لوﻷا ﺺﻨﻟا :
ﺎﻬﺘﻔﻴﻇوو ﺎﻬﺘﻌﻴﺒﻃ ﺔﻐﻠﻟا
) يزﺎﺠﺣ ﻲﻤﻬﻓ دﻮﻤﳏ رﻮﺘﻛد ،
"
ﺔﻐﻠﻟا ﻢﻠﻋ ﱃإ ﻞﺧﺪﻣ
"
ص ،ةﺮﻫﺎﻘﻟا ،ءﺎﺒﻗ راد ، .
-٩ (۱۳
رﻮﻄﺳ ﻲﻓ ﻒﻟﺆﻤْﻟاُ :
مﺎﻋ ةرﻮﺼﻨﳌا ﺔﻈﻓﺎﳏ ﰲ يزﺎﺠﺣ ﻲﻤﻬﻓ دﻮﻤﳏ رﻮﺘﻛﺪﻟا ﺪﻟو 1940
م . ﻮﻫ ،ﺮﺻﺎﻌﻣ يﺮﺼﻣ ىﻮﻐﻟ
ﻵا ﺔﻴﻠﻛ ﰲ جﺮﲣ ﺎﻴﻧﺎﳌﺄﺑ ﺦﻧﻮﻴﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟو ةﺮﻫﺎﻘﻟا ﺔﻌﻣﺎﺟ باد
. تﺎﻐﻟ ةﺪﻌﺑ ﺔﻐﻠﻟا ﻢﻠﻋ ﰲ تﺎﺳارد ﻪﻟ .
ﻢﻬﺳأ
ﱂﺎﻌﻟا لود ﻦﻣ دﺪﻋ ﰲ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟا ﻢﻴﻠﻌﺗ ﺮﻳﻮﻄﺗ ﰱو بﺮﻌﻟا ءﺎﲰأ ﻢﺠﻌﻣ ﰱو ﰊﺮﻌﻟا ﱐﺎﳌﻷا ﻢﺠﻌﳌا ﰲ .
ذﺎﺘﺳأ
ةﺮﻫﺎﻘﻟا ﺔﻌﻣﺎﺟ بادﻵا ﺔﻴﻠﻛ ﻞﻴﻛوو ﺔﻴﺑﺮﻌﻟا ﺔﻐﻠﻟا ﻢﺴﻗ ﺲﻴﺋرو ﺔﻐﻠﻟا ﻢﻠﻋ )
ﺎﻘﺑﺎﺳ ( ﺋرو كرﺎﺒﻣ رﻮﻧ ﺔﻌﻣﺎﺟ ﺲﻴ
ةﺮﻫﺎﻘﻟﺎﺑ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟا ﺔﻐﻠﻟا ﻊﻤﺠﲟ ﻮﻀﻋو ،نﺎﺘﺴﻜﺑزوﺄﺑ .
ﻪﻟﺎﻤﻋأ ﺾﻌﺑ :
1 . داﺪﻋإ % ٢٥
ﱐﺎﳌﻷا ﻢﺠﻌﳌا ﻦﻣ
ﰊﺮﻌﻟا . 2 . نوﺮﻘﻟا ﱪﻋ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟا ﺔﻐﻠﻟا 3
. ﺔﺜﻳﺪﳊا ﺞﻫﺎﻨﳌاو ثاﱰﻟا ﲔﺑ ﺔﻐﻠﻟا ﻢﻠﻋ 4
. ﺔﻴﺑﺮﻌﻟا ﺔﻐﻠﻟا ﻢﻠﻋ
5 . وﺎﻄﻬﻄﻟا ﺪﻨﻋ ﺚﻳﺪﳊا ﰊﺮﻌﻟا ﺮﻜﻔﻟا لﻮﺻأ ى
. 6 . ﺧﺪﳌا ﺔﻐﻠﻟا ﻢﻠﻋ ﱃإ ﻞ .
7 . ﺔﻴﻤﻨﺘﻟاو تﺎﺤﻠﻄﺼﳌا ﻢﻠﻋ
ﰊﺮﻌﻟا ﻦﻃﻮﻟا ﰲ ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا .
) فﺮﺼﺘﺑ : ﺎﻳﺪﻴﺒﻴﻜﻳو (
ﺔﻳﺪﻴﻬﻤﺗ ﺔﻠﺌﺳأ :
؟ﱐﺎﺴﻧﻹا ﻊﻤﺘا ﰲ ﺔﻐﻠﻟا رود ﺎﻣ •
؟نﺎﺴﻧﻹا ةﺎﻴﺣ ﰲ ءﻲﺷ ﻢﻫأ ﻲﻫ ﺔﻐﻠﻟا نإ لﻮﻘﻧ نأ ﺎﻨﻨﻜﳝ ﻞﻫ •
؟ءﻰﺷ ﻞﻛ ﻞﺒﻗو ﻻوأ ﱂﺎﻌﻟا تﺎﻐﻟ نﻮﻜﺘﺗ ﻢﻣً ّ •
ﰲ ﻲﻤﻠﻌﻟا ﺚﺤﺒﻟا أﺪﺑ ﱴﻣّ •
؟ﺔﻐﻠﻟا
ﺺﻨﻟا :
ًﻻوأ : يﻮﻐﻠﻟا ﺚﺤﺒﻟاو ﺔﻐﻠﻟا
1
تﺎﻨﺋﺎﻜﻟا ﻦﻋ نﺎﺴﻧﻹا ﺰﻴﲤ ةﺮﻫﺎﻇ ﺔﻐﻠﻟﺎﻓ ،ﻩرﻮﺻ مﺪﻗأ ﰲ ﺔﻐﻠﻟا ﱐﺎﺴﻧﻹا ﻊﻤﺘا فﺮﻋ .
ﻊﻤﺘاو ﺔﻐﻠﻟﺎﻓ اﺬﻟو ،ةرﺎﻀﳊا ﻢﻴﻘﻳ نأو ﻊﻤﺘا نﻮﻜﻳ نأ ﻪﻟ ﺖﺣﺎﺗﺄﻓ ﺎ ﺺﺘﺧاو ،ىﺮﺧﻷاّ ﺔﻠﻣﺎﻜﺘﻣ ﺔﻠﺧاﺪﺘﻣ ﺮﻫاﻮﻇ ةرﺎﻀﳊاو .
ﻔﳌا ﻦﻣ ﲑﺜﻛ رﺎﺛأ ﺪﻘﻟ ﺔﻴﻟوأ ﺔﻴﻀﻗ نوﺮﻘﻟا ىﺪﻣ ﻰﻠﻋ ﻦﻳﺮﻜ
ﻦﻜﻟو ،ﺮﺧﻵا ﻖﺒﺳ ﺎﻤﻬﻳأ ﺮﻜﻔﻟاو ﺔﻐﻠﻟا ﺔﻴﻀﻗ ﺎﻀﻳأ اﻮﺣﺮﻃو ،ةرﺎﻀﳊا مأ ﻊﻤﺘا مأ ﺔﻐﻠﻟاً ﺐﻌﺼﻳ ﻞﺣاﺮﻣ لﻮﺣ تﻻؤﺎﺴﺘﻟا ﻦﻣ ﺔﻏﺮﻔﳌا ةﺮﺋاﺪﻟا ﻩﺬﻫ ﻦﻋ ﺪﻌﺘﺒﻳ نأ لوﺎﳛ ﺚﻳﺪﳊا ﺚﺤﺒﻟا مﺎﻴﻘﻟ ﺔﻐﻠﻟا ةروﺮﺿو نﺎﺴﻧﻹا ﺮﻜﻓ ﻊﻣ ﺔﻐﻠﻟا مزﻼﺗ ﺖﺒﺜﻴﻟ ﺎﻬﻴﻟإ لﻮﺻﻮﻟا دﻮﺟو ةروﺮﺿو ﻊﻤﺘا
ةرﺎﻀﳊا ﺔﻣﺎﻗإ ﰲ نوﺎﻌﺘﻳ ﱐﺎﺴﻧإ ﻊﻤﺘﳎ .
2
ﺮﻜﻓ ﰒ ،ضرﻷا ﻰﻠﻋ نﺎﺴﻧﻹا ﺮﻤﻋ ﻲﻫ ﲔﻨﺴﻟا فﻻآ ﺬﻨﻣ ﺔﻐﻠﻟا سرﺎﻣ نﺎﺴﻧﻹا نإ .
ﺔﻴﻟﺎﺘﻟا لﺎﻴﺟﻸﻟ ﻚﻟﺬﺑ ﺎﻫﺪﻠﳜو ﺔﻐﻠﻟا نوﺪﻳ نأ ﰲّ ّ .
ﺔﺴﲬ ﻮﳓ ﺬﻨﻣ قاﺮﻌﻟاو ﺮﺼﻣ ﰲ اﺬﻫ نﺎﻛ
ا ىﺪﻣ ﻰﻠﻋ بﻮﻌﺸﻟا ﺮﺜﻛأ ﺖﻠﻇو ،ﻂﻘﻓ ﺔﻨﺳ فﻻآّ مﺪﻗ ﺔﳝﺪﻗ ﺔﻐﻠﻟﺎﻓ ،ﺐﺘﻜﺗ ﻻ رﻮﺼﻌﻟ
ﻻإ ﺎﻬﺘﻐﻟ نوﺪﺗ ﱂ ةﲑﺜﻛ بﻮﻌﺷ كﺎﻨﻫو ،ﺎﻴﺒﺴﻧ ﺔﺜﻳﺪﺣ ةﺮﻫﺎﻇ ﺎﻬﺘﺑﺎﺘﻛ ﻦﻜﻟو ،ﱐﺎﺴﻧﻹا ﻊﻤﺘاّ ً ةﲑﺧﻷا تاﻮﻨﺴﻟا ﰲ .
ﻚﻠﺗ نأ رﻮﺼﺘﻳ ﻻ ﻢﻬﻀﻌﺑو ،نﻮﻴﻣأ بﻮﻌﺸﻟا ﻩﺬﻫ ءﺎﻨﺑأ ﻦﻣ ﲑﺜﻛوّ
نوﺪﺗ نأ ﻦﻜﳝ ﺎ ﻖﻄﻨﻳ ﱵﻟا تارﺎﺒﻌﻟاّ .
ﺘﻛأ ءاﻮﺳ ،ﺪﺟﻮﺗ ﺔﻐﻠﻟﺎﻓ
ُِ
نﺎﺴﻧﻹﺎﻓ ،ﺐﺘﻜﺗ ﱂ مأ ﺖﺒُ
ﻲﻗﺮﻟا ﻦﻣ ﺔﻠﺣﺮﻣ ﰲ ﻻإ ةدﺎﻋ ﰐﺄﻳ ﻻ ﺔﻐﻠﻟا ﻦﻳوﺪﺗ ﻦﻜﻟو ،ﺔﻴﻣﻮﻴﻟا ﻪﺗﺎﻴﺣ ﰲ ﺔﻐﻠﻟا جﺎﺘﳛ يرﺎﻀﳊا .
3
ﺚﺤﺒﻟا ﺮﻣأ اﺬ ﻪﻴﺒﺷو ،ﺎﻴﺒﺴﻧ ﺔﺜﻳﺪﺣ ةﺮﻫﺎﻇ ﻮﻬﻓ ﺔﻐﻠﻟا ﰲ ﻲﻤﻠﻌﻟا ﺚﺤﺒﻟا ﺎﻣأ .
ﺔﻔﻠﺘﺨﳌا ﺔﻓﺮﻌﳌا عوﺮﻓ ﰲ ﻲﻤﻠﻌﻟا .
ﻓﺮﻌﳌا ﻦﻜﻟو ،ﺪﺟو ﺬﻨﻣ ﺲﻔﻨﺘﻳ نﺎﺴﻧﻹاُ ّ زﺎﻬﳉﺎﺑ ﺔﻴﻘﻴﻘﳊا ﺔّ
ﻞﺧاد ﰲ ﺔﻴﺟﻮﻟﻮﻴﺴﻓ تﺎﻴﻠﻤﻋ ﻦﻣ ﺎﻤ ﻂﺒﺗﺮﻳ ﺎﻣو ﲑﻓﺰﻟا ﺔﻴﻠﻤﻌﺑو ﻖﻴﻬﺸﻟا ﺔﻴﻠﻤﻌﺑو ﻲﺴﻔﻨﺘﻟاّ ّ ّ ﺎﻴﺒﺴﻧ ﺐﻳﺮﻗ ﺖﻗو ﺬﻨﻣ ﻲﻤﻠﻌﻟا ﺚﺤﺒﻟا ﺎ ﻰﺗأ ﱵﻟا ﻖﺋﺎﻘﳊا ﻦﻣ ﺪﻌﺗ نﺎﺴﻧﻹا ﻢﺴﺟ
ً ّ ُ
. نإ
ﻤﻠﻌﻟا ﻞﻴﻠﺤﺘﻟا ﻦﻜﻟو ،ﺔﻴﻣﻮﻴﻟا ﻪﺗﺎﻴﺣ ﰲ ﻪﻨﻣ دﺎﻓأو ﻪﺑ ﺲﺣأو ءﺎﳌا فﺮﻋ نﺎﺴﻧﻹاّ تﺎﻧﻮﻜﳌ ﻲّ
ﻦﻣ ﻞﻛ ةروﺮﻀﻟﺎﺑ ﻪﻓﺮﻌﻳ ﻻ ﻲﻤﻠﻋ ﻞﻤﻋ نﺎﺴﻧﻹا ﻢﺴﺟ ﰲ يﻮﻴﳊا ﻩرودو ﻪﺼﺋﺎﺼﺧو ءﺎﳌاّ ّ ّ ﻪﺑﺮﺸﻳ وأ ءﺎﳌا مﺪﺨﺘﺴﻳ .
ﻦﻜﻟو ،ﱐﺎﺴﻧﻹا ﻊﻤﺘا مﺪﻗ ﺔﳝﺪﻗ ﺔﻐﻠﻟﺎﻓ ،ﺔﻐﻠﻟا ﺮﻣأ اﺬ ﻪﻴﺒﺷو
ﺎﻴﺒﺴﻧ ﺚﻳﺪﺣ ﺮﻣأ ﻮﻬﻓ اﺬﻟو ،ﻲﻤﻠﻌﻟا مﺪﻘﺘﻟا رﺎﻃإ ﰲ ﻻإ ﺄﺸﻨﻳ ﱂ ﺔﻐﻠﻟا ﰲ ﻲﻤﻠﻌﻟا ﺚﺤﺒﻟاً ﰲ
نﺎﺴﻧﻹا ﺦﻳرﺎﺗ .
ﺎﻴﻧﺎﺛً : ﺔﻐﻠﻟا ﺔﻌﻴﺒﻃ
4
ﲏﺟ ﻦﺑا يﻮﻐﻠﻟا فﺮﻋ ﺪﻘﻟّ ّ .
) ﰱﻮﺘﳌاّ ﻫ392
ـ ( ﻪﺗرﺎﺒﻌﺑ ﺔﻐﻠﻟا
" : ﱪﻌﻳ تاﻮﺻأ ﺔﻐﻠﻟا ﺪﺣّ ّ
ﻢﻬﺿاﺮﻏأ ﻦﻋ مﻮﻗ ﻞﻛ ﺎ
."
ﻊﻣ ﻖﻔﺘﻳو ﺔﻐﻠﻟا ﻒﻳﺮﻌﺘﻟ ﺔﻴﺳﺎﺳﻷا ﺮﺻﺎﻨﻌﻟا ﻦﻤﻀﺘﻳ ﻒﻳﺮﻌﺘﻟا اﺬﻫو
ﻮﺼﻟا ﺔﻌﻴﺒﻄﻟا ﺢﺿﻮﻳ ﻮﻬﻓ ،ﺔﻐﻠﻟ ﺔﺜﻳﺪﳊا تﺎﻔﻳﺮﻌﺘﻟا ﻦﻣ ﲑﺜﻛّ ،تاﻮﺻأ ﺔﻐﻠﻟا نأ ﺪﻛﺆﻳو ﺔﻐﻠﻟ ﺔﻴﺗ
ﺔﺑﻮﺘﻜﻣ ةﺮﻫﺎﻇ ﺎﻫﺮﻫﻮﺟ ﰲ ﺔﻐﻠﻟا نأ ﻢﻫﻮﺘﻳ يﺬﻟا ﻊﺋﺎﺸﻟا ﺄﻄﳋا ﺪﻌﺒﺘﺴﻳ اﺬ ﻮﻫو .
ﺢﺿﻮﻳوّ
ﺮﺧﻵا ﺐﻧﺎﳉا ﻦﻣ ﺎﻬﺘﻔﻴﻇوو ﺐﻧﺎﺟ ﻦﻣ ﺔﻐﻠﻟا ﺔﻌﻴﺒﻃ ﲏﺟ ﻦﺑا ﻒﻳﺮﻌﺗ .
5
ﲎﻌﻣو ،زﻮﻣﺮﻟا ﻦﻣ مﺎﻈﻧ ﺔﻐﻠﻟا نأ ءﻲﺷ ﻞﻛ ﻞﺒﻗو ﻻوأ ﺔﻐﻠﻟ ﺔﺜﻳﺪﳊا تﺎﻔﻳﺮﻌﺘﻟا ﺢﺿﻮﺗوً ّ .
نأ اﺬﻫ ﺗ زﻮﻣﺮﻟا ﻦﻣ ﺔﻋﻮﻤﳎ ﻦﻣ نﻮﻜﺘﺗ ﺔﻐﻠﻟا ﻼﻣﺎﻜﺘﻣ ﺎﻣﺎﻈﻧ نﻮﻜُ
ً ً ّ
. زﻮﻣﺮﻟا ﻢﻈﻧ ﺮﺜﻛأ ﺔﻐﻠﻟاو
ﺔﻄﻴﺴﺑو ةدوﺪﳏ ﺎﻬﻨﻜﻟو ،ﺔﻴﺋﻮﺿ زﻮﻣر روﺮﳌا تارﺎﺷﺈﻓ ،اﺪﻴﻘﻌﺗو ﺎﺒﻴﻛﺮﺗ نﺎﺴﻧﻹا ﺎ ﻞﻣﺎﻌﺘﻳ ﱵﻟا .
زﻮﻣر ﺔﻴﺿﺎﻳﺮﻟا قﺮﻔﻟاو ﺔﻓﺎﺸﻜﻟاو شﻮﻴﳉا مﻼﻋأو ﻦﻔﺴﻟا ﻦﻣ ةردﺎﺼﻟا ﺔﻴﺋﻮﻀﻟا تارﺎﺷﻹاو ﻳأ ﺔﻄﻴﺴﺑ
ًﺎﻀ . ﺎﻀﻳأ ﺎﺈﻓ رﻮﻴﻄﻟا ﺎﻤﻴﺳ ﻻو ﺎﻬﻋاﻮﻧﺄﺑ تﺎﻧﻮﻴﳊا ﺎﻬﻘﻠﻄﺗ ﱵﻟا تﺎﺤﻴﺼﻟا ﺎﻣأً
ﺔﻄﻴﺴﺑو ةدوﺪﳏ .
ﺎﻬﻨﻜﻟو زﻮﻣﺮﻟا ﻦﻣ دﺪﻋ ﻰﻠﻋ مﻮﻘﺗ ﱵﻟا ﺔﻐﻠﻟﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺘﻳ ﻩﺪﺣو نﺎﺴﻧﻹا ﻦﻜﻟو
اﺪﻘﻌﻣ ﺎﺒﻛﺮﻣ ﺎﻣﺎﻈﻧ نﻮﻜﺗ
ً ً ّ
. ةدوﺪﳏ نﺎﺴﻧﻹا ﺪﻨﻋ ﻖﻄﻨﻟا ءﺎﻀﻋأ ﻦﻋ رﺪﺼﺗ ﱵﻟا تاﻮﺻﻷا
ﱰﺸﺗ تﺎﻐﻠﻟاو ،ﺎﻴﺒﺴﻧً ﻦﻣ دﺪﻋ ﻦﻣ ﺪﻴﻔﺗ ﺔﻴﻧﺎﺴﻧﻹا تﺎﻐﻠﻟا ﺮﺜﻛأو ،تاﻮﺻﻷا ﻦﻣ ﲑﺜﻛ ﰲ ك
نﻮﻜﺘﻓ ةﲑﺜﻛ ﺎﻗﺎﺴﻧأ ﺬﺨﺘﺗ ةدوﺪﶈا تاﻮﺻﻷا ﻩﺬﻫ ﻦﻜﻟو ،ﺎﺗﻮﺻ ﲔﻌﺑرأ ﻦﻋ ﻞﻘﻳ تاﻮﺻﻷاً ﺔﺌﻴﺒﻟا ﰲ ﺎﻬﻴﻠﻋ ﺎﻓرﺎﻌﺘﻣ تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ ةﺪﻋ تﺎﻤﻠﻜﻟا ﻩﺬﻫ ﺬﺨﺘﺗو ،ةﺪﺣاﻮﻟا ﺔﻐﻠﻟا ﰲ تﺎﻤﻠﻜﻟا فﻻآ ﱪﻌﺗو ،ﻞﻤﳉا ﲔﻳﻼﻣ نﻮﻜﺘﻓ ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا ﱐﺎﺴﻧﻹا ﺮﻜﻔﻟاو ﺔﻴﻧﺎﺴﻧﻹا ةرﺎﻀﳊا ﻦﻋ ﻚﻟﺬﺑ
. اﺬﻟو
ﺪﻨﻋو نﺎﺴﻧﻹا ﺪﻨﻋ ةدﻮﺟﻮﳌا ىﺮﺧﻷا ﺔﻄﻴﺴﺒﻟا لﺎﺼﺗﻻا ﻢﻈﻧ ﻦﻋ ﻒﻠﺘﲣ ﺔﻴﻧﺎﺴﻧﻹا ﺔﻐﻠﻟﺎﻓ زﻮﻣﺮﻟا ﻦﻣ ﺪﻘﻌﻣ ﺐﻛﺮﻣ مﺎﻈﻧ ﺔﻴﻧﺎﺴﻧﻹا ﺔﻐﻠﻟا نأ ﰲ ناﻮﻴﳊا .
6
ا ﻊﻗاﻮﻟا ﰲ ﺎﳍﻮﻟﺪﲟ ﺎﻬﻄﺑﺮﺗ ﺔﻴﻌﻴﺒﻃ ﺔﻴﺗاذ ﺔﻤﻴﻗ ﻞﻤﲢ ﻻ ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا زﻮﻣﺮﻟا نإ .
ﻲﺟرﺎﳋ
ﺔﻤﻠﻛ ﲔﺑ ﺔﻗﻼﻋ ﺔﻳأ كﺎﻨﻫ ﺖﺴﻴﻠﻓ
"
نﺎﺼﺣ "
نﺎﺼﳊا ﻢﺴﺟ تﺎﻧﻮﻜﻣوّ .
ﻂﻘﻓ ﺔﻨﻣﺎﻛ ﺔﻗﻼﻌﻟاو
ناﻮﻴﳊا ﻚﻟﺬﻟ ﺎﲰا ﺔﻤﻠﻜﻟا ﻩﺬﻫ ماﺪﺨﺘﺳا ﻰﻠﻋ ﺖﺤﻠﻄﺻا ﱵﻟا ﺔﻴﻧﺎﺴﻧﻹا ﺔﺟﺎﳊا ﺪﻨﻋ .
ﲎﻌﻣو
ﲔﺑ ﻦﺋﺎﻜﻟا قﺎﻔﺗﻻا ﻚﻟذ ﻰﻠﻋ مﻮﻘﺗ يأ فﺮﻌﻟا ﻰﻠﻋ مﻮﻘﺗ ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا زﻮﻣﺮﻟا ﻩﺬﻫ ﺔﻤﻴﻗ نأ اﺬﻫْ ا فاﺮﻃﻷا ﻞﻣﺎﻌﺘﻟا ﰲ ﺎﻬﻣﺪﺨﺘﺴﺗ ﱵﻟ
. ﺔﻋﺎﻤﳉا رﺎﻃإ ﰲ لﺎﺼﺗا ﻞﺋﺎﺳو ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا زﻮﻣﺮﻟﺎﻓ اﺬﻟو
ةﺪﺣاﻮﻟا ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا .
ﺎﻬﻤﻴﻘﺑ ﺔﺒﻛﺮﳌا ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا زﻮﻣﺮﻟا ﻩﺬﻫ ماﺪﺨﺘﺳا دﻮﺟو ﻰﻠﻋ مﻼﻜﻟا ﺔﻴﻠﻤﻋ مﻮﻘﺗو
ﺎﻬﻴﻨﻌﻳ ﱵﻟا ﺎﻬﺘﻟﻻد ﱃإ ﻞﻘﻌﻟا ﰲ زﻮﻣﺮﻟا ﻩﺬﻫ ﺔﲨﺮﺗ ﻰﻠﻋ قﺎﻔﺗا كﺎﻨﻫ ىﺮﺧأ ةرﺎﺒﻌﺑو ،ﺔﻴﻓﺮﻌﻟا ثﺪﺤﺘﳌا ئرﺎﻘﻟا وأ ﻊﻤﺘﺴﳌا ﺎﻬﻤﻬﻔﻴﻓ ﺐﺗﺎﻜﻟا وأ
.
ﺎﺜﻟﺎﺛ ﻊﻤﺘﺠﻤﻟاو دﺮﻔﻟا ﻦﻴﺑ مﻼﻜﻟا ﺔﻴﻠﻤﻋ ً :
7
،ﺔﻋﻮﻤﺴﻣ وأ ﺔﻴﺋﺮﻣ ﺔﻴﻠﺧاد وأ ﺔﻴﺟرﺎﺧ تاﺮﺛﺆﻣ دﻮﺟو ﺔﺠﻴﺘﻧ ﻢﺘﺗ مﻼﻜﻟا ﺔﻴﻠﻤﻋ نإ .
ﻩﺬﻫ ﺎﻫروﺪﺑ ﻞﺳﱰﻓ ﻖﻄﻨﻟا ءﺎﻀﻋأ ﱃإ ﻩﺮﻣاوأ رﺪﺼﻴﻓ ﻢﻠﻜﺘﻤﻠﻟ ﱯﺼﻌﻟا زﺎﻬﳉا ﺎﳍ ﺐﻴﺠﺘﺴﻳ
،ﺔﻴﺗﻮﺻ تﺎﺟﻮﻣ ﻞﻜﺷ ﻰﻠﻋ ﺮﻣاوﻷا ﻊﻤﺴﻟا ءﺎﻀﻋأ ﺎﻫﺎﻘﻠﺘﺘﻓ ءاﻮﳍا ﰲ تﺎﺟﻮﳌا ﻩﺬﻫ ﻲﻀﲤو
،ﻖﻄﻨﻟا ءﺎﻀﻋأ ﱃإ ﻚﻟذ ﺪﻌﺑ ﻩﺮﻣاوأ رﺪﺼﻳ ﺪﻗو ،ﱯﺼﻌﻟا زﺎﻬﳉا ﱃإ ﺎﻫﺎﻳإ ﺔﻠﻗﺎﻧ ﻲﻘﻠﺘﳌا ﺪﻨﻋ مﻼﻜﻟا ﺔﻴﻠﻤﻋ ثﺪﲢ اﺬﻜﻫو .
تﺎﻴﻠﻤﻌﻟﺎﻓ ،مﻼﻜﻟا ﺔﻴﻠﻤﻋ ﺚﺤﺒﺑ ﻢﺘ تﺎﺼﺼﲣ ةﺪﻋ كﺎﻨﻫو
ﻢﻠﻋ ﰲ ﺚﲝ عﻮﺿﻮﻣ ﻲﻘﻠﺘﳌاو ثﺪﺤﺘﳌا ﺪﻨﻋ ﺔﻴﻠﻘﻌﻟا ﺬﺧآ ﺪﻳﺪﺟ ﺺﺼﲣ ﻮﻫو ،ﻲﺴﻔﻨﻟا ﺔﻐﻠﻟا
لﻼﻘﺘﺳﻻا ﰲ .
ثﺪﺤﺘﳌا ﻦﻣ ةﺮﻜﻔﻟا ﺖﻠﻘﻧ ﱵﻟا ﺔﻴﺗﻮﺼﻟا زﻮﻣﺮﻟا ﻚﻠﺗ ﺚﺤﺒﻳ ﻮﻬﻓ ﺔﻐﻠﻟا ﻢﻠﻋ ﺎﻣأ
ﻦﻳﻮﻜﺗ ﺔﻴﻔﻴﻛو ،ﺔﻐﻠﻟا ﻚﻠﺗ ﰲ تﺎﻤﻠﻜﻠﻟ ﺔﻴﺗﻮﺼﻟا زﻮﻣﺮﻟا ﻩﺬﻫ ﻦﻳﻮﻜﺗ ﺔﻴﻔﻴﻛ ﺚﺤﺒﻳو ﻲﻘﻠﺘﳌا ﱃإ ﲢ يﺬﻟا ﲎﻌﳌﺎﺑ اﺬﻫ ﻞﻛ يﻮﻐﻠﻟا ﺚﺤﺒﻟا ﻂﺑﺮﻳو ،ﻞﻤﺠﻠﻟ تﺎﻤﻠﻜﻟا زﻮﻣﺮﻟا ﻩﺬﻫ ﻪﻠﻤ
. اﺬﻫ ﻰﻠﻋو
مﺎﻈﻧ كﺎﻨﻫ ﺲﻴﻠﻓ ،ﺔﻐﻠﻟ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟﻻا ﻊﺑﺎﻄﻟا ﺢﻀﺘﻳ ﺎﻨﻫو ،ﻊﻤﺘﳎ دﻮﺟو طﱰﺸﻳ ﺔﻐﻠﻟا دﻮﺟﻮﻓ ﺎﻓﺪﻫ ﺖﺴﻴﻟ ﺔﻐﻠﻟﺎﻓ ﻪﺑ ﻞﻣﺎﻌﺘﺗو ﻪﻣﺪﺨﺘﺴﺗ ﺔﻴﻧﺎﺴﻧإ ﺔﻋﺎﲨ ﻦﻋ ﻼﺼﻔﻨﻣ ﺪﺟﻮﻳ نأ ﻦﻜﳝ يﻮﻐﻟ ﺔﻴﻧﺎﺴﻧﻹا ﺔﻋﺎﻤﳉا داﺮﻓأ ﲔﺑ ﻞﺻاﻮﺘﻠﻟ ﺔﻠﻴﺳو ﻲﻫ ﺎﳕإو ،ﺎاذ ﰲ .
اﻮﻟا دﺮﻔﻟا نإ ﰲ كرﺎﺸﻳ ﺪﺣ
ﻒﻠﺘﲣ دﺮﻔﻟا ﺎﻬﺸﻴﻌﻳ ﱵﻟا ﺔﻴﻣﻼﻜﻟا ﻒﻗاﻮﳌا فﻼﺘﺧﺎﺑو ،ةﺎﻴﳊا ﻒﻗاﻮﻣ ﰲ مﻼﻜﻟا ﺔﻴﻠﻤﻋ ﺔﻐﻠﻟا ماﺪﺨﺘﺳا ﰲ ﻪﺘﻛرﺎﺸﻣ .
ةﺮﻫﺎﻇ ﺎﻬﻔﺻﻮﺑ ﺔﻐﻠﻟا ﲔﺑ ﺰﻴﳝ نأ يروﺮﻀﻟا ﻦﻣ ﺚﺣﺎﺒﻟا ﺪﳚ ﺎﻨﻫو
ﻒﻗاﻮﳌا فﻼﺘﺧﺎﺑو داﺮﻓﻷا فﻼﺘﺧﺎﺑ ﻒﻠﺘﳜ رﺎﺒﺘﻋﺎﺑ ﺎﳍ يدﺮﻔﻟا ماﺪﺨﺘﺳﻻاو ﺔﻴﻋﺎﻤﺘﺟا ﻟا ﺔﻐﻠﻟا ﺎﻬﻴﻓ نﻮﻣﺪﺨﺘﺴﻳ ﱵﻟا ﺔﻴﻣﻼﻜ .
8
ﲑﺳﻮﺳ يد يﺮﺴﻳﻮﺴﻟا يﻮﻐﻠﻟا ﺰﻴﻣ ﺪﻘﻟ .
"
de Saussure
"
تﺎﺤﻠﻄﺼﻣ ﺔﺛﻼﺛ ﲔﺑ
تﺎﺤﻠﻄﺼﻣ ﻲﻫو ،ﺔﻐﻠﻟا ﺔﻳﺮﻈﻧ ﰲ ﺔﻴﺳﺎﺳأ
"
Langue
"
ﺔﻴﺑﺮﻌﻟا ﺔﻐﻠﻟا ﻞﺜﻣ ةﺪﺣاﻮﻟا ﺔﻐﻠﻟا ﲏﻌﻳو
و ،ﻩﺮﺧآ ﱃإ ﺔﻳﺰﻴﻠﳒﻻا ﺔﻐﻠﻟا وأ ﺔﻴﺴﻧﺮﻔﻟا ﺔﻐﻠﻟا وأ
"
Parole
"
ﻻا وأ مﻼﻜﻟا ﲏﻌﺗو ماﺪﺨﺘﺳ
و ،دﺮﻔﻟا ﺪﻨﻋ ةﺪﺣاﻮﻟا ﺔﻐﻠﻟ يدﺮﻔﻟا
"
Langage
"
مﺎﻋ ﺔﻔﺼﺑ نﺎﺴﻧﻹا ﺪﻨﻋ ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا ةرﺪﻘﻟا .
اﺬﳍو
ﱃإ ﺔﻐﻠﻟ يدﺮﻔﻟا ماﺪﺨﺘﺳﻻا زوﺎﺠﺘﻳ يﻮﻐﻠﻟا ﺚﺤﺒﻟﺎﻓ ،ﺮﺻﺎﻌﳌا يﻮﻐﻠﻟا ﺚﺤﺒﻟا ﰲ ﺔﻴﳘأ ﺰﻴﻴﻤﺘﻟا ﻟا نﺎﺴﻧﻹﺎﻓ ،ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا ﺔﻋﺎﻤﳉا داﺮﻓأ ﺪﻨﻋ ﺔﻛﱰﺸﳌا ﺔﻣﺎﻌﻟا ﺎﻫدﺎﻌﺑأ ﰲ ﺔﻐﻠﻟا ةﺮﻫﺎﻇ ﰐوُأ ﺎﻤﻬﻣ ﺪﺣاﻮَ ِ
يﺬﻟا ﻢﺠﻌﳌا ﻞﻛ مﺪﺨﺘﺴﻳ ﻻ ﺔﺑﺎﺘﻜﻟا بﻮﻠﺳأ ﰲ ﻊﻳﻮﻨﺘﻟاو ﺔﻴﻧﺎﺴﻠﻟا ةرﺪﻘﻟاو ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا ةرﺎﻬﳌا ﻦﻣ ﺒﻟا تﺎﻧﺎﻜﻣإ ﻞﻛ ﻦﻣ ﺪﻴﻔﻳ ﻻو ﻪﺘﻐﻟ ﻪﻓﺮﻌﺗ ﺔﻐﻠﻟا ﺐﺘﻜﻳ وأ ثﺪﺤﺘﻳ ﺎﻣﺪﻨﻋ ﻪﻟ ﺔﺣﺎﺘﳌا ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا ﺔﻴﻨُ
.
ﺎﻬﻴﻠﺗ ﺔﻠﺣﺮﻣ دﺮﳎ ﻮﻫ ﺪﺣاﻮﻟا دﺮﻔﻟا ﺪﻨﻋ يﻮﻐﻠﻟا ماﺪﺨﺘﺳﻻا ﺚﲝ نإوّ ﻞﺼﻳ ﱴﺣ ةﲑﺜﻛ ﻞﺣاﺮﻣ
ﺑ فﺮﻌﺗ ﱃإ يﻮﻐﻠﻟا ءادﻷا ﲔﺑ ﺢﺿاو قﺮﻓ كﺎﻨﻫو ،ﺚﺤﺒﻟا ﻊﺿﻮﻣ ﺔﻐﻠﻟا ﺔﻴﻨُ
"
Performance
"
ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا ةءﺎﻔﻜﻟا وأ ﺔﻜﻠﳌاا ﲔﺑو ﺎﻴﺒﺴﻧ دوﺪﳏ ﻮﻫو دﺮﻔﻟا ﺪﻨﻋ
"
Competence
"
ﻢﻬﻔﻳ ﱴﺣ ﻪﻳﺪﻟ
ﺒﻟا رﺎﻃإ ﰲ ﺔﻨﻜﳑ ﺎﻬﻨﻜﻟو ،ﻞﺒﻗ ﻦﻣ ﺎﻬﻌﻤﺴﻳ ﱂ ةﺪﻳﺪﺟ ﻼﲨ نﻮﻜﻳ نأو ﻦﻳﺮﺧﻵا
ُ ّ
ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا ﺔﻴﻨ
ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا ﺔﻋﺎﻤﳉا ءﺎﻨﺑأ ﺪﻨﻋ ﺔﻨﻣﺎﻜﻟا .
ﺎﳕإو ﻪﻨﻴﻌﺑ دﺮﻓ ﺪﻨﻋ يﻮﻐﻠﻟا ءادﻷا ﺚﺣﺎﺒﻟا ﻲﻔﺘﻜﻳ ﻻ اﺬﻟو
داﺮﻓﻷا دﺎﺣآ ماﺪﺨﺘﺳا ءارو ﺔﻨﻣﺎﻜﻟا ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا ﺔﻴﻨﺒﻟا ﺚﲝ ﱃإ ﻩزوﺎﺠﺘﻳ نأ ﻪﻴﻠﻋ .
ﲔﺑ ﺰﻴﻴﻤﺘﻟا ﺪﻌﻳو
ﻲﻜﺴﻣﻮﺷ ﺪﻨﻋ ﺔﻐﻠﻟا ﺔﻳﺮﻈﻧ ﰲ ﺔﻳﻮﻐﻠﻟا ﺔﻳﺎﻔﻜﻟاو يﻮﻐﻠﻟا ءادﻷا
"
Chomsky
"
يد يأﺮﻟ اﺮﻳﻮﻄﺗ
مﻼﻜﻟاو ﺔﻐﻠﻟا ﰲ ﲑﺳﻮﺳ .
تادﺮﻔﻤﻟا :
حﺎﺗأَ ﺢﻴﺘﻳ ُ ُِ – ) ح ي ت (
(sülâsi mezid rubâi/if’âl babı); “vermek, bahşetmek”
ﻞﺧاﺪﺘﻣِ ُ ) ل خ د
(
“iç içe geçen, kaynaşan”
(ism-i fâil);
رﺎﺛَأَ ﲑﺜﻳ – ) ُ ُِ
ر و ث (
(sülâsi mezid rubâi/if’âl babı); “ortaya atmak, çıkarmak”
ىﺪﻣ ﻰﻠﻋَ َ )
ى د م (
(kalıp kullanım); “boyunca”
ﺔﻴﻀﻗِّ َ ) ى ض ق
(
(isim); “mesele, problem, mevzu”
حﺮﻃَ ََ
حﺮﻄﻳ ُ َ َ – ) ح ر ط (
“ortaya atmak, ele almak”
(sülâsi mücerred/III. bab);
ﺔﻏﺮﻔﳌا ةﺮﺋاﺪﻟاَﱠَ ِ ّ )
ر و د / غ ر ف (
(kalıp kullanım/sıfat tam.); “kısır döngü, fasit daire”
تﻻؤﺎﺴﺘﻟاُ ﱠ )
ل أ س (
(kurallı dişil çoğul); “sorular, sorgulamalar”
مزﻼﺘﻟاُ َ ) م ز ل (
(masdar); “ayrılmazlık, bağlılık, yapışma”
سرﺎﻣَ َ سرﺎﳝ ُ ِ ُ – ) س ر م (
(sülâsi mezid rubâi/mufâale); “uygulamak, kullanmak”
ﻲﻗﺮﻟاِّﱡ ) ى ق ر (
(isim/masdar); “yükselme, gelişme, ilerleme”
ﺔﻴﻠﻤﻌﻟا
ُﱠََِ
) ل م ع (
(ism-i meful/kalıp kullanım); “iş, eylem, işlem”
ﻖﻴﻬﱠﺸﻟاُ ِ ) ﻫ ش ـ ق (
(isim/masdar); “nefes alma”
ﲑﻓﺰﻟا ) ُ ﱠ ر ف ز (
(isim/masdar); “soluma, nefes alıp verme”
ﺔﻴﺟﻮﻟﻮﻴﺴﻔﻟا
ُّ ْ ِ اُ )
ﺎﻴﺋﺎﺒﻔﻟأ ﺮﻈﻧ
ً(
(yabancı kelime/sıfat); “fizyolojik”
ﻤُﻟاْ
تﺎﻧﻮﻜُ ﱢَ
) ن و ك (
(ism-i fâil/kurallı dişil çoğul); “bileşenler, parçalar, unsurlar”
