Ders 13
Dersin Konusu: ՍԾԱԿԱՆՆԵՐ (SIFATLAR)
ՍԾԱԿԱՆՆԵՐ
Ermenicede սծականներ:
İsmi nitelemek için kullanılırlar. Bu durumda niteledikleri ismin önüne getirilirler.
Օրինակ՝
Կարմիր գլխարկ => kırmızı şapka
Koşaç fiilli cümlelerde tümleç olarak kullanılır.
Օրինակ՝
Ապուրը համեղ է :
Çorba lezzetlidir.
Fiil niteleyicisi olarak, yani zarf işlevi üstlenerek, bir eylemin gerçekleştirilme şeklini gösterir.
Օրինակ՝
Երեխաները շատ լավ են պարում:
Çocuklar çok iyi dans ediyorlar.
Her üç kullanımda da սծականներ yapı değişikliğine uğramazlar. Sadece, bir kişi ya da nesneyi belirtmek için tek başlarına kullanıldıklarında isim işlevi kazandıkları için tanımlık, iyelik belirten – , - , -ս դ ն sonekler, isim çekim eki ve çoğul eki alabilirler.
“Լավերով” (iyilerle) örneğinde olduğu gibi.
Սծականներ tek başına kullanılarak genel bir grubu belirttiği zaman çoğul halde kullanılır. “երիտասարդները” (gençler) örneğinde olduğu gibi.
Համեմատության աստիճաններ
Համեմատության աստիճաններ iki nesne ya da eylem karşılaştırılırken kullanılır.
Ermenicede karşılaştırma “ավելի + sıfat” ya da “պակաս + sıfat”
kombinasyonuyla yapılır.
Օրինակ՝
Ավելի խելացի => daha akıllı
Պակաս խելացի => daha az akıllı
Karşılaştırma yaparken քան (göre) kelimesi kullanılabilir.
Օրինակ՝
, :
Մանեն ավելի գեղեցիկ է քան Աննան
Mane, Anna’ya göre daha güzeldir.
Karşılaştırma yaparken գործիական հոլով'a ait “-ից” eki de kullanılabilir. Bu durumda ավելի kelimesi çıkarılabilir.
Օրինակ՝
Մանեն Աննայից գեղեցիկ է :
Mane Anna’dan güzeldir.
Ermenicede üstünlük bildirmek için “անենա-” öneki ya da “ամենից”
kelimesi kullanılır.
Օրինակ՝
Ամենանոր ամնենից նոր = en yeni /
Bazı sıfatlar üstünlük bildirmek için –գույն soneki alırlar. Ancak günlük konuşmada bu sonekin kullanımı tercih edilmez.
Օրինակ՝
Լավագույն = en iyi
Üstünlük bildiren bir kullanımla belirtilen bir ismin sonuna tanımlık getirilir.
Օրինակ՝
/ /
Մեծ քաղաք ավելի մեծ քաղաք ամենամեծ քաղաքը
Büyük şehir / daha büyük şehir / en büyük şehir
Bazı sıfatlar ve zıt anlamlıları
մեծ - փոքր büyük - küçük
ուժեղ - թույլ güçlü - zayıf
նոր - հին eski - yeni
երիտասարդ - ծեր genç - yaşlı
ազնիվ - անազնիվ namuslu -
namussuz
զգույշ - անզգույշ dikkatli -
dikkatsiz
երկար - կարճ uzun - kısa
բարձր - ցածր yüksek - alçak
բարձրահասակ - ցածրահասակ uzun boylu - kısa boylu
աշխատասեր - ծույլ çalışkan -
tembel
առատաձեռն - ժլատ cömert - cimri
գեղեցիկ - տգեղ güzel - çirkin
նիհար - գեր zayıf -
şişman
բարակ - հաստ ince - kalın
հեշտ - դժվար kolay - zor
թափթփված - կոկիկ pasaklı -
titiz
թուխ - խարտյաշ esmer - sarışın
էժան - թանկ ucuz -
pahalı
