INDE INTRAOPERATIF KOMPLIKASYONLAR KULLANILAN KAL<;A

(1)

13:68-73, 1991

MENT KULLANILAN KAL<;A P~OTEZ

INDE INTRAOPERATIF KOMPLIKASYONLAR

, 6zcan Ersoy, Emine Mercan*, Aliye Esmaoglu**,

yllda akrilik semen! kullanarak opere edilen 95 kal<;a protezi vakasmm intraoperatif komplikasyonlan incelendi. Vakalann 58 tanesi parsiyel total kalr,;;a protezi idi. Total kal<;a protezi vakalanndan birisinde intraoperatif protez konulan iki v~k~~a i~e .~!?~~~ ~~po.:ansiyon geli~ti. Akrilik ke.mik s.~mentini~

bagh olarak geli$t1Qinl du$undugumuz bu komphkasyonlar hteratur venlen

Complications Related to the Use of Acrylic Cement In Hip

Jntr·J:anr\l'!rative complications of 95 hip replacement using acrylic cement during years has been investigated retrospectively. Partial prosthesis used in 58 cases replacement in 37 cases. The death ocurred in one case during total hip intraoperatively and two cases of the partial prosthesis suffered from severe We thought that the cause of these complications was the use of acrylic

we discussed in the light of current literature.

Hlp prosthesis, acrylic bone cement

sementi, protezin kaviteye tesbiti ic;in kullan1lan kimyasal bir maddedir (11,14).

monomerlerinin sistemik dola$1ma absorbsiyonu sonucu toksik reaksiyonlann bilinmektedir (4,7).

inde ozellikle femur medOIIer kavitesine uygulanan akrilik sementin kardiovaskOier kollaps ve ani oiOmlere yol a<;t1g1 bildirilmektedir (1,4,6).

akrilik semen! kullanllmas1na bagll intraoperatif komplikasyonlar farkllllk (6). Biz de klinigimizde son dort yllda akrilik sement kullanllarak opere edilen lntraoperatif komplikasyonlan retrospektif olarak ara$llrdlk.

s~ivers.ite~i

^TipFakU/tesi Anesteziyofoji ve Reanimasyon Anabifim Oaf1 Ogretim Oyesi

O ~1Ver~il9~i Tip FakiJftesi Anesteziyofoji ve Reanimasyon Anabifim Oafl Ara~t1rma Gorevfisi nNersltes, T1p FakiJftesi Ortopedi ve Travmatofoji Anabilim Oaf1 Ara~t1rma Gorevfisi

(2)

Akrilik Sement Kullanlfan Kalr;a Protez Cerrahisinde lntraoperatif Komplikasyonlar:BOYACJ,

Materyal ve Metod

16 Ocak 1986 ile 8 Arallk 1990 tarihleri arasmda akrilik kemik sementi kullan edilen 95 kalc;:a protezi vakasmm anestezi raporlan ve dosyalan incelendi. Bu 1

hastalann hepsinin operasyon oncesinde yeterli SIVI tedavisi ald1klan ve oper saat once 4x5000 Onite/gOn heparin ba§landlQI, hastalann mOmkon old durumlan dOzeltilerek elektif §artlarda opere edildikleri anla§lldi. Hastalann odasmda rutin olarak EKG monitorOne baglandJgl, tansiyonlann1n ise non-invaziv s1k s1k olc;:Oierek kaydedildigi anla§1ld1.

Kronik akciger hastallg1 olan (kronik bron§it veya obstrOktif akciger problemi) 14 spinal, epidural veya kaudal anestezi uygulandlQI, diger vakalara genel anestezt anla§tldl (Azot protoksit oksijen kan§1m1 iginde Halotan veya Etran). Hastalann k operasyon oncesi ASA klasifikasyonlan, sistemik ve diastolik kan basmc;:lan, degerleri ve ba§ka sistemik hastallklan olup almadlQI ara§tmldr.

Bulgular

Vakalanm1zrn ya§ ve cins dag11iml Tablo l'de gorOidOgO gibi olup, ge§itli ya§ g erkek, 32 kadtn hastaya parsiyel protez konulmu§tur. Total kalc;:a protezi ?'si erkek hastaya konulmu§tur. Her iki cinste en gok opere edilen ya§ grubu 60-70 arasrdtr Vakalann operasyon oncesi sistolik ve diastolik kan basrnc;:lan ve hemoglobin farklrllklar gostermesine ragmen, ortalama degerleri normal kabul edilebileacek s (Tablo II). Vakalanm1ztn c;:ogunda genel anestezi kullanrlml§ olup, sec;:ilmi§ baz1 rejional anestezi yontemi kullantlml§tlr (Tablo Ill). Total protez operasyonu s hastada kardiak arrest olu§tu, Parsiyel protez operasyonu s1rasmda ise iki vakada hipotansiyon meydana geldi ve vazo pressorlerle tedavi edildi (Tablo IV).

Tablo I. Kalc;:a Cerrahisi Gec;:iren Hastalann Ya§, Cins ve Operasyon $ekline Gore

Ya§ Ortalamasr: 62.58±11.58 (yrl) Ya§ Gruplan (ytl)

30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80-89

Total Kalc;a Erkek 0 3 3 0 0

Protezi Kad1n 3 1 17 8 ⁰

Endoprotez Erkek 2 0 3 10 9 2

(Femur Boyun Kmg1) Kadm 0 0 4 13 11 4

Toplam 6 27 34 21 6

(3)

Kak;a Protez Cerrahisinde lntraoperati: Komplikasyonlar:BOYAC/, Adem ve ark.

Operasyon bncesi Sistolik ve Diastolik Kan Basmglan ve Hemoglobin

Ortalamalan ortalamalan Ortalamalan

133.68±25.60 mmrlg 83.1 0±12.42 mmHg 11.74± 1.77 g/dl

a Uygulanan Anestezi Yontemleri

% Vaka

85.3 81

8.4 8

5.2 5

1 .1 1

100.0 95

Cerrahisindeki Komplikasyonlar ve Postoperatif Sonuglar lntraoperatif

bnemli Hipotansiyon-olum

Po stope rat if Taburcu-Exitus 0

2 2

1 . 0 1·

36 54 90

0 4 4

if Muhtemel blum Nedenleri, Ya~ ve Cinse Gore Dag11im1 POSTOPERA F

ASA

Ya~1 Ameliyat $ekli Sm1fl. 0-7. gun 7-14. gun blum Nedeni

65 Endoprotez 3 + ⁰ ^ADY

82 Endoprotez 3 0 + ADY

Yetmezligi

70

(4)

Akrilik Sement Kullantlan Kalr;a Protez Cerrahisinde lntraoperatif Komp/ikasyonlar:BOYACI,

lkisi erkek ikisi kadtn toplam 4 vakam1z postoperatif 0-14 gun arastnda olmd§!Or olum nedenleri, ya§ ve cinsleri Tablo V'te gosterildigi gibidir. · Total kalga protezi nedeniyle intraoperatif kardiak arrest olan 63 ya§tndaki kadm operasyon oncesi yeterli mayi aldiQI, ancak, protez revizyonu nedeni ile operasyona altnd1g1, sementin konulmastndan 5 dakika sonra ani asistoli geli§tigi resusitasyona cevap vermedigi anla§1ld1. Otopsi yap1lmad1Q1 igin tam olarak anla§1lamad1, muhtemel tan1 olarak akciger embolisi du§unuldu.

Tartl§ma

Klinigimizde akrilik kemik sementi kullan1larak opere edilecek vakalann genel duzeltilerek, bir veya iki gun igerisinde elektif §artlarda operasyon yap1lmakt cerrahisi uygulanan, ozellikle femur boyun k1nklanntn goruldugu hastalar genelde dahili problemleri olan vakalard1r. Preoperatif donemde hastalartn medikal mumkun oldugunca duzeltilmesi bu vakalann intraoperatif ve postoperatif komp azaltmaktadlr (5).

Vakalanm1ztn yakla§lk % 85'inde genel anestezi yontemi kullanllml§tlr. Geriye 15'inde spinal, epidural ve kaudal anestezi uygulanml§tlr. Akrilik kemik scrnc'"'"•

intraoperatif geli§en hipotansiyonun veya kardiak arrestin anestezi teknigi ile ilgili bildirilmektedir (12). Ancak, yap1lan gall§malarda epidural veya spinal anestezi protez ameliyatlannda derin ven trombozu ve akciger embolisi ayn1 ozelliklere anestezi vakalanna gore insidanstntn du§uk oldugu, ancak derin ven trombozu ve embolisini etkili bir §ekilde onleyecek yontemin henuz mevcut olmad1g1 nun'""""

(5,8,12).

Derin ven trombozu ve akciger embolisinin onlenmesinde anestezi teknigi epidural), pnomotik kompresyon; heparine dekstran gibi buyuk molekullu s1v1 yararll olabilecegi bildirilmektedir ($). Pnomotik turn ike dl§tnda yukanda bahsedilen preoperatif donemde ba§lamak uzere klinigimizde uygulanmaktad1r.

lntraoperatif donemde akrilik kemik sementi konmastnl takiben vakalarda akrilik absorbsiyonuna bagl1 hipotansiyon, yag embolisi ve kardiak arrest ge bildirilmektedir (5-7).

Yap1lan diger bir gall§mada kalga cerrahisinde intraoperatif mortalitenin mortaliteden daha az oldugu ileri surulmektedir (5). Bu da bizim ara§t1rmam1za gostermektedir.

bzellikle femoral kaviteye konuldugunda hipotansiyon, kardiak arrest ve akciger e neden olabilecegi bilinen akrilik kemik sementin ozellikleri §Unlard1r (6, 13, 15).

-Akrilik kemik sementi monomerinin absorbsiyonu (Methylmethacrylate

=

^MMA).

-Akrilik monomerinin yag gozucu ozelliginden dolay1 kemik iliginden yag embolisi.

-Monomerin histamin, kinin ve prostoglandinleri ag1ga <;1karmas1

(5)

lf..n...nmin Kal

9a Protez Cerrahisinde lntraoperatif Komplikasyonlar:BOYACI, Adem ve ark.

kardiovaskOier depresan etkisi.

rik vazodilatasyon etkisi.

::-... , .. ,,,.,,""" dola~1ma sOrOimesi.

edilen femur boyun kmklannm mortalite h1zmm % 7-22 arasmda oldugu ileri (9). Elektif kal<;a artroplastilerinde ise bu oranm <;ok daha dO~Ok oldugu ileri Charnley 10 000 total kal<;a protezinde iki intraoperatif c>IOm oldugunu (3).

bir ca11~mada 227 total kal<;a protezi vakasmda intraoperatif oiOm meydana bu vakalarm ya~ ortalamas1 65 olarak verilmektedir (2).

bir ara~t1rmada 52 supkapital femur boyun kmg1 vakasma acil uygulanan Slrasmda akrilik semente bagll, 6 vakada intraoperatif kardiak arrest geldigini bildirmektedir (6).

ise ayn1 tip operasyon 58 vakaya uygulanm1~, ancak hi<;birisinde intraoperatif

gelmemi~tir. 37 total kal<;a protezi vakasmda ise, ASA sm1flamas1 IV olan bir revizyonu s1rasmda ani kardiak arrest nedeniyle olmO~tOr.

protez vakalanm1zda intraoperatif oiOm olmamas1 hastalanm1z1n ya~

62.58

±

11.38 olu~u ve operasyonlann, hastalann gene! durumlan dOzeltilerek opere edilmeleri nedeniyle olabilir. Aynca, Duncan'm ara~t1rmasmda ya~

78'in Ozerinde ve arrest olan hastalar ASA sm1flamas1 Ill ve Ozerindedir.

vakalanmiZin <JOQUnda akrilik sementin konulmasmdan 5 dakika Sonra hipotansiyon geli~tigi ancak parsiyel prote.z konulan 2 vakada ciddi hipotansiyon vazopressorlerle kolayca tedavi edildigi anla~1lmaktad1r. Akrilik kemik sementi ge<;ici olarak yol a<;t1g1 hafif hipotansiyonun ya~lllarda onemli problem bildirilmektedir (1 0).

masif hava embolisi gorOimedi. Yag ve hava embolilerini onlemek i<;in femoral ,_,m .. ,nt konmadan once (Basm<; dO~Ormek i<;in) rutin olarak delik a<;1lmaktad1r.

klinigimizde 4 y1lda akrilik kemik sementi kullan1larak opere edilen 95 vakadaki komplikasyonlan literatOrle kar~lla~t1rd1k. Semente bagll bu komplikasyonlann hastalann operasyon oncesi gene! durumlannm dOzeltilmesi ve elektif ope~e edilmelerinin uygun olacag1 kan1sma vard1k. Baz1 kliniklerin intraoperatif oiOm yuksek olu~u hastalann ya~lannm ileri olmasmdan kaynaklan1yor olabilir. Bizim ya~ ortalamas1 olduk<;a gen<; say1labilir (62.58

±

11.38). Ancak cement .,..~rin;n. dola~1ma kat1lmas1 sonucu olu~an direkt kardiovaskOier depresyon etki ve b" lie hastanm ya~1 <;ok ileri olmasa da ani ohJmler olabilmektedir. En modern

lie bu durumun tamamen onlenemedigi bilinmektedir.

72

(6)

Akrilik Sement Kuffamlan Kalqa Protez Cerrahisinde lntraoperatif Komplikasyonlar:BOYACJ

. . '

Kaynaklar

1. Adams HJ, Graham /0, Mi/les E, et a/: Fat embolism and cerebral infarction methylmethacrylate cement. Br Med J 3:740-741, 1972.

2. Alexam;Jer JP, Baron OW: Clinical considerations in anaesthesia for hip Anaesthesia 33: 748-751, 1978.

3. Charnley J: Risk of Total hip replacement. Br Med J 4:101-103, 1975.

4. Cohen AC, Smith Cl: The intraoperative hazard of arcylic bone Anaesthesiology 35:547-549, 1971.

5. Covert CR, Fox GS: Anaesthesia for hip surgery in the elderly. Can 36:311-319, 1989.

6. Duncan JA T: Intraoperative collapse or death related to the use of acrylic surgery. Anaesthesia 44:149-153, 1989.

7. Eggert Huland H, Huhnke J, et ai:Effect of preparation time of bone cement on circulatory reaction in alloplastic hip joint replacements. Chirurg 46:236-239, 1 8. Gougcke CR: Prophylaxis against venous thromboembolism. Anaesth

17:458-465, 1989.

9. Gresham GA, Kuczynski A, Rosborough 0: Fatal fat embolism following arthroplasty for transcervical fractures of femur. Br Med J 2:617-619, 1971.

10. Harvey PB, Smith JA: Prevention of air emboli in hip surgery. A nae 37:714-717, 1982.

11. Mayda A: Femur boyun kmk/annda tedavi metodlanmn kar§Jia!jtJnlmasl.

Fakiiltesi, Uzmanl1k tezi, 1986.

12. Moding J, Borg T, Karlstrom G, et at: Thromboembolism after total hip Anesth Analg 62:174-180, 1983.

13. Schuh TF, Schuh MS, Viguera GM, et a/: Circulatory changes following methylmethacrylate bone cement. Anaesthesio/ogy 39:455-457, 19 73.

14. Snow CJ: Manual of anaesthesia. LittleS Brown and Company, Boston 278-283, 461-462.

15. Wong KG, Martin WE, Kennedy WF, et a/: Cardiovascular effects of replacement in man with observations of the effects of methy/methacrylate isolated rabbit heart. C/in Pharmal Ther 21:709-714, 19 77.

INDE INTRAOPERATIF KOMPLIKASYONLAR KULLANILAN KAL<;A

MENT KULLANILAN KAL<;A P~OTEZ