KONGRE VE FUAR YÖNETIMI
Fuarcılık Ve Fuar Turizmi
Fuar Sektörünün Tarihçesi
Fuarcılığın başlangıcı olarak panayırlar kabul edilmektedir. Panayırların M.Ö. III, yy.da Hindistan'ın TYR kentinde, M.Ö. 9.yy.da da Mezopotamya uygarlıklarında ve Anadolu'da Hitit uygarlıklarında önemli sosyal ve ticari bir etkinlik olduğu bilinmektedir. Hristiyanlık öncesi dönemlerde Atina'da çeşitli panayırlar kurulmaktaydı. Bu panayırlar ticari olmaktan çok sosyal bir içeriğe sahiptirler. Bu oluşumların başında da Atina Olimpiyatları gelmektedir.
Dünya genelinde ticaretin gelişmesiyle birlikte panayırlar, şehir devletleri arasındaki ilişkilerin gelişmesine neden olmuştur. Öncelikle su ve daha sonra da Romalılarla gelişen karayolları, mal akışının boyutunu geliştirdiği için bu tür pazarlamanın önemi daha da artmıştır. Özellikle, karayolu yapımında yolların belirli merkezlerde toplanması ve bunların su veya deniz yoluyla bağlantılı olması, belli ticaret merkezleri oluşturmuştur. Bu merkezler zaman geçtikçe yeryüzünde ürün sağlama ve dağıtım merkezleri olmuşlardır.
Fuar Kavramı
Fuar sözcüğü, Latince "bayram, dini tören" anlamına gelen FERIA kelimesinden, Fransızca FOIRE yolu ile dilimize geçmiştir. Kelime anlamına bakacak olursak, Türk Dil Kurumu sözlüğünde fuar; “Belli zamanlarda, belli yerlerde ticari mal sergilemek amacıyla açılan büyük sergilerdir”, şeklinde ifade edilmektedir.
Günümüzde fuarlarda sadece ticari mallar değil, hizmetler ve eğlence de tanıtılmakta ve pazarlanmaktadır. Bütün bu tanımlar çerçevesinde fuarlar; ticari mal ve hizmetlerin sergilenmesini ve dolayısıyla pazarlanmasını amaçlayan, belli zamanlarda, belli yerlerde ve belli sürelerde halkın eğlenceli vakit geçirmesini de sağlayan büyük pazarlardır.
Fuarların Temel Fonksiyonları
Diğer sosyal ve iktisadi olay ve kavramlarda olduğu gibi, fuar konusunda da onu ayrıcalıklı kılan kendine özgü özellikleri olduğu gibi, yine kendine özgü hedefleri ve bu hedefleri sağlayan fonksiyonları da vardır. Fuarların kendine özgü bu fonksiyon özelliklerini, onların ayrıcalıklı işlevsel yapı ve karakterlerini göz ardı etmeden incelemek gerekmektedir.
Fuarların, serbest rekabet ortamı içerişinde birincil ve ikincil olmak üzere iki temel fonksiyonunu görürüz. Bunlar;
• Birincil olarak; fuarlar, katılımcılar için pazarlama öğesidir.
• İkincil olarak; fuarlar, katılımcılar için iş ilişkisi kurma, alış-veriş yapma bilgilenme ve hoşça vakit geçirme yerleridir.
Fuar Türleri
Fuarlar, bulundukları yerler ve sektörsel bazdaki içerikleri açısından farklılıklar ve türler oluşturmaktadır.
Fuarları bu açıdan incelediğimizde aşağıdaki gibi sınıflandırılabilirler:
• Bulundukları yer ve hitap ettiği kitleye göre;
• Sektörsel yapıya bağlı olarak, içerik ve kapsamlarına göre; olmak üzere 2 ana grupta incelenebilirler.
Bulundukları yer ve hitap ettiği kitleye göre fuarlar:
• Yöresel,
• Bölgesel,
• Ulusal,
• Uluslararası fuarlar, olmak üzere dört sınıfa ayrılırlar.
Yöresel Fuarlar
Yöredeki ziyaretçi ve katılımcılara hitap eden fuarlardır. Genellikle yöre halkı için, sosyal bir etkinlik olarak algılanabilir. Bu tür fuarlar zengin olmamakla birlikte, genellikle perakende stand satışlarını hedef almaktadır.
Bölgesel Fuarlar
Yöresel fuarlara göre biraz daha büyük olup, hitap ettikleri kitle daha geniştir. Bölgesel fuarların isimlerinde, bölge isimleri belirlenir. Çünkü bu tür fuarlar, zayıf da olsa bütün fonksiyonlarıyla fuarların temel kurallarına uygun olarak organize edilirler. Örneğin, Orta Anadolu Kayseri Fuarı, Karadeniz Samsun Fuarı gibi.
Ulusal Fuarlar
Ulusal fuarlarda hedef kitle; diğer ülkelere de açık olmakla birlikte tüm ülkedeki katılımcılar ve ziyaretçilerdir. Bu tür fuarlar, fuarın yapıldığı yerlerin isimleri ile anılırlar. Zamanla aynı yerde gerçekleştirilen ülke boyutunda ve uluslararasına aday geleneksel, sosyal ve ekonomik bir aktivite olma özelliği taşırlar.
Uluslararası Fuarlar
Uluslararası fuarlar, katılımcı ve ziyaretçi açısından globalleşmiş bir yapı ortaya koymaktadır.
Ulusal boyuttaki katılımcı ve ziyaretçilere de açıktırlar. Fuarların, uluslararası fuar niteliğine sahip olabilmesi için, ulusal fuar olarak belli bir sure aralıksız faaliyette bulunması ve belirli bir gelişimi göstermesi ve kapasite oluşumunu sağlaması gerekmektedir.
Bir fuarın katılımcısının beklentilerini karşılayabilmesi için öncelikle uluslararası nitelikte olması gerekir. Fuarlar hem katılımcı hem de ziyaretçi açısından uluslararası bir platform yaratmalıdır.
Aksi halde katılımcı olarak şirket ile iç pazardaki rakiplerini karşı karşıya getiren fuarlar, sadece iç Pazar paylarının firmalar arasında yer değiştirmesine yol açar. O nedenle yurt dışındaki organizasyonlarda fuar katılımcısı firmalar, hem uluslararası pazardaki rakipleri ile hem de onların müşterileri ile bir araya gelmektedirler. Böylece uluslararası rekabet ortamına ulaşan katılımcılar için yeni pazarlar ortaya çıkmaktadır. Ayrıca bu ortamlar teknoloji ve kültür paylaşımını ve transferini de mümkün kılmaktadır. Bu özellik fuarın uluslararası olmasından kaynaklanmaktadır.
Aynı zamanda fuar, bölgesel olmalıdır. Yani o ülkenin çevresinde bulunan ülkelerden de ziyaretçilerin kullandığı bir fuar olma özelliği taşımalıdır. Bu özellik de katılımcı firmalara ikinci bir açılım sağlamaktadır. Üçüncüsü ve en önemlisi fuarlar uzmanlık fuarları olmalıdır, yani belirli bir sektöre hitap etmelidir. Böylece o fuara katılan firmanın, aradığı potansiyel müşteri grubuna erişebileceği düşünülmektedir. Ancak o taktirde fuarın amacına ulaşması mümkün olmaktadır.
İçerik ve kapsamlarına göre fuarlar;
Fuarlar, sergilenerek sunulan ürünlerin türüne göre sınıflandırılabilmektedirler. Bu sınıflandırma, ürünlerin global yapıları dikkate alınarak yapılabileceği gibi, daha da özelleşerek ve de özgünleşerek belli bir ürüne veya hizmete özel fuarlar da olabilmektedir.
Bu durumda fuarları içerik açısından ele aldığımızda; global sınıflandırma ve özgün sınıflandırma olmak üzere iki temel başlık altında inceleyebiliriz.
- Global Sınıflandırma
Fuarların oluşturulmasına neden olan objelerin esas yapıları incelenir. Bu ekonomik olayın unsurları olan üretim ve pazarlama öğelerinin de irdelenmesi sonucu ortaya çıkarılan sınıflandırmadır.
Buna göre; global fuar sınıflandırmasını;
• Tarımsal fuarlar,
• Endüstriyel fuarlar,
• Karma fuarlar,
• Ticari fuarlar, o Hizmet fuarları,
olmak üzere çeşitlendirerek yapabiliriz.
- Özgün Sınıflandırma
Fuarlar, kendi başlarına ve özgün yapısı içinde ekonomik ve sosyal bir etkinlik olarak oluşturulabileceği gibi, başka bir sosyal veya ticari etkinliğin içinde ek bir unsur olarak da oluşturulabilirler.
Özgün sınıflandırmada fuarlar, ürünün yapısına ve üreticilerin oluşumuna göre ikiye ayrılırlar.
a. Ürün yapısına göre:
Sektörsel bazdaki üretim veya imalat türlerine göre oluşan bir fuar sınıflandırmasıdır. Bir başka deyişle, belli bir gruba veya imalatçılara borsa oluşturmak amacıyla düzenlenen fuarlardır.
Örneğin;
"Bilgisayar Fuarı" gibi.
b. Üreticilerin oluşumuna göre:
Yöresel üretimi pazarlamak için üreticilerin bir ölçüde borsa oluşturmak amacıyla düzenlendiği fuarlardır.
Bu tür fuarlar çoğunlukla tarımsal karakterde olurlar ve yörenin üretimini sergilerler.
KAYNAKÇA
