karaciğerdekilere benzer yapıdaydı (Şekil 5).
Dalaktanalınankesitlerdeisetumör hücrelerininva
s-küler boşluklar çevresinden başlayarak ince bağ doku septumları na doğru uzanan hücre kordonları oluşturdukları (pseudc • rozet)dikkati çekti (Şekil6). Bez veya kanal oluşumlarına tek tük rastlandı. Ba r-saklarda. şiddetli pasif hiperemi. slbperiloneal
ka-pillardemerler çevresinde yer yer kanama alanları. akciğerlerde; hafif şiddetle pasif hiperemi ve böo-rekteroe;bazı tubulus epitellerinde sarı -kahVerengi safra pigmenti dışında incelenen diğer organlarda kaydadeğerbirbulguyarastlanmadı.
B
1
Şek~ t.KOld ngioselluletkarsinom.A.Karac ~erdemultinodiilertüTT'l6raloluşurnl ar.B.Me· lastaz sonucu portallenfduğümU ndebüy üme.
2
..
"
Şe kil2.Tümör hOCrele rin inkanalveya bezşeklinde dizil iş ive tum6ra l kitlelerin çe v-tesindekihepatoSl1lerde yağdejenerasyc nu.H.E.x 100.
S()NMHZ.()znllxitN
Şekil 3.A. Tümöründahabüyük büyuttmeoe görünümü. H.E.x200.B vaC. Lümenlen
müközbirsalg1 iledolubez veyakanal oluşumları (oklar).PASx200. (B).
Mu-ccamune x400(c).
ŞekılS. Oıatra gmada kı met asla zı ktümer odaqmmmıkro skob ık görün ü ınU. H.E.II 100.
Şekil 6. Dalakta zayıf oüeransfvasvcn gösteren metastazik tümör oda!)ı. Tümör hü
S()N M EJ'~fıZU IU ilN
Tartışmave Sonuç
Ko langios ellOler karsinomlardeğişikevcil hay-van tOrlerinde btldirilmişolmakla btrlikte seyrek
g6-nılenbirtOm6f tipidir(Mou lton. 1978).NitekimSt
ra-tuss (1976), ıürrôd ü 1664 k6peğin sadece ta'ünde. Palnaik ve ark.• (1981) da primer
ka-racıger tOrn6r1ü 110 k6pegin 10'unda
ko-Iangiokarsino m tespit ettiklerini büdirmişlerdir. ÜL
-kemizde ıse kOpeklerde ölüm sebeplerinin
incelendiği retrospektit birçalışmada (Serkinve Ai
-çıgı r, 1986) sadece birolg udakaydedilmiştir. KolangiosellOler karsinornlara 'kanser yaşı" olarak kabul edilen 6 yaş ve sonrasında r ast-lanmaktadır. Literatürlerde (Marler ve ark., 1977; Hayes ve ark..19 83:Lot stedtve ark.. 1988 :Dak s-hinkarve ark.•1990;Krot je ve ark.•1990)btldirilen olgulardada lümôrlüköpeklerin yaşlarınınbugenel kanıya uygun oldugu dikkati çekmektedir. Strafuss (1976) da 14 safra kanah kanserinin 8 - 17 yaş
arası kOpeklerde görüldüğünü bildirmiştir. Sunulan
o~uda k6peğin4yaşlıoluşukolangiokarsino maçı sındanbeazerkensayılabilir.
Kolangiokarsinomların oluşumunda ırk
diz-pozisyonunun önemli olmadlQı bildirilmes ine karşın (Slrafuss. 1976; Moulton. 1978), Hayes ve ark.• (1983),bu tOrn6rOn Labradorav köpek lerive melez köpeklerde daha çok görüldOğünO kaydetmişlerdir.
Sunulanolgu da melez bir avk6pe9 ineaittir. Kolangiokarsinomlarda gelişen başlıca klinik belirtiler asites ve ikıerus tablosudur (Mouhon, 1978).Ikterusun çoğunlukla şiddetli olgularda özel-likle de diffuı tjpt eki kotenqiose jluler karsinam ol
-gularında gelişebildiği bildirilmişt ir (Kelly, 1985). Hafif olaylarda klinik muayenede &arılık rn'l!inin se-çilemeyeceği. ancak hiperbilurbinemi ve bt-luribtnuri'ninşekillenebtleceğiifade edilmiştir (l.ots -tedt ve ark.. 1988;Krotje ve ark.•1990;Lawrance
ve
ark..
1994). Köpeğin nekropsisinde asitessap-tanmış ancak ikterus ıespit edilememiştir. Mik· roskobikioceıemede karaciğerdeözelliklesatra ka-pillarlarında ve böbrek lıbulus epitellerinde san -kahverengi salra pigmenlinin göfOlmesi hayvanda halıf ştddelle bir ikterusun geliştiğini
du-şOndOrmOştO r.
Tüm6nin gerek makroskobik (Ponoroarkov ve
Mackey , 1976; Marier ve ark., 19n ; Mc Clure ve ark., 19n; Kelly. 1985 ; Mueller ve
erk..
1992)ge-rekse mikroskobik (Ponomarkov ve Mackey. 1976;
Mar1er ve ark.• 19n: MouIlOfl. 1978: Kelly. 1985: Dakshinkar ve ark., 1990; Mueller ve ark., 1992) özellik~ri literatür bilgileriyfe benıerlik gös-termekt edir. Mikroskobik incelemede. 10möriı kObik
ve kOıull"ll'lar hücrelerin oluşturduğu, bu hücrelerin
çoğunluklayanyanadizilerak bezveya kanal yapısı
meydana getirdikleri ve müsin salgıladıkları
sap-tanmıştır. Ayrıca pleomorfik tOmör hücr elerine ve
yaygı n milozlara da rastlanmı şt ır. Marler ve ark. (1977)' nın bildirdiklerine benzer şekilde bu olguda dahemaıojenmetastaıın şekillendiğidetakta tümör hücr elerininbez veya kanal yerine hücre kordonları
şeklinde dizildikleri görülmOştOr.xoıarqoseuaıer
karsinamlarda histolojik görünümOn tümörün
di-lera nsiyasyon derecesi ne göre değtştiQi. zayıf di -leransiyasyon göstere n olgularda tum6r bu
c-relerinin kordanlar şeklinde dizilebilecegi
btldırilmektedir(Ponomarkov ve Mackey, 1976;
Mo-ulton, 1978). Sunulan o'guda da tOm6nin dalakta hücre kordonlan şeklindebtryapı sergilemiş olması
lOmörUnburadadaha
az
diferansiye oldugunugös-termektedir.
KoIangiokarsinom olgularında metaslaza sık
lıkla rastlandığı ve en çok etkilenen organların da periton, porlal lenl düğOmleri ve akdğer1er oldugu
bildirilmiştir (Strafuss.1976;Mouııon , 1978:Patnaik
ve ark., 1981; Kelly, 1985).Sunulan olguda da pe -riton ve portal lenf dOğümlarinde metastazlara
rast-Ianmıştır. Dialragma ve omentumda
q
ör
ülen
me-tastaıik odakların irrolanta s yoo. portat lenf dOğümündekilerin lenl ojen. dalaktakilerin ise h e-matojen biryayılmasonucuşAkillAndiğisöylenebilir. Gerek makroskobik ve gerekse mikroskobik in-celemede akdğerlerde metastaza msllanılmaması~ginç bulunmuştur.
Kaynaklar
Berkin Ş. ve AJçI~lrG.(1986). 1973 - 1984 periyodunda
incelenen 523 köpe9n post - monem bulguları üzerinde
mr Köpektc Kuh.nl(iuscllüler.••
Oakshinkar, N.P., Sapre, VA, Ohakale, M.S., Pathak,
V.P and Paikne, D.L. (1990). Cho la n gioce ııu lar c
ar-cinoma in a dog.Indian Vet.J., 67(6),569.
Hayes.H.M..Morin.M.M. andRubensıein, DA (1983).
Caninebiliary carcinoma: Epidemiological comparisons
with man.J.Comp. Path.,93, 99-107
Kelly, W.G. (1985). The Liver and Biliary System. In
"Pal hologyol Oomesl icAnimals". Ed.,K.V.F.Jubb,P.C.
KennedyandN. Palmer,3rd ed., Vol. 2,pp.305,Ace
-demiC Press.Jnc.,Oneneo.Plorida.
Krofje.L.J.,Fix,A.S.andPolt hoff, A.O.(1990).Acquired
myasthenia gravis andcholanqiccehularcarcincma in a
dog. J.A.Y.M.A.,197(4), 488 -490.
lawrance, H.J., Erb, H.N. and Harvey, H.J. (1994).
Nonlymphomatous hepatobiliary masses in cete. Vet.
Surgery23, 365-368.
lol stedt, J., Schelling, S., Stowater, J. and Morris, E.
(1988). Antemortem diagnosis ol hepane ade-nocarctnomain aewe.J.A.V.M.A.,193(12),1537- 1538.
Luna,L.G. (1968).Manual ol histologic staining methods
ol the Armed Forces Institute01 Pathology. 3rd ed., Mc
Graw-Hill Book Comp.,New York,USA.
Merter.R.J., Cook, J.E.,Semuelson,M.L. and Kennedy,
G.A. (1977). Intrahepatic bile duct carcinoma with me
-tastasisto bone in a dog.Vet.PathoL., 14, 516- 518.
Mc Clure,H.M., Chang, J.and Golarz, M.N.(1977).
c-e-langiocarcinoma in a margay (Felis'wiedii]. Vet. PathoL., 14,510- 512.Moulton,J.E.(1978).Tumors of the pancreas, liver, gall bladder and mesothelium. In "Tumors in Oomestic Ani
-mals".Ed,J.E.Moulton,2nd ed.,pp.273 -287,Univ. of
California Press,Berkeley,Los Angeles. London.
Mueller. P.O.E., Morris, 0.0 ., Carmichael, K.P., Henry, M.M. and Baker, J.J. (1992). Antemortem diagnosis of chotanqioceüu'ar çarcinoma in a hcrse.J.A.V.M.A.. 201 (6).899-901.
Patnaik, A.K., Hurvitz, A.ı. , Lieberman. PH and Jo hn-son, G.F. (1981). Canine bile duct carcincma.Vet. Pal -hol., 18(4), 439 - 444. "Alı n m ı şt ı r". Vet. Bull. 52, 294,
1982.
Ponomarkov,V.and Mackey,L.J.(1976).Tumours ol the
liver andbiliaıysystem.Bull.WHO.,53(2-3),187-194. Post, G. andPatnaik,A.K. (1992).Nonlymphomatoushe -patic neoplasms in cats: 21 cases (1983 - 1988).
JAV.M.A.,201(7),1080 -1086.
Straluss,A.C.,Vestweber,J.G.E..Njoku.C.O.andIvogh
-li.B.(1973).Bile duct carcinomaincettle:Threecase re
-ports. Am. J. Vet. Res.,34(9).1203 -1205.
Stratuss, A.C. (1976). Bile duct carememe in dogs. J.A.V.M.A., 169(4),429.
