Ders 14 Dersin Konusu:

(1)

Ders 14

Dersin Konusu: ՀՈԼՈՎՈՒՄՆԵՐ (İSİM ÇEKİM EKLERİ)

ՀՈԼՈՎՈՒՄՆԵՐ

(İsim Çekim Ekleri)

İsimler çekimlenirken սեռական հոլով eki alabilirler, yapısal olarak değişebilirler ya da hem սեռական հոլով eki alıp hem yapısal değişikliğe maruz kalabilirler. Çekim sırasında սեռական հոլով temel alındığı için – ի çekimi, - ու çekimi, - որ çekimi gibi adlarla սեռական հոլով’da aldıkları ekin adıyla anılırlar. En sık kullanılan çekimler şunlardır:

 - ի çekimi

En çok kullanılan isim çekim ekidir. Ermenicede pek çok özel ve cins isim, isimleşmiş sıfatlar, edatlar, sayılar ve zamirler bu ekle çekimlenirler.

Օրինակ՝

Սեղան => սեղանի

Ծառ => ծառի

Յոթը => յոթի

Մեջը => մեջի

Փարիզ => Փարիզի

 - ու çekimi

(2)

 - ի ile biten pek çok isim:

Օրինակ՝

Ոսկի => ոսկու

Ուսուցչուհի => ուսուցչուհու

 Tüm mastar haldeki fiiller:

Օրինակ՝

Գալ => գալու

Ուտել => ուտելու

 Ermenice olan ya da olmayan bazı özel isimler:

Օրինակ՝

Լոռի => Լոռու

Գորկի => Գորկու

 İstisanai olarak çekimlenen aşağıdaki kelimeler:

Մարդ => մարդու

Ամուսին => ամուսնու

Անկողին => անկողնու

Աստված => Աստծու

 - ան çekimi

 - ում ile biten isimler:

Օրինակ՝

(3)

Ուսում => ուսման

Շարժում => շարժման

 Bazı tek heceli kelimeler:

Օրինակ՝

Գառ => գառան

Մուկ => մկան

 Bazı cins isimler:

Օրինակ՝

Գարուն => գարնան

Մանուկ => մանկան

 - ություն ile biten isimler:

Օրինակ՝

Ծերություն => ծերության

Ուսումնասիրություն => ուսումնասիրության

 - վա çekimi

 Zaman belirten isimler:

Օրինակ՝

Օր => օրվա

(4)

Տարի => տարվա

Ցերեկ => ցերեկվա

 Zaman zarflarının çoğu:

Օրինակ՝

Այսօր => այսօրվա

Վաղը => վաղվա

Հիմա=> հիմիկվա

 - որ çekimi

 Aile üyelerini belirten bazı isimler:

Հայր => հոր

Մայր => մոր

Եղբայր => եղբոր

 Akrabaları belirten ve yukarıdaki kelimelerle oluşturulmuş bileşik isimler:

Օրինակ՝

Մորեղբայր => մորեղբոր

 - ոջ çekimi

 Bazı akrabalık ve yakınlık belirten isimler:

Օրինակ՝

(5)

Կին => կնոջ

Ընկեր => ընկերոջ

Քույր => քրոջ

 - ո çekimi

Çok az kelime – ո çekim ekini alır.

Օրինակ՝

Հույս=> հուսո

Սուգ => սգո

Սեր => սիրո

 Bunların yanı sıra, çok az kelimenin istisnai ek aldığı görülür:

- ա eki: աղջիկ => աղջկա

-եր eki: դուստր => դուստեր

Կայսր => կայսեր

-վան eki: մահ => մահվան

Անուն => անվան

-յան eki: սյուն => սյան

Գալուստ => գալստյան

Ծնունդ => ծննդյան

(6)