Hipertansiyon ve Ventriküler Aritmiler
Hipertansiyonda sol ventrikül hipertrofisine (SVH) ba¤l› olarak ventriküler aritmi (VA) ve bununla iliflkili olarak ani ölüm riski artmaktad›r (1-3). Framingham Çal›flmas›’nda hem EKG hem de ekokardiyografik olarak SVH saptanan hastalarda VA’ya ba¤l› ani ölüm riskinde 2-4 kat art›fl oldu¤u saptanm›flt›r (4). Hipertansiyonda SVH’nin VA yönünden ba¤›ms›z bir risk faktörü oldu¤u kabul edilmektedir (5-6).
Aritmi s›kl›¤›n›n artmas› mortalite ile yak›ndan iliflki-lidir. Örne¤in SVH olan Lown 3 ve üzeri VA’s› veya “non-sustained” (süreksiz) ventriküler taflikardisi olan hipertansif hastalarda; bu özelliklerin mortalite ve ani ölümle iliflkili oldu¤u gösterilmifltir (7). Ayr›ca 65 yafl›n üzerinde sol ventrikül kitle indeksi (SVK‹) ile kardiyak mortalite aras›nda da ba¤lant› bulunmufltur (8).
Sol ventrikül hipertrofisinde aritmilere neden olan elektrofizyolojik mekanizmalar tam olarak bilinme-mekle beraber çeflitli hipotetik mekanizmalar öne sü-rülmektedir. Miyositin genifllemesi ile miyokardiyal yap›n›n ve hücresel ba¤lant›lar›n de¤iflmesi sonucu miyokardiyal ileti h›z› azal›r. Ayr›ca hipertrofide geli-flen fibrotik alanlar iletimi bozarak reentry ve ektopik impuls oluflmas›na neden olabilir. Aksiyon potansiyel süresindeki dispersiyonun art›fl› ve mekanik yüklen-me de ayr›ca aritmi oluflumuna katk›da bulunabilir.
Dergimizde bu say›da yay›nlanan “Sol Ventrikül Hipertrofisi Hipertansif Hastalarda Ventriküler Aritmi S›kl›¤›n› Art›r›yor” bafll›kl› makalede (9) hipertansif hastalarda SVH ve sol ventrikül geometrik yap›s› ile aritmi riski ve QT dispersiyonu aras›ndaki iliflki araflt›-r›lm›flt›r. Çal›flmaya 80 hasta al›nm›flt›r. Sol ventrikül hipertrofisi olan hipertansif hastalarda VA s›kl›¤› SVH’si olmayan hipertansiflere göre yüksektir. Sol ventrikül kitle indeksi ile aritmi s›kl›¤› aras›nda pozitif korelasyon bulunmufltur. Bu çal›flmada SVH olan has-talarda olmayanlara göre Lown 2 ve üzeri VA s›kl›¤› 8 kat daha fazlad›r. Ayr›ca çal›flmada sol ventrikül ge-ometrisi: konsantrik SVH, konsantrik “remodeling” (KR) ve normal sol ventrikül geometrisi (NG) olarak
üç grupta incelenmifltir. Gerek VA s›kl›¤› (Lown 2 ve üzeri ) gerekse QT ve QTc dispersiyonu konsantrik SVH’de di¤er iki gruba göre daha uzundur. Özellikle normal geometrili gruba göre anlaml› olarak yüksek-tir. Sol ventrikül kitle indeksi ve VA (Lown 2 ve üze-ri) ve QTd aras›nda pozitif korelasyon vard›r (s›ras›yla r = 0.59, p = 0.001 ve r = 0.33, p = 0.007). Böylece çal›flmada özellikle konsantrik SVH olan hipertansif-lerde QTd’nin artt›¤› ve ciddi VA’nin daha s›k görül-dü¤ü vurgulanm›flt›r.
Ancak bu çal›flmada ventrikül geometrisi olarak eksantrik hipertrofi al›nmam›flt›r. Oysa hipertansif hastalar›n bir k›sm›nda sol ventrikül kitle indeksi (SVK‹) artm›fl ancak rölatif duvar kal›nl›¤› (RDK) nor-mal olabilir. Bu tip geometriye de eksantrik hipertro-fi denmektedir. Bu çal›flmada bu geometriye sahip hastalar yoktur. Oysa bir çal›flmada eksantrik hipert-rofi grubunda geç potansiyellerin ve VA (Lown 2 ve üzeri) prevalans›n›n, konsantrik hipertrofi ve di¤er gruplara göre artm›fl oldu¤u saptanm›flt›r (10). Buna karfl›n di¤er bir çal›flmada konsantrik ve eksantrik hi-pertrofi gruplar› aras›nda geç potansiyeller ve VA s›k-l›¤› benzer bulunmufltur (11). Bu konunun ayd›nlat›l-mas› aç›s›ndan eksantrik hipertrofili hastalarda çal›fl-maya al›nmas› uygun olurdu.
Ayr›ca bu çal›flmada (9) sa¤l›kl› kontrol grubu yoktur. Hastalar›n semptomatik aritmi ve aritmik olay s›kl›¤›n›n bilinmemesi de di¤er bir s›n›rl›l›kt›r. Çal›flma grubundaki hipertansif hastalar›n özellikle orta ve uzun dönem takip edilmesi (semptomlar ve ani ölüm aç›s›ndan) bu konuya daha fazla ›fl›k tutacakt›r. Bu konu ile ilgili bizim yapt›¤›m›z bir çal›flmada; Ko-roner arter hastal›¤› ve sol ventrikül sistolik disfonksi-yonu olmayan hipertansif 99 hastada SVH’si olmas›-n›n 24 saatlik EKG’de ciddi VA s›kl›¤›n› art›rd›¤›n› tes-pit ettik (12). Sol ventrikül hipertrofide QTc dispersiyo-nunda art›fl (bu say›daki çal›flmaya benzer olarak) olup, en az 2 faktör geç potansiyel s›kl›¤› fazlayd›. Kalp h›z› de¤iflkenli¤i aç›s›ndan ise hipertrofinin bir rolünü saptayamad›k. Böylece SVH olan hipertansif hastalar-da basit bir yöntem olan QTc dispersiyonunhastalar-daki art›fl ve geç potansiyellerin varl›¤› riskli VA yönünden yak›n takibi gerektirmekteydi (12).
Yaz›flma Adresi: Prof. Dr.Sema Güneri Dokuz Eylül Üniversitesi T›p Fakültesi, Kardiyoloji AD, ‹zmir
ED‹TÖRYEL YORUM
Sonuç olarak derginin bu say›s›ndaki çal›flmaya ve literatürdeki di¤er çal›flmalara dayanarak hipertansi-yonda SVH’nin araflt›r›lmas› önemlidir. Hipertrofi sap-tanan hastalarda VA’lar aç›s›ndan noninvazif incele-meler (Holter EKG, QT dispersiyonu veya geç potansi-yeller gibi) yap›lmal›d›r. Özellikle konsantrik hipertrofisi ve ciddi ventriküler aritmileri olan hastalar yak›ndan ta-kip edilmelidir. Uygun antihipertansif tedavi VA s›kl›¤›-n›n azalmas› aç›s›ndan da yararl› olabilir (13).
Dr.Sema Güneri
Dokuz Eylül Üniversitesi T›p Fakültesi,
Kardiyoloji Anabilim Dal›, ‹zmir
Kaynaklar
1. Kannel WB. Left ventricular hypertrophy as a risk fac-tor in arterial hypertension. Eur Heart J 1992; 13 suppl D: 82-3.
2. Krezesinski JM, Rorive G, Cauwenberge H. Hyperten-sion and left ventricular hypertrophy. Acta Cardiol 1996; LI 2 : 143-54.
3. Messerli FH, Grodzicki T. Hypertension, left ventricular hypertrophy, ventricular arrythmias and sudden de-ath. Eur Heart J 1992; 13 (suppl D): 66-9.
4. Levy D, Anderson KH, Savage DD. Risk of ventricular arrythmias in left ventricular hypertrophy. The Fra-mingham Heart Study. Am J Cardiol 1987; 60: 560-5. 5. Mc Lenachan JM, Henderson E, Morris KL, Dargie HJ. Ventricular arrhythmias in patients with hypertensive
left ventricular hypertrophy. N Eng J Med 1987; 317: 787-92.
6. Frimm C, Trezza B, Gruppi C, Medeiros C, Curi M, Kri-eger E. Left ventricular hypertrophy predicts outcome of hypertension regardless of the type of ventricular arrhythmia present. J Hum Hypertens 1999; 13: 617-23. 7. Pringle SD, Dunn FG, Macfarlene PW et al. Significan-ce of ventricular arrhythmias in systemic hypertension with left ventricular hypertrophy. Am J Cardiol 1992; 69: 913-7.
8. Galinier M, Balanescu S, Fourcade J et al. Prognostic value of arrhythmogenic markers in systemic hyper-tension. Eur Heart J 1997; 18: 1484-91.
9. Özdemir A, Telli HH, Temizhan A., ve ark. Sol vent-rikül hipertrofisi hipertansif hastalarda ventvent-riküler arit-mi s›kl›¤›n› artt›r›yor. Anadolu Kardiyol Derg 2002; 4: 293-9.
10. Franchi F, Michelucci A, Padetti L. Arrhythmogenicity in left ventricular hypertrophy in mild to moderate ar-terial hypertension. G. ‹tal Cardiol 1992; 22: 905-18. 11. Pinho C, Dias DL, Figueiredo MJ. Correlation between ventricular arrhythmia and geometric remodelling of the left ventricle in arterial hypertension. Arg Bras Car-diol 1993; 61: 225-8.
12. Akdeniz B, Güneri S, Badak Ö, Aslan A, Tamc› B. Hipertansiyon ve sol ventrikül hipertrofisinde vent-riküler aritmi riski ve non invazif aritmi göstergeleri ile iliflkisi. Anadolu Kardiyol Derg 2002; 2: 121-9. 13. Gürgün C, Nalbantgil S, Nalbantgil ‹, Zoghi M et al.
Ef-fect of antihypertensive treatment on the prevelance of ventricular arrhythmias among patients with isolated systolic hypertension without left ventricular hypert-rophy. Curr Ther Res Clin Exp 2002; 63: 27 – 32.
301
Sema Güneri Hipertansiyon ve Ventriküler Aritmiler Anadolu Kardiyol Derg
